خطر جنگ و نقش حقوق بین الملل در حل منازعات بین‌المللی
نیره انصاری

یک مقام ارشد نظامی آمریکایی هدف قرار گرفتن پهپاد توسط یک سامانه پدافندی جمهوری اسلامی را تأیید و مدعی شده است که این پهپاد خارج از آسمان ایران و در حال پرواز بر فراز آب‌های بین‌المللی بوده است.
حال آنکه بر اساس ادعای سپاه پاسداران یک فروند پهپاد دنورثروپ وارد حریم هوایی ایران شده که توسط سامانه پدافند هوایی سوم خرداد نیروی هوافضای سپاه پاسداران منهدم شد. سپاه پاسداران انقلاب افزوده است این پهپاد( گلوبال هاوک) پس از پرواز از جنوب خلیج فارس، « برخلاف قوانین هوانوردی کلیه تجهیزات مربوط به معرفی خود را خاموش کرده و در نهایتِ پنهانکاری از تنگه هرمز به سمت چابهار ادامه مسیر داده و نهایتاً درون فضای سرزمین ایران هدف قرار گرفته و ساقط شده است.
آب‌های بین‌المللی به هرجایی که هریک از اقیانوس ها، دریاهای منطقه ای بسته یا نیمه بسته و مصب رودها، دریاچه ها، سامانه های آب‌های زیرزمینی و تالاب ها گفته می‌شود که فراتر از مرزهای بین‌المللی باشد.
وزیر خارجه ایالات متحده در بیانیه‌ تازه‌ای گفته است «تا زمانی که حکومت ایران خشونت را کنار نگذارد و دیپلماسی ما را با دیپلماسی پاسخ ندهد» کارزار فشارهای اقتصادی و سیاسی بر تهران افزایش خواهد یافت.
افزون بر این محدوده دریای سرزمینی بر اساس کنوانسیون (1982) حقوق دریاها، دوازده مایل دریایی از خط ساحل دریاست و حقوق بین الملل و کنوانسیون مورد نظر،به ایران حق اِعمال حاکمیت بر حریم دریایی خودش را داده است. اما چالشی که در حال حاضر وجود دارد ادعاهای متفاوت جمهوری اسلامی از یک سو و آمریکا از دیگر سونسبت به مختصات جغرافیاییِ «گلوبال هاوک« است.
جمهوری اسلامی سرنگونی پهپاد یاد شده را واکنشی به تجاوز و تعدی بر حریم هوایی و دریایی خود قلمداد کرده است.
سازمان نقشه برداری می‌گوید پهپاد آمریکایی در (8) مایلی خط ساحلی جمهوری اسلامی در سواحل هرمزگان و «حدفاصل کرتان و کوه مبارک» منهدم شده است.
اما فرمانده نیروی هوایی ستاد فرماندهی مشترک امریکا، فاصل پهپاد سرنگون شده با مرز ایران را (34) کیلومتر خوانده است.
جمهوری اسلامی می‌تواند سرنگونی پهپاد آمریکایی را حق اِعمال حق حاکمیت خود تحت عنوان «حق دفاع مشروع» بیان نماید. حال آنکه  ارتش آمریکا نیز با اعلام اینکه هیچیک از هواپیماهای این کشور برفراز آسمان ایران پرواز نکرده و اساساً در حریم هوایی ایران عملیاتی صورت نگرفته است؛ می‌تواند با استناد به «حق دفاع مشروع» به ساقط شدن هواپیمایش واکنش نشان دهد و سپس حمله ای صورت گیرد!
 
 بیانیه مایک پومپئو در روز اول تیر ماه سه بند دارد، که در آن‌ها از جمله فرستادن پیام از طریق عمان برای ایران، نقشه‌های منتشر شده از سوی محمد جواد ظریف در مورد محل هدف قرار گرفتن پهپاد آمریکایی و یا خروج پرسنل آمریکایی از پایگاه بلد در عراق، رد شده‌اند.
 
او با اشاره به واکنش منفی تهران به تلاش‌های دیپلماتیک شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن، حمله به نفتکش ژاپنی و سرنگونی پهپاد آمریکایی می‌گوید «وقتی حکومت ایران تصمیم بگیرد خشونت را کنار بگذارد و دیپلماسی ما را با دیپلماسی پاسخ دهد، می‌داند چگونه به ما دسترسی پیدا کند».وزیر خارجه ایالات متحده سپس افزوده «تا آن زمان انزوای دیپلماتیک و کارزار فشارهای اقتصادی علیه حکومت [ایران]، تشدید خواهد شد».
مایک پومپئو در بخش پایانی بیانیه خود مجددا جمهوری اسلامی را متهم کرده که «بزرگ‌ترین دولت حامی تروریسم» است و تصمیم‌ها و سیاست‌های آمریکا در راستای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی و تسلیحات مربوط به آن و «تهدید» آمریکایی‌ها و منافع آن‌ها است. پومپئو افزوده است که رهبران جمهوری اسلامی می‌دانند این‌ها واقعیت دارد و «به همین دلیل به خشونت و ارائه اطلاعات نادرست متوسل شده‌اند».
 
تنش‌ها بین ایران و آمریکا در هفته‌های گذشته بالا گرفته‌است. شماری از کشورها اقداماتی را در راستای کاستن از این تنش‌ها و یا میانجی‌گری میان دو طرف انجام داده‌اند، اما شدت این تنش‌ها کم‌تر نشده‌است.سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز شنبه هشدار داد که «اجازه تجاوز به حریم جمهوری اسلامی را نمی‌دهیم و آماده هستیم که با هرگونه تهدید علیه تمامیت جمهوری اسلامی ایران مقابله کنیم».
 
نقش حقوق بین الملل در منازعات بین المللی
درباره اهميت نقش حقوق بين الملل و ديپلماسي در حل منازعات بين المللي، بسياري بر اين باور هستند كه سياست بر حقوق ارجحيت دارد و اين سياست است كه در عرصه بين المللي حقوق را بازيچه دست خود قرار داده است.
 در مقابل، حقوقدانان بين المللي بر اين عقيده اند كه حقوق بر سياست اولويت دارد و بايد جايگاه آن در حل و فصل منازعات بين المللي و تحقق صلح و سازش در گستره جهاني برجسته تر باشد. در اين راستا برخي پيروان ديدگاه آرمان گرايان ادعا مي كنند كه اين حقوق است كه زمينه رفع اختلافات را فراهم مي آورد و بدون دخالت حقوق، منازعات به شكل پايدار ريشه كن نخواهند شد، در مقابل اما واقع گرايان با رد اين ادعا مدعي هستند كه سياست مي تواند عامل حل اختلاف ها باشد و در اين راه حقوق ابزار دست سياست است.
 
فارغ از مجادلاتی كه همواره بين سياستمداران و حقوقدانان وجود داشته، یادآوری اين مطلب مهم است كه ديپلماسي و حقوق بين الملل هر دو ابزاري براي حل منازعات جهاني و به عبارت بهتر تحقق شرايط مطلوبي نظير صلح و امنيت بين المللي هستند.
 هدفي كه آتش پيدايش حقوق بين الملل و روابط بين المللي با جرقه هاي آن روشن شده است: اينكه اعضاي جامعه بين المللي چگونه با استفاده از اين ابزارها جهت تحقق آمال جامعه بين المللي قدم بردارند.
 
.آنچه مسلم است تحقق صلح و امنيت بين المللي در ميان آمال جامعه بين المللي در اولويت قرار دارد. براي نمونه همكاري فاتحان جنگ جهاني دوم براي پايان بخشيدن به اين جنگ و در نهايت اجراي عدالت كيفري و مجازات عاملان اين جنگ و جنايتكاران نازي گواهي بر اين ادعاست.
در حال حاضر نيز با گسترش مخاصمات و درگيري هاي مسلحانه داخلي در قياس با مخاصمات مسلحانه بين المللي، تحقق صلح و امنيت بين المللي همچنان در درجه اول اهميت قرار دارد.
 
از دیگر سو در سال هاي اخير نيز موج اين منازعات داخلي وارد منطقه خاورميانه هم شده است. حركت هاي انقلابي در كشورهاي عرب خاورميانه حكايت از گسترش روزافزون ابعاد منازعات داخلي دارد. منازعاتي كه گرچه در قلمرو سرزميني و داخلي كشورها اتفاق مي افتند، اما داراي آثاري فراتر از كشور محل درگيري به دنبال دارد.
 
به نحوي كه اعضاي جامعه بين المللي را براي برقراري صلح در كشور محل درگيري به تكاپو وا مي دارند. زيرا اين اعتقاد وجود دارد كه تداوم منازعات در يك كشور به تدريج به كشورهاي همسايه نيز تسري مي يابد و نهايتا منجر به نقض صلح و امنيت بين المللي خواهد شد.
در پاسخ به اين پرسش كه كدام يك از ابزارهاي سياسي (ديپلماسي) يا حقوقي جهت پايان بخشيدن به منازعات و نيز تحقق صلح و امنيت بين المللي موثرتر هستند بايد توجه كرد كه در هر مورد، بسته به وضعيت و اوضاع و احوال حاكم بر منازعه موردنظر، كاركرد ها هم متفاوت است. چه بسا دخالت يكجانبه سازوكارهاي حقوقي منجر به وخامت منازعه شوند.
 
اما از سوي ديگر اتكاي صرف به ديپلماسي و راهكارهاي سياسي نيز شايد در دراز مدت نتواند صلحي پايدار به ارمغان آورد و در بسياري از مواقع، دسترسي به آرامش داخلي و صلح از طريق سازوكارهاي حقوقي مانند مجازات جنايتكاران و جبران خسارت قربانيان محقق مي شود. بنابراين واقعيت آن است كه حقوق بين الملل و ديپلماسي دو بال پرنده صلح هستند.
در اين ميان اين نكته نبايد مغفول بماند كه حقوق بين الملل و ديپلماسي در يك موضوع اشتراك وجه دارند: اينكه عمل بدون توجه به واقعيات سياسي در هر قضيه نه تنها منجر به بهبود وضعيت نخواهد شد، بلكه منجر به وخيم تر شدن شرايط نيز خواهد شد. نگاهي به شيوه حل و فصل بحران داخلي سوريه از سوي جامعه بين المللي، حاكي از لزوم توجه به واقعيت هاي سياسي حاكم بر اين وضعيت است.
 اينكه بدون توجه به توازن قوا در بحران و صرفا با تكيه بر مذاكره و ديپلماسي خواهان انتقال مسالمت آميز قدرت شويم، كليد حل بحران نخواهد بود و اين در حالي است كه آمار بالاي قربانيان كه اغلب از غيرنظاميان هستند، نشان دهنده وقوع تخلف هاي حقوق بشري سنگين و سازمان يافته است.
 
پایان سخن
 با وجود آنكه حقوق بين الملل و ديپلماسي هر دو مدعي وجود سازوكارهايي براي حل منازعات بين المللي هستند، اما چگونگي بهره مندي از آنها در هر مورد به شدت به واقعيت هاي موجود وابسته است. بنابراين بحث اصلي در حل منازعات بين المللي، اولويت حقوق بين الملل يا ديپلماسي نيست بل، بحث اصلي ميزان كارآمدي اين دو ابزار جهت تحقق اهداف و آمال جامعه بين المللي در هر بحران است.
در نتيجه گرچه ديپلماسي اغلب موارد پيش شرط استفاده از راهكارهاي حقوقي است، اما اين به معناي اولويت بخشيدن به آن در قياس با حقوق بين الملل نيست بل، بسته به اوضاع و احوال هر منازعه تلفيق مناسبي از اين دو مي تواند راه حل پيش روي جامعه بين المللي باشد.
از این بیش در خصوص ادعا هریک از این دو  کشور نسبت به اِعمال «حق دفاع مشروع» می‌توان بیان داشت که در حال حاضر بحث بر سر مدارک، شواهد محکم و مستندات قوی و تئید شده بین‌المللی است.
در این باره نماینده دائم جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد در نامه‌ای به دبیرکل و رئیس شورای امنیت این سازمان، آورده است:« ضمن مطلع ساختن این شورا از آنچه آن را « اقدام غیرقانونی و خطرناک ارتش آمریکا علیه تمامیت ارضی ایران»، جمهوری اسلامی پس از اخطارهای رادیویی لازم به پهپاد آمریکایی که به آن بی توجهی شده بر اساس ماده(51) منشور ملل متحد از آمریکا شکایت می کند»!
فراتر از این ج.ا و آمریکا روایتهای خود از مختصات جغرافیایی «گلوبال هاوک» را تکرار می‌کنند و این در حالی است که ادعاهای آن‌ها در خصوص حملات پیشین به نفتکش ها در خلیج فارس مورد بررسی مستقل و کارشناسی قرار نگرفته اند.
 
رسانه‌ها عموما بیش از شفاف سازی و ارزیابی های تائید شده توسط سازمان ملل متحد به بازنشر اطلاعات و اتهاماتی مشغول اند که هریک از طرفین مطرح کرده اند.
حال آنکه اساساً مسئله حقوقی و کارشناسی در منازعات اخیر «جنبه ثانوی» یافته و موضوع ها به تصمیم نظامی و سیاسی بدل گشته است.
اگرچه رهبران جمهوری اسلامی بی علاقه هم نیستند که جنگی دیگر افروخته شود زیرا در رفع تحریم ها ناموفق بودند و بر این اساس از جنگی دیگر بیمناک نیستند. همچنانکه جنگ با عراق را نیز به منظور ایجادبحران در مسیر بقای حیات شان آغاز کردند…
از دیگر فراز جمهوری اسلامی در ادامه سیاست «فشارحداکثری امریکا» به نتیجه رسیده‌اند که حمله نظامی می‌تواند رخ دهد و از همین رو مصمم هستند که خود «آغازگر» این درگیری و جنگ باشند.
در حقیقت آن‌ها نمی‌خواهند پس ازاینکه شروع جنگ و اینکه تحریم ها اثرات ویرانگر خود را برجای گذاشت، حکومت ضعیف‌تر از حال شود و مردم نیز ناراضی تر. به هر روی محاسبات رهبران و فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی بر چنین مبنایی استوار و پایه ریزی شده است.
از دیگر سو ما مشاهده می‌کنیم که هر دو کشور [ دو دولت] در حال جنگ هستند و برای پرهیز از جنگِ تمام‌عیار و کامل، هرگونه اطلاعاتی که از هر سو آید را  با توجه به تجربیاتی مانند حمله به کویت و عراق در سال‌های (1991 و 2003) باید این‌ها را با احتیاط کامل و توسط نهادهای بین‌المللی مورد « کارشناسی و راست آزمایی» قرار گیرند.
نیره انصاری، حقوق دان، نویسنده، پژوهشگر و کوشنده حقوق بشر
27،6،2019
6،4،1398
 

منبع:پژواک ایران


فهرست مطالب نیره انصاری در سایت پژواک ایران 

*رویکردهای نژادپرستانه منشا بروز جنگ‌های زیادی در طول تاریخ بشریت بوده است  [2024 Mar] 
*حکم شلاق و رنجی که از «درد شمشیر بدتر»است!  [2024 Feb] 
*روز بین المللی مبارزه با ناقص سازی جنسی زنان  [2024 Feb] 
*جایگاه اقلیت‌ها از منظر حقوق بین الملل  [2023 Dec] 
*دادگاه استیناف/تجديدنظر در سوئد حكم حبس ابدِ حميد نوري عباسي را اِبرام و تاييد نمود!  [2023 Dec] 
*دهم دسامبر روز جهانی حقوق بشر و زنانه شدنِ مهاجرت/پناهندگی  [2023 Dec] 
*از ترک مخاصمه تا قرارداد صلح  [2023 Dec] 
*روز جهانی معلولان(3 دسامبر) و مشکلات زنان معلول  [2023 Dec] 
*حق مسکن در قوانین ایران چگونه تعریف شده است؟  [2023 Oct] 
*10 اکتبر روز جهانی مبارزه علیه مجازات مرگ/اعدام  [2023 Oct] 
*زن از حیات برهنه تا ترازملی  [2023 Oct] 
* در دفاع از استقلال کانون وکلا و وکلای دادگستری در مقابل دخالتهای مجلس و قوه قضاییه رژیم اسلامی  [2023 Aug] 
*لايحه عفاف و حجاب؛ عاملى براى گسترش سركوب و خشونت در جامعه  [2023 Aug] 
* استعمار فرانو، نارسمیت بخشی به تمامیت ارضی!  [2023 Jul] 
*جرم سب النبی، تسلیم و مطیع یا عقلانیت انتقادی؟  [2023 Jun] 
*ارشاد و امنیت اخلاقی چه نسبتی با گردن شکستن دارد ؟  [2023 Jun] 
* آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی /میدانی لُمپنیسم  [2023 Jun] 
*شیوع ایدز در میان کودکان کار و خیابان در ایران اسلامی  [2023 Jun] 
*مجازات اعدام در نظام‌های قضایی معیوب!  [2023 May] 
*منت «عفو رهبری» بر سر معترضان آزاد شده!  [2023 Apr] 
*زنان محل اقتدار یک نظام  [2023 Apr] 
*از منشور مهسا تا شورای حقوق دانان  [2023 Mar] 
*قانون اساسی چه نسبتی با فلسفه سیاسی دارد؟  [2023 Mar] 
* دعوت از جامعه نخبگانی هسته نخبگانی زن، زندگی، آزادی  [2023 Mar] 
*از اعدام تا انقلاب حق  [2023 Mar] 
*کنفرانس امنیتی مونیخ و تبعات آن بر جنبش «زن، زندگی، آزادی»  [2023 Feb] 
*تحریم سپاه پاسداران انقلاب «اسلامی» در قوانین بین الملل  [2023 Jan] 
*اعدام یا قتل حکومتی!  [2022 Dec] 
*امنیت از منظر حقوق بین الملل  [2022 Dec] 
*از شهروند خبرنگار تا نشست ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل   [2022 Nov] 
*كودك سرباز، اُبژه اى مؤمنان و نظام؛ مغاير با حقوق كودك  [2022 Nov] 
*حمله نیروهای سرکوبگر به وکلای دادگستری  [2022 Oct] 
*قتل دولتی و سیستماتیک «مهسا/ژینا امینی» آستانه «پیکِ» خشم جامعه  [2022 Sep] 
*تبعیض ناروا و فقر«هلوکاست بی صدا» در سیستان و بلوچستان!  [2022 Sep] 
*30 آگوست روز جهانی ناپدیدشدگان قهری  [2022 Sep] 
*مرگ معطوف شخص است و نه ساختار!   [2022 Aug] 
*اختلاس یا جرم یقه سفیدها در صندوقهای بازنشستگی  [2022 Aug] 
*آیا قانون اساسی مشروطه،قانونی مدرن بود؟   [2022 Aug] 
*مجتمع متروپل آبادان / جان شهروندان هزینه شهرداری‌ها   [2022 Jul] 
* لایحه حمایت از ماموران نظامی یا هراس از قدرت مردم؟!  [2022 Jun] 
*کودکانِ زنانِ محبوس و بازتولید مجرمان  [2022 Jun] 
*سیاست گرسنه سازیِ نظام اسلامی، خیزش دوباره دلاوران ایران  [2022 May] 
*اول ماه مه روز بین‌المللی کارگر   [2022 May] 
*یک بام و دو هوا در سوئد و مکتب کپنهاگ  [2022 Apr] 
*حکایت خود ببُری، خود بدوزی، خود بپوشانی   [2022 Apr] 
*پاشیدن اسپری فلفل به صورت زنان یا جامعه؟!  [2022 Mar] 
*محاکمه حمیدنوری/عباسی، وارونه گویی و ادعاهای کاظم غریب آبادی  [2022 Mar] 
*تجاوزروسیه به اوکراین، پرتابه ها، سلاح ها  [2022 Mar] 
*«حق مرخصیِ زندانیان»  [2022 Feb] 
*«لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در مقابل خشونت»  [2022 Feb] 
*از کاپیتولاسیون تا تاسیس کنسولگری چین در بندرعباس   [2022 Jan] 
*مکانیسم های حقوقی جدید آب و محیط زیست در حکمرانی های جدید   [2022 Jan] 
*فمیسید و نقض حقوق بشر در ایران در 2021   [2021 Dec] 
*حقابه از شیخ بهایی، گلوله های ساچمه ای تا حکمرانی مطلوب   [2021 Dec] 
*قانون افزایش جمعیت یا بارداری اجباری!   [2021 Nov] 
*چرا مردان/همسران قاتل مجازات نمی شوند؟  [2021 Nov] 
*قسامه، حکمی مرگبار در نظام قضایی ناکارآمد ایران   [2021 Nov] 
*بی کیفرمانی، اصل صلاحیت قضایی، ناقضان حقوق بشر در ایران، حمید نوری/عباسی، وجدان حقوقیِ جهانی  [2021 Nov] 
*وندالیسم،Vandalism، حکومت اسلامی و آرامگاه کوروش  [2021 Oct] 
*وکیل بدون حق!   [2021 Oct] 
* (۱۷ اکتبر) روز جهانی مبارزه با فقر و گرسنگی ! یا هولوکاست بی‌صدا  [2021 Oct] 
* مقایسه نظریه های حقوقی احمد کسروی در هشتاد سال پیش با قوانین امروز در ایران   [2021 Oct] 
*روزجهانی کودک( ۸ اکتبر) و کودک فروشی در ایران!   [2021 Oct] 
*آدم ربایی و جرایم مشابهِ برون مرز  [2021 Sep] 
*حقوق متهمین/ محکومان بیمار   [2021 Sep] 
*«هک کردنِ دوربین های زندان اوین ابتذال شر!»   [2021 Aug] 
*از تحلیف ابراهیم رئیسی تا محاکمه حمید نوری در سوئد   [2021 Aug] 
*«مرزبانی فضای مجازی» یا «ساختارِاستمرارِآزادی ستیزی»!   [2021 Jul] 
*قیام تشنگان آزادی!   [2021 Jul] 
*گرداندن متهمان در خیابان؛ قوانین داخلی و اسناد بین المللی  [2021 Jul] 
*جایگاه قاضی در استانداردهای بین المللی   [2021 Jun] 
*۲۶ ژوئن، روز جهانی حمایت از قربانیان شکنجه  آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی/ حقوقی  [2021 Jun] 
*سقوط دولت استفان لوون در سوئد   [2021 Jun] 
*حکومت هیچ نیست، مگر دستیار حکمران/مردم   [2021 Jun] 
*تعارض بین عقلانیت مجلس و شورای نگهبان/ انتصابات  [2021 Jun] 
*فقد قوانین حمایتی از محیط بانان در ایران   [2021 May] 
*مسئولیت دولتها نسبت به بحران در خاورمیانه!   [2021 May] 
*شورای نگهبان و حیطه قانون گذاری  [2021 May] 
*اول ماه می روز جهانی کارگر  [2021 May] 
*سازمان دول یا سازمان ملل؟  [2021 Apr] 
*حاکمیت قانون اساسی و چه باید کرد   [2021 Apr] 
*تحلیلی بر چگونگی تنظیم و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی و ایرادهای وارده بر آن   [2021 Apr] 
*اخراج کودکان متولد در سوئد  [2021 Apr] 
*قرارداد 25 ساله نظام اسلامی با چین و کشتی های صیادی ترال نابودی صیادان نوار جنوب ایران!   [2021 Apr] 
*شکنجه در ایران: بررسی حقوقی و  بهداشتی  [2021 Mar] 
*نقدي بر مقاله «قانون اساسي خواهان دموكرات» به قلم جناب عبدالحميد وحيدي، حقوق دان و وكيل دادگستريِ ايران و فرانسه!  [2021 Mar] 
* شکنجه و قوانین بین‌المللی   [2021 Mar] 
* بايكوت و ممنوعيت خريد و ورود واكسن كرونا توسط آرهبر جمهوري اسلامي!   [2021 Feb] 
*حقوق شهروندی و Statelessness در حقوق بین الملل  [2021 Feb] 
*نقدی بر مجازات های صلب و رجم در قوانین اسلامی و مقایسه آنها با استانداردهای حقوق بشری بین المللی  [2021 Jan] 
*قانون درباره ی موضوع استراق سمع/EAVESDROPPNING چه میگوید؟  [2021 Jan] 
*«لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در مقابل خشونت»  [2021 Jan] 
*بایکوت خرید و ورود واکسن توسط یک فرد سایکوپات و روانپریش   [2021 Jan] 
*جانشینی خامنه ای و جدال روحانی و مجلس  [2020 Dec] 
*گروگانگیری در حقوق بین‌الملل فصل پایانی [2020 Dec] 
* روز جهانی معلولان(3 دسامبر) و مشکلات زنان معلول  [2020 Dec] 
*تجاوز به عُنفِ زنان در جنگ در حقوق بین‌المللی کیفری  ۲۵ نوامبر روز جهانی خشونت علیه زنان  [2020 Nov] 
*سیاست انکار و تهدید! آبان 98   [2020 Nov] 
*سیاست انکار و تهدید!  [2020 Nov] 
*نظام انتخاباتی در امریکا، دموکراسی یا الیگارشی؟   [2020 Nov] 
*«حق» مقدم بر «اصل» مناقشه ارمنستان و آذربایجان   [2020 Nov] 
* تروریسم وطنی و قرارداد بارسلونا(1995)  [2020 Oct] 
*(FIDH) ائتلاف جهانی علیه مجازات اعدام (WCADP)  [2020 Oct] 
*«دولت یعنی ما»!   [2020 Sep] 
*روشن‌فکر حقوق دان، انقلاب حقوقی و تدوین قانون اساسی نوین فصل پایانی  [2020 Sep] 
* حقوق دان روشن‌فکر، قتل نویدافکاری و انقلاب حقوقی! فصل دوم   [2020 Sep] 
*«عدالت جنسیتی» مدل خانم معصومه ابتکار!   [2020 Sep] 
*از قربانیان نرون تا جلادان اسلامی در ایران!   [2020 Sep] 
*حقوق دان روشنفکرو روشن‌فکر حقوق دان بخش نخست   [2020 Sep] 
*تعرض جنسی جرم ست!   [2020 Sep] 
*رد تحریم تسلیحاتی نظام فقاهتی ومکانیسم ماشه!   [2020 Aug] 
*منافع ملی و ممنوعیت هر نوع تجاوز به منابع طبیعی  [2020 Aug] 
*نافرمانی مدنی و ارتش مردمی   [2020 Jul] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی/حقوقی « منافع ملی؛ National Interest»  [2020 Jul] 
* از محفل های مطالعه تا ابهامات قتل اولوف پالمه دموکراسی  [2020 Jun] 
*جرم سیاسی و بیستم ژوئن،سی ام خرداد روزجهانی حمایت از زندانیان سیاسی  [2020 Jun] 
*پدرسالاری، زن کُشی!   [2020 Jun] 
*جنگلها پیش از ملتها و بیابانها پس از ملتها!  [2020 Jun] 
* نظام فقاهتی در ایران حامی قتل های خانوادگی!   [2020 Jun] 
*جنگ خاموش آب بین ایران و افغانستان آب در برابر مهاجران!  [2020 May] 
* روز جهانی کارگر، کارگر از قرون وسطا، کرونا ویروس و بیکاری زنان   [2020 May] 
*از تخلفات پزشکی تا گفتار وزیرامور خارجه آمریکا در مورد خلیج فارس  [2020 May] 
*حاکمیت جهانی، کرونایوروس و بیوتروریسم سفید!  [2020 Apr] 
*حاکمیت جهانی، کروناویروس و بیوتروریسم سفید!   [2020 Apr] 
*گلوبالیزیشن و حاکمیت دولت ها   [2020 Apr] 
*کرونا ویروس و مسئولیت حقوقی و... نظام فقاهتی در ایران  [2020 Apr] 
* روز جهانی رفع تبعیض نژادی(21 مارش) بخش پایانی   [2020 Mar] 
*روز جهانی رفع تبعیض نژادی (21 مارش)   [2020 Mar] 
*کرونا ویروس اسلامی و حق بر حیات و حق برسلامت  [2020 Mar] 
*قانون صنعت ملی شدن نفت   [2020 Mar] 
*روز جهانی زن، دیه [نا]برابر زن در حوادث از جمله سرنگونی هواپیما با شلیک موشک  [2020 Mar] 
*به مسلخ رفتن حق دفاع توسط نظام فقاهتی   [2020 Mar] 
*بایکوت انتخابات/ انتصابات اسفندماه (98)   [2020 Jan] 
*(24 ژانویه) روز جهانی وکلای در خطر   [2020 Jan] 
*«خطای انسانی» و دروغهای نماینده خدا!   [2020 Jan] 
*از خشونت و کشتار تا حکومت نظامی در ایران   [2020 Jan] 
*از رؤیای هلال شیعی تا شورای امنیت سازمان ملل متحد   [2020 Jan] 
*اینستکس ناکارآمد!   [2019 Dec] 
*شر اهریمنی یا موجود شیطانی آبان(1398)   [2019 Dec] 
* تقاضای حقوق دانان و وکلای خارج از ایران در خصوص ارجاع پرونده نقض حقوق بشر در ایران به «شورای امنیت   [2019 Dec] 
*دستور شلیک کور یا کشتار جمعی!  [2019 Dec] 
*معترضان اغتشاشگر واشرار نیستند! بخش پایانی   [2019 Dec] 
*معترضان اغتشاشگر و اشرار نیستند  [2019 Dec] 
*اصل صلاحيت قضاییِ جهاني « اجرای عدالت»!   [2019 Nov] 
* قتل عام ارامنه و گذار از عصر کهن به عصر جدید!   [2019 Nov] 
*اندیشه های نوین کوروش بزرگ در پارگراف هایی از منشور   [2019 Oct] 
*بمب فسفری، آتش بس و ژینوساید نوین!   [2019 Oct] 
*آوارگی کردهای روژاوا و حمله نظامی ترکیه به این منطقه  [2019 Oct] 
*وارداتِ چمدانی دارو به ایران!‏   [2019 Oct] 
*10اکتبر2019 روز بین المللی ضد مجازات اعدام و گندیدگی در قانون  [2019 Oct] 
*آشنایی با اصطلاحات حقوقی و سیاسی سوسیالیسم و کمونیسم   [2019 Sep] 
*از گرسنگی ایرانیان تا قرارداد2016 ح.ا و چین ‏   [2019 Sep] 
*جدال بر سر ثروت یا دعوای طلبگی!‏   [2019 Aug] 
*تعظیم دولتمردان سوئدی به اسلامگرایان!   [2019 Aug] 
*پیش گفتاری، در راستای طرح پیشنهادی دو نهاد نظارت بر قانون اساسی و دادگاه عالی قانون اساسی  [2019 Aug] 
*قانون در ایران، مرگِ زندگی است! و تجاوز به « حق دفاع از ملت»  [2019 Aug] 
*حیثیت و پول (90) ساله پَر!‏   [2019 Aug] 
* تهدید و توسل به زور از منظر حقوق بین الملل و تهدید آمریکا توسط حسن روحانی!  [2019 Jul] 
* جادو و اهل هوا و قانون  [2019 Jul] 
*حاکمیت قانون در برابر حکومت خودکامه  [2019 Jul] 
*اهدای اعضای محکومان به اعدام الگو برداری از چین   [2019 Jul] 
*دیه برابر زن و مرد   [2019 Jul] 
* خطر جنگ و نقش حقوق بین الملل در حل منازعات بین‌المللی   [2019 Jun] 
*رد لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مرد خارجی توسط شورای نگهبان  [2019 Jun] 
*(20 ژوئن)، یادروز جهانی پناهندگان وهمبستگی با پناهجویان  [2019 Jun] 
*عدم تفکیک جرائم در زندانها و قتل زندانیان سیاسی   [2019 Jun] 
*بررسی جرم اسیدپاشی از نگاه فقه و قانون و قانون عدم ممنوعیت خرید و فروش آن   [2019 Jun] 
*از بی حقوق کارگران اقلیت دینی، ظلم بر وکلا تا روز جهانی محیط زیست ‏  [2019 Jun] 
*قاتل خودی بهره مند از وکیل گزینشی! کارگر وآموزگار اما فاقد حقوق!   [2019 May] 
*اظهارات مشاوررئیس جمهور ترکیه و پیوند آن با کنفرانس یالتا!  [2019 May] 
*حضور نیروهای نظامی آمریکا در خلیج فارس و دروغ [آقا] ی خامنه ای   [2019 May] 
*از متحدانِ جنگ نیابتی تا بن‌بست جمهوری اسلامی  [2019 May] 
*پیکاسو و اثری ضدجنگ!  [2019 May] 
*خشونت و ترور و گسترش حاکمیت خدا!   [2019 May] 
* بازداشت و محکومیت جولیان آسانژ در لندن و حقوق خبرنگاران  [2019 May] 
*(۱مای) روز جهانی کارگر از قرون وسطا، تا دستمزد کارگران در سال ۹۸  [2019 May] 
*سپاه تروریست معاهده وستفالیا مرگ امپراتوری مقدس   [2019 Apr] 
*مرمت کلیسای نتردام در پاریس و واگذاری غار علیصدر در همدان   [2019 Apr] 
*پُتکِ امنیت و مصلحتِ نظام یا اِشغالِ نظامی و قانون اساسی  [2019 Apr] 
*بیماری‌های عفونی پس لرزه های سیل  ورود نیروهای تروریستی حشدالشعبی و فاطمیون در ایران [2019 Apr] 
*از تسلط سپاه بر اقتصاد ایران تا قرار گرفتن در لیست تروریستی آمریکا  [2019 Apr] 
*حکایت «خود ببری، خود بدوزی، خود بپوشانی» و انفجار مین ها در مناطق سیل زده!  [2019 Apr] 
*تقارن12فروردین 1358جمهوری اسلامی‎ با روزکشتار ایرانیان( دوره هخامنشیان) توسط قوم یهود   [2019 Apr] 
* سیل ویرانگر در استان گلستان و فساد و سوء مدیریت نظام اهریمن  [2019 Mar] 
*از ملی شدن صنعت نفت توسط دکتر محمد مصدق تا جدال در نامگذاری خیابانها   [2019 Mar] 
*عدالتِ سربدار!   [2019 Mar] 
*نقدی بر مقاله:«قیم صغار...!»به قلم آقای محمدرضا روحانی، وکیل محترم دادگستری به مناسبت (8) مارش روز جهانی زن [2019 Mar] 
*عروسان داعشی، چالشی تازه برای اروپا و امریکا   [2019 Mar] 
*تجاوز به حق دفاع از (۱۳۵۸) تاکنون  [2019 Feb] 
*اعدام جوان دچار اختلال عقلی ‏   [2019 Feb] 
* بحث بر سر رد لوایح قانون مبارزه با پولشویی و حمایت از تروریسم در مجمع تشخیص مصلحت نظام  [2019 Feb] 
*از اعتراضات در زندان قرچک ورامین تا عفو عمومی  [2019 Feb] 
*‏(۲۴ ژانویه) روز جهانی وکلای در خطر   [2019 Jan] 
*از کنفرانس یالتا در جنگ دوم جهانی تا کنفرانس ورشو  [2019 Jan] 
*دو شورای نگهبان   [2019 Jan] 
*تفسیر مواد اعلامیه جهانگستر حقوق بشر  [2019 Jan] 
*مخالفت با رد لایحه ممنوعیت ازدواج کودکان  [2019 Jan] 
* ازچرایی خشونت بر زنان در فقه تا لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت   [2018 Dec] 
*تفسیر ماده ۱۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر  [2018 Dec] 
* به مناسبت (10) دسامبر روز جهانی حقوق بشر   [2018 Dec] 
*از تجاوز به عُنفِ زنان در جنگ در حقوق بین‌المللی کیفری تا نادیا مراد برنده جایزه نوبل صلح(2018)   [2018 Nov] 
*اعدام وحیدمظلومین و ایرادهای وارده ی قضایی در پرونده  [2018 Nov] 
*علت اصلی کمبود دارو، فساد دولتی واردات خودروهای لوکس و زین اسب است یا تحریم های امریکا؟ [2018 Nov] 
*از اشغال سفارت آمریکا تا دور دوم تحریم ها علیه جمهوری اسلامی   [2018 Nov] 
*از حقوق بشر کوروش تا حقوق بشر جمهوری استبدادی اسلامی   [2018 Nov] 
*از آزادی بیان تا قتل روزنامه نگاران در ایران و ترکیه  [2018 Oct] 
* ادعای پیروزی جمهوری اسلامی از حکم دادگاه لاهه!  [2018 Oct] 
*براندازی یا فروپاشی   [2018 Oct] 
*تروریسم در حقوق بین الملل‎ از فرقه حشاشین( حسن صباح) تا حمله مسلحانه در شهر اهواز   [2018 Sep] 
* ازمجازات اعدام در قرن هجدهم تا اعدام سه جوان کرد  [2018 Sep] 
*تاریخ پُر دست انداز فاشیسم! فاشسیم و راسیسم در آلمان بعد از جنگ جهانی دوم  [2018 Sep] 
* صنعت سکس از هندوستان تا مشهد (مقدس!)‏   [2018 Sep] 
*جان باختن فعالان محیط زیست در آتش سوزی مریوان و مسئولیت حقوقی و کیفری سپاه پاسداران   [2018 Sep] 
*قانون مبارزه با پولشویی(Financial Action Task Force )/FATF ومخالفت شورای نگهبان/ نظارت استصوابی   [2018 Aug] 
*فاجعه سینِما رکس آبادان جنایت علیه بشریت   [2018 Aug] 
* چگونگی الحاق دوباره بحرین به ایران   [2018 Aug] 
*نقش نظام مالی آمریکا بر جهان و تحریم های تازه علیه ایران   [2018 Aug] 
*شوراهای محلی شهری؛Local Goverment در حکومت سکولاردموکراتیک   [2018 Aug] 
* فرزند خواندگی و ازدواج سرپرست با فرزندخوانده در جمهوری اسلامی!   [2018 Aug] 
*تصویب قانون حمایت لایحه کودکان و نوجوانان و ایرادهای حقوقی وارده بر آن!‏   [2018 Jul] 
*تهدید آمریکا توسط حسن روحانی! و تهدید و توسل به زور از منظر حقوق بین الملل   [2018 Jul] 
* رژیم حقوقی دریای خزر وسهم مبهم ایران   [2018 Jul] 
*بحران آب در سیستان و بلوچستان و سیاست آبی افغانستان:آب در برابر مهاجران!  [2018 Jul] 
* بحران آب در جنوب ایران و قرارداد انتقال آب شیرین از ایران به کویت  [2018 Jul] 
*ِ باخت ِ نظام پاتریمونیال( پدرمیراثی) به خودش  [2018 Jul] 
*جرم سیاسی  [2018 Jun] 
* مرز آزادی بیان کجاست؟   [2018 Jun] 
*وکلای دولتی!‏ ‏  [2018 Jun] 
*‏از تجاوزجنسی به کودکان زیر سن قانونی (18) سال و پیوند آن سند2030 سازمان یونسکو ‏  تحلیلی حقوقی و فقهی در خصوص پرونده سعید طوسی  [2018 Jun] 
* نقش روشن‌فکر ونویسنده متعهد  [2018 Jun] 
*قانون اساسی، شهروند عصر جهانی  [2018 May] 
*از جداسازی و تقسیم بخش‌هایی از شهرستان کازرون تا مرگ صنعت نشر ‏در ایران   [2018 May] 
*قانون اوفک ‏  [2018 May] 
*‏ زمین‌های بایر و لم یزرع موسوم به اَنفال، شکستن سنگ مزارها و همچنین فروش نُخستین اقامتگاه ‏رضاشاه در تبعید ‏   [2018 May] 
*پیامدهای خروج آمریکا از برجام   [2018 May] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی ‏« پوپوليسم؛populism‏»‏ ‏  [2018 May] 
*پیش نویس قانون اساسی ایران آینده (بخش دوم)  [2018 Apr] 
*پیش نویس قانون اساسی ایران آینده  [2018 Apr] 
* خاورمیانه در سایه روابط بین الملل - نقش ایران و روسیه در بحران سوریه  [2018 Apr] 
*بررسی حقوقی اعدام بهمن ورمزیار  [2018 Apr] 
*وضعیت حقوقی سوریه از منظر حقوق بین الملل و مسئولیت مداخله دولت ها در این کشور  [2018 Apr] 
*تصویب قانون ازدواج با کودکان درکشور اروپایی سوئد!‏ ‏   [2018 Apr] 
*تدوین یک حکم شرعی «تعدد زوجات، چندهمسری و پولیگامی،Polygamy‏ در ‏پارلمان کشوراروپایی سوئد!‏  [2018 Apr] 
*بررسی ابعاد حقوقی رابطه همزیستی موسوم به ازدواج سفید در ایران  [2018 Apr] 
*امپراتوری هخامنشی و مدنیت و عدالت در اندیشه ی ایرانی   [2018 Apr] 
*کار فرهنگی و ادبیات علم ستیز« اقتصاد مال خر است»!   [2018 Mar] 
*وضعیت بحرانی آب و محیط زیست در ایران و عوامل عقب ماندگی انرژی پاک در ایران  [2018 Mar] 
*آزادی زن، آزادی جامعه!   [2018 Mar] 
*حاکمیت مذهب شیطان در ایران   [2018 Feb] 
* حق رای رأی؛ حق یا تکلیف؟ بخش نخست   [2018 Feb] 
*پیش‌زمینه ی قانون اساسی نوین سکولار دموکراتیک در ایران آینده   [2018 Feb] 
* فایده باوری، دموکراسی و رشد شخصیت انسان   [2018 Feb] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات حقوقی و سیاسی  [2018 Feb] 
*طراحی استمرار طلبان!‏  [2018 Feb] 
*ازحق رأی زنان انقلاب سفید تا رفع حجاب اجباری!‏ ‏  [2018 Jan] 
*حاکمیت قانون در برابر حکومت خودکامه بخش پایانی  [2018 Jan] 
*سوگندنامه بقراط و مسئولیت مدنی و کیفری پزشک ناظر قطع عضو!  [2018 Jan] 
*همانی جمهوری اسلامی با آلمان نازی!‏   [2018 Jan] 
*حق تعیین سرنوشت تجزیه طلبی نیست!‏   [2018 Jan] 
* تعارض اصولی از قانون اساسی با ولایت فقیه!‏   [2018 Jan] 
* بررسی جرائم «هاشمی شاهرودی عراقی» توسط دادستان کل آلمان!‏ ‏  [2018 Jan] 
*‏ تخریب اموال عمومی از منظر قانون تا نگرانی [آقا] ی روحانی!‏   [2018 Jan] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی آزادی در سخنرانی فرانکلین دلانو روزولت  [2018 Jan] 
*از بی حقوقی مسیحیان تا لغو نمایندگی سپنتا نیکنام درجمهوری اسلامی!‏  [2017 Dec] 
*رضاضراب و دیگر یقه سفیدها بخش پایانی قوانین و مجازات ها   [2017 Dec] 
*رضا ضراب و دیگر یقه سفیدها! بخش چهارم   [2017 Dec] 
*رضاضراب و دیگر یقه سفیدها! بخش سوم   [2017 Dec] 
*رضا ضراب و دیگر یقه سفیدها! بخش دوم  [2017 Dec] 
*‏ ‏ رضا ضراب و دیگر یقه سفیدها!‏ بخش نخست  [2017 Dec]