«پیت سیگر» Pete Seeger خواننده و ترانه سرای آمریکایی که در جنگ داخلی اسپانیا جانب آزادیخواهان را گرفت؛ ترانه زیبا و قابل تأملی دارد که به زبانهای گوناگون ترجمه شده و علاوه بر خود وی، خوانندگان بزرگی آنرا اجرا کردهاند.
من در یکی از ویدئوهای خودم (در قسمت هفتم گفت و شنود با شاعر و نویسنده ارجمند اسماعیل وفا یغمایی) بخشی از آن را گذاشتهام.
نام ترانه این است:
چه بر سر گل ها آمده؟ Where Have All the Flowers Gone
...
پیت سیگر که بیش از شش دهه در عرصه موسیقی مردمی (فولک) و در جنبش های سیاسی و مدنی آمریکا نقش فعالی داشت ۲۷ ژانویه ۲۰۱۴ در سن نود و چهار سالگی درگذشت.
...
در مورد ترانه مزبور خودش تعریف کردهاست که سال ۱۹۵۵ عازم سفر بودم. در هواپیما نفر کنار دستیام مشغول خواندن رمان «دُن آرام» میخائیل شولوخوف (به زبان انگلیسی) بود و جملاتی از آن را با صدای بلند میخواند:
گلها چی شدند، دختر بچه ها اونا را کندند. خودشون چی شدتد؟ ازدواج کردند. چه اتفاقی برا همسراشون افتاد؟ رفتند جنگ...
یکی دو صندلی آن طرف تر، مردی با همسرش در مورد فرزندانشان صحبت میکردند و مرد میگفت پس اینا کی یاد میگیرند. کی یاد میگیرند.
همان دم ترانه اون همه گل کجا رفتند را با استفاده از آنچه از کتاب دن آرام و صحبت آن پدر در مورد فرزندانش شنیدم، روی کاغذ آوردم.
...
اون همه گل کجا رفتند؟
زمان زیادی گذشته
اون همه گل کجا رفت؟ چی شدند؟ دختر ها همه اونا رو چیدند کی یاد میگیرند کی یاد میگیرند...
خب حالا؛ اون دختر های جوون کجا رفتند؟ زمان زیادی میگذره کجا رفتند؟...رفتند خونه بخت، شوهر کردند...همسران شون؛ اون مردای جوون کجا رفتند؟... همه شون رفتن سربازی زمان زیادی میگذرهچی بر سرشون اومده، (الان) کجا هستند؟...اونا جان باختند. الان همه شون زیر خاک هستند ...در قبرستون...
پس چی بر سر گل ها اومد؟ گل ها قبر ها را پوشاندهاست...
...
پیت سیگر ترانه «چه بر سر گل ها آمده» را در سال ۱۹۵۵ ساخت ولی به خاطر فشارهای سیاسی در آن دوران که به سالهای مک کارتیسم شهرت یافت، نتوانست حدود ده سال منتشر کند. سال ۱۹۶۴ بالاخره پخش شد و تعداد زیادی از خوانندگان از جمله جون بایز، جانی ریورز و مارلین دیتریش و خیلی های دیگر آن را بازخوانی کرده اند.
این ترانه به زبانهای روسی، آلمانی، هلندی، ترکی، ایرلندی، پرتقالی، فرانسوی، اسپانیایی، ایتالیایی، لهستانی ، عبری، فنلاندی، و سوئدی خوانده شده، همچنین هنرمندان چک، مجارستان، اسلووینیا، رومانی، کرواسی، استونیا و ژاپن آنرا به زبان خودشان خوانده اند.
...
در دهه ۱۹۵۰ میلادی که دولت آمریکا فشار بر دگراندیشان و هنرمندان منتقد را به شدت افزایش داد، پیت سیگر هم در فهرست سیاه قرار گرفت و پخش ترانهها و یا اجرای کنسرتهای بزرگ او ممنوع شد. ولی او از میدان به در نرفت و در این کوچه و آن خیابان، ترانه های اعتراضی و پیامهای سیاسی و مدنی خود را به میان مردم میبُرد.
پیت سیگر خواننده برجستهی موسیقی اعتراضی در دههی ۶۰ میلادی بود و به پشتیبانی از ستمدیدگان، خلع سلاح بینالمللی، حقوق مدنی و حفظ محیط زیست پرداخت.
وی ترانه های دیگری هم دارد که بر سر زبانها افتادهاست، مثل «اگه یه چکش داشتم» و «بگرد، بگرد، بگرد»، نیایش همیشه جوان بمانی و ترانه «ما پیروز میشویم» که در سرودهای روحانی و کلیسایی سیاهان ریشه دارد و سرود جنبش حقوق مدنی آمریکا در دههی ۶۰ بَدل شد.
...
نیایش همیشه جوان بمانی Forever Young را که علاوه بر خود او، امثال جان دالن هم خواندهاند، بسیاری از پدران و مادران (مردم عادی) برای فرزندانشان میخوانند. من هم به دخترم «جیلیز» یاد دادهام و گاه سر سفره بخشهایی از آن را با اندکی تغییر میخوانیم.
...
امیدوارم خدا تو را حفظ کند و به تو برکت دهد
و تمام آرزوهایت برآورده شود
همیشه به دیگران یاری کنی
و دیگران به تو یاری کنند
امیدوارم نردبانی بسازی تا به ستارگان بروی
و از هر پلهی آن بالا بروی
امیدوارم همیشه جوان بمانی
همیشه جوان، همیشه جوان...
کاش درستکار بار بیایی
امیدوارم راستگو بار بیایی
امیدوارم همیشه حقیقت را بشناسی
و روشناییهای پیرامونت را ببینی
کاش همیشه شجاع و نترس باشی سربلند و ستبر به ایستی امیدوارم همیشه جوان بمانی همیشه جوان، همیشه جوان