گزارش اعدام 2013 سازمان عفو بین الملل؛ برخی بخش های مرتبط با ایران
حنیف حیدرنژاد
بخش هائی از گزارش: در ایران، تعداد اعدام ها در سال 2013 باز هم افزایش یافت. پس از انتخاب 14 ژوئن حسن روحانی به عنوان ریاست جمهوری تازه، بعضی اقدامات برای بهبود چهره کشور مثل آزادی چندین تن از زندانیان سیاسی از جمله یک زندانی محکوم به اعدام، انجام شد. با وجود این، هیچ نشانه ای از تغییر در اجرای مجازات اعدام در ایران در پی انتخاب او در دست نبود.
مقامات ایران یا رسانه های زیر کنترل یا تایید دولت به طور رسمی اعدام 369 تن (358 مرد و 11 زن) را تایید کردند که به نسبت سال 2012 افزایش 18% را نشان می دهد. با وجود این، مدارک معتبری از تعداد زیادی اعدام های مخفیانه در دست است. منابع قابل اعتماد دست کم 335 اعدام دیگر (شامل حداقل 18 زن) را گزارش دادند این تعداد مجموع اعدام ها را در سال 2013 به حداقل 704 مورد می رساند. گزارش ها حاکی است که احتمال دارد حداقل 11 نفر از اعدام شدگان در زمان ارتکاب جرم اتهامی زیر 18 سال سن داشته اند. حداقل 44 اعدام در انظار عمومی انجام شد. این کار به طور معمول با استفاده از جرثقیل انجام می شود که محکوم را به وسیله حلقه داری به دور گردن او در برابر چشمان تماشاگران بالا می کشد. صدور حداقل 91 حکم اعدام تازه گزارش شد، آمار تعداد واقعی به طور تقریبا یقین بسیار بیشتر است. (ص 29)
در سال 2013 ، اجرای مجازات اعدام در 22 کشور ثبت شد که یک کشور بیش از سال 2012 است. همچون سال 2012 ، تایید انجام اعدام های قضایی در مصر یا سوریه امکان پذیر نبود. مجموع اعدامهایی که در سراسر جهان گزارش شد، 778 مورد بود که در مقایسه با 2012 در حدود 15% افزایش نشان میدهد. همچون سالهای پیش، این آمار اعدام هزاران نفر در چین را در بر نمی گیرد. برخورد به مجازات اعدام به عنوان اسرار دولتی و نبود اطلاعات قابل اعتماد به عفو بین الملل امکان انتشار حداقل آمار معتبر در مورد چین را نمی دهد. با وجود این تحولات نگران کننده، اطلاعات کلی نشان می دهد که روند هنوز به طور قاطع به سوی الغای مجازات اعدام در حرکت است. به جز چین، تقریباً 80% تمام اعدامهای معلوم تنها در سه کشور انجام شد: ایران، عراق و عربستان سعودی. (ص 5)
تحولات مربوط به استفاده از مجازات اعدام در سراسر جهان در سال 2013 تایید می کند که اجرای آن محدود به اقلیت کوچکی از کشورها است. گرچه تنها نه کشور بنگلادش، چین، ایران، عراق، کره شمالی، عربستان سعودی، سودان، ایالات متحده امریکا و یمن - پیوسته در پنج سال گذشته به اجرای اعدام ادامه داده اند و روند پیوستهای در دوری از مجازات اعدام وجود داشته است، وجود بعضی از پسرفت های شدید را باید تایید کرد. طی این سال، اجرای مجازات اعدام در اندونزی، کویت، نیجریه و ویتنام از سر گرفته شد و اعدامهای گزارش شده در ایران و عراق افزایش قابل توجهی یافت. (ص 6)
در ایران، اعدام دست کم 369 تن به طور رسمی تایید شد، اما صدها مورد دیگر به طور رسمی اعلام نشد. در هند، اندونزی، ژاپن، مالزی و سودان جنوبی، و نیز در بعضی موارد در ایران، زندانیان یا خانواده هایشان یا وکلایشان پیش از اعدام از اجرای آن مطلع نشدند. در بوتسوانا، هند و نیجریه، و در بعضی موارد در ایران و عربستان سعودی، جنازه های زندانیان اعدام شده را برای دفن به خانواده هایشان تحویل ندادند و محل قبرشان را نیز اطلاع ندادند. (ص 8)
همچون سال های پیش، گزارشی از اجرای اعدام های قضایی به وسیله سنگسار در دست نبود. در ایران، کره شمالی، عربستان سعودی و سومالی اعدام هایی در انظار عمومی انجام شده است. دست کم سه تن در عربستان سعودی به اتهام جرایمی که در سن کمتر از 18 سال مرتکب شده بودند اعدام شدند؛ مجرمان نوجوان احتمالا در ایران و یمن نیز اعدام شدند. اعدام اشخاصی که در زمان ارتکاب جرم اتهامی کمتر از سال داشته اند نقض حقوق بین المللی است. در صورت نبود مدرک مشخص همچون گواهی ثبت ولادت، اغلب سن مجرم مورد اختلاف است. عفو بین الملل از این نگران است که در ایران، مالدیو، نیجریه، پاکستان و یمن اشخاصی که در زمان جرایم اتهامی نوجوان بوده اند هنوز محکوم به اعدام و در حبس به سر می برند. اعدام برای جرایم مواد مخدر در چندین کشور اجرا شد، از جمله چین، اندونزی، ایران، لائوس، مالزی، پاکستان، قطر، عربستان سعودی، سنگاپور، تایلند، امارات متحده عربی، ویتنام و یمن. (ص 9)
به کارگیری مجازات اعدام در بعضی کشورهای خاورمیانه و افریقای شمالی بیش از سال های پیش ایجاد نگرانی کرد. افزایش نگران کننده اعدام ها در ایران [اجرای حداقل 369 مورد اعدام، 91 مورد بیش از سال قبل تر] و عراق، تداوم سطح بالای اعدام در عربستان سعودی و از سرگیری اعدام در کویت بر این واقعیت سایه افکند که در دو سال گذشته در دوسوم کشورهای این منطقه هیچ حکم اعدام اجرا نشده است. میزان اعدام ها در مقایسه با 557 مورد در شش کشور در سال 2012 15% افزایش داشت. اکثریت بسیار بزرگ اعدام ها، به نسبت سال های گذشته، در اقلیت کوچکتری از کشورها انجام شد. فقط ایران، عراق و عربستان سعودی بیش از 95 % اعدام های تایید شده را در منطقه انجام دادند. تعداد اعدام ها در عربستان سعودی ثابت ماند، اما در ایران و عراق، به ترتیب، 18% و 30% افزایش یافت. به طور کلی، گزارش دهی در باره حکم های اعدام به خاطر نبو د اطلاعات جامع، به ویژه از کشورهایی همچون ایران، عراق، عربستان سعودی و یمن، ناقص است. (ص 27)
حکم های اعدام به طور معمول پس از روال ناقض موازین محاکمه عادلانه صادر می شود. در مرحله پیش از محاکمه، این روال شامل مواردی از این قبیل است: حبس در انزوای کامل، حبس بسیار طولانی تر از مدت زمان تعیین شده در قوانین ایران، و گرفتن «اعتراف» از طریق شکنجه و بد رفتاری های دیگرکه بعضا پیش از محاکمه از تلویزیون پخش می شود. ادعای شکنجه به طور کلی مورد رسیدگی قرار نمی گیرد. متهمان اغلب از امکان داشتن وکیل مدافع به انتخاب خود محروم هستند. (ص 29)
بیشتر اعدام ها در سال 2013 در پی محکومیت به خاطر قتل، قاچاق مواد مخدر، تجاوز، جاسوسی و جرایم مبهم انجام شد. جرم محاربه («دشمنی با خدا») و فساد فی الارض («فساد بر روی زمین») انجام شد. جرم محاربه به ط.ر عمده علیه قیام مسلحانه است، اما در عمل در مواردی اعمال شده که متهمان دست به اسلحه نبرده اند بلکه متهم به ارتباط با سازمان های ممنوع در ایران بوده اند. محدوده مجازان اعدام در ایران هنوز گسترده بوده و«جرایم» کبیره ای همچون «زنای محصنه»، «ارتداد»، «لواط» را در بر می گیرد. این اعمال در موازین بین المللی در میان «مهمترین جرایم» قرار نمی گیرند و اصلا نباید جرم تلقی شوند. در ماه مه، رییس جمهور وقت احمدی نژاد قانون مجازات اسلامی بازنگری شده را امضاء کرد که از جمله سنگسار را برای «جرم» زنا محصنه در بردارد. (ص 29)
وکلای مدافع می گویند پیش از انجام اعدام از آن مطلع نمی شوند با وجود این که بر اساس الزام حقوقی قوانین ایران آنها باید 48 ساعت پیش از اعدام موکل اطلاع بیابند. خانواده های زندانیان اعدام شده همیشه از فرصت دیدار آخر برخوردار نمی شوند یا تاریخ اعدام پیش یا پس از انجام آن به اطلاع آنها نمی رسد. اغلب تنها نشانه نزدیک دارد. گاهی اوقات، خانواده ها پس » اتاق انتظار اعدام « شدن اعدام، انتقال زندانی به سلول انفرادی است که عنوان از اعدام جنازه خویشاوند خود را دریافت نمی کنند یا از محل دفن آنها مطلع نمی شوند. (ص 30)
گردآوری: حنیف حیدرنژاد
گزارش کامل سازمان عفو بین الملل در مورد اعدام در سال 2013- ترجمه فارسی
منبع:پژواک ایران