حکایت «خود ببری، خود بدوزی، خود بپوشانی» و انفجار مین ها در مناطق سیل زده!
نیره انصاری

روز (4) آپریل، برابر با(15) فروردین هر سال از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز آگاهی رسانی از خطرات مین نام گذاری شده است. در این روز برای اطلاع رسانی از خطرات مین برای مردم ساکن در مناطق مین زده و آلوده به UXO (گلوله‌های عمل نکرده)  در همه نقاط آلوده به مین در جهان از طرف نهاد‌های دولتی و بین المللی نمایشگاه‌ها و کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌شود. این فرصت تأثیر گذار از مصدومان مین و افراد شاغل در امر پاکسازی میادین مین دعوت به عمل می‌آید    . در ایران روز(15) فروردین ادامه تعطیلات نوروزی است و برگزاری برنامه‌های پاسداشت این روز به (17 یا 18) فروردین موکول می‌شود و تنها در تهران نمایشگاهی نه چندان با کیفیت از طرف نهاد ملی مین کشور در مرکز مین زدایی برگزار و در این نمایشگاه از پوس‌تر‌ها و عکس‌هایی از فعالیت‌های مین زدایی استفاده می‌شود. واین در حالی است که مناسبت این روز آگاهی رسانی ازخطرات مین برای مردم است و نه تشریح عملکرد و برنامه‌های اجرائی(!) 
اساساً به جهت اهمیت کاربرد و فواید نظامی مین های ضدنفر در درگیری های مسلحانه برای دولتها و سایر نیروهای نظامی در درگیریهای مسلحانهِٔ بین المللی و درگیریهایِ مسلحانهِٔ داخلی همواره استفاده کنندگان از این سلاح سعی در قانونمند کردن استفاده از آن بر مبنای حقوق بین الملل کرده اند و با بیان فواید آن از قبیل
ـ دفاع از مرزها و پیشگیری از نفوذ شورشیان
ـ کانالیزه کردن نیروهای دشمن و قرار دادن آنها در موقعیت آسیب پذیر
ـ بالا بردن میزان اثر بخش سایر سلاح ها
ـ کُند کردن حرکت دشمن و حمایت از نیروهای خودی و استفاده از مین های ضدنفر را در چارچوب حقوق بین المللی به ویژه دکترین،حالت ضرورت و دفاع مشروع جایز دانسته اند.
اگرچه از یک سو فواید نظامی آن مطرح است و از دیگر فراز صدمات فراوان و غیرقابل جبران آن بر افراد غیرنظامی،دولتها را بر آن داشته تا با تأکید بر حالت بشر دوستانه و فواید نظامی«توأمان» کوشش در تلفیق آن دو با یکدیگر کنند.تلفیق مذکور را به وضوح می توان در پروتکل CCWمعاهده
و پروتکل اصلاحی آن مشاهده نمود مانند معاهدات و کنوانسیون ها و اصول و قواعد حقوقیِ متعدد.
الزامات معاهده های دولتها و قواعد رفتاری آنان در خصوص مین های ضدنفر در چارچوب کنوانسیونCCWو معاهده، پیمان اُتاوا(1997) که با نام کامل کنوانسیون ممنوعیتِ استفاده، تولید، انبار و نقل و انتقال مین های «ضدنفر»و نابودی آنها متجلی شده که بیشتر کشورها از جمله ایران به رغم عدم الحاق، قواعد رفتاری آن را پذیرفته و در توجیه استفاده از این سلاح رعایت قواعد یاد شده را مدعی می شوند که این محدودیتها بازتابی از قواعد حقوق بشردوستانه حاکم بر درگیریهای مسلحانه و نشأت گرفته از آن هستند.
به ویژه اصل«تفکیک بین اهداف نظامی و غیر نظامی و ایضاً اصل نامحدود نبودن اختیارِ بکارگیری ابزارهای صدمه به دشمن».
 
نخستین قواعد رفتاری در خصوص استفاده از مین های ضدنفر در زمان شکل گیری ناتو اعلام شده که اهم قواعد عبارتند از
ـ نقشه برداری از میادین مین
ـ علامت گذاری میادین مینِ گذاری شده
ـ محصور و مشخص کردن و ثبت مین
ـ تحویل نقشه های میادین به نیروهای حافظ صلح یا دشمن بعد از پایان درگیری
این معاهده هم چنین اعلام می دارد،در صورتی که این اعمال صورت گیرد و قواعد به صورت دقیق رعایت شود،تهدیداتِ مین برای جمعیت انسانی به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
از دیگر الزامات دولتها به موجب پروتکل دوم اصلاحی،عدم استفاده از مین های خاصی است که در مواد( 4 تا 7)  خود به بیان آن پرداخته است.ماده(4) ،یک اصل کلی را بیان کرده که استفاده از هرگونه مین های ضد نفر غیرقابل شناسایی را ممنوع کرده است. بنابراین به کارگیری مین های پلاستیکی یا هر مین دیگر که با تجهیزات مین یاب قابل شناسایی نباشد یا در مناطقی با حصارکشی یا با وسائل حفاظتی نباشند ممنوع اعلام شده و همهٔ اقدامات لازم بایستی به عمل آید تا از جابجایی و نیز کتمان وسیله علامت گذاری جلوگیری شود.
 
یکی از مهمترین وظایف دولتها،الزام در پاکسازی میادین مین است.زیرا یکی از علل مهم تلفات (غیر نظامیان) در بالاترین میزان«عدم تلاش دولتها در پاکسازی میادین مین و ایضاً عدم حمایت و حفاظت از غیرنظامیان در مناطق مزبور» است.بند(2) از ماده(3) پروتکل دوم الحاقی اعلام می دارد:« که بلافاصله پس از درگیریهای فعال،همهٔ مین ها،تله های انفجاری و دیگر ابزار،پاکسازی یا منهدم شده یا در صورت حفظ آنها در آن مناطق،احتیاط های ضروری در نگهداری آنها به عمل آید وهمانگونه که در بند(2)  از ماده(5) گفته شده است منطقه مورد نظر علامت گذاری،حصارکشی و کنترل گردد».
همچنین دولتها مکلفند درخصوص کمک به قربانیان مین های ضدنفر و سازگاریِ مجدد اقتصادی واجتماعی آنها و مساعدت و نیز مشارکت سایر کشورها و سازمانهای بین المللی در انجام این امر تلاش نمایند. این کمک رسانی به قربانیان مین«باید فراتر از مراقبت های جراحی و پزشکی و مالی باشد و همچنین کمکهای بین المللی به منظور احیای اقتصادی و اجتماعی بازماندگان ناشی از انفجار مین ضروری»است.
حال با توجه به تعهدات یاد شده و الزام دولتهای عضو به اجرای مفاد کنوانسیون به ویژه تکلیف بر قانون گذاریِ داخلی و ضمانت اجرای کیفری،حسب بند(1و2) ازماده(14) پروتکل دوم و نیز با توجه به قبول این محدودیتها از جانب کشورهایی که به معاهده ملحق(نشده اند و ادعای رعایت این الزامات از جانب آنان)و اینکه قواعد و محدودیتهای مورد نظر بازتابی از اصول حقوق بشر دوستانهٔ حاکم بر درگیریهای مسلحانه بوده و این اصولِ عرفی به موجب معاهدات متعدد به ویژه کنوانسیون ژنو و پروتکل های الحاقی آن مورد قبول تمامی دولتها قرار گرفته و جنبهٔ آمره دارد،می توان بحث مسئولیت دولتها را بر مبنای حقوق بین الملل و نیز حقوق داخلی در مقابل جامعه جهانی و افراد حقیقی و اثرات زیانبار آن بر افراد غیرنظامی مورد بحث و بررسی قرار داد تا بتوان با یادآوری«تعهداتِ دولتها به آنها و با تمسک به ابزارهای قانونی و حقوقی اثرات زیانبار این سلاح را بر افراد«غیرنظامی»به حداقل رساند.
در همین راستا سازمان نظارت برکاربرد مین های زمینی در سال(1998)توسط کمپین بین المللیِ منع استفاده از مین های زمینی ایجاد شد
در این خصوص سازمان جهانی یونیسف از کشور عراق و مرزهای این کشور با ایران را به عنوان«پرمین ترین»منطقهٔ دنیا نام برده است.که بیش از(20)میلیون مین ضدنفر در مناطق مزبورکاشته شده و(1000)کیلومتر از خاک عراق هم مرز با ایران آلوده به مین بوده که
 این خود همواره جای نگرانی دارد زیرا،بخش گسترده ای از خاک عراق هم مرز مناطق کُردنشین ایران است. مزراع و خاک شهرهای مرزی کردستانِ ایران مانند:مهران،دهلوران،قصرشیرین،نفت شهر،سومار،جوانرود،گیلان غرب،پاوه،مریوان،بانه،سردشت،پیرانشهر،اشنویه و بخشی از ارومیه به مساحت(4میلیون و 200هزار)هکتار به مینِ کاشته شده آلوده و بیشترین موارد انفجار مین و قربانی را به خود اختصاص داده است.
از این بیش فراوانی این رویدادها شامل کسانی می شود که به منظور امرارمعاش و کولبری از مرزها عبور کرده و با حوادث ناشی از مین، به ویژه کودکان،کارگران و کشاورزانِ روستاهای غرب ایران مواجه می شوند.
و این در حالی است که از یک فراز مسئولان رژیم اسلامی به طور مستمر از پاکسازی
 مناطق مین گذاری شده در ایران به ویژه کُردستان سخن می رانند،و از دیگر سو ما شاهد تکرار این رویدادهای تلخ هستیم.
 
بنابر آمار کنگره مین درسال(1383)حدود(2)هزارتن از قربانیان ناشی از انفجار مین و گلوله های عمل نکرده،افراد زیر(18)سال بودند.
مصطفی نجار در سال(1385) نمایندهٔ ویژهٔ ریاست جمهوری به منظور پاکسازی مناطق کاشته شده از مین بوده که در سفری به کُردستان «وعده دادکه تا سال(1386)کُردستان را از مین پاک نمایند»اگرچه این وعده هیچگاه عملی نشد.
مین به عنوان ابزاری انفجاری – جنگی، طی دوران معاصر در میادین نبرد همواره برای دفع و مقابله با دشمن، مورد استفاده طرفین متخاصم قرار گرفته است.
با پایان جنگ ها، گرچه کشتار در صف اول و خط مقدم نبردها متوقف می شود، اما این مین ها هستند که تا مدت ها چون شبحی خوفناک، ناقوس مرگ را برای افرادی که پا بر روی آنها می گذارند به صدا در می آورند.سازمان ملل متحد سال گذشته در گزارشی از وجود حدود (125) میلیون مین عمل نکرده در(70) کشور جهان خبر داد و تصریح کرد، سالانه( 24 ) هزار غیرنظامی بر اثر انفجار مین های زمینی کشته یا مجروح می شوند.
بخش هایی از خاک ایران که بر اساس اعلام منابع خبری (42) هزار کیلومتر مربع از مناطق مرزی ایران تخمین زده می شود، توسط نیروهای عراق در دوران  هشت جنگ مین گذاری شده است.
وجود بیش از (16) میلیون مین کار گذاشته در کشور و به گواه برخی آمارها، مرگ روزانه دوتن از هموطنان بر اثر انفجار مین، ایران را پس از مصر به عنوان دومین کشور آلوده به مین معرفی کرده است.
اگرچه تلاش‌هایی به صورت محدود برای پاکسازی مناطق آلوده به مین در کشورصورت گرفته است اما، گاه انتشار خبری مبنی بر انفجار مین و کشته و یا زخمی شدن هموطنان، نظرها را به این ماشین قتل جلب می کند. نمونه متاخر آن، انفجار مین در( 26 مهر 1392)  در روستای نشکاش از توابع شهرستان مریوان در استان کردستان بود که منجر به زخمی شدن هفت کودک شد و فعالان مدنی این روز را به عنوان روز «همیاری با مصدومان مین» نامگذاری کردند.
با این اوصاف، گرچه تلاش ها برای وضع قوانینی با هدف ممانعت از کشتار غیرنظامیان با تصویب معاهده بین المللی «منع استفاده از سلاح های متعارف خاص» به ثمر نشست، اما مین ها همچنان قربانی می گیرند.
 
قانون حمایت از مصدومان مین بازنگری شود
 قربانیان مین مورد توجه بیشتری قرار گیرند!
 پیش از اینکه وارد بررسی و ارزیابی تخصصی شویم، نخست بایسته است معیارهای کلی حاکم بر ورود صدمات و خسارات جسمی مورد توجه قرار گیرد.
- هر فردی یا نهادی، هنگامی زمینه ساز ایراد و صدمات جدی به اشخاص می شود، که با توجه به نوع صدمات و چگونگی ارتکاب اقدامات منجر به صدمات، به عنوان مسبب یا مباشر، باید مورد ارزیابی و برخورد قانونی و قضایی قرار بگیرد.
- گاهی ممکن است اقدام عمدی باشد که مجازات های مربوطه به موجب قوانین کیفری و جنایات جسمی مصوب سال(92)، قابل مجازات قصاص یا در صورت امکان مجازات دیه خواهد بود.
- در موارد غیرعمدی، بحث صدمات از باب تسبیب است؛ مین یک وسیله کشتار فردی حسب مورد صدمه زدن، تخریب و جنگ افزار دشمن با اهداف مختلف از قبیل ایجاد مانع در عبور، احساس امنیت بیشتر در کشور، مکانیزه کردن مبارزه با صدمات ورود اغیار و دشمن، با بیش از سه قرن سابقه استفاده می شود.
 از آنجا که مین مانند سم دادن که فرد هیچوقت متوجه آثار آن نمی شود، یک ساز و کار مخفی دارد، از این رو رصد کردن آن سخت است و به همین جهت در چارچوب ضوابط داخلی و اختصاصی و شخصی، باید این نوع صدمات و قربانیان این نوع جراحات و صدمات بدنی مورد توجه بیشتر قرار گیرند.در سال(89) قانون حمایت از مصدومان و قربانیان مین بازنگری شد که البته این قانون باید از نو مورد بازنگری قرار بگیرد.
 به استناد کنوانسیون اتاوا در خصوص مین که در سال(1997)، تصویب شد که(160) کشور در این کنوانسیون عضو هستند اما ایران با وجود اینکه به استانداردها و قاعده های بین المللی تن در می دهد و آن را رعایت می کند، هنوز عضویت آن را نپذیرفته است.
افزون بر این  در بحث ورود خسارت، قانونگذار سه محور را مورد توجه قرار داده است؛
- افرادی که با رعایت ضوابط معین، مین موجب صدمه و خسارت آنها می شود، این رابطه سببیت است و دولت موظف به حمایت از این آسیب دیدگان و قربانیان است!
- گروه دوم افراد غیرمجازی هستند که وارد کشور می شوند و حقوقی به آنها تعلق نمی گیرد اما مستمری ناچیزی دریافت می کنند و
 دسته سوم افرادی هستند که برای رفت وآمد مجاز هستند اما رعایت احتیاط را نمی کنند که این افراد مانند گروه دوم خسارت اصلی را دریافت نخواهند کرد.
با توجه به اینکه دولت به حقوق این افراد توجه دارد، اما دقت لازم و آسیب شناسی کافی که موجب تامین حقوق آسیب دیدگان از مین می شود، مشاهده نمی شود. هر چند در این زمینه در دولت جمهوری اسلامی تدابیر خاصی پیش بینی شده اما به نظر نمی رسد تاوان خسارت مربوط به آسیب دیدگان از مین به حدی باشد که عدالت برقرار شود.
 براساس قانون اساسی وظیفه داریم از جان و مال مردم محافظت کنیم و دولت باید تدبیر لازم را اعمال کند.
 
خسارت مصدومان مین، تنها مادی نیست!
عمده خسارت های مین مادی نیست، بل، آسیب دیدگان به حمایت های مالی، مادی، معنوی و حتی روحی نیاز دارند که این موارد در قانون پیش بینی شده و بطور کامل باید اجرا شود.
 ارتقای روحیه، توانبخشی، اقدامات معنوی و تامین مالی خانواده از جمله مواردی است که حکومت باید در حق مصدومان و قربانیان مین ادا کند.
 هنگامی که مینی برچیده نمی شود، زمینه مسئولیت های مادی و معنوی دولت را به همراه دارد؛ این خسارت ها گاهی غیرمستقیم است و خانواده ها را گاهی دچار مشکل می کند.

کولبران در مناطق مرزی کشور
 یکی دیگر از مشکلات مرزنشینان، بحث کولبران است و نحوه زندگی این افراد به گونه ای که باید با آن طرف مرز ارتباط برقرار کنند، پس باید به آنها آموزش داده شود تا از مناطقی که احتمال وجود مین است، عبور نکنند. یکی دیگر از مشکلات مرزنشینان، بحث کولبران است و نحوه زندگی این افراد به گونه ای که باید با آن طرف مرز ارتباط برقرار کنند، پس باید به آنها آموزش داده شود تا از مناطقی که احتمال وجود مین است، عبور نکنند.
 هر چند در این زمینه در دولت جمهوری اسلامی تدابیر خاصی پیش بینی شده اما به نظر نمی رسد تاوان خسارت مربوط به آسیب دیدگان از مین به حدی باشد که عدالت برقرار شود.
 براساس قانون اساسی وظیفه دولت است که از جان و مال مردم محافظت کرده و باید تدابیر لازم را اعمال کند.
 اگرچه دولت روحانی پس از توافق هسته ای، وعده ارتقای توان اقتصادی کشوراز یک سو و از دیگر فراز رفع تحریم ها را درزمینه سازی فعالیت های گسترده از جمله استفاده از فناوری های نوین در شناسایی و خنثی سازی مین داده بود که تاکنون به منصه ظهور نرسیده است.
در‌واقع بایسته است هیاتی مرکب از نمایندگان وزارت دفاع، معاونت حقوقی ریاست جمهوری، نمایندگان صدمه دیدگان در اثر مین و یک نماینده از حقوقدانان کشور یا همان وکلا نسبت به بازنگری قانون اقدام نموده و در کمیسیونی با حضور فرمانداران برگزار و، یکی از مصدومان حضور داشته باشند تا دردهای خود را بیان کرده و حق و حقوق خود را دریافت کنند. شایان یادآوری است که نهادهایی مانند بنیاد شهید و بنیاد مستضعفان نهادهای بی طرف در این زمینه نیستند(!)، از این رو یک نهاد بی طرف باید در این موضوع حضور یابد و در غیراینصورت حکایت «خود ببری، خود بدوزی، خود بپوشانی» می شود؛ باید صاحبان حق نیز در کمیسیون حضور داشته باشند و نهادی که برای این افراد تصمیم می گیرد یک نهاد مستقل باشد.
 مین مصدوم یا قربانی خود را نمی شناسد
از دیگر فرازیکی از عوامل پدیداری فقر در مناطق غربی، خوزستان تا شمال غربی کشور وجود مین بوده است.به همین جهت  بسیاری از مصدومان مین باید تحت پوشش قانونگذار قرار بگیرند.اخیرا یک مین در ایلام منفجر شد و چند تن در اثر انفجار آن کشته و مجروح شدند.
- حال آنکه بسیاری از این مصدومان و قربانیان، افراد مدنی و نان آور خانواده بوده اند که بعد از مصدومیت یا کشته شدن، خانواده های آنها با مشکلات عدیده مواجه شده اند. برخی از این مین ها به پایگاه های مناطق کردنشین در دهه 60 بازمی گردد که در دهه 70 بسیاری از این پایگاه ها تخلیه شده اند اما بخش عمده ای از این مین ها بر اثر بارش از جای اصلی خود کنده شده و به سمت منازل مسکونی روستاییان و مناطق کشاورزی آنها منتقل شده اند.
- دسته سوم مین ها، آنهایی هستند که برای امنیت مرز کاشته می شوند، بدون علامت هستند.  یک نماینده از مصدومان در کمیسیون ماده( 2) فرمانداری حضور یابد.
اکثر مصدومان مین با پرداخت هزینه های گزاف، درمان می شوند و این هزینه ها را خود پرداخت می کنند. بسیاری از آنها حتی تحت پوشش دولت قرار نگرفتند و در کمیسیون ماده(2) که در فرمانداری ها تشکیل می شود حتی یک نماینده از مصدومان در آن حضور ندارد.
 
 مصدوم مین از مطالبه دیه و شکایت به دستگاه عدلیه می هراسد
 یک قربانی یا مصدوم مین براساس قانون مجازات اسلامی می تواند به محاکم دادگستری مراجعه و مطالبه دیه کند، اما بسیاری از آنها از انجام این کار می ترسند و به دادگاه ها مراجعه نمی کنند.
 خواستار ارائه دستور به فرمانداری ها برای رسیدگی سریع تر به پرونده های کمیسیون ماده 2 شد و گفت: این مشکل لاینحل در این مناطق مرزی همچنان ادامه دارد و از نابختیاری هر روز بر تعداد قربانیان و مصدومان مین افزوده می شود.
افزون بر این موارد تشکیل یک نهاد صنفی برای پیگیری و بررسی قربانیان مین را ضروری است . گرچه کمتر وکلای دادگستری روی این حوزه فعال هستند درحالیکه کانون های وکلا باید حضور فعال داشته و به عنوان وکیل معاضدتی به این قشر از مردم کمک کنند.
 قربانیان و مصدومان مین را باید هم از منظر حقوق بشر و هم حقوق بشر دوستانه مورد بررسی قرار دهیم و این افراد که ناآگاهانه روی مین می روند و مصدوم و قربانی می شوند به حمایت حقوقی نیاز دارند. دولت باید وظیفه پاکسازی را در این زمینه انجام دهد و نباید منتظرانفجار مینی بوده و سپس بخواهد اقدامی نماید.
دولتهای پیشین به رغم شعارهای تبلیغاتی هیچگونه اقدام حقوقی و مؤثر در این باره انجام ندادند ودولت روحانی نیزبه عنوان رئیس قوه مجریه، پس از دو دوره ریاست؛ تاکنون فاقد توانایی انجام اقدام های اجرایی را به عنوان اجرای جنبه هایی از حقوق شهروندی و حقوق بشردوستانه در رفع این مشکل گسترده، بوده است.  در ایران روز(15) فروردین ادامه تعطیلات نوروزی است و برگزاری برنامه‌های پاسداشت این روز به (17 یا 18) فروردین موکول می‌شود و تنها در تهران نمایشگاهی نه چندان با کیفیت از طرف نهاد ملی مین کشور در مرکز مین زدایی برگزار و در این نمایشگاه از پوس‌تر‌ها و عکس‌هایی از فعالیت‌های مین زدایی استفاده می‌شود. واین در حالی است که مناسبت این روز آگاهی رسانی از خطرات مین برای مردم است و نه تشریح عملکرد و برنامه‌های اجرائی(!)

قوانین و استاندارد‌ها در اطلاع رسانی از خطرات مین؛
عملیات مین زدایی مانند هر تخصصی، دارای استانداردهای بین المللی و واژگان مخصوص استIMASیا استاندارد‌های عملیات مین زدایی این بخش مربوط به اطلاع رسانی از خطرات مین MRE
را در IMAS-08/50 گرد آوری و در اختیار نهاد ملی مین قرار داده است. در تشریح این استاندارد‌ها به طور مشخص نهاد ملی مین موظف شده ارائه گر و جمع آوری کننده اطلاعات تلفات انسانی و نحوه عملکرد بهینه در راستای پیشبرد جامع امر آگاهی رسانی از خطرات مین (MRE) و فرایند ارزیابی کلی و کامل آن اطلاعات را برای برنامه‌ای گسترده‌تر و نظارت و ارزیابی و توسعه سازمان آگهی رسانی از خطرات مین به طور مداوم و نه برای یک بار به کار گیرد.
یکی از الزامات دولت‌ها در قوانبن بین المللی، پاکسازی مناطق آلوده به مین است. به همین دلیل قوانینی برای اجرای بهتر پاکسازی میادین مین و بخش‌های دیگر نظیر اگهی زسانی از خطرات مین تدوین شده است.
همواره تلاش‌های بین المللی منتقدان و فعالان محیط زیست، دولت‌ها و مجمع های ذیربط را بر آن داشته است تا با وضع قوانین جامع، از صدمات و ضررهای مین بر افراد غیرنظامی جلوگیری کنند.در همین راستا معاهده (CCW (The Convention on Certain Conventional Weapons ازشاخص‌ترین معاهده‌هاى بین المللى برای کم کردن تلفات غیرنظامیان بوده است. بر اساس این کنوانسیون، استفاده از مین‌های زمینی باید محدود و نحوه استفاده از آن کاملاً قانونمند و در چهارچوب‌هاى مشخص باشد. در این معاهده و لایحه اصلاحی آن سعی شده که قواعد نظامی استفاده از مین و حقوق افراد غیر نظامی به طور یکسان در نظر گرفته شود. در بخشى از این معاهده به صراحت آمده است که علامت گذاری مناطق مین گذاری شده و ثبت کردن میادین مین و نیز تحویل نقشه‌ها به نیروهای حافظ صلح و یا سازمان‌های بشردوستانه فعال در امر پاکسازی، بخشى ازالزامات کشورهاى امضا کننده است.
همچنین دولت‌ها متعهد می‌گردند در خصوص کمک به قربانیان می‌ن‌های ضد نفر و سازگاری  دوباره اقتصادی و اجتماعی آن‌ها و همکاری و مشارکت سایر کشور‌ها و سازمان‌های بین المللی در انجام این امر تلاش کنند. کمک رسانی به قربانیان مین باید فرا‌تر از مراقبت‌های پزشکی و مالی باشد و حمایت‌های بین المللی برای احیای اقتصادی و اجتماعی مصدومین ناشی از انفجار مین ضروری است. حال با توجه به تعهدات یاد شده و الزام دولت‌های عضو به اجرای مفاد کنوانسیون به ویژه تکلیف به قانونگذاری داخلی و ضمانت اجرایی کیفری حسب بند(1 و 2 ) از ماده (14) پروتکل اصلاحی و همچنین با توجه به پذیرش این محدودیت‌ها از سوی کشورهایی که به معاهده ملحق نشده‌اند و ادعای رعایت این الزامات از جانب آنان و اینکه قواعد و محدودیت‌های یاد شده بازتابی از اصول حقوق بشر دوستانه حاکم بر مناطق جنگی بوده و این اصول عرفی به موجب معاهدات متعدد به ویژه کنوانسیون ژنو و پروتکل‌های الحاقی آن مورد قبول تمامی دولت‌ها قرار گرفته و جنبه اجرائی به خود گرفته است. یادآوری تعهدات دولت‌ها صرفا با رصد کردن و نظارت دقیق بین المللی امکان پذیر است.
در همین راستا در نشست بیست وهشتم شورای حقوق بشر سازمان ملل یکی از(291) پیشنهاد ارائه شده در نشست UPR توسط کشورهای عضو و عمدتا از سوی کشور بوسنی در خصوص پاکسازی اصولی میادین مین به جمهوری اسلامی ارائه شد و مورد قبول هیأت ایرانی قرار گرفت و این نظام متعهد گردید که این کار به نحو احسن به اجرا بگذارد. (!)
وظیفه فعالان حقوق بشری در این حوزه نظارت مداوم بر این امر و گزارش مستمر ماهانه به کمیته خلع سلاح سازمان ملل است تا روند بهتری که تا کنون به هیچ وجه به سود ساکنین مناطق آلوده به .مین نبوده صورت پذیرد. تا شاهد حوادث ناشی از انفجار مین برای هیچ کس نباشیم.
سپاه پاسداران مسئولیت تامین امنیت(300) کیلومتر از مرز سراوان را بر عهده گرفته و در برخی از مناطق مرزی اقدام به مین گذاری کرده است.گفتنی است، در مناطق مین گذاری شده هیچ گونه علامت هشداری گذاشته نشده است.
در حدود(42000) کیلومتر مربع از اراضی ایران آلوده به مین های برجای مانده و عمل نکرده جنگ ایران و عراق است. و این در حالی است که دولت ج.ا همچنان به تولید و کاشت مین های ضدنفر ادامه میدهد و برخلاف مقاوله نامه های بین المللی، معتقد است استفاده از این مین ها تنها راه مؤثر برای تأمین امنیت مرزهای طولانی این کشور است.
در همین راستا معاهده (CCW (The Convention on Certain Conventional Weapons ازشاخص‌ترین معاهده‌هاى بین المللى برای کم کردن تلفات غیرنظامیان بوده است. بر اساس این کنوانسیون، استفاده از مین‌های زمینی باید محدود و نحوه استفاده از آن کاملاً قانونمند و در چهارچوب‌هاى مشخص باشد. در این معاهده و لایحه اصلاحی آن سعی شده که قواعد نظامی استفاده از مین و حقوق افراد غیر نظامی به طور یکسان در نظر گرفته شود. در بخشى از این معاهده به صراحت آمده است که علامت گذاری مناطق مین گذاری شده و ثبت کردن میادین مین و نیز تحویل نقشه‌ها به نیروهای حافظ صلح و یا سازمان‌های بشردوستانه فعال در امر پاکسازی، بخشى ازالزامات کشورهاى امضا کننده است.
از دیگر تعهدات دولت‌ها به موجب پروتکل دوم اصلاحی از کنوانسیون مورد نظر، عدم استفاده از مین‌ها و تله‌های انفجاری خاص بوده که در موارد (4 تا 7) خود به بیان آن پرداخته است. ماده (4) یک اصل کلی را بیان واستفاده از هرگونه مین‌های ضد نفر غیرقابل شناسایی را ممنوع کرده، بنابراین به کارگیری می‌ن‌های پلاستیکی یا هر مین دیگر که با تجهیزات مین یاب قابل شناسایی نباشد یا در مناطقی با حصارکشی یا با وسایل حفاظتی نباشند ممنوع اعلام شده و همه اقدامات لازم بایستی به عمل بیاید تا از جابه جایی و امحاء وسیله علامت گذاری جلوگیری شود.
 
قطع پای کولبر مریوانی بر اثر انفجار مین / نگرانی از جابجایی مین ها در اثر سیل های اخیر
خبرگزاری هرانا – یک کولبر مریوانی بر اثر انفجار مین در نواحی مرزی مصدوم و پای چپش قطع شده است. ازدیگر سو بارندگی های اخیر و سیلاب ها، نگرانی های فعالان مدنی را بابت جابجایی مین ها بخصوص‌ در دشت ها افزایش داده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا به نقل از ایلنا، روز دوشنبه (12 فروردین 1398)، “کریم راستی” کولبر مریوانی در نواحی مرزی بین “برجک کوانان” و “برجک کانی بی پای” بر اثر انفجار مین مصدوم شد.
بر اساس این گزارش، این کولبر(55) ساله پس از حادثه برای مداوا به بیمارستان “شار” شهر سلیمانیه در اقلیم کردستان عراق منتقل شده و خبرها حاکی از این است که پای چپ او قطع شده است.
این کولبر که تنها نان‌آور یک خانواده پرجمعیت است، همچنان در بیمارستان شار بستری‌ است و خانواده او منتظرند که وضعیت جسمانی وی به حالت پایدار بازگردد.
بارندگی‌های اخیر و سیلاب‌ها، نگرانی‌های فعالان مدنی را بابت جابجایی مین‌ها بخصوص‌ در دشت‌ها افزایش داده است؛ از همین رو خواستار توجه جدی مسئولان به این مساله شدند. پیشتر نیز یک کودک (9) ساله در اطراف شهرستان شوش بر اثر انفجار مین بینایی هر دو چشم و دست راستش را از مچ از دست داده بود. خانواده او می‌گویند: نگرانیم که سیلابهای اخیر در دشت‌های خوزستان، موجب جابجایی مین‌های باقی‌مانده از زمان جنگ هشت ساله شده و در نتیجه این جابجایی، شهروندانی از قبیل کودکان عشایر؛ کشاورزان و مردم محلی دیگری قربانی شوند.
سخن پایانی
اگرچه در هر( 22) دقیقه یک مین در جهان منفجر می شود، در کل دنیا این معضل وجود دارد اما قوانین باید با توجه به نیاز پیش بینی شوند.
افزون بر تاکید بر ضرورت بازنگری در قانون حمایت از مصدومان و قربانیانِ مین، علامتگذاری دقیق مناطق مین گذاری شده در بخش های مرزی کشور و آگاهسازی مرزنشینان و نیز اطلاع رسانی سیستماتیک، هدفمند از طریق مدارس، شهرداری ها و بخشداری ها باید ازاساسی‌ترین اقدام دولت جمهوری اسلامی بشمار آید.
با توجه به اینکه قانون حمایت از مصدومان مین در سال (64) به تصویب و در سال(89) بازنگری شده،  اما ضرورت دارد که معاونت حقوقی رییس جمهوری در خصوص خلاء قانونی حمایت از مصدومان مین وارد عمل شده و قانونی متناسب با روز در مجلس به تصویب برسد.
فراتر از نمایندگان مجلس اسلامی که سهم عمده ای  در طرح گسترده این مشکل دیگر دارند.نهادهای مرتبط با فعالان حقوق بشرجامعهٔ مدنی و مطبوعات وظیفه دارند تا این معضل را به گستردگی مطرح نمایند.این مسأله یک بحث انسانی است و بنابراین موضوع قربانیان حوادث و رخدادهای مین گذاری،یک بحث با زوایای محدود نیست بل، باید با توجه به «شاخصهای انسانی»،به بازنگری های مجدد و عمیق آن پرداخت.
 
معلولیت ناشی از این حوادث،قربانیان و خانوادهٔ آنها را دچار دشواریهای اقتصادی،اجتماعی و روانی بسیار می کند.«معلولیتی که تحمیلی و خارج از ارادهٔ این افراد است و از ضروریات توجه یک دولت محسوب می شود»!
افزون بربازنگری قوانین ناکارآمد، نمایندگان مجلس اسلامی که سهم عمده ای  در طرح گسترده این مشکل دارند.همچنین نهادهای مرتبط با فعالان حقوق بشرجامعهٔ مدنی و مطبوعات وظیفه دارند تا این معضل را به گستردگی مطرح نمایند.این مسأله یک بحث انسانی است و بنابراین موضوع قربانیان حوادث و رخدادهای مین گذاری،یک بحث با زوایای محدود نیست بل، باید با توجه به «شاخصهای انسانی»،به بازنگری های مجدد و عمیق آن پرداخت.
 
نیره انصاری، حقوق دان، نویسنده، پژوهشگر و کوشنده حقوق بشر
4،4،2019
15،1،1398

منبع:پژواک ایران


فهرست مطالب نیره انصاری در سایت پژواک ایران 

*رویکردهای نژادپرستانه منشا بروز جنگ‌های زیادی در طول تاریخ بشریت بوده است  [2024 Mar] 
*حکم شلاق و رنجی که از «درد شمشیر بدتر»است!  [2024 Feb] 
*روز بین المللی مبارزه با ناقص سازی جنسی زنان  [2024 Feb] 
*جایگاه اقلیت‌ها از منظر حقوق بین الملل  [2023 Dec] 
*دادگاه استیناف/تجديدنظر در سوئد حكم حبس ابدِ حميد نوري عباسي را اِبرام و تاييد نمود!  [2023 Dec] 
*دهم دسامبر روز جهانی حقوق بشر و زنانه شدنِ مهاجرت/پناهندگی  [2023 Dec] 
*از ترک مخاصمه تا قرارداد صلح  [2023 Dec] 
*روز جهانی معلولان(3 دسامبر) و مشکلات زنان معلول  [2023 Dec] 
*حق مسکن در قوانین ایران چگونه تعریف شده است؟  [2023 Oct] 
*10 اکتبر روز جهانی مبارزه علیه مجازات مرگ/اعدام  [2023 Oct] 
*زن از حیات برهنه تا ترازملی  [2023 Oct] 
* در دفاع از استقلال کانون وکلا و وکلای دادگستری در مقابل دخالتهای مجلس و قوه قضاییه رژیم اسلامی  [2023 Aug] 
*لايحه عفاف و حجاب؛ عاملى براى گسترش سركوب و خشونت در جامعه  [2023 Aug] 
* استعمار فرانو، نارسمیت بخشی به تمامیت ارضی!  [2023 Jul] 
*جرم سب النبی، تسلیم و مطیع یا عقلانیت انتقادی؟  [2023 Jun] 
*ارشاد و امنیت اخلاقی چه نسبتی با گردن شکستن دارد ؟  [2023 Jun] 
* آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی /میدانی لُمپنیسم  [2023 Jun] 
*شیوع ایدز در میان کودکان کار و خیابان در ایران اسلامی  [2023 Jun] 
*مجازات اعدام در نظام‌های قضایی معیوب!  [2023 May] 
*منت «عفو رهبری» بر سر معترضان آزاد شده!  [2023 Apr] 
*زنان محل اقتدار یک نظام  [2023 Apr] 
*از منشور مهسا تا شورای حقوق دانان  [2023 Mar] 
*قانون اساسی چه نسبتی با فلسفه سیاسی دارد؟  [2023 Mar] 
* دعوت از جامعه نخبگانی هسته نخبگانی زن، زندگی، آزادی  [2023 Mar] 
*از اعدام تا انقلاب حق  [2023 Mar] 
*کنفرانس امنیتی مونیخ و تبعات آن بر جنبش «زن، زندگی، آزادی»  [2023 Feb] 
*تحریم سپاه پاسداران انقلاب «اسلامی» در قوانین بین الملل  [2023 Jan] 
*اعدام یا قتل حکومتی!  [2022 Dec] 
*امنیت از منظر حقوق بین الملل  [2022 Dec] 
*از شهروند خبرنگار تا نشست ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل   [2022 Nov] 
*كودك سرباز، اُبژه اى مؤمنان و نظام؛ مغاير با حقوق كودك  [2022 Nov] 
*حمله نیروهای سرکوبگر به وکلای دادگستری  [2022 Oct] 
*قتل دولتی و سیستماتیک «مهسا/ژینا امینی» آستانه «پیکِ» خشم جامعه  [2022 Sep] 
*تبعیض ناروا و فقر«هلوکاست بی صدا» در سیستان و بلوچستان!  [2022 Sep] 
*30 آگوست روز جهانی ناپدیدشدگان قهری  [2022 Sep] 
*مرگ معطوف شخص است و نه ساختار!   [2022 Aug] 
*اختلاس یا جرم یقه سفیدها در صندوقهای بازنشستگی  [2022 Aug] 
*آیا قانون اساسی مشروطه،قانونی مدرن بود؟   [2022 Aug] 
*مجتمع متروپل آبادان / جان شهروندان هزینه شهرداری‌ها   [2022 Jul] 
* لایحه حمایت از ماموران نظامی یا هراس از قدرت مردم؟!  [2022 Jun] 
*کودکانِ زنانِ محبوس و بازتولید مجرمان  [2022 Jun] 
*سیاست گرسنه سازیِ نظام اسلامی، خیزش دوباره دلاوران ایران  [2022 May] 
*اول ماه مه روز بین‌المللی کارگر   [2022 May] 
*یک بام و دو هوا در سوئد و مکتب کپنهاگ  [2022 Apr] 
*حکایت خود ببُری، خود بدوزی، خود بپوشانی   [2022 Apr] 
*پاشیدن اسپری فلفل به صورت زنان یا جامعه؟!  [2022 Mar] 
*محاکمه حمیدنوری/عباسی، وارونه گویی و ادعاهای کاظم غریب آبادی  [2022 Mar] 
*تجاوزروسیه به اوکراین، پرتابه ها، سلاح ها  [2022 Mar] 
*«حق مرخصیِ زندانیان»  [2022 Feb] 
*«لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در مقابل خشونت»  [2022 Feb] 
*از کاپیتولاسیون تا تاسیس کنسولگری چین در بندرعباس   [2022 Jan] 
*مکانیسم های حقوقی جدید آب و محیط زیست در حکمرانی های جدید   [2022 Jan] 
*فمیسید و نقض حقوق بشر در ایران در 2021   [2021 Dec] 
*حقابه از شیخ بهایی، گلوله های ساچمه ای تا حکمرانی مطلوب   [2021 Dec] 
*قانون افزایش جمعیت یا بارداری اجباری!   [2021 Nov] 
*چرا مردان/همسران قاتل مجازات نمی شوند؟  [2021 Nov] 
*قسامه، حکمی مرگبار در نظام قضایی ناکارآمد ایران   [2021 Nov] 
*بی کیفرمانی، اصل صلاحیت قضایی، ناقضان حقوق بشر در ایران، حمید نوری/عباسی، وجدان حقوقیِ جهانی  [2021 Nov] 
*وندالیسم،Vandalism، حکومت اسلامی و آرامگاه کوروش  [2021 Oct] 
*وکیل بدون حق!   [2021 Oct] 
* (۱۷ اکتبر) روز جهانی مبارزه با فقر و گرسنگی ! یا هولوکاست بی‌صدا  [2021 Oct] 
* مقایسه نظریه های حقوقی احمد کسروی در هشتاد سال پیش با قوانین امروز در ایران   [2021 Oct] 
*روزجهانی کودک( ۸ اکتبر) و کودک فروشی در ایران!   [2021 Oct] 
*آدم ربایی و جرایم مشابهِ برون مرز  [2021 Sep] 
*حقوق متهمین/ محکومان بیمار   [2021 Sep] 
*«هک کردنِ دوربین های زندان اوین ابتذال شر!»   [2021 Aug] 
*از تحلیف ابراهیم رئیسی تا محاکمه حمید نوری در سوئد   [2021 Aug] 
*«مرزبانی فضای مجازی» یا «ساختارِاستمرارِآزادی ستیزی»!   [2021 Jul] 
*قیام تشنگان آزادی!   [2021 Jul] 
*گرداندن متهمان در خیابان؛ قوانین داخلی و اسناد بین المللی  [2021 Jul] 
*جایگاه قاضی در استانداردهای بین المللی   [2021 Jun] 
*۲۶ ژوئن، روز جهانی حمایت از قربانیان شکنجه  آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی/ حقوقی  [2021 Jun] 
*سقوط دولت استفان لوون در سوئد   [2021 Jun] 
*حکومت هیچ نیست، مگر دستیار حکمران/مردم   [2021 Jun] 
*تعارض بین عقلانیت مجلس و شورای نگهبان/ انتصابات  [2021 Jun] 
*فقد قوانین حمایتی از محیط بانان در ایران   [2021 May] 
*مسئولیت دولتها نسبت به بحران در خاورمیانه!   [2021 May] 
*شورای نگهبان و حیطه قانون گذاری  [2021 May] 
*اول ماه می روز جهانی کارگر  [2021 May] 
*سازمان دول یا سازمان ملل؟  [2021 Apr] 
*حاکمیت قانون اساسی و چه باید کرد   [2021 Apr] 
*تحلیلی بر چگونگی تنظیم و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی و ایرادهای وارده بر آن   [2021 Apr] 
*اخراج کودکان متولد در سوئد  [2021 Apr] 
*قرارداد 25 ساله نظام اسلامی با چین و کشتی های صیادی ترال نابودی صیادان نوار جنوب ایران!   [2021 Apr] 
*شکنجه در ایران: بررسی حقوقی و  بهداشتی  [2021 Mar] 
*نقدي بر مقاله «قانون اساسي خواهان دموكرات» به قلم جناب عبدالحميد وحيدي، حقوق دان و وكيل دادگستريِ ايران و فرانسه!  [2021 Mar] 
* شکنجه و قوانین بین‌المللی   [2021 Mar] 
* بايكوت و ممنوعيت خريد و ورود واكسن كرونا توسط آرهبر جمهوري اسلامي!   [2021 Feb] 
*حقوق شهروندی و Statelessness در حقوق بین الملل  [2021 Feb] 
*نقدی بر مجازات های صلب و رجم در قوانین اسلامی و مقایسه آنها با استانداردهای حقوق بشری بین المللی  [2021 Jan] 
*قانون درباره ی موضوع استراق سمع/EAVESDROPPNING چه میگوید؟  [2021 Jan] 
*«لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در مقابل خشونت»  [2021 Jan] 
*بایکوت خرید و ورود واکسن توسط یک فرد سایکوپات و روانپریش   [2021 Jan] 
*جانشینی خامنه ای و جدال روحانی و مجلس  [2020 Dec] 
*گروگانگیری در حقوق بین‌الملل فصل پایانی [2020 Dec] 
* روز جهانی معلولان(3 دسامبر) و مشکلات زنان معلول  [2020 Dec] 
*تجاوز به عُنفِ زنان در جنگ در حقوق بین‌المللی کیفری  ۲۵ نوامبر روز جهانی خشونت علیه زنان  [2020 Nov] 
*سیاست انکار و تهدید! آبان 98   [2020 Nov] 
*سیاست انکار و تهدید!  [2020 Nov] 
*نظام انتخاباتی در امریکا، دموکراسی یا الیگارشی؟   [2020 Nov] 
*«حق» مقدم بر «اصل» مناقشه ارمنستان و آذربایجان   [2020 Nov] 
* تروریسم وطنی و قرارداد بارسلونا(1995)  [2020 Oct] 
*(FIDH) ائتلاف جهانی علیه مجازات اعدام (WCADP)  [2020 Oct] 
*«دولت یعنی ما»!   [2020 Sep] 
*روشن‌فکر حقوق دان، انقلاب حقوقی و تدوین قانون اساسی نوین فصل پایانی  [2020 Sep] 
* حقوق دان روشن‌فکر، قتل نویدافکاری و انقلاب حقوقی! فصل دوم   [2020 Sep] 
*«عدالت جنسیتی» مدل خانم معصومه ابتکار!   [2020 Sep] 
*از قربانیان نرون تا جلادان اسلامی در ایران!   [2020 Sep] 
*حقوق دان روشنفکرو روشن‌فکر حقوق دان بخش نخست   [2020 Sep] 
*تعرض جنسی جرم ست!   [2020 Sep] 
*رد تحریم تسلیحاتی نظام فقاهتی ومکانیسم ماشه!   [2020 Aug] 
*منافع ملی و ممنوعیت هر نوع تجاوز به منابع طبیعی  [2020 Aug] 
*نافرمانی مدنی و ارتش مردمی   [2020 Jul] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی/حقوقی « منافع ملی؛ National Interest»  [2020 Jul] 
* از محفل های مطالعه تا ابهامات قتل اولوف پالمه دموکراسی  [2020 Jun] 
*جرم سیاسی و بیستم ژوئن،سی ام خرداد روزجهانی حمایت از زندانیان سیاسی  [2020 Jun] 
*پدرسالاری، زن کُشی!   [2020 Jun] 
*جنگلها پیش از ملتها و بیابانها پس از ملتها!  [2020 Jun] 
* نظام فقاهتی در ایران حامی قتل های خانوادگی!   [2020 Jun] 
*جنگ خاموش آب بین ایران و افغانستان آب در برابر مهاجران!  [2020 May] 
* روز جهانی کارگر، کارگر از قرون وسطا، کرونا ویروس و بیکاری زنان   [2020 May] 
*از تخلفات پزشکی تا گفتار وزیرامور خارجه آمریکا در مورد خلیج فارس  [2020 May] 
*حاکمیت جهانی، کرونایوروس و بیوتروریسم سفید!  [2020 Apr] 
*حاکمیت جهانی، کروناویروس و بیوتروریسم سفید!   [2020 Apr] 
*گلوبالیزیشن و حاکمیت دولت ها   [2020 Apr] 
*کرونا ویروس و مسئولیت حقوقی و... نظام فقاهتی در ایران  [2020 Apr] 
* روز جهانی رفع تبعیض نژادی(21 مارش) بخش پایانی   [2020 Mar] 
*روز جهانی رفع تبعیض نژادی (21 مارش)   [2020 Mar] 
*کرونا ویروس اسلامی و حق بر حیات و حق برسلامت  [2020 Mar] 
*قانون صنعت ملی شدن نفت   [2020 Mar] 
*روز جهانی زن، دیه [نا]برابر زن در حوادث از جمله سرنگونی هواپیما با شلیک موشک  [2020 Mar] 
*به مسلخ رفتن حق دفاع توسط نظام فقاهتی   [2020 Mar] 
*بایکوت انتخابات/ انتصابات اسفندماه (98)   [2020 Jan] 
*(24 ژانویه) روز جهانی وکلای در خطر   [2020 Jan] 
*«خطای انسانی» و دروغهای نماینده خدا!   [2020 Jan] 
*از خشونت و کشتار تا حکومت نظامی در ایران   [2020 Jan] 
*از رؤیای هلال شیعی تا شورای امنیت سازمان ملل متحد   [2020 Jan] 
*اینستکس ناکارآمد!   [2019 Dec] 
*شر اهریمنی یا موجود شیطانی آبان(1398)   [2019 Dec] 
* تقاضای حقوق دانان و وکلای خارج از ایران در خصوص ارجاع پرونده نقض حقوق بشر در ایران به «شورای امنیت   [2019 Dec] 
*دستور شلیک کور یا کشتار جمعی!  [2019 Dec] 
*معترضان اغتشاشگر واشرار نیستند! بخش پایانی   [2019 Dec] 
*معترضان اغتشاشگر و اشرار نیستند  [2019 Dec] 
*اصل صلاحيت قضاییِ جهاني « اجرای عدالت»!   [2019 Nov] 
* قتل عام ارامنه و گذار از عصر کهن به عصر جدید!   [2019 Nov] 
*اندیشه های نوین کوروش بزرگ در پارگراف هایی از منشور   [2019 Oct] 
*بمب فسفری، آتش بس و ژینوساید نوین!   [2019 Oct] 
*آوارگی کردهای روژاوا و حمله نظامی ترکیه به این منطقه  [2019 Oct] 
*وارداتِ چمدانی دارو به ایران!‏   [2019 Oct] 
*10اکتبر2019 روز بین المللی ضد مجازات اعدام و گندیدگی در قانون  [2019 Oct] 
*آشنایی با اصطلاحات حقوقی و سیاسی سوسیالیسم و کمونیسم   [2019 Sep] 
*از گرسنگی ایرانیان تا قرارداد2016 ح.ا و چین ‏   [2019 Sep] 
*جدال بر سر ثروت یا دعوای طلبگی!‏   [2019 Aug] 
*تعظیم دولتمردان سوئدی به اسلامگرایان!   [2019 Aug] 
*پیش گفتاری، در راستای طرح پیشنهادی دو نهاد نظارت بر قانون اساسی و دادگاه عالی قانون اساسی  [2019 Aug] 
*قانون در ایران، مرگِ زندگی است! و تجاوز به « حق دفاع از ملت»  [2019 Aug] 
*حیثیت و پول (90) ساله پَر!‏   [2019 Aug] 
* تهدید و توسل به زور از منظر حقوق بین الملل و تهدید آمریکا توسط حسن روحانی!  [2019 Jul] 
* جادو و اهل هوا و قانون  [2019 Jul] 
*حاکمیت قانون در برابر حکومت خودکامه  [2019 Jul] 
*اهدای اعضای محکومان به اعدام الگو برداری از چین   [2019 Jul] 
*دیه برابر زن و مرد   [2019 Jul] 
* خطر جنگ و نقش حقوق بین الملل در حل منازعات بین‌المللی   [2019 Jun] 
*رد لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مرد خارجی توسط شورای نگهبان  [2019 Jun] 
*(20 ژوئن)، یادروز جهانی پناهندگان وهمبستگی با پناهجویان  [2019 Jun] 
*عدم تفکیک جرائم در زندانها و قتل زندانیان سیاسی   [2019 Jun] 
*بررسی جرم اسیدپاشی از نگاه فقه و قانون و قانون عدم ممنوعیت خرید و فروش آن   [2019 Jun] 
*از بی حقوق کارگران اقلیت دینی، ظلم بر وکلا تا روز جهانی محیط زیست ‏  [2019 Jun] 
*قاتل خودی بهره مند از وکیل گزینشی! کارگر وآموزگار اما فاقد حقوق!   [2019 May] 
*اظهارات مشاوررئیس جمهور ترکیه و پیوند آن با کنفرانس یالتا!  [2019 May] 
*حضور نیروهای نظامی آمریکا در خلیج فارس و دروغ [آقا] ی خامنه ای   [2019 May] 
*از متحدانِ جنگ نیابتی تا بن‌بست جمهوری اسلامی  [2019 May] 
*پیکاسو و اثری ضدجنگ!  [2019 May] 
*خشونت و ترور و گسترش حاکمیت خدا!   [2019 May] 
* بازداشت و محکومیت جولیان آسانژ در لندن و حقوق خبرنگاران  [2019 May] 
*(۱مای) روز جهانی کارگر از قرون وسطا، تا دستمزد کارگران در سال ۹۸  [2019 May] 
*سپاه تروریست معاهده وستفالیا مرگ امپراتوری مقدس   [2019 Apr] 
*مرمت کلیسای نتردام در پاریس و واگذاری غار علیصدر در همدان   [2019 Apr] 
*پُتکِ امنیت و مصلحتِ نظام یا اِشغالِ نظامی و قانون اساسی  [2019 Apr] 
*بیماری‌های عفونی پس لرزه های سیل  ورود نیروهای تروریستی حشدالشعبی و فاطمیون در ایران [2019 Apr] 
*از تسلط سپاه بر اقتصاد ایران تا قرار گرفتن در لیست تروریستی آمریکا  [2019 Apr] 
*حکایت «خود ببری، خود بدوزی، خود بپوشانی» و انفجار مین ها در مناطق سیل زده!  [2019 Apr] 
*تقارن12فروردین 1358جمهوری اسلامی‎ با روزکشتار ایرانیان( دوره هخامنشیان) توسط قوم یهود   [2019 Apr] 
* سیل ویرانگر در استان گلستان و فساد و سوء مدیریت نظام اهریمن  [2019 Mar] 
*از ملی شدن صنعت نفت توسط دکتر محمد مصدق تا جدال در نامگذاری خیابانها   [2019 Mar] 
*عدالتِ سربدار!   [2019 Mar] 
*نقدی بر مقاله:«قیم صغار...!»به قلم آقای محمدرضا روحانی، وکیل محترم دادگستری به مناسبت (8) مارش روز جهانی زن [2019 Mar] 
*عروسان داعشی، چالشی تازه برای اروپا و امریکا   [2019 Mar] 
*تجاوز به حق دفاع از (۱۳۵۸) تاکنون  [2019 Feb] 
*اعدام جوان دچار اختلال عقلی ‏   [2019 Feb] 
* بحث بر سر رد لوایح قانون مبارزه با پولشویی و حمایت از تروریسم در مجمع تشخیص مصلحت نظام  [2019 Feb] 
*از اعتراضات در زندان قرچک ورامین تا عفو عمومی  [2019 Feb] 
*‏(۲۴ ژانویه) روز جهانی وکلای در خطر   [2019 Jan] 
*از کنفرانس یالتا در جنگ دوم جهانی تا کنفرانس ورشو  [2019 Jan] 
*دو شورای نگهبان   [2019 Jan] 
*تفسیر مواد اعلامیه جهانگستر حقوق بشر  [2019 Jan] 
*مخالفت با رد لایحه ممنوعیت ازدواج کودکان  [2019 Jan] 
* ازچرایی خشونت بر زنان در فقه تا لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت   [2018 Dec] 
*تفسیر ماده ۱۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر  [2018 Dec] 
* به مناسبت (10) دسامبر روز جهانی حقوق بشر   [2018 Dec] 
*از تجاوز به عُنفِ زنان در جنگ در حقوق بین‌المللی کیفری تا نادیا مراد برنده جایزه نوبل صلح(2018)   [2018 Nov] 
*اعدام وحیدمظلومین و ایرادهای وارده ی قضایی در پرونده  [2018 Nov] 
*علت اصلی کمبود دارو، فساد دولتی واردات خودروهای لوکس و زین اسب است یا تحریم های امریکا؟ [2018 Nov] 
*از اشغال سفارت آمریکا تا دور دوم تحریم ها علیه جمهوری اسلامی   [2018 Nov] 
*از حقوق بشر کوروش تا حقوق بشر جمهوری استبدادی اسلامی   [2018 Nov] 
*از آزادی بیان تا قتل روزنامه نگاران در ایران و ترکیه  [2018 Oct] 
* ادعای پیروزی جمهوری اسلامی از حکم دادگاه لاهه!  [2018 Oct] 
*براندازی یا فروپاشی   [2018 Oct] 
*تروریسم در حقوق بین الملل‎ از فرقه حشاشین( حسن صباح) تا حمله مسلحانه در شهر اهواز   [2018 Sep] 
* ازمجازات اعدام در قرن هجدهم تا اعدام سه جوان کرد  [2018 Sep] 
*تاریخ پُر دست انداز فاشیسم! فاشسیم و راسیسم در آلمان بعد از جنگ جهانی دوم  [2018 Sep] 
* صنعت سکس از هندوستان تا مشهد (مقدس!)‏   [2018 Sep] 
*جان باختن فعالان محیط زیست در آتش سوزی مریوان و مسئولیت حقوقی و کیفری سپاه پاسداران   [2018 Sep] 
*قانون مبارزه با پولشویی(Financial Action Task Force )/FATF ومخالفت شورای نگهبان/ نظارت استصوابی   [2018 Aug] 
*فاجعه سینِما رکس آبادان جنایت علیه بشریت   [2018 Aug] 
* چگونگی الحاق دوباره بحرین به ایران   [2018 Aug] 
*نقش نظام مالی آمریکا بر جهان و تحریم های تازه علیه ایران   [2018 Aug] 
*شوراهای محلی شهری؛Local Goverment در حکومت سکولاردموکراتیک   [2018 Aug] 
* فرزند خواندگی و ازدواج سرپرست با فرزندخوانده در جمهوری اسلامی!   [2018 Aug] 
*تصویب قانون حمایت لایحه کودکان و نوجوانان و ایرادهای حقوقی وارده بر آن!‏   [2018 Jul] 
*تهدید آمریکا توسط حسن روحانی! و تهدید و توسل به زور از منظر حقوق بین الملل   [2018 Jul] 
* رژیم حقوقی دریای خزر وسهم مبهم ایران   [2018 Jul] 
*بحران آب در سیستان و بلوچستان و سیاست آبی افغانستان:آب در برابر مهاجران!  [2018 Jul] 
* بحران آب در جنوب ایران و قرارداد انتقال آب شیرین از ایران به کویت  [2018 Jul] 
*ِ باخت ِ نظام پاتریمونیال( پدرمیراثی) به خودش  [2018 Jul] 
*جرم سیاسی  [2018 Jun] 
* مرز آزادی بیان کجاست؟   [2018 Jun] 
*وکلای دولتی!‏ ‏  [2018 Jun] 
*‏از تجاوزجنسی به کودکان زیر سن قانونی (18) سال و پیوند آن سند2030 سازمان یونسکو ‏  تحلیلی حقوقی و فقهی در خصوص پرونده سعید طوسی  [2018 Jun] 
* نقش روشن‌فکر ونویسنده متعهد  [2018 Jun] 
*قانون اساسی، شهروند عصر جهانی  [2018 May] 
*از جداسازی و تقسیم بخش‌هایی از شهرستان کازرون تا مرگ صنعت نشر ‏در ایران   [2018 May] 
*قانون اوفک ‏  [2018 May] 
*‏ زمین‌های بایر و لم یزرع موسوم به اَنفال، شکستن سنگ مزارها و همچنین فروش نُخستین اقامتگاه ‏رضاشاه در تبعید ‏   [2018 May] 
*پیامدهای خروج آمریکا از برجام   [2018 May] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی ‏« پوپوليسم؛populism‏»‏ ‏  [2018 May] 
*پیش نویس قانون اساسی ایران آینده (بخش دوم)  [2018 Apr] 
*پیش نویس قانون اساسی ایران آینده  [2018 Apr] 
* خاورمیانه در سایه روابط بین الملل - نقش ایران و روسیه در بحران سوریه  [2018 Apr] 
*بررسی حقوقی اعدام بهمن ورمزیار  [2018 Apr] 
*وضعیت حقوقی سوریه از منظر حقوق بین الملل و مسئولیت مداخله دولت ها در این کشور  [2018 Apr] 
*تصویب قانون ازدواج با کودکان درکشور اروپایی سوئد!‏ ‏   [2018 Apr] 
*تدوین یک حکم شرعی «تعدد زوجات، چندهمسری و پولیگامی،Polygamy‏ در ‏پارلمان کشوراروپایی سوئد!‏  [2018 Apr] 
*بررسی ابعاد حقوقی رابطه همزیستی موسوم به ازدواج سفید در ایران  [2018 Apr] 
*امپراتوری هخامنشی و مدنیت و عدالت در اندیشه ی ایرانی   [2018 Apr] 
*کار فرهنگی و ادبیات علم ستیز« اقتصاد مال خر است»!   [2018 Mar] 
*وضعیت بحرانی آب و محیط زیست در ایران و عوامل عقب ماندگی انرژی پاک در ایران  [2018 Mar] 
*آزادی زن، آزادی جامعه!   [2018 Mar] 
*حاکمیت مذهب شیطان در ایران   [2018 Feb] 
* حق رای رأی؛ حق یا تکلیف؟ بخش نخست   [2018 Feb] 
*پیش‌زمینه ی قانون اساسی نوین سکولار دموکراتیک در ایران آینده   [2018 Feb] 
* فایده باوری، دموکراسی و رشد شخصیت انسان   [2018 Feb] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات حقوقی و سیاسی  [2018 Feb] 
*طراحی استمرار طلبان!‏  [2018 Feb] 
*ازحق رأی زنان انقلاب سفید تا رفع حجاب اجباری!‏ ‏  [2018 Jan] 
*حاکمیت قانون در برابر حکومت خودکامه بخش پایانی  [2018 Jan] 
*سوگندنامه بقراط و مسئولیت مدنی و کیفری پزشک ناظر قطع عضو!  [2018 Jan] 
*همانی جمهوری اسلامی با آلمان نازی!‏   [2018 Jan] 
*حق تعیین سرنوشت تجزیه طلبی نیست!‏   [2018 Jan] 
* تعارض اصولی از قانون اساسی با ولایت فقیه!‏   [2018 Jan] 
* بررسی جرائم «هاشمی شاهرودی عراقی» توسط دادستان کل آلمان!‏ ‏  [2018 Jan] 
*‏ تخریب اموال عمومی از منظر قانون تا نگرانی [آقا] ی روحانی!‏   [2018 Jan] 
*آشنایی با فرهنگ اصطلاحات سیاسی آزادی در سخنرانی فرانکلین دلانو روزولت  [2018 Jan] 
*از بی حقوقی مسیحیان تا لغو نمایندگی سپنتا نیکنام درجمهوری اسلامی!‏  [2017 Dec] 
*رضاضراب و دیگر یقه سفیدها بخش پایانی قوانین و مجازات ها   [2017 Dec] 
*رضا ضراب و دیگر یقه سفیدها! بخش چهارم   [2017 Dec] 
*رضاضراب و دیگر یقه سفیدها! بخش سوم   [2017 Dec] 
*رضا ضراب و دیگر یقه سفیدها! بخش دوم  [2017 Dec] 
*‏ ‏ رضا ضراب و دیگر یقه سفیدها!‏ بخش نخست  [2017 Dec]