PEZHVAKEIRAN.COM رد لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مرد خارجی توسط شورای نگهبان
 

رد لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مرد خارجی توسط شورای نگهبان
نیره انصاری

وضعیت حقوقی کودکان بی هویت
ناشی از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی
بیش از یک میلیون کودکِ ایرانی فاقد شناسنامه اند
 شورای نگهبان گفته است که این لایحه با قانون فعلی تفاوت چندانی ندارد و نظر هر دلسوزی را به خود جلب می کند. فقهای شورای نگهبان و نه حقوق دانان این شورا معتقدند در ماده (1) این لایحه مسائل امنیتی حذف شده است. پیش از این، این شورا اعلام کرده بود « در اعطای تابعیت به فرزندان و دان پروانه اقامت به همسر زنان ایرانی« خوف،ترس» بروز مشکلات و مسائل امنیتی» وجود دارد و تأکید این شورا مغایرت این لایحه با بند(5) از اصل (3) قانون اساسی در خصوص «نفوذ اجانب» است.
بر اساس این بند دولت ج.ا باید از همه امکانات خود برای «طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب استفاده کند.»
بیش از یک دهه است که فعالان مدنی در ایران خواستار اصلاح قانون مربوط به انتقال تابعیت شده‌اند.
در سال های گذشته،بسیاری از اَتباع خارجی به صورت غیر مجاز وارد خاک ایران شدند و برخی از آنان با زنان ایرانی ازدواج«غیر قانونی»داشته،صاحب فرزندانی شده اند.بازگشت تعدادی از این اتباع به کشورهای خود،همسرانِ ایرانیِ این افراد در ایران را با کودکان بی سرپرست و فاقد شناسنامه و هرگونه اوراق هویتی مواجه ساخته است.که در اصطلاح از آن به عنوان«کودکان بی هویت»نام برده
می شود.
در قانونِ«تعیینِ تکلیفِ تابعیتِ فرزندانِ حاصلِ از ازدواجِ زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب ۱۳۸۵ نیز «تا»رسیدن این کودکان به سن هجده سالگی هیچ گونه«تدبیر حمایتی»برای آنان پیش بینی نشده
است.
تعیین مهلت برای اتباعِ خارجیِ دارایِ ورودِ غیرِ مجاز به منظور ثبت نام و دریافت مدرک لازم برای «تبدیل» به وضعیت«پناهنده یا آواره ی مجاز»اعطای تابعیت ایرانی به زوج خارجی یا تسهیل در اعطای تابعیت به آنان از جمله راه حل هایی است که می تواند مورد استفاده قرار گیرد.اما مهمتر از این راه حل ها،راه حل اصلی را باید به قانون گذار واگذار کرد تا با ایجاد تغییراتی در قانون مدنی و حفظ تابعیتِ ایرانی برای زنان ایرانی،در صورت ازدواج با اتباع خارجی و توسعه ی«سیستم خون به مادران ایرانی»،مانع از به وجود آمدن کودکان بی هویت را بررسی کرده و راهکارهای پیشنهادی به منظور پیشگیری از گسترش این پدیده را ارائه دهد.
سرسخن
به استناد تصویب نامه شماره۵۸۸۵۸مورخ۲۲،۱۲،۱۳۷۹هیئت وزیران
پناهنده:«فردی است که به علل سیاسی،مذهبی،نژادی و یا عضویتِ گروه های خاص اجتماعی،از ترس جان و شکنجه ی خود و افراد خانواده اش که تحت تکفل اویند،به کشور ایران پناهنده
شود(تعریف پیش گفته به استناد آئین نامه پناهندگان مصوب۲۵،۹،۱۳۴۹هیئت وزیران)»
مهاجر:«فردی است که متقاضیِ اقامت در جمهوری اسلامی ایران است و درخواست وی مورد قبول
جمهوری اسلامی قرار گیرد(بر اساس تصویب نامه مورخ ۱۳۷۹ هیئت وزیران)»
آواره:«فردی است که به دلیل وقوع جنگ داخلی یا بین المللی،بدون تشریفات قانونی،کشور متبوع خود را ترک و یا وادار به ترک آن گردد،اما نمی تواند برابر کنوانسیون۱۹۵۱ و پروتکل۱۹۶۷ژنو و ملحقات آن،بیم موجه از اذیت و آزار وارده به خود را به اثبات برساند(تصویب نامه مذکور در بالا)»
ورود مجاز و غیرمجاز اتباع خارجی به ایران،اعم از پناهنده،مهاجر و آواره،در سال های اخیر و ازدواج های شرعی ولی غیرقانونی آنان با زنان ایرانی از یک سو موجب سلب تابعیت زنان ایرانی شده است و به دلیل عدم ارتباط آنان با کشور اولیه،امکان دریافت شناسنامه اعم از ایرانی یا خارجی و نیز
مدارک دیگر هویتی برای فرزندانِ ناشی از این ازدواج ها را فراهم نمی آورد.
و از دیگر سو در چند سال اخیر و با بازگشت شوهران این زنان به کشورهای خود،همسران ایرانی آنان در ایران ماندگار شده،کودکان آنان بی سرپرست،بی تابعیت و فاقد شناسنامه شدند و وضعیتی پدید آمد که از آن با عنوان«کودکان بی هویت»نام برده می شود.گرچه ممکن است ظاهراً ازدواج زن و مرد از نظر شرعی اِشکالی نداشته باشد،اما کودکان بی هویتِ ناشی از این ازدواج ها به حیث قانونی با مشکلات فراوانی روبه رو هستند و می توانند جامعه را با مشکلات افزون تری مواجه سازند.اگرچه قانو گذار با تصویب«قانون تعیین تکلیف فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی،مصوب۱۳۸۵»کوشید که تا حدی بر این مشکل فائق آید!
براساس یکی از آمارهای ارائه شده بیش از( ۱۰۰هزار )کودک بدون هویت و شناسنامه ناشی از ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی در وضعیت نامعلومی بسر می برند.
از نابختیاری در خصوص وضعیت حقوقی کودکان بی هویت در حقوق ایران هنوز تحقیقِ جامعی صورت نپذیرفته است و پرسش های بسیاری از جمله درباره ی چگونگی پدید آمدن این معضل،وضعیت حقوقی این کودکان و هم چنین مفید بودن تصویب«ماده واحده مصوب۱۳۸۵»بدون پاسخ مانده
است.
نگارنده بر آن است تا پس از تبیین مفهوم کودکان بی هویت،وضعیت حقوقی این کودکان از جمله شرایط مجاز بودن ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی،علل پیدایش کودکان بی هویت و راه کارهای پیشنهادی،به منظور جلوگیری از گسترش این پدیده را مورد بررسی قرار دهد.
مفهوم کودک بی هویت
مفهوم کودکان بی هویت،نخستین بار در حقوق ایران از دیدگاه فقهی مطرح گردیده است.بنابراین این پرسش مطرح می گردد که آیا کودکان بی هویت در حقوق بین الملل خصوصی همان کودکانِ بی هویت از دیدگاه فقهی اند یا خیر؟
در پاسخ باید اشاره داشت که«کودکان بی هویت»در فقه به کسانی گفته می شود که محصول یک رابطه ی آزاد و خارج از چارچوب ازدواج می باشند(نامشروع)یعنی از رابطه ای که به ازدواج دائم یا موقت منجر نشده است،تولد یافته باشند.این کودکان از نظر فقیهان نه به پدر منسوب اند و نه به مادر و حق ندارند از نام پدرومادرشان استفاده نمایند و هیچ گونه رابطه ی پدرومادر و فرزندی میان آنان نمی تواند وجود داشته باشد.در فقه از این کودکان با عنوان«ولدزنا»یاد می شود و از حقوقی
چون ارث و حق قضاوت و اجتهاد و....محرومند(نجفی ۱۳۶۷،ص۸۰)
همچنین ماده(۱۱۶۷) قانون مدنی مقرر می دارد:«طفل متولد از زنا،ملحق به زانی نمی شود»اگرچه به موجب رأی وحدت رویه شماره۶۱۷ مورخ۱۳۷۶،۴،۳هیئت عمومی دیوان عالی کشور تا اندازه ای مشکل را حل نموده،زیرا دیوان کشور به استناد فتوای[ آقا] ی خمینی،زانی را پدر عرفی طفل تلقی می کند و در نتیجه همه ی تکالیف مربوط به پدر از جمله گرفتن شناسنامه و تعیین هویت را بر عهده وی قرار می دهد و آنان را ایرانی می داند،«اما»به موجب این فتوا،تنها موضوع توارث و ارث بردن میان پدروفرزند منتفی است و درباره انتقال تابعیت از راهِ نَسَبِ پدری به این کودکان اختلاف نظر وجود دارد و گروهی با توجه به رأی وحدت رویه ی یاد شده، امکان انتقال تابعیت از راه نسب پدری و نیز در خصوص کودکان ناشی از رابطه آزاد به ویژه کودکان متولد در خارج از قلمرو ایران را مورد قبول قرار داده و یا آن را رد کرده اند.گرچه کودکان بی هویت از دیدگاه فقهی معمولاً از راه سیستم خاک،ایرانی محسوب می گردند و با موضوع بحث ما که کودکان بی هویت ناشی از ازدواج های غیرقانونیِ زنان ایرانی با مردان خارجیِ در قلمرو ایران بوده، متفاوت است.
ماده(۹۹۷)قانون مدنی اشعار می دارد:«ولادت هر طفل باید در ظرف مدت و به روشی که طبق قوانین و یا نظام نامه های مخصوصه مقرر می دارد،به دایره سجل احوال اطلاع داده شود».این ثبت،مطابق قانون در اداره ثبت احوال به عمل می آید.بنابراین کودکانی که ولادتشان ثبت نمی شود،از نقطه نظر قانون،افراد«بدون هویت»نامیده می شوند.
حال آنکه از دیدگاه حقوق بین الملل خصوصی،منظور از «کودکان بی هویت»آن کودکانی اند که از ازدواج شرعی ولی غیرقانونی میان زنان ایرانی با مردان خارجی در«قلمرو»ایران متولد شده اند و تکلیفِ پدر،گرفتن شناسنامه و کسبِ هویتِ خارجی برای آنان بوده است.اما بدون انجام تکلیف،همسران ایرانی خود را رها کرده و کودکان آنان بی سرپرست و بدون تابعیت و فاقد شناسنامه اند و از آنان با عنوان«کودکان بی هویت»یاد می شود.
علل پیدایش کودکان بی هویت
پدیده کودکان بی هویت از منظر حقوق بین المللِ خصوصی ایران به دلائل متعددی شکل می گیرد
ـ بر اساس قانون مدنی ایران،ازدواج اتباع خارجی با زنان ایرانی با اطلاع دولت باشد(ماده۱۰۶۰قانون مدنی)بنابراین دادگاه های ایران چنانچه یک زن ایرانی بدون اجازه دولت ایران شوهر خارجی اختیار نماید،اثر حقوقی بر این ازدواج مترتب نخواهند کرد.زیرا به نظر برخی حقوقدانان،حکم بر صحت آثار چنین ازدواجی مانند«صحیح دانستن اصل ازدواج»است که قانون ایران آن را ممنوع
و غیرنافذ دانسته است.
ـ قانون گذار ایرانی تحمیل تابعیت شوهر خارجی بر زن ایرانی را پذیرفته است و به همین جهت زن پس از ازدوج با شوهر خارجی، تابعیت ایرانی خود را از دست می دهد و به تابعیت شوهر در می آید.در این باره ماده(۹۸۷)قانون مدنی تصریح کرده است:«زن ایرانی که با تبعه خارجی مزاوجت می کند به تابعیت ایرانی خود باقی خواهد ماند،مگر مطابق قانون مملکت زوج تابعیت شوهر به واسطه وقوع عقد ازدواج به زوجه تحمیل شود ولی در هر صورت بعد از وفات شوهر یا تفریق(جدایی و طلاق)به صرفِ تقدیم درخواست به وزارت امورخارجه به انضمام ورقه ی تصدیق فوت شوهر یا سند تفریق،تابعیت اصلیه ی زن با جمیع حقوق و امتیازات راجع به آن مجدداً به او تعلق خواهد گرفت».
در مقابل،زن ایرانی نمی تواند تابعیت ایرانی خود را به شوهر خارجی و فرزند خود بدهد،زیرا بر اساس ماده(۹۷۶)قانون مدنی،سیستم خون یا تابعیت نَسَبی در ایران تنها از راه پدر پذیرفته است.بند(۲)ماده مذکور درخصوص تابعیت افراد اشعار می دارد:«اشخاص ذیل تبعه ایرانی محسوب می شوند...کسانی که پدر آنها ایرانی است.اعم از آنکه در ایران یا در خارجه متولد شده باشند»بنابراین فرزندانِ زن ایرانی که به واسطه ازدواج با مرد خارجی تابعیت ایرانی خود را از دست داده اند.به عنوان نمونه،قوانین تابعیت در کشور افغانستان و عراق که مشابه قانون ایران،تابعیت زوج پس از ازدواج بر زوجه خارجی تحمیل می شود.از داشتن شناسنامه ی ایرانی محروم خواهند شد و تبعه کشور متبوع پدر محسوب می شوند.
ـ انتقال تابعیت تنها از راه پدر یکی از عوامل شکل گیری کودکان بی هویت است. همچنین این کودکان بر اساس بند(۵)ماده(۹۷۶)قانون مدنی در صورت قانونی بودنِ ورود پدرشان به کشور ایران در سن هجده سالگی می توانند شناسنامه ایرانی دریافت کنند.که در این باره مدیر کل امور اتباع خارجه وزارت کشور در مصاحبه مطبوعاتی خود به تقاضای صدور شناسنامه از سوی ششصدهزار دختر و پسر بالای هجده سال که مدعی هستند از پدرومادر افغان متولد شده اند،اشاره نمود(روزنامه همشهری،سه شنبه۸۴،۱،۲۳،سال سیزدهم،شماره۳۶۷۱).
و این در شرایطی است که کمیته گزارشگران حقوق بشر مورخ۲۵،۵،۱۳۹۰اعلام نمود که:«۳۲هزار کودک بی هویت و بدون شناسنامه حاصل ازدواج زنان و دختران ایرانی با اتباع بیگانه در ایران،خبری بود که اداره کل اتباع خارجی استانداری تهران منتشر و وضعیت این کودکان را نامعلوم اعلام کرد.این کودکان که اغلب از پدر افغانی هستند نه شناسنامه دارند و نه می توانند تابعیت ایرانی داشته باشند و از هیچ نوع حقوق قانونی برخوردار نیستند.بسیاری از این کودکان،پدرانشان در افغانستان بسر می
برند و هیچ تعهدی نسبت به آنان ندارند».
ـ ازدواج غیرمجاز بسیاری از زنان ایرانی به صورت شرعی و نه قانونی،با اتباع افغانی و تحمیل تابعیت افغانستان بر زنان ایرانی موجب شده است که فرزندان آنان در ایران هویت نداشته باشند و جزو«کودکان بی هویت»تلقی شوند.در برخی موارد،مردان افغانی که با زنان ایرانی ازدواج کرده اند به کشور خود بازمی گردند،و این در حالی است که همسرانشان حاضر نیستند همراه شوهرانشان
مهاجرت کنند و به همین جهت،زنان با کودکانِ فاقد شناسنامه یِ ایرانی،باقی می مانند.
ـ به حیث اجتماعی نیز گسترش فقر اقتصادی و اشاعه فقر فرهنگی،از دیگر عوامل پیدایش کودکان بی هویت و این تیره روزی هاست.این پدیده به ویژه در مناطقی که مردمانش از فقر،تنگدستی،بیکاری و اعتیاد فزاینده رنج می برند،حادتر است و قربانیان اصلی و مستقیم آن نیز زنان و کودکانند.
شرایط مجاز بودن ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی
بر اساس قانون مدنی،کودکانی که مادر آنها ایرانی و بدون کسب موافقت دولت با تبعه خارجی ازدواج کرده اند،گرفتن شناسنامه و در نتیجه تحصیل تابعیت ایرانی برای آنها غیرممکن است.
به استناد ماده(۱۰۶۰) قانون مدنی، اجازه مخصوص دولت ایران، برای ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی ضروری است. به موجب این ماده:«ازدواج زن ایرانی با تبعه ی خارجی در مواردی هم که منع قانونی ندارد،موکول به اجازه مخصوص از سوی دولت است»منظور از«مانع قانونی»در این ماده،همانا موانع ازدواج مندرج در ماده(۱۰۵۹) است که می گوید:«نکاح مُسلِمه با غیرمسلِم جایز نیست»این اجازه باید از دفاتر امور اتباع و مهاجران خارجیِ استانداری ها دریافت شود.
مشکلات حقوقی و اجتماعی کودکان بی هویت
کودکان بی هویت از یکی از اساسی ترین حقوق فردی یعنی از داشتن هویت،محروم می مانند و در پی آن بسیاری از حقوق شهروندی را از دست می دهند. این کودکان ملیتشان مشخص نیست و به دلیل فقدان شناسنامه از حق برخورداری از تحصیل در مدارس ایران،حق اشتغال پس از پانزده سالگی در کارگاه ها،حق بهره مندی از تأمین اجتماعی،مالکیت به ارث،حق استفاده از خدمات درمانی یا خدمات عمومی،بهداشتی،واکسیناسیون و....برخوردار نیستند.تحقیقات نشان می دهد که عده زیادی از این کودکان یا بیکارند و یا به مشاغل پَست و سطح پائین و کم درآمد مشغولند،و این در شرایطی است که عدم دارا بودن مدارک هویتی و اسنادسجلی را می توان از مهمترین موانع پیشرفت شغلی در سطح جامعه برای این افراد شمرد.برای بعضی از این کودکان حتی«پس»از رسیدن به سن هجده سالگی نیز امکان گرفتن شناسنامه ایرانی وجود ندارد.البته با فرض اینکه در هجده سالگی،این کودکان دارای شناسنامه شوند،مشکل آنان حل نخواهد شد.زیرا آنان بهترین دوره زندگی برای تحصیل و تعلیم و تربیت را از دست می دهند و قانون گذار هیچ گونه«تدبیر حمایتی»برای آنان را تا این سن پیش بینی نکرده است.این افراد چون کارت هویتی ندارند،اقامتشان مشکل دارد و آثار قانونیِ ناشی از وضعیت حقوقی اشان مشخص نیست.
چنین کودکانی چون پناهنده و یا آواره یِ مجاز نیز شناخته نمی شوند،حتی در برنامه های صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل نیز مورد حمایت واقع نشده اند و به نظر می رسد که محرومیت های حقوقی و اجتماعی و مشکلات هویتی آنان با شئون شرع اسلام و ایضاً«مقام و منزلت زن ایرانی به عنوان مادرِ»آنان نیز مغایر است.
نقدی بر قانون تعیین تکلیف فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب۱۳۸۵
این قانون در سال۸۵ وسیله مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ۱۲،۷،۸۵به تائید شورای نگهبان رسید و به وزارتخانه های کشور و دادگستری ابلاغ شد.بر اساس متن ماده واحده قانون اخیر«فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی که در ایران متولد شده یا حداکثر تا یکسال پس از تصویب این قانون در ایران متولد می شوند،می توانند پس از رسیدن به سن هجده سال تمام،تقاضای تابعیت ایرانی نمایند.این افراد در صورت نداشتن سوء پیشینه کیفری یا امنیتی و اعلام رد تابعیت غیر ایرانی به تابعیت ایران پذیرفته می شوند. وزارت کشور نسبت به احراز ولادت طفل در ایران و صدور پروانه ازدواج موضوع ماده(۱۰۶۰) قانون مدنی اقدام می نماید و نیروی انتظامی نیز با اعلام وزارت کشور، پروانه اقامت برای پدر خارجیِ یاد شده در این ماده صادر می کند.فرزندان موضوع این ماده قبل از تحصیل تابعیت نیز مجاز به اقامت در ایران می باشند»!
تبصره اـ چنانچه سن مشمولین....بیش از هجده سال تمام باشد،باید حداکثر ظرف یکسال اقدام به تقاضای تابعیت نمایند.
تبصر ۲ ـ......کسانی که در اثر ازدواج زن ایرانی و مرد خارجی در ایران متولد می شوند و ازدواج والدین آنها از ابتداء با رعایت ماده.....پس از رسیدن به سن هجده سال......به تابعیت ایران پذیرفته می شوند»(روزنامه رسمی،ش۱۷۹۶۲مورخ۸۵،۸،۷)
در این قانون،قانون گذار تنها و تنها به «تابعیت اکتسابی» توجه دارد و به همین دلیل تصریح می داردکه چنین فرزندانی می توانند«پس»از رسیدن به سن هجده سال تمام،تقاضای تحصیل تابعیت نمایند.
به موجب نظریه موافقان این قانون،قانون اخیر در جهت بهبود وضعیت کودکان بی هویت ناشی از ازدواج زنان ایرانی و مردان خارجی گام برداشته و مشکل بی هویتی و کسب تابعیت ایرانی را بر آنان هموار ساخته است.
اما مهمترین«اِشکالِ»وضعیت این قانون،همانا«تاکید»بر هجده سالگی می باشد بنابراین تکلیف افراد زیر هجده سال مشخص نشده و معلوم نیست وضعیت این افراد«تا»زمان هجده سالگی«چه»خواهد بود!
در حقیقت این قانون تا حدودی همانند مطلبی است که در بند(۵)ماده۹۷۹ از هفتاد سال پیش در قانون مدنی وجود داشته.با این تفاوت که به موجب بند مذکور،صِرف اقامت در ایران، برای گرفتن تابعیتِ ایرانی کافی بود،اما اکنون افزون بر ایرانی بودن مادر،شخص تولد یافته در ایران،باید گواهی عدم سوء پیشینه کیفری،امنیتی و رد تابعیت خارجی را نیز ارائه دهد.(ارفع نیا،۸۶،ص۱۷۳-۱۸۶)
به بیان دیگر برای یک موضوع مشابه یعنی (تولد کودک مشترک،در ایران،حاصل از نکاح زن ایران با مرد خارجی)مقررات گوناگونی وجود دارد که برای هر یک احکام متفاوتی پیش بینی شده است!
فراتر از این،یکی از شرایط دریافت تابعیت در این قانون«ثبت ازدواج»والدین است و برای ثبت این نوع ازدواج ها،«ارائه مدارک اقامتیِ پدر و کسب اجازه دولت»،«الزامی»است و این در حالی است که به دلیل فقر و ناآگاهی،ازدواج های بسیاری از دختران ایرانی با اتباع خارجی،شرعی،اما غیرقانونی است.
زیرا برای ثبت ازدواج به دفترخانه مراجعه نکرده اند«تا»لزوم کسب پروانه ی ازدواج از دولت را به آنان گوشزد نمایند.بر این اساس فرزندان زنان ایرانی که ازدواجشان ثبت نشده است،شامل قانون تعیین تکلیف تابعیت نمی شوند.به منظور حل این معضل بهتر آن است که قانون گذار،وضعیت تابعیت این کودکان را از«بدو تولد آنان»و نه«از سن هجده سالگی»مشخص سازد.
در همین راستا به استناد گزارش مجله هفته و به نقل از خبرگزاری آفتاب مورخ(10،10)92):«یک میلیون کودک ایرانی شناسنامه ندارند.طبق آمارهای رسمی دولت،در برخی از مناطق روستایی و استان های محروم بیش از( 50%) درصد ازدواج های زنان به ثبت نرسیده است و در کنار آن بسیاری از مردان به دلیل آنکه برای ازدواج مجدد نیازی به اجازه همسر اول نداشته باشند از ثبت ازدواج سر باز می زنند.فرزندان بی شناسنامه ی این خانواده ها با موانع قانونیِ پیش رو در اسفبارترین شرایط
ممکن در جامعه رها گردیده از تحصیل بازمانده و حتی یارانه ای به آنان تعلق نمی گیرد».
راهکارهای پیشنهادی به منظور جلوگیری از گسترش پدیده کودکان بی هویت
ـ در یک نگاه کلان به موضوع، بهترین راه حل پیشگیری از ورود و اقامت غیرمجاز خارجیان در ایران،تقویت مرزها و«نظام مرزداری»است.بنابراین دولت باید در جهت پیشگیری از گسترش این پدیده به دنبال راهبردها و راهکارهای نوین برای کنترل مرزها باشد تا حتی اگر به دلایل انسانی یا سیاسی یا مذهبی امکان ورود اتباع کشورهای همسایه وجود داشته باشد،این ورود تحت کنترل دولت قرار گیرد.
ـ انتظار«تا»سن هجده سالگیِ این کودکان،مطمح نظر است.در خصوص مشکل فرزندان متولد از«مادر ایرانی»و پدر خارجی(کودکان بی هویت)که فاقد شناسنامه و مدارک هویتیِ ایران و کشور متبوعِ پدر هستند،با توجه به اینکه آنان اساساً، تبعه کشور متبوع پدر محسوب می شوند.اما،اکنون تنها راه حل،«انتظار تا رسیدن به سن هجده سالگی»است.البته در صورت نامشخص بودنِ هویتِ پدرِ کودک در زمان تولد،این امکان برای مادر وجود دارد که در صورت اثبات تاریخ تولدِ کودک توسط بیمارستان، برای وی شناسنامه بگیرد،اما این امکان برای زنان روستایی که فرزندانشان را در خانه ها یا با کمک ماما و مواردی از این گونه به دنیا می آورند و اکثریتِ زنانِ درگیر با وضعیت کودکان بی
هویت را تشکیل می دهند وجود ندارد.
ـ فراخوان و تعیین مهلت برای اتباع خارجیِ دارای ورودِ غیرمجاز به منظور ثبت نام و دریافت مدرک لازم جهت تبدیل به وضعیت پناهنده یا آواره مجاز.
در این حالت افراد اخیر شناسایی شده و در صورتی که از زنان ایرانی فرزندانی داشته باشند،مسئولیت های آنان مشحص شده تا پس از طی شدن این روند بتوانند از حمایت های حقوقی و اجتماعی و نیز حمایت های کمیساریای عالیِ پناهندگان برخوردار گردند.
پایان سخن
موضوع کودکان بی هویت،هم از دیدگاه فقهی و هم از منظر حقوق بین الملل خصوصی مورد بحث قرار گرفته است.درخصوص این کودکان به«حیث فقهی»،هنوز پرسش های بسیاری بدون پاسخ باقی مانده است.هر چند که رای وحدت رویه پیش گفته سعی نموده است تا مشکلات حقوقی این کودکان را با افق های جدیدی و البته با «استناد به احکام فقهی» مرتفع نماید.
اما مشکل این کودکان در حقوق بین الملل خصوصی که یکی از تبعاتِ منفیِ ورود و اقامت غیرمجاز اتباع کشورهای همسایه در قلمرو ایران است به صورت جدی حل نشده است.بروز این پدیده به دلیل نقائص قانونی و عدم کنترل«جدی» مرزهاست که باید چاره ای بر آن اندیشید. از این بیش قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب سال(۸۵) نتوانسته است تا مشکلات اساسی این کودکان را از جمله تحصیل،اشتغال پس از سن پانزده سالگی و موارد دیگر را تا پیش از سن هجده سالگی برطرف نموده و قانون گذار ایرانی نیز هیچگونه تدبیر حمایتی برای آنان «تا»رسیدن به این سن را،پیش بینی نکرده است.
چنین کودکانی به دلیل اینکه پناهنده یا آواره مجاز شناخته نمی شوند،حتی در برنامه های صندوق حمایت از کودکانِ سازمان ملل نیز واقع نشده اند.
نظر به آنچه پیش گفته، باور این قلم بر این پایه استوار است که تبدیل وضعیت غیرقانونی پدران این کودکان از وضعیت اتباعِ غیرمجاز به وضعیت قانون اعطای تابعیت ایرانی به زوج خارجی با تسهیل در اعطای تابعیت به آنان از جمله راه حل هایی است که می تواند مورد استفاده قرار گیرد.اما آنچه که برجسته می نماید اینکه:«راه حل اصلی ایجاد تغییراتی در قانون مدنی است که بر اساس آن«حفظ تابعیت ایرانی برای زنان ایرانی در صورت ازدواج با اتباع خارجی و ایضاً«توسعه سیستم خون به مادران ایرانی»پیش بینی و از این راه از گسترش بیشتر کودکان بی هویت جلوگیری شود.
در پایان با توجه به اینکه بیشتر کودکانِ بی هویتِ موجود در ایران در سن کودکی قرار دارند، تا فرصت باقی است به سرانجام آنان بیاندیشیم.زیرا در صورت عدم توجه کافی به این مهم ممکن است همین کودکان پس از رسیدن به سنِ رشد،تبعات سنگینی از جهت جرائم اجتماعی،اشتغال و ازدواج
غیرقانونی بر جامعه تحمیل نمایند و اساساً خود نیز در آینده صاحب فرزندانی بی هویت شوند.
 
نیره انصاری، حقوق دان، نویسنده، پژوهشگر و کوشنده حقوق بشر
 
17،6،2019
27،3،1398

منبع:پژواک ایران


فهرست مطالب نیره انصاری در سایت پژواک ایران 

*تواب، شکنجه گر بازتولید شده!  [2024 Oct] 
*بررسی جایگاه حقوق بشر در دستگاه قضایی ایران  [2024 Sep] 
* پولشویی، جرم یقه سفیدها!  [2024 Aug] 
*اعدام بس است! عدم وجود حاکمیت قانون و جنایات علیه بشریت در ایران  [2024 Aug] 
*مزاحمت تلفنی یا ناامنی جامعه!  [2024 Jul] 
*استرداد مجرمین  [2024 Jul] 
*۲۶ ژوئن، روز جهانی حمایت از قربانیان شکنجه  [2024 Jul] 
*بیستم ژوئن، جرم سیاسی و همبستگی با پناهندگان  [2024 Jun] 
*خصلت زنانه‌ی فقر!  [2024 May] 
*اول ماه مای روز جهانی کارگر و تولید و باز تولید سرکوبهای حقوقی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زنان در ایران  [2024 May] 
*از آپارتاید نژادی تا آپارتاید جنسیتی  [2024 Apr] 
*رویکردهای نژادپرستانه منشا بروز جنگ‌های زیادی در طول تاریخ بشریت بوده است  [2024 Mar] 
*حکم شلاق و رنجی که از «درد شمشیر بدتر»است!  [2024 Feb] 
*روز بین المللی مبارزه با ناقص سازی جنسی زنان  [2024 Feb] 
*جایگاه اقلیت‌ها از منظر حقوق بین الملل  [2023 Dec] 
*دادگاه استیناف/تجديدنظر در سوئد حكم حبس ابدِ حميد نوري عباسي را اِبرام و تاييد نمود!  [2023 Dec] 
*دهم دسامبر روز جهانی حقوق بشر و زنانه شدنِ مهاجرت/پناهندگی  [2023 Dec] 
*از ترک مخاصمه تا قرارداد صلح  [2023 Dec] 
*روز جهانی معلولان(3 دسامبر) و مشکلات زنان معلول  [2023 Dec] 
*حق مسکن در قوانین ایران چگونه تعریف شده است؟  [2023 Oct] 
*10 اکتبر روز جهانی مبارزه علیه مجازات مرگ/اعدام  [2023 Oct] 
*زن از حیات برهنه تا ترازملی  [2023 Oct] 
* در دفاع از استقلال کانون وکلا و وکلای دادگستری در مقابل دخالتهای مجلس و قوه قضاییه رژیم اسلامی  [2023 Aug] 
*لايحه عفاف و حجاب؛ عاملى براى گسترش سركوب و خشونت در جامعه  [2023 Aug] 
* استعمار فرانو، نارسمیت بخشی به تمامیت ارضی!  [2023 Jul] 
*جرم سب النبی، تسلیم و مطیع یا عقلانیت انتقادی؟  [2023 Jun] 
*ارشاد و امنیت اخلاقی چه نسبتی با گردن شکستن دارد ؟  [2023 Jun] 
* آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی /میدانی لُمپنیسم  [2023 Jun] 
*شیوع ایدز در میان کودکان کار و خیابان در ایران اسلامی  [2023 Jun] 
*مجازات اعدام در نظام‌های قضایی معیوب!  [2023 May] 
*منت «عفو رهبری» بر سر معترضان آزاد شده!  [2023 Apr] 
*زنان محل اقتدار یک نظام  [2023 Apr] 
*از منشور مهسا تا شورای حقوق دانان  [2023 Mar] 
*قانون اساسی چه نسبتی با فلسفه سیاسی دارد؟  [2023 Mar] 
* دعوت از جامعه نخبگانی هسته نخبگانی زن، زندگی، آزادی  [2023 Mar] 
*از اعدام تا انقلاب حق  [2023 Mar] 
*کنفرانس امنیتی مونیخ و تبعات آن بر جنبش «زن، زندگی، آزادی»  [2023 Feb] 
*تحریم سپاه پاسداران انقلاب «اسلامی» در قوانین بین الملل  [2023 Jan] 
*اعدام یا قتل حکومتی!  [2022 Dec] 
*امنیت از منظر حقوق بین الملل  [2022 Dec] 
*از شهروند خبرنگار تا نشست ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل   [2022 Nov] 
*كودك سرباز، اُبژه اى مؤمنان و نظام؛ مغاير با حقوق كودك  [2022 Nov] 
*حمله نیروهای سرکوبگر به وکلای دادگستری  [2022 Oct] 
*قتل دولتی و سیستماتیک «مهسا/ژینا امینی» آستانه «پیکِ» خشم جامعه  [2022 Sep] 
*تبعیض ناروا و فقر«هلوکاست بی صدا» در سیستان و بلوچستان!  [2022 Sep] 
*30 آگوست روز جهانی ناپدیدشدگان قهری  [2022 Sep] 
*مرگ معطوف شخص است و نه ساختار!   [2022 Aug] 
*اختلاس یا جرم یقه سفیدها در صندوقهای بازنشستگی  [2022 Aug] 
*آیا قانون اساسی مشروطه،قانونی مدرن بود؟   [2022 Aug] 
*مجتمع متروپل آبادان / جان شهروندان هزینه شهرداری‌ها   [2022 Jul] 
* لایحه حمایت از ماموران نظامی یا هراس از قدرت مردم؟!  [2022 Jun] 
*کودکانِ زنانِ محبوس و بازتولید مجرمان  [2022 Jun] 
*سیاست گرسنه سازیِ نظام اسلامی، خیزش دوباره دلاوران ایران  [2022 May] 
*اول ماه مه روز بین‌المللی کارگر   [2022 May] 
*یک بام و دو هوا در سوئد و مکتب کپنهاگ  [2022 Apr] 
*حکایت خود ببُری، خود بدوزی، خود بپوشانی   [2022 Apr] 
*پاشیدن اسپری فلفل به صورت زنان یا جامعه؟!  [2022 Mar] 
*محاکمه حمیدنوری/عباسی، وارونه گویی و ادعاهای کاظم غریب آبادی  [2022 Mar] 
*تجاوزروسیه به اوکراین، پرتابه ها، سلاح ها  [2022 Mar] 
*«حق مرخصیِ زندانیان»  [2022 Feb] 
*«لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در مقابل خشونت»  [2022 Feb] 
*از کاپیتولاسیون تا تاسیس کنسولگری چین در بندرعباس   [2022 Jan] 
*مکانیسم های حقوقی جدید آب و محیط زیست در حکمرانی های جدید   [2022 Jan] 
*فمیسید و نقض حقوق بشر در ایران در 2021   [2021 Dec] 
*حقابه از شیخ بهایی، گلوله های ساچمه ای تا حکمرانی مطلوب   [2021 Dec] 
*قانون افزایش جمعیت یا بارداری اجباری!   [2021 Nov] 
*چرا مردان/همسران قاتل مجازات نمی شوند؟  [2021 Nov] 
*قسامه، حکمی مرگبار در نظام قضایی ناکارآمد ایران   [2021 Nov] 
*بی کیفرمانی، اصل صلاحیت قضایی، ناقضان حقوق بشر در ایران، حمید نوری/عباسی، وجدان حقوقیِ جهانی  [2021 Nov] 
*وندالیسم،Vandalism، حکومت اسلامی و آرامگاه کوروش  [2021 Oct] 
*وکیل بدون حق!   [2021 Oct] 
* (۱۷ اکتبر) روز جهانی مبارزه با فقر و گرسنگی ! یا هولوکاست بی‌صدا  [2021 Oct] 
* مقایسه نظریه های حقوقی احمد کسروی در هشتاد سال پیش با قوانین امروز در ایران   [2021 Oct] 
*روزجهانی کودک( ۸ اکتبر) و کودک فروشی در ایران!   [2021 Oct] 
*آدم ربایی و جرایم مشابهِ برون مرز  [2021 Sep] 
*حقوق متهمین/ محکومان بیمار   [2021 Sep] 
*«هک کردنِ دوربین های زندان اوین ابتذال شر!»   [2021 Aug] 
*از تحلیف ابراهیم رئیسی تا محاکمه حمید نوری در سوئد   [2021 Aug] 
*«مرزبانی فضای مجازی» یا «ساختارِاستمرارِآزادی ستیزی»!   [2021 Jul] 
*قیام تشنگان آزادی!   [2021 Jul] 
*گرداندن متهمان در خیابان؛ قوانین داخلی و اسناد بین المللی  [2021 Jul] 
*جایگاه قاضی در استانداردهای بین المللی   [2021 Jun] 
*۲۶ ژوئن، روز جهانی حمایت از قربانیان شکنجه  آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی/ حقوقی  [2021 Jun] 
*سقوط دولت استفان لوون در سوئد   [2021 Jun] 
*حکومت هیچ نیست، مگر دستیار حکمران/مردم   [2021 Jun] 
*تعارض بین عقلانیت مجلس و شورای نگهبان/ انتصابات  [2021 Jun] 
*فقد قوانین حمایتی از محیط بانان در ایران   [2021 May] 
*مسئولیت دولتها نسبت به بحران در خاورمیانه!   [2021 May] 
*شورای نگهبان و حیطه قانون گذاری  [2021 May] 
*اول ماه می روز جهانی کارگر  [2021 May] 
*سازمان دول یا سازمان ملل؟  [2021 Apr] 
*حاکمیت قانون اساسی و چه باید کرد   [2021 Apr] 
*تحلیلی بر چگونگی تنظیم و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی و ایرادهای وارده بر آن   [2021 Apr] 
*اخراج کودکان متولد در سوئد  [2021 Apr] 
*قرارداد 25 ساله نظام اسلامی با چین و کشتی های صیادی ترال نابودی صیادان نوار جنوب ایران!   [2021 Apr] 
*شکنجه در ایران: بررسی حقوقی و  بهداشتی  [2021 Mar] 
*نقدي بر مقاله «قانون اساسي خواهان دموكرات» به قلم جناب عبدالحميد وحيدي، حقوق دان و وكيل دادگستريِ ايران و فرانسه!  [2021 Mar] 
* شکنجه و قوانین بین‌المللی   [2021 Mar] 
* بايكوت و ممنوعيت خريد و ورود واكسن كرونا توسط آرهبر جمهوري اسلامي!   [2021 Feb] 
*حقوق شهروندی و Statelessness در حقوق بین الملل  [2021 Feb] 
*نقدی بر مجازات های صلب و رجم در قوانین اسلامی و مقایسه آنها با استانداردهای حقوق بشری بین المللی  [2021 Jan] 
*قانون درباره ی موضوع استراق سمع/EAVESDROPPNING چه میگوید؟  [2021 Jan] 
*«لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در مقابل خشونت»  [2021 Jan] 
*بایکوت خرید و ورود واکسن توسط یک فرد سایکوپات و روانپریش   [2021 Jan] 
*جانشینی خامنه ای و جدال روحانی و مجلس  [2020 Dec] 
*گروگانگیری در حقوق بین‌الملل فصل پایانی [2020 Dec] 
* روز جهانی معلولان(3 دسامبر) و مشکلات زنان معلول  [2020 Dec] 
*تجاوز به عُنفِ زنان در جنگ در حقوق بین‌المللی کیفری  ۲۵ نوامبر روز جهانی خشونت علیه زنان  [2020 Nov] 
*سیاست انکار و تهدید! آبان 98   [2020 Nov] 
*سیاست انکار و تهدید!  [2020 Nov] 
*نظام انتخاباتی در امریکا، دموکراسی یا الیگارشی؟   [2020 Nov] 
*«حق» مقدم بر «اصل» مناقشه ارمنستان و آذربایجان   [2020 Nov] 
* تروریسم وطنی و قرارداد بارسلونا(1995)  [2020 Oct] 
*(FIDH) ائتلاف جهانی علیه مجازات اعدام (WCADP)  [2020 Oct] 
*«دولت یعنی ما»!   [2020 Sep] 
*روشن‌فکر حقوق دان، انقلاب حقوقی و تدوین قانون اساسی نوین فصل پایانی  [2020 Sep] 
* حقوق دان روشن‌فکر، قتل نویدافکاری و انقلاب حقوقی! فصل دوم   [2020 Sep] 
*«عدالت جنسیتی» مدل خانم معصومه ابتکار!   [2020 Sep] 
*از قربانیان نرون تا جلادان اسلامی در ایران!   [2020 Sep] 
*حقوق دان روشنفکرو روشن‌فکر حقوق دان بخش نخست   [2020 Sep] 
*تعرض جنسی جرم ست!   [2020 Sep] 
*رد تحریم تسلیحاتی نظام فقاهتی ومکانیسم ماشه!   [2020 Aug] 
*منافع ملی و ممنوعیت هر نوع تجاوز به منابع طبیعی  [2020 Aug] 
*نافرمانی مدنی و ارتش مردمی   [2020 Jul] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی/حقوقی « منافع ملی؛ National Interest»  [2020 Jul] 
* از محفل های مطالعه تا ابهامات قتل اولوف پالمه دموکراسی  [2020 Jun] 
*جرم سیاسی و بیستم ژوئن،سی ام خرداد روزجهانی حمایت از زندانیان سیاسی  [2020 Jun] 
*پدرسالاری، زن کُشی!   [2020 Jun] 
*جنگلها پیش از ملتها و بیابانها پس از ملتها!  [2020 Jun] 
* نظام فقاهتی در ایران حامی قتل های خانوادگی!   [2020 Jun] 
*جنگ خاموش آب بین ایران و افغانستان آب در برابر مهاجران!  [2020 May] 
* روز جهانی کارگر، کارگر از قرون وسطا، کرونا ویروس و بیکاری زنان   [2020 May] 
*از تخلفات پزشکی تا گفتار وزیرامور خارجه آمریکا در مورد خلیج فارس  [2020 May] 
*حاکمیت جهانی، کرونایوروس و بیوتروریسم سفید!  [2020 Apr] 
*حاکمیت جهانی، کروناویروس و بیوتروریسم سفید!   [2020 Apr] 
*گلوبالیزیشن و حاکمیت دولت ها   [2020 Apr] 
*کرونا ویروس و مسئولیت حقوقی و... نظام فقاهتی در ایران  [2020 Apr] 
* روز جهانی رفع تبعیض نژادی(21 مارش) بخش پایانی   [2020 Mar] 
*روز جهانی رفع تبعیض نژادی (21 مارش)   [2020 Mar] 
*کرونا ویروس اسلامی و حق بر حیات و حق برسلامت  [2020 Mar] 
*قانون صنعت ملی شدن نفت   [2020 Mar] 
*روز جهانی زن، دیه [نا]برابر زن در حوادث از جمله سرنگونی هواپیما با شلیک موشک  [2020 Mar] 
*به مسلخ رفتن حق دفاع توسط نظام فقاهتی   [2020 Mar] 
*بایکوت انتخابات/ انتصابات اسفندماه (98)   [2020 Jan] 
*(24 ژانویه) روز جهانی وکلای در خطر   [2020 Jan] 
*«خطای انسانی» و دروغهای نماینده خدا!   [2020 Jan] 
*از خشونت و کشتار تا حکومت نظامی در ایران   [2020 Jan] 
*از رؤیای هلال شیعی تا شورای امنیت سازمان ملل متحد   [2020 Jan] 
*اینستکس ناکارآمد!   [2019 Dec] 
*شر اهریمنی یا موجود شیطانی آبان(1398)   [2019 Dec] 
* تقاضای حقوق دانان و وکلای خارج از ایران در خصوص ارجاع پرونده نقض حقوق بشر در ایران به «شورای امنیت   [2019 Dec] 
*دستور شلیک کور یا کشتار جمعی!  [2019 Dec] 
*معترضان اغتشاشگر واشرار نیستند! بخش پایانی   [2019 Dec] 
*معترضان اغتشاشگر و اشرار نیستند  [2019 Dec] 
*اصل صلاحيت قضاییِ جهاني « اجرای عدالت»!   [2019 Nov] 
* قتل عام ارامنه و گذار از عصر کهن به عصر جدید!   [2019 Nov] 
*اندیشه های نوین کوروش بزرگ در پارگراف هایی از منشور   [2019 Oct] 
*بمب فسفری، آتش بس و ژینوساید نوین!   [2019 Oct] 
*آوارگی کردهای روژاوا و حمله نظامی ترکیه به این منطقه  [2019 Oct] 
*وارداتِ چمدانی دارو به ایران!‏   [2019 Oct] 
*10اکتبر2019 روز بین المللی ضد مجازات اعدام و گندیدگی در قانون  [2019 Oct] 
*آشنایی با اصطلاحات حقوقی و سیاسی سوسیالیسم و کمونیسم   [2019 Sep] 
*از گرسنگی ایرانیان تا قرارداد2016 ح.ا و چین ‏   [2019 Sep] 
*جدال بر سر ثروت یا دعوای طلبگی!‏   [2019 Aug] 
*تعظیم دولتمردان سوئدی به اسلامگرایان!   [2019 Aug] 
*پیش گفتاری، در راستای طرح پیشنهادی دو نهاد نظارت بر قانون اساسی و دادگاه عالی قانون اساسی  [2019 Aug] 
*قانون در ایران، مرگِ زندگی است! و تجاوز به « حق دفاع از ملت»  [2019 Aug] 
*حیثیت و پول (90) ساله پَر!‏   [2019 Aug] 
* تهدید و توسل به زور از منظر حقوق بین الملل و تهدید آمریکا توسط حسن روحانی!  [2019 Jul] 
* جادو و اهل هوا و قانون  [2019 Jul] 
*حاکمیت قانون در برابر حکومت خودکامه  [2019 Jul] 
*اهدای اعضای محکومان به اعدام الگو برداری از چین   [2019 Jul] 
*دیه برابر زن و مرد   [2019 Jul] 
* خطر جنگ و نقش حقوق بین الملل در حل منازعات بین‌المللی   [2019 Jun] 
*رد لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مرد خارجی توسط شورای نگهبان  [2019 Jun] 
*(20 ژوئن)، یادروز جهانی پناهندگان وهمبستگی با پناهجویان  [2019 Jun] 
*عدم تفکیک جرائم در زندانها و قتل زندانیان سیاسی   [2019 Jun] 
*بررسی جرم اسیدپاشی از نگاه فقه و قانون و قانون عدم ممنوعیت خرید و فروش آن   [2019 Jun] 
*از بی حقوق کارگران اقلیت دینی، ظلم بر وکلا تا روز جهانی محیط زیست ‏  [2019 Jun] 
*قاتل خودی بهره مند از وکیل گزینشی! کارگر وآموزگار اما فاقد حقوق!   [2019 May] 
*اظهارات مشاوررئیس جمهور ترکیه و پیوند آن با کنفرانس یالتا!  [2019 May] 
*حضور نیروهای نظامی آمریکا در خلیج فارس و دروغ [آقا] ی خامنه ای   [2019 May] 
*از متحدانِ جنگ نیابتی تا بن‌بست جمهوری اسلامی  [2019 May] 
*پیکاسو و اثری ضدجنگ!  [2019 May] 
*خشونت و ترور و گسترش حاکمیت خدا!   [2019 May] 
* بازداشت و محکومیت جولیان آسانژ در لندن و حقوق خبرنگاران  [2019 May] 
*(۱مای) روز جهانی کارگر از قرون وسطا، تا دستمزد کارگران در سال ۹۸  [2019 May] 
*سپاه تروریست معاهده وستفالیا مرگ امپراتوری مقدس   [2019 Apr] 
*مرمت کلیسای نتردام در پاریس و واگذاری غار علیصدر در همدان   [2019 Apr] 
*پُتکِ امنیت و مصلحتِ نظام یا اِشغالِ نظامی و قانون اساسی  [2019 Apr] 
*بیماری‌های عفونی پس لرزه های سیل  ورود نیروهای تروریستی حشدالشعبی و فاطمیون در ایران [2019 Apr] 
*از تسلط سپاه بر اقتصاد ایران تا قرار گرفتن در لیست تروریستی آمریکا  [2019 Apr] 
*حکایت «خود ببری، خود بدوزی، خود بپوشانی» و انفجار مین ها در مناطق سیل زده!  [2019 Apr] 
*تقارن12فروردین 1358جمهوری اسلامی‎ با روزکشتار ایرانیان( دوره هخامنشیان) توسط قوم یهود   [2019 Apr] 
* سیل ویرانگر در استان گلستان و فساد و سوء مدیریت نظام اهریمن  [2019 Mar] 
*از ملی شدن صنعت نفت توسط دکتر محمد مصدق تا جدال در نامگذاری خیابانها   [2019 Mar] 
*عدالتِ سربدار!   [2019 Mar] 
*نقدی بر مقاله:«قیم صغار...!»به قلم آقای محمدرضا روحانی، وکیل محترم دادگستری به مناسبت (8) مارش روز جهانی زن [2019 Mar] 
*عروسان داعشی، چالشی تازه برای اروپا و امریکا   [2019 Mar] 
*تجاوز به حق دفاع از (۱۳۵۸) تاکنون  [2019 Feb] 
*اعدام جوان دچار اختلال عقلی ‏   [2019 Feb] 
* بحث بر سر رد لوایح قانون مبارزه با پولشویی و حمایت از تروریسم در مجمع تشخیص مصلحت نظام  [2019 Feb] 
*از اعتراضات در زندان قرچک ورامین تا عفو عمومی  [2019 Feb] 
*‏(۲۴ ژانویه) روز جهانی وکلای در خطر   [2019 Jan] 
*از کنفرانس یالتا در جنگ دوم جهانی تا کنفرانس ورشو  [2019 Jan] 
*دو شورای نگهبان   [2019 Jan] 
*تفسیر مواد اعلامیه جهانگستر حقوق بشر  [2019 Jan] 
*مخالفت با رد لایحه ممنوعیت ازدواج کودکان  [2019 Jan] 
* ازچرایی خشونت بر زنان در فقه تا لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت   [2018 Dec] 
*تفسیر ماده ۱۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر  [2018 Dec] 
* به مناسبت (10) دسامبر روز جهانی حقوق بشر   [2018 Dec] 
*از تجاوز به عُنفِ زنان در جنگ در حقوق بین‌المللی کیفری تا نادیا مراد برنده جایزه نوبل صلح(2018)   [2018 Nov] 
*اعدام وحیدمظلومین و ایرادهای وارده ی قضایی در پرونده  [2018 Nov] 
*علت اصلی کمبود دارو، فساد دولتی واردات خودروهای لوکس و زین اسب است یا تحریم های امریکا؟ [2018 Nov] 
*از اشغال سفارت آمریکا تا دور دوم تحریم ها علیه جمهوری اسلامی   [2018 Nov] 
*از حقوق بشر کوروش تا حقوق بشر جمهوری استبدادی اسلامی   [2018 Nov] 
*از آزادی بیان تا قتل روزنامه نگاران در ایران و ترکیه  [2018 Oct] 
* ادعای پیروزی جمهوری اسلامی از حکم دادگاه لاهه!  [2018 Oct] 
*براندازی یا فروپاشی   [2018 Oct] 
*تروریسم در حقوق بین الملل‎ از فرقه حشاشین( حسن صباح) تا حمله مسلحانه در شهر اهواز   [2018 Sep] 
* ازمجازات اعدام در قرن هجدهم تا اعدام سه جوان کرد  [2018 Sep] 
*تاریخ پُر دست انداز فاشیسم! فاشسیم و راسیسم در آلمان بعد از جنگ جهانی دوم  [2018 Sep] 
* صنعت سکس از هندوستان تا مشهد (مقدس!)‏   [2018 Sep] 
*جان باختن فعالان محیط زیست در آتش سوزی مریوان و مسئولیت حقوقی و کیفری سپاه پاسداران   [2018 Sep] 
*قانون مبارزه با پولشویی(Financial Action Task Force )/FATF ومخالفت شورای نگهبان/ نظارت استصوابی   [2018 Aug] 
*فاجعه سینِما رکس آبادان جنایت علیه بشریت   [2018 Aug] 
* چگونگی الحاق دوباره بحرین به ایران   [2018 Aug] 
*نقش نظام مالی آمریکا بر جهان و تحریم های تازه علیه ایران   [2018 Aug] 
*شوراهای محلی شهری؛Local Goverment در حکومت سکولاردموکراتیک   [2018 Aug] 
* فرزند خواندگی و ازدواج سرپرست با فرزندخوانده در جمهوری اسلامی!   [2018 Aug] 
*تصویب قانون حمایت لایحه کودکان و نوجوانان و ایرادهای حقوقی وارده بر آن!‏   [2018 Jul] 
*تهدید آمریکا توسط حسن روحانی! و تهدید و توسل به زور از منظر حقوق بین الملل   [2018 Jul] 
* رژیم حقوقی دریای خزر وسهم مبهم ایران   [2018 Jul] 
*بحران آب در سیستان و بلوچستان و سیاست آبی افغانستان:آب در برابر مهاجران!  [2018 Jul] 
* بحران آب در جنوب ایران و قرارداد انتقال آب شیرین از ایران به کویت  [2018 Jul] 
*ِ باخت ِ نظام پاتریمونیال( پدرمیراثی) به خودش  [2018 Jul] 
*جرم سیاسی  [2018 Jun] 
* مرز آزادی بیان کجاست؟   [2018 Jun] 
*وکلای دولتی!‏ ‏  [2018 Jun] 
*‏از تجاوزجنسی به کودکان زیر سن قانونی (18) سال و پیوند آن سند2030 سازمان یونسکو ‏  تحلیلی حقوقی و فقهی در خصوص پرونده سعید طوسی  [2018 Jun] 
* نقش روشن‌فکر ونویسنده متعهد  [2018 Jun] 
*قانون اساسی، شهروند عصر جهانی  [2018 May] 
*از جداسازی و تقسیم بخش‌هایی از شهرستان کازرون تا مرگ صنعت نشر ‏در ایران   [2018 May] 
*قانون اوفک ‏  [2018 May] 
*‏ زمین‌های بایر و لم یزرع موسوم به اَنفال، شکستن سنگ مزارها و همچنین فروش نُخستین اقامتگاه ‏رضاشاه در تبعید ‏   [2018 May] 
*پیامدهای خروج آمریکا از برجام   [2018 May] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی ‏« پوپوليسم؛populism‏»‏ ‏  [2018 May] 
*پیش نویس قانون اساسی ایران آینده (بخش دوم)  [2018 Apr] 
*پیش نویس قانون اساسی ایران آینده  [2018 Apr] 
* خاورمیانه در سایه روابط بین الملل - نقش ایران و روسیه در بحران سوریه  [2018 Apr] 
*بررسی حقوقی اعدام بهمن ورمزیار  [2018 Apr] 
*وضعیت حقوقی سوریه از منظر حقوق بین الملل و مسئولیت مداخله دولت ها در این کشور  [2018 Apr] 
*تصویب قانون ازدواج با کودکان درکشور اروپایی سوئد!‏ ‏   [2018 Apr] 
*تدوین یک حکم شرعی «تعدد زوجات، چندهمسری و پولیگامی،Polygamy‏ در ‏پارلمان کشوراروپایی سوئد!‏  [2018 Apr] 
*بررسی ابعاد حقوقی رابطه همزیستی موسوم به ازدواج سفید در ایران  [2018 Apr] 
*امپراتوری هخامنشی و مدنیت و عدالت در اندیشه ی ایرانی   [2018 Apr] 
*کار فرهنگی و ادبیات علم ستیز« اقتصاد مال خر است»!   [2018 Mar] 
*وضعیت بحرانی آب و محیط زیست در ایران و عوامل عقب ماندگی انرژی پاک در ایران  [2018 Mar] 
*آزادی زن، آزادی جامعه!   [2018 Mar] 
*حاکمیت مذهب شیطان در ایران   [2018 Feb] 
* حق رای رأی؛ حق یا تکلیف؟ بخش نخست   [2018 Feb] 
*پیش‌زمینه ی قانون اساسی نوین سکولار دموکراتیک در ایران آینده   [2018 Feb] 
* فایده باوری، دموکراسی و رشد شخصیت انسان   [2018 Feb] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات حقوقی و سیاسی  [2018 Feb] 
*طراحی استمرار طلبان!‏  [2018 Feb] 
*ازحق رأی زنان انقلاب سفید تا رفع حجاب اجباری!‏ ‏  [2018 Jan] 
*حاکمیت قانون در برابر حکومت خودکامه بخش پایانی  [2018 Jan] 
*سوگندنامه بقراط و مسئولیت مدنی و کیفری پزشک ناظر قطع عضو!  [2018 Jan] 
*همانی جمهوری اسلامی با آلمان نازی!‏   [2018 Jan] 
*حق تعیین سرنوشت تجزیه طلبی نیست!‏   [2018 Jan] 
* تعارض اصولی از قانون اساسی با ولایت فقیه!‏   [2018 Jan] 
* بررسی جرائم «هاشمی شاهرودی عراقی» توسط دادستان کل آلمان!‏ ‏  [2018 Jan] 
*‏ تخریب اموال عمومی از منظر قانون تا نگرانی [آقا] ی روحانی!‏   [2018 Jan] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی آزادی در سخنرانی فرانکلین دلانو روزولت  [2018 Jan] 
*از بی حقوقی مسیحیان تا لغو نمایندگی سپنتا نیکنام درجمهوری اسلامی!‏  [2017 Dec] 
*رضاضراب و دیگر یقه سفیدها بخش پایانی قوانین و مجازات ها   [2017 Dec] 
*رضا ضراب و دیگر یقه سفیدها! بخش چهارم   [2017 Dec] 
*رضاضراب و دیگر یقه سفیدها! بخش سوم   [2017 Dec] 
*رضا ضراب و دیگر یقه سفیدها! بخش دوم  [2017 Dec] 
*‏ ‏ رضا ضراب و دیگر یقه سفیدها!‏ بخش نخست  [2017 Dec]