نفت و فرهنگ
شهباز نخعی

پنجشنبه 29 اسفند پنجاه و هشتمین سالگرد تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت است؛ قانونی که در پی ماهها کشمکش بین دولت های ساعد و رزم آرا ـ که مدافع تصویب قرارداد الحاقی که منافع شرکت نفت بریتانیا را تامین می کرد بودند ـ و اقلیت شجاع مجلس پانزدهم به رهبری زنده یاد دکتر محمد مصدق، با پشتیبانی اکثریت مردم ایران به تصویب رسید. تصویب این قانون را می توان نقطه عطفی نه تنها در تاریخ مبارزات حق طلبانه و ضداستعماری مردم ایران، بلکه در تاریخ مبارزات همه ملتهای تحت ستم و استثمار شده دانست.

در روز چهارم آذر ماه 1329، نمایندگان جبهه ملی ـ حائری زاده، الهیار صالح، دکتر شایگان، حسین مکی و دکتر محمد مصدق ـ پیشنهادی به شرح زیر به کمیسیون نفت مجلس تقدیم کردند: "به نام سعادت  ملت ایران و به منظور کمک به تامین صلح جهانی پیشنهاد می کنیم که صنعت نفت ایران در تمام نقاط کشور بدون استثناء ملی اعلام شود. یعنی تمام عملیات اکتشاف، استخراج و بهره برداری در دست دولت قرار گیرد."

کمیسیون نفت این پیشنهاد را نپذیرفت، اما نمایندگان پیشنهاد دهنده با پشتوانه افکار عمومی موفق شدند رد لایحه الحاقی را با اتفاق آرا به تصویب کمیسیون برسانند: "کمیسیون نفت که طبق تصمیم 30/3/1329 مجلس شورای ملی تشکیل شده است پس از مذاکرات و مطالعات به این نتیجه رسید که قرارداد الحاقی (ساعد ـ گس) کافی برای استیفای حقوق ایران نیست، لذا مخالفت خود را با آن اظهار می دارد."

روز 17 اسفند ماه 1329، یک روز پس از ترور رزم آرا، کمیسیون نفت مجلس به اتفاق آرا اصل "ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور" را تصویب کرد: "مجلس شورای ملی نظر به این که ضمن پیشنهادات واصله به کمیسیون نفت، پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور مورد توجه و قبول کمیسیون قرار گرفته و از آنجایی که وقت کافی برای مطالعه در اطراف اجرای این اصل باقی نیست، کمیسیون نفت از مجلس شورای ملی تقاضای دو ماه تمدید می کند. بنابر این ماده واحده زیر را با قید دو فوریت برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می کند:

ماده ی واحده: مجلس شورای ملی تصمیم مورخه 17/12/29 کمیسیون مخصوص نفت را تایید و با تمدید مدت موافقت می کند.

تبصره یک: کمیسیون نفت مجاز است از کارشناسان داخلی و خارجی در صورت لزوم دعوت کند و مورد استفاده قرار دهد.

تبصره دو: آقایان نمایندگان حق دارند تا 15 روز بعد از تشکیل کمیسیون حق حضور داشته باشند".

یک هفته بعد در تاریخ 24 اسفند 1329، پیشنهاد کمیسیون نفت به اتفاق آراء به تصویب مجلس شورای ملی و پنج روز پس از آن در تاریخ 29/12/1329 به تصویب مجلس سنا رسید و اعتبار قانونی یافت.

***

 

تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران پی آمدهای مثبت و منفی بسیار داشت: از جمله پی آمدهای مثبت آن می توان از تشکیل دولت ملی زنده یاد دکتر محمد مصدق، خلع ید از شرکت نفت انگلیس،  پیروزی در دادگاه لاهه و بویژه برانگیخته شدن حس اعتماد به نفس در مردم ایران یاد کرد. پی آمدهای منفی آن نیز عبارتند از: کودتای انگلیسی ـ آمریکایی 28 مرداد 1332 و سقوط دولت ملی دکتر محمد مصدق، سالهای سیاه استبداد محمدرضا شاه، نفرت کور مردم از او و انقلاب بهمن 1357 و سه دهه حاکمیت جابرانه و ننگین نظام ولایت فقیه که همچنان مردم ما را در چنگال اهریمنی خود گرفتار کرده است.

داستان نفت در کشور ما، در 58 سالی که از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت می گذرد فراز و نشیب های بسیار داشته و بر زندگی چند نسل اثرگذار بوده است. در همین سه سال و نیم گذشته، درآمد نفت ایران نزدیک به 200 میلیارد دلار بوده که با این پول می شد دگرگونی مثبت چشم گیری در سطح زندگی و ایجاد اشتغال و رفاه مردم ایران پدید آورد، اما شوربختانه شاهد آن هستیم که هر روز مردم بخت برگشته مان بیشتر در گرداب فقر و بیکاری و اعتیاد و فحشا و فساد فرو می روند و این ثروت گزاف خداداد به جای آن که موجب رفاه و خوشبختی شود، به عامل تشدید استبداد و ابزار نگونبختی بدل شده است.

این نوشتار که بازنویسی مطلبی است که چند سال پیش نوشته شده، این هدف را پی می گیرد که دلایل نگونبختی حاصل از وجود نفت را کالبدشکافی کند:

آیا تاکنون اندیشیده اید که نفت و فرهنگ ایران چه شباهت ها و وجوه اشتراکی دارند؟

اگر پاسخ مثبت باشد، با خواندن این نوشتار درخواهید یافت که اندیشه هایتان با مال من چه همخوانی یا ناهمخوانی هایی دارند. اگر هم پاسخ منفی باشد، خواندن این نوشتار شاید بتواند راهگشای اندیشیدن در این مقوله شود و ای بسا که بتوانید مواردی فزون بر آنچه من برمی شمارم بیابید. شباهت ها و وجوه اشتراکی که من بین نفت و فرهنگ یافته ام از این قراراند:

1ـ هر دو سرمایه اند.

2ـ هر دو قدیمی و دیرینه اند.

3ـ هر دو را ما مسرفانه و بی پروا خرج می کنیم.

4ـ هر دو ناخالص و پالایش نشده اند.

1ـ هر دو سرمایه اند:

نفت و فرهنگ هر دو سرمایه اند؛ سرمایه هایی گرانبها. اولی یکی از پر ارزش ترین مواد انرژی زای دنیاست که رشد اقتصاد و صنعت و بازرگانی جهان به آن وابسته است. بی دلیل نیست که بزرگترین قدرت ها برای کنترل شریان های آن، دنیا را به جنگ و آتش و خون می کشند و صدها هزار تن ـ اگر نه میلیون ها ـ انسان را به کشتن می دهند. نفت سرمایه ای است که هر قدرتی اختیار و کنترل آن را در دست داشته باشد، خود به خود به صورت ابرقدرت مسلط بر دنیا درمی آید.

فرهنگ نیز سرمایه ای گرانبها و پر ارزش است. سرمایه ای معنوی که در حکم شالوده و پی (فونداسیون) جامعه است. اگر از این سرمایه درست استفاده شود، جامعه به پیشرفت و رفاه و ترقی دست می یابد و به عکس، اگر از آن استفاده نادرست شود، جامعه دچار تزلزل و انحطاط و شاید هم اضمحلال می شود.

به عنوان مثال:

تمام پیشرفت هایی که در چند قرن اخیر دنیای غرب به آن دسته یافته، ناشی از رنسانس (باززایی) فرهنگ یونان باستان است که به عنوان زیربنای تمدن غرب از آن استفاده شده و با بنیانگذاری یک دستگاه اندیشگی و فلسفی متناسب با نیازهای زمان، دستاوردهای پر ارزشی چون آزادی، حقوق بشر، جدایی دین از حکومت و مردم سالاری داشته است. به عکس، در جوامع عقب مانده بویژه سرزمین های اسلامی یا اسلام زده استفاده نادرست از فرهنگ موجب تشدید عقب ماندگی، خرافات زدگی، دین سالاری، تعصب، خفقان و استبداد شده است.

2ـ هر دو قدیمی و دیرینه اند:

نفت ماده ای هیدروکربور است که در دل زمین در درازای چند صد هزار سال شکل می گیرد و قوام می یابد. به دلیل همین درازمدت بودن شکل گرفتن و به دست آوردن نفت است که در صورتی که دنیا به روال کنونی به مصرف این ماده پر ارزش برای مصارفی مانند سوخت اتومبیل یا گرمایش ادامه دهد، دیری نخواهد گذشت که منابع و ذخایر شناخته شده و نشده آن استخراج و مصرف می شوند. به عنوان مثال ذخایر شناخته شده نفت ایران با روال کنونی استخراج حداکثر تا 150 سال آینده به پایان خواهند رسید و سپس دنیا برای صدها هزار سال از این ماده حیاتی ـ که به مصرف آن معتاد نیز شده ـ محروم خواهد ماند و اگر تا آن زمان انرژی جایگزینی وجود نداشته باشد، این برای انسانهای آینده یک فاجعه خواهد بود.

فرهنگ نیز پدیده ای قدیمی و دیرینه است که در درازای هزاران سال شکل گرفته و قوام یافته است. فرهنگ ایران یکی از دیرینه ترین فرهنگ های دنیاست که قدمت آن به شش تا هفت هزار سال می رسد. عناصر و اجزاء تشکیل دهنده ی فرهنگ ایران و سیر تحول آن را در این مختصر نمی توان تحلیل کرد. تنها به این نکته اشاره می کنم که در این مورد خاص، فرهنگ با نفت یک تفاوت بارز دارد و آن این است که به عکس نفت که قدرت بازتولید ندارد و با مصرف مداوم ذخایر آن به پایان می رسند، فرهنگ دارای قدرت بازتولید مکرر است.

 

3ـ هر دو را ما مسرفانه و بی پروا خرج می کنیم:

 

اکنون صد و چند سال از عقد و امضای قرارداد واگذاری امتیاز نفت به ویلیام ناکس دارسی می گذرد. در این مدت ـ به استثنای دوران کوتاه دو سال و اندی حکومت ملی زنده یاد دکتر مصدق که در پی تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت و جلوگیری دولت انگلستان از صدور نفت ایران، آن زنده یاد کوشید که اقتصاد بدون نفت را ساماندهی کند و متاسفانه این کوشش با کودتای ننگین انگلیسی ـ آمریکایی 28 مرداد 1332 عقیم ماند ـ ما کاری جز استخراج و فروش نفت برای پرداخت هزینه های روزمره نکرده ایم. درصد سرمایه گذاری درازمدت و ماندگار از کل مقدار نفتی که در این مدت فروخته ایم آن چنان ناچیز است که می توان آن را کم و بیش صفر به حساب آورد.

تنها در سه دهه حاکمیت نظام ولایت فقیه، بیش از هشتصد میلیارد دلار نفت فروخته شده که اگر تنها ده درصد آن یعنی 80 میلیارد دلار صرف سرمایه گذاری های زیربنایی و اشتغال زا می شد ـ که نشده ـ امروز کشور ما با بمب ساعتی آماده انفجار بیکاری فزاینده روبرو نمی بود!

در مورد فرهنگ نیز وضع به همین گونه است. هر یک از ما چنان در مورد فرهنگ غنی و دیرینه مان داد سخن می دهیم و لاف می زنیم که گویی خود شخصا تولیدکننده ی آن بوده ایم. این در حالی است که تقریبا در همه این چند هزار سال، تولیدکنندگان فرهنگی و فرهنگ سازانمان در فقر و تنگدستی زیسته و مرده اند و در مواردی که چنین نبوده نیز برای رفع نیاز مادی به دربار پادشاهان و صاحبان قدرت پناه برده و به مدح و ثنای آنان پرداخته اند که این خود به مفهوم واقعی عملی ضد فرهنگی است.

کوتاه سخن این که ما به خلاف زیاده روی و دست و دلبازی که در خرج کردن از فرهنگ برای به خود بالیدن ـ غالباً نابجا ـ داریم، در عمل مردمی فرهنگ پرور نیستیم!

 

4ـ هر دو ناخالص و پالایش نشده اند:

 

نفت خامی که از دل زمین استخراج می شود، ماده ای ناخالص و پالایش نشده است. فروش نفت خام و پالایش نشده مانند آن است که سنگ معدن حاوی طلا یا جواهرات قیمتی ـ الماس، زمرد، یاقوت، فیروزه ـ را به عنوان و بهای سنگ ساختمانی بفروشند. متاسفانه، ما درصد و چند سال گذشته در زمینه پالایش و ایجاد صنایع تبدیلی نفت به مواد دیگر ـ که ارزش افزوده آنها از دو تا دهها برابر است ـ ناموفق بوده ایم. هنوز بزرگترین پالایشگاه نفت کشور پالایشگاه آبادان است که شرکت سابق نفت انگلیس بنا کرده بود. بنابر آمارهای رسمی دولت جمهوری اسلامی در حال حاضر روزانه بیش از 22 میلیون لیتر از بنزین مصرفی خودروهای کشور، در خارج از ایران پالایش می شوند و در سال جاری بیش از 7 میلیارد دلار صرف واردات بنزین شده است.

در مورد صنایع تبدیلی نیز وضع به همین منوال است. نفت خام را می فروشیم و مشتقات آن مانند مواد اولیه پلاستیک، مواد شوینده و الیاف مصنوعی ـ یا حتی پارچه بافته شده از این الیاف را به چند برابر قیمت وارد می کنیم.

زیانی که از این کار می بینیم دو یا چند جانبه است:

از سویی ماده حاصل از نفت را به بهای گرانتر می خریم و ارزش افزوده ای را که حق مسلم خودمان است از دست می دهیم. از سوی دیگر نیروی انسانی مان در صنایع تبدیلی به کار گرفته نمی شوند و بیکار می مانند و سرانجام ـ خطرناک تر و زیانبارتر از همه ـ اقتصادمان همیشه اقتصادی تک محصولی باقی می ماند.

عمق فاجعه حتی از این هم بیشتر است. حتی اگر با اغماض بتوان پذیرفت که نفتی که از دل زمین استخراج می شود "محصول" است تا بشود نوع اقتصاد را "تک محصولی" نامید، ما حتی در سرمایه گذاری برای استفاده از فن آوری پیشرفته برای استخراج همین "محصول" هم موفق نبوده ایم.

در چند دهه اخیر، میزان سرمایه گذاری در صنایع استخراج نفت آنقدر کم بوده که سرانجام زنگ خطر را برای گوش های سنگین مسئولان به صدا درآورده و در چاره جویی زیان هایش که بارها کارشناسان گوشزد کرده اند، به قراردادهای موسوم به "بای بک"  (Buy Back)رو  آورده اند. بنابر برآوردهای کارشناسان، اگر ایران بخواهد آهنگ کنونی استخراج نفت را حفظ کند، در طول دو سه دهه آینده به دهها میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز خواهد داشت. سرمایه ای که در اختیار ندارد، زیرا پول حاصل از فروش نفت یا غارت می شود و یا به مصرف پرداخت هزینه های جاری دستگاه عریض و طویل و بی خاصیت ـ اگر نه سرکوبگر و مردم آزار ـ حکومت می رسد!

به دلیل همین در اختیار نداشتن پول برای سرمایه گذاری در اکتشاف و استخراج ذخایر نفتی است که به عنوان نمونه امتیاز اکتشاف و استخراج نفت در یک حوزه نفتی در جنوب کشور، که ذخایر آن حدود 40 میلیارد بشکه برآورد شده، در برابر رقم ناچیزی ـ حدود سه میلیارد دلار ـ به یک شرکت ژاپنی واگذار می شود و تازه همین معامله ملانصرالدینی را نیز آمریکا با اعمال نفوذ به هم می زند و چوب لای چرخ آن می گذارد!

در مورد فرهنگ نیز وضع به همین منوال است: فرهنگ پدیده ای مرکب از مجموعه تجربه ها و آموخته های صدها نسل و دادوستدها و تاثیرپذیری و تاثیرگذاری بر فرهنگهای دیگر است. همه این تجربه ها و آموخته ها و گرفته ها و داده ها الزاما  خوب و شفاف و خالص نیستند. در آنها بدآموزی و خرافات و موهومات و ناخالصی های دیگر نیز هست که ناگزیر باید پالایش شوند. چنین نیست که چون حافظ بزرگترین شاعر غزلسرای ما بوده ـ که بوده ـ ما باید اندیشه و نظراتش را دربست بپذیریم! چنین نیست که سعدی چون شاهکارهایی مانند بوستان و گلستان را برای ما به میراث گذاشته، ما باید محتویات آنها را به عنوان آیین زندگی در قرن بیست و یکم آویزه گوش کنیم! فرهنگ نیز مانند نفت محصولی ناخالص و تصفیه نشده است که برای بهره گیری بهینه از آن، ناگزیر باید پالایش و فضولاتش به دور ریخته شوند. اصرار در مصرف فرهنگ پالایش نشده ـ و بدتر از این، بالیدن بر آن ـ مانند آن است که بخواهیم نفت خام را به جای بنزین در اتومبیل مصرف کنیم!

پالایش فرهنگ کار اندیشمندان و فرهنگ سازان است. این کار نیز نیازمند سرمایه گذاری است و متاسفانه ما عادت نداریم و نمی خواهیم در آن سرمایه گذاری کنیم. برای کتاب، روزنامه، مجله، رسانه های تصویری، موسیقی و... پول بپردازیم، بخش کوچک و ناچیزی از درآمدمان را به امور فرهنگی اختصاص دهیم تا صرف پالایش گنجینه فرهنگی پیشین و تولید فرهنگی تازه شود.

نتیجه این که ما از دو سرمایه گرانبها و پر ارزش خود بهره ای منفی می گیریم: نفت و فرهنگ.

 

ایمیل نویسنده:

shahbaznakhai@live.ca

منبع:پژواک ایران


شهباز نخعی

فهرست مطالب شهباز نخعی  در سایت پژواک ایران 

*اختیارات بدون پذیرش مسئولیت!‏   [2018 Jun] 
*انتخاب بین ارسنیک و سیانور!‏   [2018 May] 
*ترقی ازابراز «تأسف» و «نگرانی» به «بهت زدگی»!  [2018 May] 
*برجام درجام!‏   [2018 May] 
*هنوز فرصت هست!  [2018 May] 
*درس چگونگی رهایی از شرّ استبداد!   [2018 Apr] 
*فرار بی مغزها!‏   [2018 Apr] 
*«کارنامه درخشان»!   [2018 Apr] 
*دلار 10 هزارتومانی!  [2018 Mar] 
*سال آخر!   [2018 Mar] 
* حرکت در دایره بسته!   [2018 Mar] 
* قطعنامه های بی معنا!   [2018 Feb] 
*«العفو، العفو»!  [2018 Feb] 
*دخیل بستن به امامزاده رفراندوم!  [2018 Feb] 
* ‏«توبه گرگ...»!‏   [2018 Feb] 
*مسابقه سقوط!‏  [2018 Feb] 
*تبدیل بنگاهداری به سهامداری!‏   [2018 Jan] 
* تَرَک برداشتن دیوار ترس!‏  [2018 Jan] 
* دستاویز واقعیت گریزی!‏   [2018 Jan] 
*فرصت طلایی!‏   [2018 Jan] 
*آنکارا درصدد چنگ اندازي مجدد بر خاورنزديک است؛ پايان «مدل ترک»  [2017 Apr] 
*ترجمه کتاب "امپراتوری تفتیش"   [2017 Mar] 
*نبرد عقل و احساس!  [2016 Jun] 
*در شیشه کردن غول!   [2016 Jun] 
* امنیت واقعی و توهّم امنیت!  [2016 Jun] 
*داد از این همه بیداد!  [2016 Jun] 
*«ترکیه لاییک است و لاییک می ماند»!   [2016 May] 
* بهای سنگینِ خیره سری!  [2016 May] 
* «مایه شرمساری و نابخشودنی»!   [2016 May] 
*ذهنیت ترفندباز!  [2016 Apr] 
* هشدارهای مکرّر و گوش های ناشنوا!  [2016 Apr] 
* پرونده موشکی، جایگزین پرونده هسته ای!  [2016 Apr] 
* پرونده موشکی، جایگزین پرونده هسته ای!  [2016 Apr] 
*پرده ی غبار!  [2016 Apr] 
*چرا نمی پرسید چرا؟!  [2016 Mar] 
*پا پس کشیدن ناگهانی!   [2016 Mar] 
*پیامد نرمش قهرمانانه!   [2016 Mar] 
*«خُب، به کجا رسیدید؟»!  [2016 Mar] 
*در انتظار داوری تاریخ!   [2016 Feb] 
*بیم و امید   [2016 Feb] 
*ولایت مطلقه فقیه منشأ فساد است!  [2016 Feb] 
*چشم پوشی بر نقض گسترده حقوق بشر درایران!  [2016 Jan] 
* فرجام یا آغاز راه دراز 8 ساله اجرای برجام!   [2016 Jan] 
*پنهان کردن ناتوانی در پوشش سخاوت!   [2016 Jan] 
*رهایی از شرّ حکومت ولایت مطلقه فقیه!  [2016 Jan] 
*لاف زنی های ریاکارانه روباه بنفش!   [2015 Dec] 
*جنایت مشروع و قانونی علیه بشریت!  [2015 Dec] 
*ترفند بازی حکومت آخوندی!  [2015 Dec] 
*اردوغان، نفت، داعش!  [2015 Dec] 
*شکرگزاری!  [2015 Nov] 
*چرا؟!  [2015 Nov] 
*13 کرسی تا سلطان رجب!  [2015 Nov] 
*سازمان بی سامان!  [2015 Oct] 
* تلنگر مردمی!  [2015 Oct] 
*زدوبند روسیه با غرب!  [2015 Oct] 
*گام نهایی!  [2015 Oct] 
*سوریه در اشغال روسیه!  [2015 Oct] 
*تکلیف روشن است!  [2015 Sep] 
*روغن روی آش سوریه!  [2015 Sep] 
*سیاست مداران دروغگو، خودخواه و فرصت طلب!  [2015 Sep] 
*بدتر از دروغ!  [2015 Aug] 
*زیر آواز زدن ورشکسته [به تقصیر]!  [2015 Aug] 
*«هزاران نکته و سخن ناگفته»!  [2015 Aug] 
*کورسوی امید!  [2015 Aug] 
*«سوریه، ننگین ترین لکّه بروجدان انسانی جهان»!  [2015 Jul] 
*یک نان نسیه و صد گرسنه!  [2015 Jul] 
*دو توافق و یک پرسش: فرجام یا آغاز؟!  [2015 Jul] 
*«میراث بین المللی افتضاح»!  [2015 Jul] 
*نظام برده داری مدرن!  [2015 Jul] 
*رسیدن به توافق نهایی؟!  [2015 Jun] 
*شکست فاجعه بار ج.ا. !  [2015 Jun] 
*حساب هایی که درست از آب در نیامد!  [2015 Jun] 
*رسوایی فساد در فیفا!  [2015 Jun] 
*مظلوم نمایی و رجزخوانی های توخالی!  [2015 May] 
*داعش، پدیده ای گذرا یا ماندگار؟!  [2015 May] 
*زمین لرزه در تهران، احتمالی ضعیف یا رویدادی محتوم با زمان غیرقابل پیش بینی!  [2015 May] 
*وجدان ناآرام آقای اوباما!  [2015 May] 
*جایگاه در شاخص شادی و رضایت!  [2015 May] 
*جایگاه در شاخص فلاکت!  [2015 Apr] 
*گل سوریه و سبزه یمن!  [2015 Apr] 
*آن که فریب می دهد و آن که فریب می خورد  [2015 Apr] 
*هردو حق دارند!  [2015 Apr] 
*پیشنهاد رهبری خاتمی!  [2015 Mar] 
*مسئول مستقیم سرنوشت دردناک یونس ها!  [2015 Mar] 
*قمار سیاسی!  [2015 Mar] 
*عجیبا! غریبا! شگفتا!  [2015 Feb] 
*سکولاریسم اسلامی!  [2015 Feb] 
*سر گاو هسته ای در خمره ولایت!  [2015 Feb] 
*جنایات بی مکافات!  [2015 Jan] 
* گسترش آشفتگی، تنش و آشوب!  [2015 Jan] 
*جنگ با معلول!  [2015 Jan] 
*جمهوری اسلامی، آری یا نه؟!  [2015 Jan] 
*2015، سال تعیین تکلیف؟!  [2015 Jan] 
*زهی خیال محال!  [2014 Dec] 
*«سبقت گرفتن در شیادی»!  [2014 Dec] 
*نشانی بیت رهبری!  [2014 Dec] 
* کاهش و افزایش بهای نفت و نان!  [2014 Dec] 
* بغض فروخورده!  [2014 Nov] 
* گریز از مسئولیت!  [2014 Nov] 
*«روز واقعه» برای باراک حسین اوباما!  [2014 Nov] 
*روگردانی از اسلام سیاسی!  [2014 Oct] 
*مستقیم از بیت رهبری!  [2014 Oct] 
*نباید درحد حرف باشد!  [2014 Oct] 
*حق زندگی!  [2014 Oct] 
*پایان رنج ها!  [2014 Oct] 
*ردایی از تار و پود دروغ!  [2014 Sep] 
*بان کی مون، عامل سازمان CIA!  [2014 Sep] 
*رطب خورده...!  [2014 Sep] 
*راهبرد بی عملی و انفعال!  [2014 Sep] 
*دور باطل!  [2014 Aug] 
*«یک: رهبر نباشد، دو: سپاه نباشد»!  [2014 Aug] 
*شمار طرفداران حکومت آخوندی!  [2014 Aug] 
*زندانی با 78 میلیون زندانی!  [2014 Jul] 
*حد و مرز بیدادگری!  [2014 Jul] 
*غزوه ی غزه!  [2014 Jul] 
*معنای اعتدال!  [2014 Jul] 
*دو خلیفه در یک اقلیم!  [2014 Jul] 
*«فروپاشی نظامی پوسیده»!  [2014 Jun] 
*رهایی از بن بست!  [2014 Jun] 
*حوزه آسیب رسانی توفان!  [2014 Jun] 
*اعداد بی پایه و اساس و مغایر منافع ملی!  [2014 Jun] 
*نجات دهنده سوریه و کل خاورمیانه!  [2014 May] 
* قوطی بگیر و بنشان!  [2014 May] 
*بهایی ستیزی؛ ما منزجریم!  [2014 May] 
*«آیینه شکستن خطاست»!  [2014 May] 
*فارغ شدن از عشق به استبداد یا دگرگونی در بازتولید آن؟!  [2014 May] 
*توهین به مقام معظم رهبری!  [2014 Apr] 
*بحران عمیق تر و پیامدهای وحشتناک!  [2014 Apr] 
*«باید به شدت مراقب بود»!  [2014 Apr] 
*شکستن رکورد بیدادگری!  [2014 Apr] 
*... که غصّه سرآید!  [2014 Mar] 
*باید ازما تشکر کنند!  [2014 Mar] 
*خواب آرام آقای اوباما!  [2014 Mar] 
*«حرف حساب جواب ندارد»، جنجال دارد!  [2014 Mar] 
*پیروزی ایستادگی بر سرکوب!  [2014 Feb] 
*جام زهر و این همه ادا!  [2014 Feb] 
*بانی واقعی انقلاب!   [2014 Feb] 
*سبد کالا؛ چرا چنین خوار شدیم؟!  [2014 Feb] 
*دیپلماسی واقعیت گریز و روان پریش  [2014 Jan] 
*عوض کردن آبنبات با سماق!  [2014 Jan] 
*قربانی سیاست بازی ها!  [2014 Jan] 
*سرباز کوچک و جسور ولایت و جرثومه فساد!  [2014 Jan] 
*تئوری توطئه!  [2013 Dec] 
* تسویه خرده حساب ها!   [2013 Dec] 
*گنداب ولایی فساد!  [2013 Dec] 
*نگاه راهبردی ظریف به ابوموسی!   [2013 Dec] 
*توافق ذلت بار ژنو؛ چاره دیگری نبود!   [2013 Nov] 
*دخیل بستن به امامزاده اوباما!  [2013 Nov] 
*مذاکرات کرها!  [2013 Nov] 
*کاپیتولاسیون روسی و چینی!   [2013 Nov] 
*کاشت باد و دروی توفان!  [2013 Oct] 
*حکایت چوب و پیاز!  [2013 Oct] 
*بحران ساز پایان بخش بحران!  [2013 Oct] 
*پاک کردن داغ ننگ!  [2013 Oct] 
*پایان بخشیدن به کابوس 35 ساله!  [2013 Oct] 
*نخورده نباید شکرکرد!  [2013 Sep] 
* «آنچه این نامردمان...»!  [2013 Sep] 
*تله خود ساخته!  [2013 Sep] 
*کوبیدن برطبل رسوایی!  [2013 Sep] 
*ترکیب دو رییس جمهوری!  [2013 Aug] 
* پرداخت یکجای صورت حساب!   [2013 Aug] 
*هم تقلب بود، هم تدلیس!  [2013 Aug] 
*کدام فرقه ضالّه، مضلّه واقعی است؟!   [2013 Aug] 
*مرغ یک پا دارد!  [2013 Jul] 
*کشتار در بن بست!  [2013 Jul] 
*«ولا[کن] تجسسوا»!  [2013 Jul] 
*حال ایران خانم بد است!  [2013 Jul] 
*پیروزی جامعه مدنی بر جامعه مدینه النبی!  [2013 Jul] 
*زندان یا قتلگاه!  [2013 Jun] 
*کله شقی و قانون گریزی یا برگشت براه اعتدال و عقلانیت!   [2013 Jun] 
*عروسک های سپاه!  [2013 Jun] 
*«حقوق تعریف شده حزب الله»!  [2013 Jun] 
*آیا «روز رهایی نزدیک است»؟!  [2013 May] 
*به سوی خلافت اسلامی!  [2013 May] 
*رد صلاحیت در پایبندی به قانون!   [2013 May] 
*سیرک انتصخوابات  [2013 May] 
*کارنامه سیاه حکومت مدعی حمایت از مستضعفان!   [2013 May] 
*بی یاوری مردم سوریه!  [2013 Apr] 
*«سال رسوایی سیاسی و اقتصادی»!   [2013 Apr] 
*جابجایی محمود با محمد یا محسن و یا ...!  [2013 Apr] 
*گشودن گره کور!  [2013 Mar] 
*پیروزی نوروز!  [2013 Mar] 
*پایمال شدن منافع ملی!  [2013 Mar] 
*کش بدهید!  [2013 Feb] 
*زجرکشی!  [2013 Feb] 
*چه چیز «مجرمانه» نیست؟!  [2013 Feb] 
*سکّه یک پول!  [2013 Feb] 
*شورش پابرهنگان!  [2013 Jan] 
*کشت علوفه در جنگل!  [2013 Jan] 
*نمایش درماندگی در اپرا!  [2013 Jan] 
*پا جای پای ما!  [2012 Dec] 
*راه تازه غارت!  [2012 Dec] 
*شکست شعار «النصربالرعب»!  [2012 Dec] 
*«تصحیح بی عدالتی تاریخی»  [2012 Dec] 
*بزنگاه حساس!  [2012 Nov] 
*لحاف ملا!  [2012 Nov] 
*هرگز چنین مباد!  [2012 Nov] 
*«تغییر»؟ حتی یک ذرّه!  [2012 Nov] 
*فریب خوار و فریبکار!  [2012 Sep] 
*درحال پیشرفت مطلوب!  [2012 Sep] 
*نظام ولایی و اصل انصاف!  [2012 Sep] 
*«به نام ایرانیان، مردم سوریه را نکشید»!  [2012 Sep] 
*بیماری درمان ناپذیر!  [2012 Aug] 
*تا هست می کشد!  [2012 Aug] 
*خط قرمز یا چراغ سبز!  [2012 Aug] 
*دریاچهء بینوای ارومیه!   [2012 Aug] 
*«هان ای دل عبرت بین...»!   [2012 Aug] 
*پشت سر افغانستان!  [2012 Jul] 
*«مسیر طبیعی امور»!   [2012 Jul] 
*ترک برداشتن شیشهء عمر!   [2012 Jul] 
*کنگره وصف گل!  [2012 Jun] 
*استخوان های لای زخم!  [2012 Jun] 
*در صدر فهرست ننگ!   [2012 Jun] 
*کارنامه درخشان برادران قاچاقچی   [2012 Jun] 
*زبان زور!   [2012 May] 
*کند شدن شمشیردودم!   [2012 May] 
*مرحله آخرکلاه گشاد هدفمند!   [2012 May] 
*اثر تذکر و هشدار!  [2012 May] 
*اثر تذکر و هشدار!   [2012 Apr] 
*آخرین تیرهای ترکش!  [2012 Feb] 
*دیوان بلخ!  [2012 Feb] 
* پرسش تلخ!  [2012 Feb] 
*ننگ بر روسیه و...  [2012 Feb] 
*بار سنگین و ننگین!  [2012 Feb] 
*افسارگسیختگی اقتصاد!  [2012 Jan] 
* جدایی ج. ا. از سوریه!  [2012 Jan] 
*گردنه خطرناک!  [2012 Jan] 
*تنگه و تنگنا!  [2012 Jan] 
*شرط بندی روی اسب مرده!  [2011 Dec] 
*به «جوان آنلاین» سپاه پاسداران و اذنابش!  [2011 Dec] 
*واسلاو و کیم!  [2011 Dec] 
*حیف و صد حیف!  [2011 Dec] 
*انجام کار ناتمام!  [2011 Nov] 
*مرگ در بحران!  [2011 Nov] 
*نیاز به حمله نظامی نیست!  [2011 Nov] 
*محاکمه دردادگاه صالح!  [2011 Nov] 
*زایش موش از کوه «بهار عربی»!  [2011 Oct] 
*«فکاهی مبتذل»!  [2011 Oct] 
*من آدم می کشم، تو آدم می کشی...  [2011 Oct] 
*خودش کش می آید!  [2011 Oct] 
*آسانی و آرامی!  [2011 Sep] 
*حق ناحق!  [2011 Sep] 
*نیمه راه ناکجاآباد!  [2011 Sep] 
*این مسخره بازی ها برای چیست؟!   [2011 Sep] 
*کویر غیرقابل سکونت!  [2011 Aug] 
*لرزه براندام ولی فقیه!  [2011 Aug] 
*معیار سنجش بزرگی یک ملت چیست؟  [2011 Aug] 
*علوم انسانی، بر پایهء قرآن-شرعیات!  [2011 Aug] 
*استبداد پذیری!  [2011 Aug] 
*زندان يا محل شکنجه و کشتار!   [2011 Jul] 
*خودکامگی و نبود آزادی، جواز مبارزه مسلحانه ؟!  [2011 Jul] 
*خانه چوبی!  [2011 Jul] 
*شهامت اخلاقی یا زدن نعل وارونه!  [2011 Jul] 
*ناهمبستگی اسلامی!  [2010 Sep] 
*گرفتار در چنبر خودکرده‌ها!  [2010 Jun] 
*گندیدگی ریشه!  [2010 May] 
*ایستاده بر بلندای قلّهء وقاحت!   [2010 May] 
*آیا واقعا" «این اسلام نیست»؟!  [2010 Apr] 
*سرازیری سقوط!  [2010 Apr] 
*زبان هرزه درا!  [2010 Apr] 
*صداهای انیرانی!  [2010 Apr] 
*98 به 2، 2 به 98!  [2010 Apr] 
*"در کمرکش چاه"!  [2010 Mar] 
*فرصت سوزی!  [2010 Feb] 
*مجمع عمومی 22 بهمن!  [2010 Feb] 
*ورشکستگی همه جانبه!  [2010 Jan] 
*گازانبر ترور و فریب!  [2010 Jan] 
*غبارآلود یا تیره وتار؟!  [2010 Jan] 
*وبال گردن!  [2009 Dec] 
*توفان در فنجان شکستهء ولایت!  [2009 Dec] 
*ژرفنای فرومایگی!  [2009 Dec] 
*ما دانشجوییم!  [2009 Dec] 
*فاسد تا مغزاستخوان!  [2009 Nov] 
*فروریزی دیوارهای ننگ و ترس!  [2009 Nov] 
*مخلّ مبانی زندگی انسانی!  [2009 Nov] 
*جایگاه سبز در رنگین کمان!  [2009 Oct] 
*کهریزک: دادگاه جنایتکاران!  [2009 Oct] 
*اوباما چه می کند؟!   [2009 Sep] 
*جامعهء پریشان و حاکمان روان پریش!  [2009 Aug] 
*تجاوز در نظام تجاوز در تجاوز!  [2009 Aug] 
*سردرگم وآشفته!  [2009 Aug] 
*دشمنی با هویت ایرانی!  [2009 Aug] 
*تلقّی فاشیستی ازآزادی بیان و...  [2009 Jul] 
*چه نیاز به دشمن؟!  [2009 Jul] 
*به سوی فروپاشی!  [2009 Jul] 
*ما نشستیم و...  [2009 Jul] 
*ایران غلتیده در خون   [2009 Jun] 
*حماسه شکوهمند رسوایی  [2009 Jun] 
*سه رباعی درباره‌ی مقام معظم رهبری  [2009 Jun] 
*دود شد و به هوا رفت  [2009 Jun] 
*من رأی نمی‌دهم   [2009 Jun] 
*گردونه ی اهریمنی   [2009 Jun] 
*آزادترین کشور دنیا   [2009 May] 
*حکومت بسیجی ـ سپاهی   [2009 Apr] 
*سال اصلاح الگوی مصرف   [2009 Mar] 
*نفت و فرهنگ  [2009 Mar] 
*به عمر تا علی بشنود  [2009 Mar] 
*نوروزتان پیروز   [2009 Mar] 
*حیا  [2009 Feb] 
*ولایت فقیه و حقوق بشر  [2009 Feb] 
*آمدن شهسوار ناجی  [2009 Feb] 
*بهای آمریکا ستیزی   [2009 Feb] 
*اوبامانیا!  [2009 Jan] 
*آلوده چون هوا   [2009 Jan] 
*فروش چاه های نفت   [2009 Jan] 
*عظمت کنفت شدن   [2009 Jan] 
*فاجعه پایان سال، سال پایان فاجعه  [2009 Jan] 
*نظام قانون ستیز   [2008 Dec] 
*بخشش از کیسه خلیفه!  [2008 Dec] 
*ننگ بر دیکتاتوری  [2008 Dec] 
*دنیای پرآشوب  [2008 Dec] 
*"YES WE CAN" !  [2008 Nov] 
*دو بازوی بلند و کوتاه   [2008 Nov] 
*دگرگشت یا برگشت   [2008 Nov] 
*کار شما تمام است   [2008 Nov] 
*هم شرقی، هم غربی   [2008 Sep]