Bertolt Brecht برتولت برشت و اپرای صَنار سه شاهی (ویدیو)
همنشین بهار
با الهام از «اپرای گدایان» اثر «جان گی»[۱] (نویسنده انگلیسی)، دویست سال بعد، برتولت برشت «اپرای صَناّرسهشاهی» (سه پولی)[۲] را نوشت و با همکاری «کورت وایل»[۳] که برای اجرای آن آهنگ و ترانه هاى زیبا ساخت، مردم را جهت تماشا و تأمّل در آن به سالن تئاتر کشید. (۱۹۲۸)
او با این اپرا، دّق دلش را سر ازمابهتران، کسانیکه خدایی جز منافع خویش ندارند و روزی هزار بار به هزار بت سجده میکنند، خالی کرد. ستم ناشی از زرسالاری و فزون طلبی را برجسته نمود و جامعه ای را که در آن «آدم وقتی فقیر میشه، خوبی هاشَم حقیر میشه»، زیر سئوال گرفت .
برتولد برشت که تئوری «فاصله گذاری در تئاتر» (بیگانه سازی و آشنازدایی)[۴] را بر سر زبانها انداخت، با مطرح کردن تئاتر حماسی-روایی[۵]، مدل جدیدی را در مقابل تئاتر کلاسیک یا تئاتر ارسطویی قرار داد و تلاش کرد تماشاگران را به آنچه ظاهراً واضح و بدیهی است اما درواقع نگران کننده و پرابهام است، توجه دهد تا «بیقاعدگی» و «هردنبیل»ی[۶] را در آنچه به ظاهر قاعده و قانون مینماید، ببینند و زیر سئوال برند.
میگفت نباید پدیدهها را، یکسویه و به همان شکل همیشگی دید. باید آنها را تغییر داد و شرایط را عوض کرد وگرنه جز بندگی و دنباله روی و عقبگرد نخواهیم داشت و بیدادگران میخ خود را بیش از پیش میکوبند.
برشت که باور داشت باید جهان و پدیدههایش را بشناسیم و به تغییر ایمان داشته باشیم، جار میزد تئاتر هم شور و عشق و هم درس و مدرسه است. بانگ بیدارباش می زند.
او که قلمش در خدمت عدالت و آزادی بود و اشعارش زبان حال ستمدیدگان، بخشی از زندگی خودش را در آوارگی و زندان سپری نمود.
برشت مدام از سرزمینی به سرزمینی دیگر پاس داده میشد، اما هرگز خودش را از تا نیانداخت و چون سحوری شبهای تار، اذان صبح سر داد:
هستند کسانیکه میگویند :آنچه ما میخواهیم، رؤیا است، هرگز شدنی نیست
پانویس
[۳] کورت وایل Kurt Weill
[۴] بیگانه سازی verfremdungseffekt
[۵] تئاتر حماسی- روایی = Epic theatre
برشت برای متمایز ساختن تئاتر خودش (تئاتر روایی)، از شکل متداول درام-ارسطویی، تعبیر غیر ارسطویی nichtaristotelisch را به کار برد.
[۶] هردنبیل (هَردَن بیر) یعنی بیقاعده و بیقانون، بی معنی و بیاساس.
هردنبیل (هردمبیل)، در اصل «هردن بیر» است که از دو واژه ترکی «هردن» به معنی گهگاه، و «بیر» به معنی یک، ترکیب شده است.
Bertolt Brecht برتولتبرشت و اُپرایِ صَنارسهشاهی
http://www.youtube.com/watch?v=XbHnxyNOzag
***
همنشین بهار
منبع:پژواک ایران