شلیک مرگبار به "ندا آقا سلطان" و پیامدهای انتشار اشتباه یک عکس برای "ندا سلطانی"
حنیف حیدرنژاد
"ندا سلطانی"...... "ندا آقا سلطان"، آیا شما این دو نام را یکی میدانید؟ این دو چهره را چطور؟
هر دو اسم و چهره البته به هم خیلی شبیه هستند، اما واضح است که یکی نیستند. "ندا آقا سلطان" دختر جوان دانشجوئی بود که روز سی خرداد در تظاهرات آرام مردم تهران با شلیک گلوله یک مامور حکومتی به قتل رسید. فیلم کشته شدن او که از طریق تلفن دستی گرفته شده بود به سرعت روی شبکه اینترنت قرار داده شد...
"ندا" به فاصله کوتاهی به سمبل مبارزه مردم ایران بر علیه دیکتاتوری جمهوری اسلامی تبدیل شد. بعد از انتشار فیلم کشته شدن ندا، بسیاری از خبرنگاران با مراجعه به اینترنت نام او را به موتور جستجو داده و امیدوار بودند به عکسی از او دسترسی پیدا کنند. یکی از این خبرنگاران بالاخره توانسته بود در شبکه فیس بوک، صفحه ای به نام "ندا سلطانی" پیدا کند. او عکسی را که بر روی این صفحه بود را کپی و به عنوان عکس "ندا آقا سلطان" به جهان مخابره می کند. معتبرترین شبکه های تلویزیونی جهان به سرعت این عکس را منتشر می کنند. تازه دو روز بعد از کشته شدن ندا آقا سلطان بود که خانواده ندا عکسی از او را منتشر میکنند. با وجود تفاوت بین این دو عکس، دیگر عکس "ندا سلطانی" به جای عکس "ندا آقا سلطان" چهره ای جهانی شده بود.
در گوشه دیگری از تهران و در حالی که ندا آقا سلطان به تظاهرات آرام مشغول بود، زن دیگری به نام " ندا سلطانی"، استاد دانشگاه، در خانه اش مشغول تصحیح اوراق امتحانی بود.
عجب شباهتی!
ندا آقا سلطان 26 ساله دانشجوی دانشگاه آزاد بود، و ندا سلطانی 32 ساله استاد ادبیات انگلیس در دانشگاه او!
روز بعد از کشته شدن ندا آقا سلطان، ندا سلطانی بر روی صفحه فیس بوک خود متوجه صدها درخواست عضویت از سراسر جهان می شود. او نمی داند که چه اتفاقی افتاده است. یکی از استادان همکارش به او تلفن میکند و وقتی صدای ندا سلطانی را می شنود از اینکه او هنوز زنده است اشک خوشحالی می ریزید.
ندا سلطانی کم کم متوجه گستردگی پخش عکس خود بجای عکس ندا آقا سلطان می شود. با تلویزیون رادیو صدای آمریکا تماس گرفته و این اشتباه را یادآوری کرده و برای اطمینان آنها یک عکس دیگر از خودش را هم برای آنها ارسال می کند. با کمال تعجب این شبکه عکس جدید را هم به نام ندا آقا سلطان منتشر می کند. ندا سلطانی برای تلویزیون سی ان ان نیز نامه می نویسد. در یک جواب ماشینی اتوماتبرای او نوشته می شود که امیدواریم متوجه باشید که امکان پاسخ به هر نظری برای ما وجود ندارد.
تنها تلویزیون بی بی سی، آنهم در لابلای برنامه های خود، خبر مربوط به اشتباه عکس را منتشر می کند. اما حتی بعد از این خبر، باز هم عکس اشتباه، با نام ندا آقا سلطان در تظاهرات ها حمل شده و حتی بر روی تی شرت ها چاپ می شود. حتی تلویزیون سی ان ان در ماه نوامبر نیز این عکس را باز به نام ندا آقا سلطان نشان داد. این عکس تا مدت ها در مجله معتبری چون اشپیگل نیز به چاپ می رسید.
اگر چه شباهت چهره و نام ندا سلطانی با ندا آقا سلطان قابل درک است، اما انتشار این عکس اشتباه به خوبی نشان میدهد که در شرایط حساس و ملتهب اجتماعی، چگونه شبکه های اجتماعی بر روی اینترنت می توانند منبع غیر موثقی برای انتشار یک اشتباه گردند و اینکه چرا باید در شرایط ملتهب و احساسی و یا زمانی که سرعت کار مهم است، احساس مسئولیت و دقت کار حرفه ای را نیز باید رعایت کرد.
ندا سلطانی هر چقدر تلاش کرد تا رسانه های خبری عکس او را به عنوان عکس خودش به رسمیت شناخته و به نام ندا آقا سلطان منتشر نکنند، موفق نشد. او عکس خودش را از روی صفحه فیس بوک برداشت، اما با این وجود تا زمانی که در ایران بود از طرق مختلف زیر فشار بود. او از طرف رژیم جمهوری اسلامی زیر فشار قرار داده شده بود. او برای اینکه خانواده اش در ایران دچار مشکل نشوند مایل نیست در مورد فشارهائی که از طرف رژیم به او وارد شده حرفی بزند، اما آنقدر این فشار ها سخت بوده که او ناگزیر می شود حتی بدون خداحافظی از خانواده اش در تاریخ 29 ژولای ایران را ترک کند. او به آلمان آمده و در اینجا درخواست پناهندگی میدهد. درخواست او هنوز در دست بررسی است. او در شرایط سختی و در حالی که فقط 180 یورو مقرری ماهیانه می گیرد در یک هایم (کمپ) پناهندگی زندگی میکند.
رژیم جمهوری اسلامی زندگی "ندا آقا سلطان" را با شلیک گلوله از او گرفت، اما به دلیل یک اشتباه و بی مسئولیتی در کار رسانه ای و تکثیر و باز تکثیر یک عکس اشتباه، زندگی "ندا سلطانی" نیز از هم پاشیده شد.
سایت انتگراسیون- ترجمه و تنظیم: حنیف حیدرنژاد
این مطلب بر اساس مطلبی که سایت اینترنتی روزنامه "زوُد دویچه سایتونگ" روز جمعه پنجم فوریه 2010 منتشر نمود، تنظیم شده است.
منبع:پژواک ایران