زنانی که شکست را شکست دادند (۱۹)
 همنشین بهار
در این بخش به چند نفر دیگر اشاره میشود.
 پروین زهرایی منفرد (نوریوند) در سال ۱۳۱۷ در تهران زاده شد. کارمند بانک بازرگانی یا شاهنشاهی بود که با تشویقهای همایون خرم پا به عرصه هنر گذاشت. وی از بهترین خوانندگان موسیقی ایرانی بود و با خواندن بیش از ۳۰۰ ترانه و آواز در دهه ۳۰ و ۴۰ کارنامه درخشانی از بهترین آهنگها و ترانهها رابیادگار گذاشت. غوغای ستارگان، درد عشق و انتظار، زمستان، و پیک سحری. «پیک سحری» در دشتی بود، از ساختههای همایون خرم و شعر کریم فکور. یکی از ویژگیهای کار هنری پروین، تنوع در آهنگهایی بود که اجرا کرد، به طوری که هم با آهنگسازان موسیقیهای سرگرمکننده مانند حسین صمدی سابقه همکاری داشت و هم با آهنگسازان بهنام دیگری چون مرتضی حنانه، محجوبی، و جواد لشگری همکاری کرد. صدای بم او هم با ترانههای پاپ سازگار بود و هم بر ترانههای موسیقی کلاسیک ایرانی خوش مینشست. پروین خانم همچنین در برنامههای گلها از جمله یک شاخه گل گلهای رنگارنگ اجراهای قابل توجهی دارد. صدای پرطنین و قدرتمند او ، خوانندهای همچون دلکش را تداعی میکرد. بانو پروین در طول فعالیت هنری خود همکاری مستمری با آهنگسازانی همچون همایون خرم (بیش از ۱۲۰ ترانه برای پروین ساخته است)، حسین صمدی، مرتضی حنانه، رضا ناروند، مرتضی محجوبی، جواد لشگری، انوشیروان روحانی، امین الله رشیدی و... و همچنین ترانه سرایانی همچون پرویز وکیلی، کریم فکور، رحیم معینی کرمانشاهی، پرویز خطیبی، دکتر هدایت اله نیرسینا، عبداله الفت، تورج نگهبان، مهدی سهیلی، بهادر یگانه و... داشتهاست. بانو پروین در سال ۱۳۵۳ از کار خوانندگی کنارهگیری کرد و دیگر هرگز نخواند. ازجمله آثار او غوغای ستارگان است. امشب در سر شوری دارم، امشب در دل نوری دارم، باز امشب در اوج آسمانم، رازی باشد با ستارگانم، امشب يک سر شوق و شورم، از اين عالم گويی دورم. از شادی پرگيرم که رسم به فلک. سرود هستی خوانم در بر حور و ملک در آسمانها غوغا فکنمدیگر...، سبو بريزم ساغر شکنم...
پروین زهرایی منفرد (نوریوند) در سال ۱۳۱۷ در تهران زاده شد. کارمند بانک بازرگانی یا شاهنشاهی بود که با تشویقهای همایون خرم پا به عرصه هنر گذاشت. وی از بهترین خوانندگان موسیقی ایرانی بود و با خواندن بیش از ۳۰۰ ترانه و آواز در دهه ۳۰ و ۴۰ کارنامه درخشانی از بهترین آهنگها و ترانهها رابیادگار گذاشت. غوغای ستارگان، درد عشق و انتظار، زمستان، و پیک سحری. «پیک سحری» در دشتی بود، از ساختههای همایون خرم و شعر کریم فکور. یکی از ویژگیهای کار هنری پروین، تنوع در آهنگهایی بود که اجرا کرد، به طوری که هم با آهنگسازان موسیقیهای سرگرمکننده مانند حسین صمدی سابقه همکاری داشت و هم با آهنگسازان بهنام دیگری چون مرتضی حنانه، محجوبی، و جواد لشگری همکاری کرد. صدای بم او هم با ترانههای پاپ سازگار بود و هم بر ترانههای موسیقی کلاسیک ایرانی خوش مینشست. پروین خانم همچنین در برنامههای گلها از جمله یک شاخه گل گلهای رنگارنگ اجراهای قابل توجهی دارد. صدای پرطنین و قدرتمند او ، خوانندهای همچون دلکش را تداعی میکرد. بانو پروین در طول فعالیت هنری خود همکاری مستمری با آهنگسازانی همچون همایون خرم (بیش از ۱۲۰ ترانه برای پروین ساخته است)، حسین صمدی، مرتضی حنانه، رضا ناروند، مرتضی محجوبی، جواد لشگری، انوشیروان روحانی، امین الله رشیدی و... و همچنین ترانه سرایانی همچون پرویز وکیلی، کریم فکور، رحیم معینی کرمانشاهی، پرویز خطیبی، دکتر هدایت اله نیرسینا، عبداله الفت، تورج نگهبان، مهدی سهیلی، بهادر یگانه و... داشتهاست. بانو پروین در سال ۱۳۵۳ از کار خوانندگی کنارهگیری کرد و دیگر هرگز نخواند. ازجمله آثار او غوغای ستارگان است. امشب در سر شوری دارم، امشب در دل نوری دارم، باز امشب در اوج آسمانم، رازی باشد با ستارگانم، امشب يک سر شوق و شورم، از اين عالم گويی دورم. از شادی پرگيرم که رسم به فلک. سرود هستی خوانم در بر حور و ملک در آسمانها غوغا فکنمدیگر...، سبو بريزم ساغر شکنم... هما ناطق (زاده ۵ خرداد ۱۳۱۳ – درگذشته ۱۲ دی ۱۳۹۴) نویسنده و استاد دانشگاه؛ تحقیقاتی در زمینه تاریخ مشروطیت و دوران قاجار، انجام داده بود. وی دبیرستان را در تهران به پایان رساند و پیش از آن یک سالی راهی انگلستان شده بود.  ترجمه «خانهای در کوهستان» اثر ارسکین کالدول، ارمغان همین سفر اوست. هما خانم در سال ۱۳۳۶ برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت. رسالهٔ پایاننامهاش دربارهٔ احوال و تفکر سید جمالالدین اسدآبادی بود. در سال ۱۳۴۷ به ایران بازگشت و در کنار کار در مؤسسۀ تحقیقات اقتصادی، ترجمۀ اثر مهم آلبرممی «چهرۀ استعمارزده، چهرۀ استعمارگر» را به انجام رساند. از سال ۱۳۴۸ تا سال ۱۳۵۹ به تدریس در دانشگاه تهران پرداخت. سال ۱۳۵۹، به فرانسه بازگشت و در مؤسسهٔ پژوهشهای ایرانی دانشگاه سوربن مشغول به کار شد. در پاریس با ناصر پاکدامن ازدواج کرد که دو فرزند به نامهای میشا و روشنک حاصل این ازدواج بود.
هما ناطق (زاده ۵ خرداد ۱۳۱۳ – درگذشته ۱۲ دی ۱۳۹۴) نویسنده و استاد دانشگاه؛ تحقیقاتی در زمینه تاریخ مشروطیت و دوران قاجار، انجام داده بود. وی دبیرستان را در تهران به پایان رساند و پیش از آن یک سالی راهی انگلستان شده بود.  ترجمه «خانهای در کوهستان» اثر ارسکین کالدول، ارمغان همین سفر اوست. هما خانم در سال ۱۳۳۶ برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت. رسالهٔ پایاننامهاش دربارهٔ احوال و تفکر سید جمالالدین اسدآبادی بود. در سال ۱۳۴۷ به ایران بازگشت و در کنار کار در مؤسسۀ تحقیقات اقتصادی، ترجمۀ اثر مهم آلبرممی «چهرۀ استعمارزده، چهرۀ استعمارگر» را به انجام رساند. از سال ۱۳۴۸ تا سال ۱۳۵۹ به تدریس در دانشگاه تهران پرداخت. سال ۱۳۵۹، به فرانسه بازگشت و در مؤسسهٔ پژوهشهای ایرانی دانشگاه سوربن مشغول به کار شد. در پاریس با ناصر پاکدامن ازدواج کرد که دو فرزند به نامهای میشا و روشنک حاصل این ازدواج بود.  فهیمه راستکار دوبلور و بازیگر پیشکسوت ایرانی
فهیمه راستکار دوبلور و بازیگر پیشکسوت ایرانیدر سال ۱۳۳۶ به ایتالیا عزیمت کرد و به مدت چهار سال در آن کشور به دوبلاژ مشغول شد. بعد از بازگشت به ایران، به فعالیتاش در عرصهٔ دوبله ادامه داد و در دهه چهل خورشیدی، نقشگویی مهم بسیاری از فیلمها را بر عهده داشت و همچنان به بازی در تئاتر نیز ادامه داد. صدای او بهجای کاترین هپبورن در «شیر در زمستان»، اینگرید برگمن در «آیا برامس را دوست دارید؟»، ملینا مرکوری در «یکشنبهها هرگز»، آوا گاردنر در «کنتس پابرهنه»، جنت لی در «روانی»، سوفیا لورن در «زیبای میلیونر»، هتی مکدانیل (در نقش دایهٔ سیاهپوست) در «بر باد رفته»، اینگرید تولین در «توتفرنگیهای وحشی»، مارتا اسکات در «بن هور»، ایران دفتری در «قیصر» و نصرت پرتوی در «گوزنها» از بهیادماندنیترین کارهای او در عرصهٔ دوبله است.
از دوبلههای شاخص فهیمه راستکار در سالهای پس از انقلاب ایران میتوان به نقشهای اوشین کهنسال در سریال «سالهای دور از خانه» و خانم مارپل در سریال «خانم مارپل» اشاره کرد که با استقبال مخاطبین مواجه شد. فهیمه راستکار پنجشنبه دوم آذر ۱۳۹۱ درگذشت.
 شهپر امیرابراهیمی (۱۳۱۸ بندر انزلی – ۱۲ دی ۱۳۸۶ مالمو، سوئد)خواننده قدیمی و مردمی رادیو ایران و بازیگر پرطرفدار تئاترهای خیابان لالهزار و سینمای ایران در دهه چهل خورشیدی بود. شهپر در طول سالهای فعالیت خود در سینمای ایران، در کنار بازیگران معروف وقت سینمای ایران از جمله بهروز وثوقی، پوری بنایی، گوگوش، آذر شیوا، بهمن مفید، پرویز صیاد، تقی ظهوری، علی میری، عارف، فروزان، فریبا خاتمی، ایرج قادری، منوچهر وثوق و مستانه جزایری ایفای نقش کرد. شهپر همراه با مهوش (هنرمند بروجردی) و آفت (ملوک آغوز)، در سالهای دهه چهل خورشیدی یکی از سه خواننده عامه پسند پرطرفدار ایران به شمار می آمد. از شهپر حدود سیصد ترانه به یادگار مانده که از جمله معروفترینشان که حتی پس از گذشت بیش از چهل سال، هنوز بین مردم زمزمه میشود و برخی از آنها وامدار ترانه های فولکلور ایرانند، برای مثال: ترانه های من شهپرم، دروازهبان بیعرضه، عمو سبزیفروش، لج کردی لج و حمومی.
شهپر امیرابراهیمی (۱۳۱۸ بندر انزلی – ۱۲ دی ۱۳۸۶ مالمو، سوئد)خواننده قدیمی و مردمی رادیو ایران و بازیگر پرطرفدار تئاترهای خیابان لالهزار و سینمای ایران در دهه چهل خورشیدی بود. شهپر در طول سالهای فعالیت خود در سینمای ایران، در کنار بازیگران معروف وقت سینمای ایران از جمله بهروز وثوقی، پوری بنایی، گوگوش، آذر شیوا، بهمن مفید، پرویز صیاد، تقی ظهوری، علی میری، عارف، فروزان، فریبا خاتمی، ایرج قادری، منوچهر وثوق و مستانه جزایری ایفای نقش کرد. شهپر همراه با مهوش (هنرمند بروجردی) و آفت (ملوک آغوز)، در سالهای دهه چهل خورشیدی یکی از سه خواننده عامه پسند پرطرفدار ایران به شمار می آمد. از شهپر حدود سیصد ترانه به یادگار مانده که از جمله معروفترینشان که حتی پس از گذشت بیش از چهل سال، هنوز بین مردم زمزمه میشود و برخی از آنها وامدار ترانه های فولکلور ایرانند، برای مثال: ترانه های من شهپرم، دروازهبان بیعرضه، عمو سبزیفروش، لج کردی لج و حمومی. مهناز افخمی با نام اصلی مهناز ابراهیمی (زادهٔ ۱۳۱۹ کرمان) دومین زن در ایران است که به مقام وزارت رسید (پس از فرخرو پارسا)، و در سال ۱۳۵۵ بهعنوان «وزیر مشاور در امور زنان» در دوره پهلوی انتخاب شد. او از ۱۳۴۷ تا ۱۳۴۹ رئیس گروه آموزش زبان انگلیسی در دانشگاه ملی ایران بود، از ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۷ به مدت ۸ سال دبیرکل سازمان زنان ایران، و از ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ به مدت ۳ سال وزیر مشاور در امور زنان بود. مهناز افخمی مؤلف کتابها و مقالههای متعددی در زمینهٔ حقوق زنان است، از جمله «به سوی یک جامعهٔ مداراگر»، «زنان در تبعید»، «ایمان و آزادی»، «زنان مسلمان و مشارکت در عرصههای سیاسی»، «حقوق زن در ایران» و «آموزش حقوق زنان در جهان اسلامی». مهناز افخمی در سه سال آخر دوره محمدرضا شاه به وزارت امور زنان منصوب شد اما با وقوع انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ از ایران رفت. وی پس از خروج از ایران به همکاری با بنیاد مطالعات ایران پرداخت.
مهناز افخمی با نام اصلی مهناز ابراهیمی (زادهٔ ۱۳۱۹ کرمان) دومین زن در ایران است که به مقام وزارت رسید (پس از فرخرو پارسا)، و در سال ۱۳۵۵ بهعنوان «وزیر مشاور در امور زنان» در دوره پهلوی انتخاب شد. او از ۱۳۴۷ تا ۱۳۴۹ رئیس گروه آموزش زبان انگلیسی در دانشگاه ملی ایران بود، از ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۷ به مدت ۸ سال دبیرکل سازمان زنان ایران، و از ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ به مدت ۳ سال وزیر مشاور در امور زنان بود. مهناز افخمی مؤلف کتابها و مقالههای متعددی در زمینهٔ حقوق زنان است، از جمله «به سوی یک جامعهٔ مداراگر»، «زنان در تبعید»، «ایمان و آزادی»، «زنان مسلمان و مشارکت در عرصههای سیاسی»، «حقوق زن در ایران» و «آموزش حقوق زنان در جهان اسلامی». مهناز افخمی در سه سال آخر دوره محمدرضا شاه به وزارت امور زنان منصوب شد اما با وقوع انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ از ایران رفت. وی پس از خروج از ایران به همکاری با بنیاد مطالعات ایران پرداخت. شهربانو منصوریان (زاده ۸ بهمن ۱۳۶۴ در سمیرم، اصفهان) ووشوکار اهل ایران است. ووشو کار یعنی کسیکه هنر رزم و مهارت دارد – ووشو یکی از گستردهترین رشتههای رزمی است. شهربانو منصوریان همچنین خواهر الهه و سهیلا منصوریان، دیگر ووشوکاران اهل کشور ایران است. از افتخارات وی میتوان به کسب ۵ مدال طلا در مسابقات ووشو قهرمانی جهان اشاره کرد. در مسابقات ووشو قهرمانی جهان در سال ۲۰۱۹ - شهربانو منصوریان وزن ۷۰ کیلوگرم ساندای زنان (مبارزه آزاد - یک ورزش رزمی تن به تنِ چینی و یکی از پر قابلیتترین رشتههای رزمی) برابر «کریستینا نورازووا» از روسیه در ۲ راند متوالی و با اقتدار به برتری دست یافت و فینالیست شد. وی در دیدار پایانی، برابر «کریستینا اولیورا» از برزیل قرار گرفت و در همان راند نخست، اختلاف را به ۱۲ امتیاز رساند و قهرمان شد.
شهربانو منصوریان (زاده ۸ بهمن ۱۳۶۴ در سمیرم، اصفهان) ووشوکار اهل ایران است. ووشو کار یعنی کسیکه هنر رزم و مهارت دارد – ووشو یکی از گستردهترین رشتههای رزمی است. شهربانو منصوریان همچنین خواهر الهه و سهیلا منصوریان، دیگر ووشوکاران اهل کشور ایران است. از افتخارات وی میتوان به کسب ۵ مدال طلا در مسابقات ووشو قهرمانی جهان اشاره کرد. در مسابقات ووشو قهرمانی جهان در سال ۲۰۱۹ - شهربانو منصوریان وزن ۷۰ کیلوگرم ساندای زنان (مبارزه آزاد - یک ورزش رزمی تن به تنِ چینی و یکی از پر قابلیتترین رشتههای رزمی) برابر «کریستینا نورازووا» از روسیه در ۲ راند متوالی و با اقتدار به برتری دست یافت و فینالیست شد. وی در دیدار پایانی، برابر «کریستینا اولیورا» از برزیل قرار گرفت و در همان راند نخست، اختلاف را به ۱۲ امتیاز رساند و قهرمان شد. نسرین ستوده لنگرودی (زادهٔ ۱۳۴۲) حقوقدان، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر است. او عضو کانون مدافعان حقوق بشر، کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیضآمیز علیه زنان، و انجمن حمایت از حقوق کودکان بوده و وکالت پروندههای بسیاری از فعالان حقوق بشر، را برعهده داشتهاست. نسرین ستوده از ۱۳ شهریور ۱۳۸۹ تا ۲۷ شهریور ۱۳۹۲ به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی»، در بازداشتگاه اوین به سر برد. پس از آزادی، بنابر دستور دادگاه انتظامی وکلا، مجوز وکالت وی از تاریخ مهر ۱۳۹۳، به مدت ۳ سال، باطل شد. او پیش از بازداشت، بارها بهخاطر فعالیتهای حقوقیاش مورد تهدید قرار گرفته بود. گروههای فشار از وی خواسته بودند که از وکالت شیرین عبادی دست بردارد. ۲۳ خرداد ۱۳۹۷ نسرین ستوده، را بار دیگر دستگیر کردند. دلیل این بازداشت، شکایت دادستان کاشان از وی اعلام شد. گویا وی پیشتر توسط دادستان کاشان احضار شده بود اما از مراجعه به دادسرای شهر کاشان خودداری کرد تا در نهایت قرار بازداشت وی صادر شد. دلیل شکایت دادستان کاشان از ایشان روشن نیست اما این شکایت چندی پس از انجام چند مصاحبه توسط نسرین ستوده در دفاع از یکی از موکلانش که پیشتر در کاشان بازداشت شده بود؛ رخ داد. یکی از وکلای وی خبر از صدور کیفرخواست داده بود. حکم وی در مجموع ۳۸ سال زندان با ۱۴۸ ضربه شلاق برای ۲ پرونده به خود او ابلاغ شد. شورای انجمنهای حقوقی و وکالت اروپا، پارلمان اروپا، کمیته بینالمللی حقوق بشر ایتالیا و انجمن آمریکایی قلم جوایزی را به نسرین ستوده، اختصاص دادهاند. دستگیری نسرین ستوده و امثال او نشان بارزی از بی عدالتی در ایران است.
نسرین ستوده لنگرودی (زادهٔ ۱۳۴۲) حقوقدان، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر است. او عضو کانون مدافعان حقوق بشر، کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیضآمیز علیه زنان، و انجمن حمایت از حقوق کودکان بوده و وکالت پروندههای بسیاری از فعالان حقوق بشر، را برعهده داشتهاست. نسرین ستوده از ۱۳ شهریور ۱۳۸۹ تا ۲۷ شهریور ۱۳۹۲ به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی»، در بازداشتگاه اوین به سر برد. پس از آزادی، بنابر دستور دادگاه انتظامی وکلا، مجوز وکالت وی از تاریخ مهر ۱۳۹۳، به مدت ۳ سال، باطل شد. او پیش از بازداشت، بارها بهخاطر فعالیتهای حقوقیاش مورد تهدید قرار گرفته بود. گروههای فشار از وی خواسته بودند که از وکالت شیرین عبادی دست بردارد. ۲۳ خرداد ۱۳۹۷ نسرین ستوده، را بار دیگر دستگیر کردند. دلیل این بازداشت، شکایت دادستان کاشان از وی اعلام شد. گویا وی پیشتر توسط دادستان کاشان احضار شده بود اما از مراجعه به دادسرای شهر کاشان خودداری کرد تا در نهایت قرار بازداشت وی صادر شد. دلیل شکایت دادستان کاشان از ایشان روشن نیست اما این شکایت چندی پس از انجام چند مصاحبه توسط نسرین ستوده در دفاع از یکی از موکلانش که پیشتر در کاشان بازداشت شده بود؛ رخ داد. یکی از وکلای وی خبر از صدور کیفرخواست داده بود. حکم وی در مجموع ۳۸ سال زندان با ۱۴۸ ضربه شلاق برای ۲ پرونده به خود او ابلاغ شد. شورای انجمنهای حقوقی و وکالت اروپا، پارلمان اروپا، کمیته بینالمللی حقوق بشر ایتالیا و انجمن آمریکایی قلم جوایزی را به نسرین ستوده، اختصاص دادهاند. دستگیری نسرین ستوده و امثال او نشان بارزی از بی عدالتی در ایران است.- دوستان دانشور و فرهنگورز، در این بحث، به بیش از ۱۵۰ زن اشاره میشود که هر کدام زندگی متفاوتی داشتند و به شیوه خاص خویش با چالشها و مشکلات درافتادند. بدیهیست که همه در یک راستا و از یک قماش نیستند. اینکه نگاه و دیدگاه شماری از آنها حرف و حدیث دارد (که دارد)، یا با آنچه من و شما فکر میکنیم مطابق نیست، دلیل نمیشود که از آنان یاد نشود.
- کسانیکه در این بحث از آنان اسم میبرم کم و بیش شناخته شده هستند، اما دیگرانی هم هستند که از آنان کسی یاد نمیکند اما در شمار شریفترین زنان میهن ما هستند، زنان مچاله شده و رنج دیدهای که قربانی تاریخ مذکر و فقر فرهنگی بوده، به اطاعت خودخواسته و ستم مضاعف، خو کردهاند. باید در فصلی جداگانه از آنان سخن گفت.
 
 منبع:پژواک ایران

