هر دوی نامهای کاسپین و خزر نام مناسبی برای دریای مازندران هستند
جواد مفرد کهلان

نقدی بر نظریه دکترعنایت الله رضا مبنی بر اینکه " خزر نام مناسبی نیست".

نگارنده در طی سه دهه تلاش مداوم در باب تاریخ و جغرافیای تاریخی کهن ایران به نتایجی رسیده ام که هنوز در مراکز تحقیقی و علمی هیچ کشوری مورد بررسی و توجه قرار نگرفته است. از جمله نامهای خزر و گرگان و مازندران و کاسپین است که توسط استاد عنایت الله رضا بدون غور و صرف وقت لازم در بارهً آنها به قضاوت نشسته است. اصولاً ایشان در تحقیقات خود تفحص به ریشه و مفهوم اسامیی که بدانها می پردازد عنایتی ندارد و به گفته های بارتلد عهد تزاری و دیگران قناعت میکند. در حالی که به قول هاتف اصفهانی دل هر ذره ای که بشکافی آفتابیش در میان بینی. کتاب جالب وی در باره نام اران نیز از این نقیصه مبری نیست که وی بدون اینکه از باستانی بودن زبان آذری در اران (معادل کُردی آذران، آگوان، الوان) و از مندرجات اوستای ترکی ارانی ده ده قورقود خبر داشته باشد؛ با نتایج منابع ناقص خود با قاطعیت تمام به داوری نشسته است. در واقع زبان آذری عهد اعراب- که یاقوت حموی در مورد آن میگوید کسی به جز خودشان آن را نداند- نه زبان پهلوی آذربایجان و نواحی اطراف آن در شرق و جنوب در عهد ساسانی بلکه نام فارسی همان زبان ارانی است. در نامهای کاسپین  و خزر هم خاس (کاس، به مازندرانی خی یعنی گراز) حیوان توتم خیونها (هونها) بوده است و نام گروه خزر هونها به ترکی به معنی پرستندگان گراز می باشد. می دانیم در جایگاه هونهای باستان اکنون مردمی به نام ترکی تونقوز (گراز) سکونت دارند. از سوی دیگر در سمت جنوب دریا نامهای کاسپی (کاس-پی) به  معنی گراز خوار است. همین طور نام ورگانه (هیرکانی) در اصل نه به معنی  سرزمین گرگ بلکه به معنی ورازگانه (یعنی سرزمین گرازان) بوده است. گرازانی که هنوز هم در این نواحی کمیاب نیستند. نام کاسی (اسلاف لران) که غالباً با نام کاسپی مقایسه میشود؛ ریشه دیگری داشته و مترادف با نام ماد به معنی مردم پرستنده ایزد و الهه شراب هوم است. نام مازندران هم ریشه دیگری به غیر از کاسپین دارد و آن در اساس اشاره به نام مزنها (مِثنها= یعنی کشندگان و آسیب رسانندگان) است که نامهای ایرانی دیگر ایشان یعنی تپوریان و آماردان نیز به همین معنی است. از تشابهه اسامی قومی و حتی نژادی این مردم با تاورهای سکایی شمال دریای سیاه و اشاره ای که خارس میتیلنی در باب ایشان آورده و سنت مشترک پرستش الههً باکرهً آبها توسط ایشان که اینان شاخه ای از تاورها بوده اند و از شمال دریای سیاه بدین نواحی کوچ نموده بوده اند. درعهد سومین فرمانروای ماد یعنی خشتریتی (کیکاوس) که از مقابل آشوریان به رهبری اسرحدون پایتخت خویش را از کارکاشی (کاشان) به آمل انتقال داده بود، این مردم به رهبری سردار خویش آترادات پیشوای آماردان قهرمانی ها نموده و لشکریان شانابوشو رئیس رئیسان آشوری سردار آشوربانیپال را در پای حصار شهر آمل کشتار نموده بودند . حمله آماردان در آن هنگام  صورت گرفته که زیر حصار این شهر آنجا مذاکرات صلح و تسلیم خشتریتی با شانابوشو در حال انجام بود. پیراشک محقق چک که کتیبه مربوط بدین لشکرکشی به شهر آمل را خوانده بود و دیاکونوف که مکث اندکی روی آن نموده و سپس صرفاً از استقلال خلق الساعه مادها در مقابل آشور سخن می راند؛ ایشان به سبب عدم آشنایی کافی با اساطیر ملی ایرانی قادر به درک و بیان درست مطلب نشده اند. رستم (ریشه کن کننده ستمگران) و کرساسپ (گرشاسپ؛ در هم شکننده راهزنان) که هفتخوان قهرمانی خود را مطابق شاهنامه و اوستا در مازندران انجام داده اند همانا آترادات پیشوای آماردان مراد هستند که آشوریان را در پای حصار شهر آمل مازندران شکست داده و موجب استقلال و رهایی ایران برای نخستین بار در تاریخ شده است. نام اصلی آترادات (مخلوق آتش)، تحت نام آذربرزین در کتاب حماسی آذربرزین نامه بهتر بر جای مانده است. هنگامی که فرامرز (در واقع همان ثریته=کناری، پدر گرشاسپ/رستم در اوستا)، پدر آذر برزین، در سیستان (منظور سرزمین کادوسیان و کاسپیان) به دست بهمن (در واقع به معنی فرمانروای "دژ بهمن= نینوا") کشته شد، آذر برزین در هندوستان می‎زیست و چون از جنگ میان بهمن و فرامرز باخبر شد، به یاری پدر شتافت «و نزدیک لشکرگاه بهمن از دربار برآمد و لشکر بهمن را از آنِ پدر خود پنداشت و دوست‎وار به جانب آن رفت و گرفتار شد. بهمن او را با خود از سیستان سوی بلخ برد، لیکن درمیان راه رستم تورگیلی (رستم پهلوان کادوسی/سگستانی)، یکی از پهلوانان آن روزگار، به یاری او آمد و وی را از بند رهایی داد. آذر برزین پس از رهایی از بند بهمن با او به جنگ برخاست و میان او و بهمن کارزارها رفت، تا سرانجام پادشاه کیان به حصاری پناه برد و آخر کار به صلح با آذر برزین تن در داد، آذر برزین جهان پهلوان او گشت» (صفا، تاریخ ادبیات در ایران، 2/365، اینجا بر گرفته ازهمین دایرة المعارف اسلامی).آترادات در عهد مادها و هخامنشیان آن قدر محبوبیت داشته اش که بنا به روایت کتسیاس طبیب و مورخ یونانی دربار پادشاهان میانی هخامنشی؛ ایرانیان کورش هخامنشی را از برای ترفیع مقام پسر همین آترادات پیشوای مردان به شمار می آوردند. سیستانی (سکیستانی) به شمار آمدن رستم و گرشاسپ نتیجه سنت سگپرستی مردمان بومی جنوب دریای خزر بوده است. مردم نام کادوسی (کاتوزی در گیلان و اران وغرب مازندران) به معنی سگپرستان بوده است و جغرافی نویسان قدیم یونانی به صراحت از این سنت نزد این مردمان یاد نموده اند. مطلب دکترعنایت الله رضا بدون کم و کاست در زیر نقل میگردد:

"خزر نام مناسبی نیست

تاریخ و نام دریای شمال ایران در گفت وگو با دکتر عنایت الله رضا

آيا براي نوشتن اين كتاب دغدغه‌اي هم در ذهن شما مطرح بود؟ به‌طور كلي من در مورد قوم «خزر» تحقيقاتي مي‌كردم. مي‌خواستم مقاله‌اي براي دايره‌المعارف بنويسم. در حين اين مطالعات به اين سوال رسيدم كه معناي آن را بيابم. رفتم به دنبال يافتن ريشه نام‌هاي مختلفي كه مطرح است.

در اين بين متوجه مسائلي شدم. اقوامي كه در اطراف اين دريا زندگي مي‌كردند به علت محدود بودن ارتباطات و عدم شناخت جغرافيايي از جهان و محيط اطراف خود نام اين دريا را به نام خود و مردم قوم خود ناميدند. از اين رو اين دريا نيز مانند هر درياي ديگري به نام‌هاي متعددي معروف شد؛ حتي مردمي كه در جغرافيا‌هاي بسيار كوچكي زندگي مي‌كردند نيز نام خود را بر دريا گذاشته‌اند، از اين رو نام‌هايي همچون «درياي رودسر»، «درياي چمخاله» و «درياي بادكوبه» و «درياي هشترخان» هم به آن گفته‌اند. در حالي كه در كنار اين نام‌ها، نام‌هايي همچون «درياي گيلان»، «درياي طبرستان»، «درياي ديلم»، «درياي هيركان» و... هم مطرح بود. آيا اين درست است. ما بر چه اساسي بايد اسمي را قبول ديگري را رد مي‌كرديم. يكي از راه‌ها رجوع به تاريخ است. مي‌توانيم از نظر تاريخي ببينيم عمده‌ترين نام از نظر تاريخي چه بود. بر اساس مطالعات و تحقيقاتي كه من كرده‌ام به اين نتيجه دست يافته‌ام كه دو نام از نظر تاريخي بسيار مطرح بود؛ يكي «درياي هيركان» و ديگري «درياي كاسپي».

مردمي كه در شرق، جنوب و جنوب‌شرقي اين دريا زندگي مي‌كردند نام اين دريا را خواه ناخواه درياي هيرگان يا همان گرگان مي‌ناميدند و آنهايي كه در غرب اين دريا زندگي مي‌كردند از زمان باستان اين دريا را درياي كاسپي مي‌ناميدند.  
جغرافيدان‌هاي بزرگ اروپايي كه در مورد اين دريا تحقيقاتي كرده‌اند ازجمله «استرابون» در نوشته‌هاي خود از هر دو اسم «هيركان» و «كاسپي
»استفاده كرده و هر دو را به‌عنوان نام‌هاي اين دريا قيد مي‌كنند.

به مرور زمان از آنجا كه اقوام شرقي بيشتر كوچنده بودند يا اينكه از سوي كوچندگان مضمحل شدند، نام «هيركاني» نسبت به نام «كاسپي» در درجه دوم اهميت قرار گرفت. در نتيجه نامي كه قوم غربي اين دريا به كار مي‌بردند، ماندني شد؛ چرا؟ چون در غرب اين درياها تمدن‌ها بوده و در شرق اين دريا نيز بيشتر اقوام كوچنده و بيابان‌ها قرار داشتند. از اين رو وجود اقوام كوچنده در شرق سبب شد نام شرقي به مرور زمان مضمحل شود. اما اينكه امروز ما نام اين دريا را از نام يك قوم كه اصلا در اين ناحيه وجود نداشتند بدانيم درست نيست. قوم «خزرها» در قرن شش ميلادي يعني ١٤٠٠ سال قبل به نزديكي درياي خرز كوچ كردند. آنها ٤٠٠ سال بعد يعني در قرن دهم ميلادي به علت جنگ‌هاي پي در پي مضمحل شدند و ديگر در تاريخ نامي از آنها برده نشد؛ حتي يك واژه از زبان آنها هم تقريبا باقي نمانده است.  
اجداد خزرها چه كساني بودند. باقي‌مانده آنها كجا هستند؟

خزرها از وابستگان قوم «هون» بودند كه از چين به اين نواحي كوچ كردند و در ادامه به اروپا نيز حمله كردند. خزرها شاخه‌اي از قوم هون بودند. اين شاخه در قرن شش ميلادي به اين ناحيه وارد شد اما در كنار دريا حضور نداشت. محل استقرار و زندگي آنها ناحيه وسطي رود ولگا بود.

پيشينه استفاده از نام خزر به‌عنوان نام اين دريا از چه زماني است؟

وقتي اعراب به شرق حمله كرده و به مرور به سمت قفقاز پيش آمدند، زماني بود كه خزرها بسيار قوي بودند. آنها اقوامي جنگجو و بي‌رحم بودند از اين رو از راه رود «كر» به عرب‌ها هجوم مي‌برند. اما عرب‌ها از آنجا كه اطلاعي در مورد جغرافياي اين منطقه نداشتند گمان كردند مهاجمان از دريا آمده‌اند از اين رو نام اين دريا را درياي خزر ناميدند. اين در حالي است كه ما اصلا در متون يوناني نامي از خزر نمي‌بينيم. حتي در متون اوليه اسلامي چه عربي و چه فارسي هم هيچ اسمي از خزر نمي‌بينيم. خوارزمي در قرن سوم اشاره‌اي به «خزر» ندارد. قبل از او «ابن فضلان» نيز اشاره‌اي به نام خزر ندارد. تا قرن چهارم هجري هيچ متني نمي‌يابيم كه كسي براساس آن اينجا را خزر ناميده باشد. در قرن چهارم هجري نويسنده بي‌نام و نشان كتاب «حدودالعالم» در كنار نام «درياي جرجان» و «درياي طبرستان» به‌ «درياي خزر» هم اشاره مي‌كند.

در سال‌هاي اخير هم اين دريا را در كتاب‌هاي درسي به‌عنوان درياي طبرستان مي‌نوشتند؟

بله. در سال ١٣١٦ عده‌اي براي خوشامد رضاشاه گفتند اسم اين دريا را درياي مازندران يا طبرستان بگذارند. در حالي كه آن مازندران تاريخي اصلا اينجا نبود. آن مازندران واقعي نزديك هند است و امروز هم ديگر وجود ندارد. در زمان رياست‌جمهوري آقاي خاتمي هم دستور دادند اسم اين دريا، خزر و كاسپين باشد.

بله. گفتند در مكاتبات خارجي درياي كاسپين نوشته شود و در متون داخلي درياي خزر. چرا؟ اين به چه دليلي صورت گرفت و براساس چه منطقي؟

شما پيگيري نكرديد؟ ج.خير.

شما مي‌دانيد علت هجوم خزر‌ها به قفقاز چه بود؟

عامل اصلي آن امپراتوري روم شرقي يا همان بيزانس بود. ببينيد امپراتوري روم شرقي همواره تمايل داشت با چين رابطه مستقيم داشته باشد و كنترل جاده ابريشم را در اختيار خود بگيرد. ايران در اين وسط قرار داشت و از سويي با آن اقوام كوچنده مي‌جنگيد و از سوي ديگر با روم. مثلا در زمان پارت‌ها پايتخت ايران در مهرداد كرت در آسياي مركزي و نزديك عشق‌آباد امروزي بود. چرا؟ چون هنوز روم به مرزهاي غربي ايران فشار نمي‌آورد و جنگ اصلي با اقوام كوچ‌نشين وحشي بود. سپس دولت كوشاني هند تاسيس مي‌شود و بناي مزاحمت براي ايران را فراهم مي‌كند. براي جنگ با كوشاني‌ها بايد پايتخت را تغيير مي‌دادند. در نتيجه صد دروازه يا همان دامغان كه نزديك هند بود به‌عنوان پايتخت در نظر گرفته مي‌شود. بعد از اين دوره رومي‌ها قدرتمند شده و راه شرق را در پيش گرفتند. سوريه و آسياي صغير را اشغال كرده و به سمت بين‌النهرين مي‌آيند در نتيجه پايتخت اشكانيان به تيسفون در نزديك مرز روم نقل‌مكان مي‌كند. چرا؟ علت اين كار چه بود؟ چرا وقتي ما تاريخ مي‌خوانيم پرسش نمي‌كنيم. پس از اشكانيان وقتي ساسانيان آمدند هم پايتخت خود را تغيير ندادند در حالي كه بنيانگذاران ساسانيان متعلق به فارس بودند. چرا تيسفون همچنان پايتخت ماند؟ 
عقل سياسي؟ ج. بله. عقل سياسي بود. عقل اقتصادي بود؛ حفظ منافع اولويت داشت بر همه چيز.

در مورد اين مساله نامگذاري درياي شمال تاكنون با هيچ‌يك از ارگان‌هاي دولتي مكاتبه‌اي كرده‌ايد؟ ج.خير.

پس از كجا شروع به نوشتن اين كتاب كرديد؟

ماجرا به اين قرار بود كه در زمان رياست‌جمهوري آقاي خاتمي وقتي آقاي علي‌يف رئيس‌جمهور سابق جمهوري آذربايجان به ايران آمده بود مساله‌اي در رابطه با نام اين دريا پيش آمد. ايشان گفته بود دريايي به اسم درياي مازندران نمي‌شناسد. به همين دليل آقاي خاتمي از آقاي بجنوردي كه در آن زمان رئيس كتابخانه ملي بود درخواست مي‌كند در اين مورد تحقيقي شود. ايشان هم از من مي‌خواهد در اين زمينه تحقيقي انجام دهم. من در آن زمان نوشته‌اي دو صفحه‌اي تنظيم كرده و تحويل‌شان دادم. اما اين مساله آغازي شد براي اينكه به تدريج به مطالعات خود در زمينه نام اين دريا اضافه كنم. از اين‌رو نوشته‌ام را تكميل كرده و به اين صورت ارائه كردم.

شما محتمل‌ترين نام امروز براي اين دريا را درياي كاسپين مي‌دانيد. با اين حساب باقيمانده قوم كاس در كجا هستند؟ 
ما در شمال هنوز هم از اين اسامي استفاده مي‌كنيم. مثل «كاس آقا»، «كاس گل» و... كاس‌ها در همين ناحيه جنوب و جنوب غرب دريا زندگي مي‌كردند. تا آنجا كه ما مي‌دانيم بيش از هزاران سال كاس‌ها در اين منطقه زندگي مي‌كردند و سپس به چند شاخه تقسيم شدند. عده‌اي به طرف ايلام و لرستان رفتند. دسته‌اي هم به سمت فلات مركزي ايران رفتند. 
وجه تسميه نام شهر كاشان هم مي‌تواند از آنها گرفته شده باشد. چرا كه اگر بگوييم «كاسان» دقيقا جمع كاس‌ها خواهد بود. دسته‌اي هم به سمت شرق دريا رفتند. البته در اين مورد نمي‌توان به دقت حرف زد. اما محل تجمع آنها گيلان و بالاتر از آن در حدود آران بود. مفرد اسم آنها كاس بود و بنا بر نظريه «بارتلد» جمع آن «كاسپ» است.

)دایرة المعارف بزرگ اسلامی؛ مرکز پژوهشهای ایرانی و اسلامی)، منبع: فرهیختگان

منبع:پژواک ایران


جواد مفرد کهلان

فهرست مطالب جواد مفرد کهلان در سایت پژواک ایران 

*معنی نامهای کهن کُرد و کُردستان   [2024 Mar] 
*مطابقت پئیشیااووادا با دژنبشت   [2024 Jan] 
*مطابقت اساس شجره نامهٔ اولاد آدم با پادشاهان کیانی اوستا (مادها)  [2023 Dec] 
*مطابقت سارمات ها با صربها  [2023 Nov] 
*معنی نامهای شیراز و پارس (پاسارگاد)  [2023 Oct] 
*ماجرای به قتل رسیدن بردیه ها  [2023 Sep] 
*نام و نشان کی لهراسب در اساطیر و تواریخ  [2023 Sep] 
*مطابقت جرجیس با آدونیس (دوموزی)  [2023 Aug] 
*نامهای کهن اردبیل به معنی محل چشمهٔ مقدّس به نظر می رسند  [2023 Jul] 
*معنی نام مازندران   [2023 Jun] 
*داستان قرآنی اصحاب کهف، اسطورهٔ سالموکسیس و دِکِنیوس مردم داکیا است  [2023 Apr] 
*مطابقت بوذرجمهر با وَرَهه مَهیرا-مَزدک  [2023 Apr] 
*معنی نام زرتشت (زرتوشترا)  [2023 Mar] 
*مطابقت چاه جمکران با کانسویه (کیانسیه) در اوستا   [2023 Mar] 
*مزار منسوب به معصومهٔ قم متعلق به عاصم بن کوشید به نظر می رسد  [2023 Feb] 
*معنی محتمل هون و خزر و قزاق و اوغوز  [2023 Jan] 
*معنی اهواز و خوزستان  [2022 Dec] 
*مطابقت برادران شاهچراغ با علی عماد الدوله و حسن رکن الدوله  [2022 Oct] 
*منظور از اصحاب الرسّ قرآن، پارتهای مهر پرست بوده اند   [2022 Oct] 
*اصل اسطورهٔ کُردی مم و زین همان اسطورهٔ مادی-سکایی مادیا و زارینا است  [2022 Sep] 
*در مورد مآخذ واژۀ تاریخ  [2022 Jun] 
*نام و نشان نواحی کهن ولایت مراغه  [2022 May] 
*گرایشهای مهرپرستانۀ حافظ  [2022 Mar] 
*مطابقت پرهشی با پارس و مرودشت   [2022 Feb] 
*که یزدان ز ناچیز چیز آفرید   [2022 Jan] 
*مطابقت درختان اساطیری هولوپّو، ئیگدراسیل، هوم سفید و واق واق   [2022 Jan] 
*معانی نامهای قره باغ   [2021 Dec] 
*واژه های مُلا و آخوند از سمت شرق وارد فرهنگ ایران شده اند   [2021 Dec] 
*معنی نامهای رودهای سیردریا و آمودریا   [2021 Nov] 
*معنی نام رود اَترک   [2021 Oct] 
*شباهت اسطورۀ یونس و نهنگ با اسطورۀ آریونس (آریون)  [2021 Sep] 
*مطابقت نامهای تیشتر با تیر و ایندره و اپوش با اکوان دیو و وریتره  [2021 Jul] 
*مطابقت ابراهیم و نمرود با خشایارشا و نامرو (مردوک)  [2021 Jun] 
*نظری بر معنی ترسا (نام ایرانی مسیحیان)  [2021 Jun] 
*منشأ بین النهرینی اسطورۀ درخت آسوریک (مناظرۀ بز/میش و خرما)  [2021 May] 
*در مورد القابِ نبو، زرتوشترا و بودای سپیتاک سپیتمان  [2021 Apr] 
*گنج زیویه متعلق به مادیای اسکیتی (افراسیاب) بوده است   [2021 Apr] 
*منشأ دجّال (معاند مهدی موعود) و خر غول آسای او   [2021 Mar] 
*جشن نوروز، جشن جمشید ایزد و الهه سپندارمذ   [2021 Mar] 
*معنی نام تُرک  [2021 Mar] 
*امام مهدی موعود تاریخی و یاران و دشمن اُخروی وی  [2021 Feb] 
*نامهای بودا و زرتوشترا در سنسکریت به هم می رسند   [2021 Feb] 
*اتیمولوژی الیگودرز و گودرز  [2021 Jan] 
*مطابقت داشتن نام الله با اِللیل (انلیل)   [2021 Jan] 
*مطابقت تُرکمنها با تورگیش های باستانی  [2020 Dec] 
*از پیر شالیار و دانای سیمیار در اصل همانا توتم مار و مادیا کشور گشای سکایی منظور بوده اند  [2020 Dec] 
* مشابهت و مطابقت مرد آزما با لیلیت  [2020 Dec] 
*بومی فلات ایران بودن اصل گیلگامش (سام گرشاسب نریمان اوستا)  [2020 Nov] 
*آیا منصور حلاج به آیین مانوی بوده است؟   [2020 Nov] 
*ایشتار در مقام منفی فاحشه بابلی مسیحیان   [2020 Oct] 
*هامان وزیر فرعون در قرآن و هامان وزیر دربار هخامنشی در تورات فرد واحدی است   [2020 Oct] 
*واقعه و محل دستگیر شدن مادیای اسکیتی (افراسیاب) در کنار معبد مهری و غار هامپهول  [2020 Oct] 
*ریشۀ هند و ایرانی جفر و جبر و قبر  [2020 Sep] 
*معنی نامهای جهنم و جنّت   [2020 Aug] 
*مطابقت همیران و هاماوران با آشّور و آفریقا   [2020 Aug] 
*بت هُبل سمبل ایزد تجارت، هرمس (هَر-میث، نگهبان تجارت) بوده است  [2020 Jul] 
*معنی و ریشۀ برخی نام واژه های کهن (١٠)  [2020 Jul] 
*مطابقت سرزمین اساطیری هورقلیا با «محل ستونهای هراکلس» (هِرکولیا)  [2020 May] 
*جایگاه موسیقی در عهد ماد و هخامنشی  [2020 May] 
*معنی نامهای داسنی و اِزیتی (یزیدی)   [2020 Apr] 
*مطابقت الهه سپندارمذ با اینانا/ایشتار (الههٔ آسمانی مقدس عشق) و ارتباط آن با والنتاین  [2020 Feb] 
*جُستاری در نام و نشان ساسان و ساسانیان   [2020 Feb] 
*این همانی جمشید ناحیۀ فارس با ابالگاماش پادشاه مرهشی (مرودشت)   [2019 Oct] 
*بنیادهای اسطورۀ همای چهر زاد (شهرزاد) و داراب   [2019 Sep] 
*مطابقت آدونیس/دوموزی با جنبۀ خدایگانی عیسی مسیح   [2019 Aug] 
*منطقۀ کرمان نه مکان مهرپرستان بلکه جایگاه پرستندگان ایزد جنگ و رعد بهرام بوده است  [2019 Jul] 
*جشن تیرگان   [2019 Jul] 
*معنی نام شهرهای تهران و تبریز  [2019 Jun] 
*نظری بر معانی برخی نامهای جغرافیایی و تاریخی استانهای اصفهان و فارس   [2019 May] 
*فتوحات حمزۀ حمزه نامه متعلق حمزة بن آذرک خارجی و جانشینانش برادران یعقوب و عمرو است  [2019 May] 
*مطابقت کاوه با ارشک (بنیانگذار اشکانیان) و هارپاگ  [2019 Mar] 
*مطابقت نام و نشان بهرام ورجاوند با ابوطاهر پسر ابوسعید بهرام جنابی ‏  [2019 Feb] 
*مطابقت خنه ثئیتی پری با سوسن جادوگر   [2019 Jan] 
*اسطورۀ سلامان و ابسال بر گرفته از اسطورۀ هندی سوریه و سارانیو (سانجنا) است  [2019 Jan] 
*منظور از دیوان (دیوان مازندران و دیوان دژبهمن) همان آشوریان بوده اند   [2019 Jan] 
*نام سه شاه-مغ شرقی روایات مسیحی برگرفته از نام پیشدادیان (نخستین قانونگذاران) هستند  [2018 Dec] 
*اسطورۀ اصحاب فیل، نبرد وهرز دیلمی و مسروق ابرهانی به حالت نیمه استعاره است   [2018 Dec] 
*معنی و مأخذ هندوایرانی نامهای آدم و حوا و اولاد آنها   [2018 Dec] 
*مطابقت لقمان حکیم قرآن با ازوپ یونانی-آفریقایی  [2018 Nov] 
*مطابقت قرقیزها با گوران قراختایی (ایل لنگۀ کناری) که شاخه ای از تاتار (مردم کناری) بوده اند  [2018 Nov] 
*تحقیقی در بارۀ نام و نشان ک‍هن نقش رستم   [2018 Nov] 
*مطابقت دیلمون با بحرین و پایتخت آن منامه  [2018 Nov] 
*زبان آذری نه زبان پهلوی آذربایجان بلکه همان زبان ارانی بوده است  [2018 Oct] 
*مطابقت نینوس و سمیرامیس با سه فاتح نینوا و سه ملکۀ در رابطه با آنها  [2018 Oct] 
*مطابقت دیلمون با بحرین و پایتخت آن منامه  [2018 Sep] 
*معنی نامهای ایرانی شنبه و آدینه  [2018 Aug] 
*مطابقت برادران فریدون، کتایون و برمایون با کوروش، ویشتاسپ (تیگران) و سپنتداته (گائوماته، سپیتاک)   [2018 Aug] 
*معنی نام اَوِستا در زبان لاتین   [2018 Aug] 
*معنی هندوایرانی نام ابراهیم   [2018 Jun] 
*جشن آتش شب چهارشنبه سوری   [2018 Mar] 
*نوروز جشن کهن بومیان نیمۀ شمالی فلات ایران   [2018 Mar] 
*مطابقت آمازونها با گرجی ها  [2017 Nov] 
*مطابقت سپیتمه لهراسپ و مگابرن ویشتاسپ با یرواند و تیگران  [2017 Jul] 
*نام مازندران را میشود به معنی محل گرامی دارندگان الهۀ درنده دانست  [2017 Jun] 
*منشأ تاریخی شخصیتهای نیمه اساطیری مهم تورات و انجیل   [2017 Apr] 
*آیا منظور از اصحاب الرّس قرآن همان مردم خونیرس (سرزمین راه درخشان، ایران باستان) است؟‏  [2017 Mar] 
*جدول مطابقتی شجره نامۀ پادشاهان کیانی و نوذری با مادها و هخامنشیان  [2017 Feb] 
*نام امشاسپندان زرتشتی که بر گرفته از نام و نشان خدایان بابلی به نظر می رسند   [2016 Sep] 
*آیا نامهای ایران و پارس و شیراز به معنی سرزمین شیر بوده اند؟  [2016 Sep] 
*معنی نام کُرد در رابطه با توتم مار ایشان  [2016 Jan] 
*ور جمکرد باستانی آریائیان در شمال دریای مازندران  [2015 Dec] 
*ارتباط ایران و ایرانیان با اساس مذهب شیعه  [2015 Dec] 
*یهودا فرزند زیپورایی همان عیسی مسیح تاریخی است  [2015 Sep] 
*شهرهای ایران باستان در نقشه های بطلمیوسی  [2015 May] 
*مطابقت کاوۀ آهنگر اساطیری با اوگبارو تاریخی  [2015 Apr] 
*این همانی زمان و مکان و نام و نشان پادشاهان ماد با کیانیان  [2015 Mar] 
*نام و نشان کوروش در روایات ملی ایران  [2015 Mar] 
*مطابقت لولوبیها با آریائیان هندی تبار ماقبل تاریخ فلات ایران  [2015 Mar] 
*بررسی جام مارلیک که نشان از تقدیس بزکوهی در نزد کادوسیان دارد  [2015 Jan] 
*معنی نام هومبابا  [2014 Dec] 
*معنی محتمل کاسپی و کادوسی  [2014 Dec] 
*معنی نامهای گیلان و مازندران  [2014 Nov] 
*نام و نشان ایل قشقایی  [2014 Oct] 
*معنی ایرانی نامهای بصره (به سره) و اَبُله (آپولوگوس)  [2014 Oct] 
*معنی نام روس و روسیه  [2014 Oct] 
*خاستگاه آریائیان هندوایرانی و خدایان بزرگ باستانی ایشان  [2014 Sep] 
*ریشۀ کلمۀ آلِشت/آلِش در گروه زبانهای ایرانی  [2014 Aug] 
*مطابقت خالد بن سنان با ایزد مهر پارتیان  [2014 Aug] 
*معنی نامهای کُتیسفون و تیسفون   [2014 Aug] 
*معنی نام ایل شول و نواحی شول نام در غرب ایران  [2014 Aug] 
*معنی نام دیوان مازنی و مازندران در رابطه با جام مارلیک  [2014 Jul] 
*بررسی نام و نشان خدایان کاسیان (اسلاف لُران)  [2014 Jun] 
*معنی رُکن آباد  [2014 Apr] 
*معنی لفظی نامهای سمرقند و بُخارا  [2014 Mar] 
*معانی نامهای آمیتیدا (آمیتیس)، سمیرامیس و زرتشت  [2014 Mar] 
*جستاری در باب نام و نشان باستانی همدان و کاشان  [2014 Feb] 
*ویشتاسپ کیانی به غیر از ویشتاسپ نوذری است  [2014 Feb] 
*بررسی نام و نشان کنونی و باستانی سه گروه بزرگ کُردان  [2014 Jan] 
*معنی عیلامی و ایرانی نام کوروش (کورلوش)  [2014 Jan] 
*مطابقت دقوقی اساطیری با ایزد مهر و مؤبد مهرپرستی  [2014 Jan] 
*سهو دکتر جیوانجی جمشیدجی مودی در باب تعیین محل روستای زادگاهی زرتشت  [2013 Dec] 
*آیا از دیوان مازندران در اساس ببران درندۀ جنگلهای آن مراد نبوده اند؟  [2013 Nov] 
*جُستاری در نام و نشان ساسان و ساسانیان  [2013 Oct] 
*معنی مشترک نامهای خونیرث٬ اَئیرینه وَئِجه٬ [مها]بهاراته و آریاوَرته  [2013 Oct] 
*ریشۀ محتمل اصطلاح کتاب مکنون قرآن در آیه 78 سورۀ واقعه  [2013 Oct] 
*بررسی ریشه و معنی نام قزاق   [2013 Oct] 
*آیا شهربانو دختر هرمزان نبوده است؟  [2013 Sep] 
*داستان اصحاب فیل نبرد وهریز ایرانی و مسروق ابرهه ای به حالت به استعاره است  [2012 Aug] 
*معنی لفظی نامهای کهن شهر اردبیل  [2012 Aug] 
*چرا گائوماتۀ مغ همان زرتشت سپیتمان است؟  [2012 Aug] 
*جشن یهودی پوریم مطابق با جشنهای چهارشنبه سوری و سیزده بدر ایرانی یادآور جشن مگافونی (مغ کشی) عهد داریوش است  [2012 Jul] 
*آیا دخمۀ گور دختر، متعلق به آریارمن هخامنشی یا ملکه آمیتیس است؟  [2012 Jul] 
* خطاب من محقق تاریخ اساطیری ایران به استاد بهرام مشیریِ شاهنامه دوست  [2012 Jul] 
*نقد و اصلاح نظریۀ یکسان بودن یا یکسان نبودن ویشتاسپ هخامنشی و ویشتاسپ کیانی  [2012 Jul] 
*جزنق -برزه شهر گرهی تاریخ اساطیری ایران  [2012 Jun] 
*ریشۀ تاریخی داستان منیژۀ و بیژن شاهنامه و متن آن  [2012 Jun] 
*جوانمرد قصاب هیئت اسلامی عامیانۀ ایزد مهر عهد ساسانی است  [2012 May] 
*جغرافیای تاریخی کهن نواحی اراک و آستانه   [2012 May] 
*ساکنان باستانی آغاز تاریخ در ایران کهن  [2012 May] 
*معنی نام غیاث آبادهای ایران  [2012 May] 
*معنی نامهای ایرانی تنب بزرگ و تنب کوچک و ابوموسی  [2012 Apr] 
*معنی نامهای کپادوکیه، کیلیکیه ( کیزواتنا)  [2012 Apr] 
*ریشۀ نامهای تاجیک و دری  [2012 Mar] 
*شرح و بسط نظریۀ هرتسفلد مبنی بر یکی بودن زرتشت سپیتمان با سپیتاک سپیتمان  [2012 Mar] 
*انتقاد من شاهزاده از خود، از پدر خود و پدر بزرگ خود  [2012 Mar] 
*شنبه، واژه ای ایرانی است  [2012 Mar] 
*ریشه فارسی کلمات خدمتکار، چاکر و نوکر  [2012 Mar] 
*شجره نامه کمبوجیه سوم و داریوش اول مطابق خبر هرودوت  [2012 Feb] 
*آتش آتشکده آذرگشنسب در چه زمانی و از کجا به شیز (برکه) منتقل شد؟  [2012 Feb] 
*حماسه آترادات پیشوای مردان در آذربرزین نامه  [2012 Feb] 
*شهر زیر زمینی کشف شده در کپادوکیه دارای نام ایرانی نِسا (نشا) بوده است   [2012 Feb] 
*معنی و ریشه نامهای اروپا، روسیه و اوکراین بر اساس فرهنگ سکایی  [2012 Jan] 
*تحقیقی در باب نامهای اساطیری اسپروز و سگسار مازندران  [2012 Jan] 
*نامهای سپیتاک و مگابرن در تاریخ ماد دیاکونوف و ایران باستان پیرنیا  [2012 Jan] 
*عبدالله بن سلام همان سلمان فارسی است  [2012 Jan] 
*پشوتن اساطیری همان پیسوتن ساتراپ لیدیه در عهد اردشیر اول و داریوش دوم بوده است  [2011 Dec] 
*تاریخچهً زمان حکومت پادشاهان ماد (کیانی) و دو تَن از قلم افتاده های ایشان  [2011 Dec] 
*اهورامزدا در اصل خدای شراب و شادی بوده است  [2011 Dec] 
*تیگران اول ارمنستان همان ویشتاسپ کیانی بوده است  [2011 Dec] 
*ریشه های اسطورهً رستم و اسفندیار  [2011 Dec] 
*بررسی معنی نامهای مُغ و ماگان  [2011 Nov] 
*از جمشیدی که در سمت چین مقتول گردیده منظور همان داریوش سوم است  [2011 Nov] 
*اویس قرنی همان زرتشت ایرانیان نزد یمنی ها بوده است  [2011 Nov] 
*توروکوهای کردستان قبیله ای از مردمان قفقازی و آریایی هوری و میتانی بوده اند  [2011 Nov] 
*تحقیقی در باب منشأ جشن بابلی- ایرانی کهن گاوگیل  [2011 Nov] 
*معنی نامهای کهن مراغه و بناب  [2011 Nov] 
*معنی خرابات در ادبیات ایرانی  [2011 Oct] 
*معنی نام تبریز  [2011 Oct] 
*معنی لفظی نام اورمیه  [2011 Oct] 
*معنی باخرز و تایباد  [2011 Oct] 
*معنی نام کاسپی  [2011 Oct] 
*نام نواحی جنوب خوزستان در خبر حمدالله مستوفی  [2011 Oct] 
*اصلاحیه ای بر تبدیل حروف در سبک شناسی  [2011 Sep] 
*ریشهً ایرانی کلمات قنات و قائن و قائنات  [2011 Sep] 
*بررسی نام نیاکان منسوب به زرتشت در کتاب هفتم دینکرد  [2011 Sep] 
*معنی نامهای خوی، خوئین، خمین و خامنه  [2011 Sep] 
*نگاهی اجمالی به جغرافیای تاریخی ناحیه اصفهان  [2011 Sep] 
*شهرستان مراغه در جغرافیای تاریخی کهن خود  [2011 Aug] 
*معانی نام شاهنامه ای ریونیز  [2011 Aug] 
*زعفران و کرکم در اصل کلما تی فارسی هستند  [2011 Aug] 
*نظری به نام و نشان خدایان کاسی (اسلاف لران)  [2011 Aug] 
*اصل و نسب اشو زرتشت سپیتمان پیامبرعدالت اجتماعی جهانشمول  [2011 Jul] 
*معنی نامهای مازندران و کاسپی  [2011 Jul] 
*آتلانتیس همان فواصل بین شبه جزیره اسکاندیناوی و شبه جزیره ژوتلند دانمارک بوده است  [2011 Jun] 
*اصلاحیه ای ریشه ای در معرفی زرتشت در ویکیپدیا  [2011 Jun] 
*منظور از اصحاب مدین و قوم شعیب قرآن قوم مادیای اسکیتی بوده است  [2011 May] 
*غزان مغلوب کننده سلطان سنجر همان نیاکان عثمانیان بوده اند  [2011 May] 
*نقد و بررسی فرار خانواده عیسی مسیح به مصر  [2011 Jan] 
*مرکزیت بلخ و بامیان در نقشهً تبتی کهن  [2010 Nov] 
*یک بررسی جدید در باب محل دخمه های کورش دوم و کورش سوم   [2010 Sep] 
*نام و نشان قصبات و شهرهایی کهن در ناحیهً جزیرهً ابن عمر  [2010 Sep] 
*معنی لفظی نامهای کهن ماکو محل واقع در شکاف کوهستان است  [2010 Sep] 
*موضوع سخنرانیهای زینب بنت علی بن ابی طالب صرفاً از معنی نام وی بر خاسته است  [2010 Aug] 
*ریشهً سومری و ایرانی نام ایران  [2010 Aug] 
*عنقا شکل نمادین اساطیری نسبتاً در هم آمیخته شتر مرغ و عقاب و همای سعادت  [2010 Aug] 
*قوم نوح اساطیری تورات همان لویان هیتی (لاویان، لودیان) بوده اند  [2010 Aug] 
*درختان اساطیری زقوم و درخت طوبی قرآن همان زیتون و انار هستند  [2010 Aug] 
*رستم دستان نواده کدام ضحاک به شمار است؟  [2010 Aug] 
*معنی لفظی نامهای اهر، کلیبر، پیشکین و اشتبین  [2010 Aug] 
*آیا اهورامزداپرستی با داریوش از مصر به ایران نیامده است؟  [2010 Aug] 
*اسامی جغرافیایی و تاریخی و اساطیری مهمی که در فرهنگنامه هیتی می توان ردیابی نمود  [2010 Aug] 
*شعیب بن صالح، یاور امام موعود در اساس همان شعیب بن خازم رهبر خازمیان از شعبه های خوارج است  [2010 Aug] 
*معانی لفظی کنعان و اسطورهً طالوت و جالوت مربوط بدان  [2010 Jun] 
*در اساس نامهای آریا و عرب (آرابو)؛ آرامی (آرامو) توتم قبیله ای شیر نهفته است  [2010 Jun] 
*اسطورهً تاریخی کتایون و گشتاسپ مأخذ اساطیر مهمی در ایران و اران است  [2010 Jun] 
*ریشهً مصری اسطورهً کیومرث و گاو اوکدات  [2010 Jun] 
*ریشه و مفهوم نام های اینگوش و چچن  [2010 Jun] 
*ایواز به لغت اوستایی به صورت ای- واذ (ئی وائیذی) به معنی خادم دانای ساقی‌گری است  [2010 Jun] 
*معنی نام و نشان ایل بزرگ کُرد موسوم به بلباس  [2010 May] 
*نظری بر نام و نشان پنج شهر و بندر کهن استان بوشهر  [2010 May] 
*تحقیقی در باب ترکان آغاجری   [2010 May] 
*بررسی نام و نشان و مقام و نقش نیلوفر در فرهنگ قدیم ایران  [2010 May] 
*حماسه آلپمیش نقش اساطیری چنگیزخان در کشورهای آسیای میانه است  [2010 May] 
*بررسی اسامی قبایل باستانی بزرگ ترک که غالباً بر پایه توتم پرستی ایشان است  [2010 May] 
*بررسی اسامی جغرافیایی مناطق و رودهایی در سواحل جنوبی ایران که در لشکرکشی اسکندر و دریاسالارش نئارک از آنها نام برده شده است  [2010 May] 
*در جستجوی معنی لفظی اصلی نام قوم تاتار به توتم همای سعادت ایشان می رسیم   [2010 May] 
*معنی لفظی ایرانی و سکایی نام شهر آلما آتا پایتخت قزاقستان  [2010 May] 
*شرح و تفسیر تازه ای بر شعر فولکلوریک معروف آذری «اوشودوم، اوشودوم»  [2010 May] 
*نقدی بر مقاله "بررسي خاستگاه زرتشت و زرتشت‌گري فرزاد قنبری"  [2010 May] 
*نام شهر زاهدان کهنه اصیل بوده و در اصل به معنی شهر آب زهکشی شده است  [2010 May] 
*نام و نشان کهن شهر زاهدان در تاریخ و اسطوره ها  [2010 May] 
*بررسی ریشه های اساطیری کهن داستان بلوچی گِسُدُک  [2010 Apr] 
*نظری بر برخی از نامهای جغرافیایی کهن و مرموز سمت مازندران و شهرستان آمل  [2010 Apr] 
*بررسی اسامی جغرافیای کهن فناکه، سیرینکس و زادراکرت مربوط به شهر ساری   [2010 Apr] 
*نام و نشان کهن شهر تویسرکان و معبد کهن آن  [2010 Apr] 
*زیارتگاه شاه عبدالعظیم حسنی ری در اصل متعلق به شیخ جمال الدین ابوالفتوح رازی است  [2010 Apr] 
*زیارتگاه حضرت معصومه قم در جایگه معبد اینانا (ایشتار/اناهیتا)  [2010 Apr] 
*بررسی چهار نام از فرهنگ اعلام تاریخی دبا (دایرة المعارف بزرگ اسلامی)  [2010 Apr] 
*معانی لفظی نوبخت، نوبهار و برمک در رابطه با بودا-زرتشت و بلخ  [2010 Apr] 
*هر دوی نامهای کاسپین و خزر نام مناسبی برای دریای مازندران هستند  [2010 Apr] 
*معانی نامهای یثرب و یندد شهر مدینه  [2010 Mar] 
*نظری بر نام و نشان عیلامی دو بنای باستانی استان فارس  [2010 Mar] 
*فرهنگ و زبان و لهجهً آذری جمهوری آذربایجان در خطر اضمحلال و جایگزینی با ترکی عثمانی  [2010 Mar] 
*معضل نه چندان دشوار درک تاریخ و اساطیر مربوط به زرتشت سپیتمان  [2010 Mar] 
*معنی نام فارسی پنج میوه درختی و گیاهی که نامهای مرتبط و مشابه دارند  [2010 Mar] 
*دیو آشموغ (مغزخوار)همان خدای ملی بابلیها یعنی مردوک (ضّحاک مغزخوار) است  [2010 Mar] 
*جواب معمای کیستیِ بت بزرگ کعبه یعنی هُبل، همان اسماعیل است  [2010 Mar] 
*تحقیقی در باب نُه اقلیم و هفت اقلیم و پنج اقلیم هندوان باستان  [2010 Mar] 
*توضیحی در باب ساکنین باستانی آریایی پازیریک در جنوب سیبری  [2010 Mar] 
*نام خلیج فارس در اصل به معنی دریای پایین و زیرین بوده است  [2010 Feb] 
*معنی لفظی کلاردشت  [2010 Feb] 
*بررسی ریشه های ایرانی و ارمنی جشن زنانهً ناهیدی، مردگیران  [2010 Feb] 
*دژ تخت ابونصر شیرازهمان مکان آتشکده آذر خوروچ (آذر خرداد) است  [2010 Feb] 
*تحقیقی در خاستگاه صوفیگری ایرانی و منشأ ابزارهای نمادین ایشان  [2010 Feb] 
*اصلاحیه ای در مقالهً گاهشماري در استان کردستان  [2010 Jan] 
*آیین علوی نه در نواحی انگور بلکه در خود عربستان و جنوب عراق شکل گرفته است  [2010 Jan] 
*نام و نشان نسبتاً دقیق زرتشت و محل نگهداری اوستای عهد ساسانی   [2010 Jan] 
*داستان معراج آسمانی پیامبر اسلام   [2010 Jan] 
*جشن چلّه بزرگ زمستانی (سده) در سنت نیز به غیر از شب آرامش یلدا بوده است  [2010 Jan] 
*ترجمهً جدیدی از متن سنگنوشتهً هخامنشی جزیره خارک   [2010 Jan] 
*بحثی در منظور ایهامی اصلی داستان کوتاه سه قطره خون  [2010 Jan] 
*اعیاد سده، حنوکا و قربان ریشه در یک سنت دینی معروف عیلامیان و بابلیان داشته اند  [2009 Dec] 
*بررسی نام و نشان خدایان مهم عیلام در رابطه با جغرافیای تاریخی منطقه و تاریخ اساطیری ادیان  [2009 Dec] 
*بررسی اساس تاریخی و فرهنگی اسطورهً هفتخوان رستم  [2009 Nov] 
*بالقاسون و بلاساغون شهرهای قبلی و بعدی دختران اساطیری آمازون (هونها،قرقیزها) بوده اند  [2009 Nov] 
*قرقیزها بازماندگان اصیل هونهای حکومتی هستند  [2009 Nov] 
*برصیصای اساطیر اسلامی هیئت اسطوره ای دیگر مانی، پیامبر صوفی است  [2009 Nov] 
*منظور از مردم هفتواد شاهنامه همان قوم هپتالان بوده اند  [2009 Nov] 
*بررسی نام و نشانهای قبایل دهگانه بزرگ حکومتی دولت گوک ترکان  [2009 Nov] 
*مشکل بزرگ ما آذری ها در ایران و حتی خارج کشور  [2009 Nov] 
*چه کسی کفر میگوید؟  [2009 Oct] 
*کمیل بن زیاد که در مقام صحابی مقتول علی بن ابوطالب قرار گرفته، خود همان مانی است  [2009 Oct] 
*بنیانگذاران مکتب شیعی گری شريح بن حارث كندى و عبدالله بن سبا و نسبت آنها با همدیگر   [2009 Oct] 
*عمار یاسر همان زرتشت سپیتمان ملبس اسلامی وارداتی مسلمین از اعراب زرتشتی قدیم است  [2009 Oct] 
*تحقیقی در نام و نشان ایلات قره قویونلو و آق قویونلو  [2009 Oct] 
*تحقیقی در نام و نشان نوروز و مهرگان و هفت سین نوروزی  [2009 Oct] 
*دیدگاه دو رگه لیبرالی و استبدادی الهه بقراط  [2009 Oct] 
*اساس تاریخی روایت نصایح پیامبر به ابوذر با پندهای لقمان حکیم به پسرش و نصایح بزرگمهر به انوشیروان یکی است  [2009 Oct] 
*نام روستای زیبای آقمشهد شهرستان ساری در رابطه با جنگل سفید اساطیری است  [2009 Sep] 
*بررسی نام و نشان قبایل بزرگ دیرین و حالیه کًرد در ارتباط تباری مستقیم آنها با یکدیگر  [2009 Sep] 
*تحقیقی دربارۀ اساطیر پیدایی شطرنج و معنی لفظی آن   [2009 Sep] 
*عزاداری بزرگ و سالیانه ماه محرم نزد ایرانیان در اصل برای همان بزرگترین شکست تاریخی ایرانیان در تاریخ یعنی جنگ قادسیه در مقابل اعراب بوده است  [2009 Sep] 
*رابطه اصول اخلاقی علمی دنیا و منطق و معیار اخلاقی اصیل بومی هند و ایرانی ما  [2009 Sep] 
*اسطوره سمک عیار در اساس خاطره حماسه پیروزی سورنا سردار پارتی اُرد بر کراسوس است  [2009 Sep] 
*نام اساطیری حسین کرد شبستری از امتزاج نام و نشان امیر معزالدین شنسبانی و ملک معزالدین حسین کرت از دو سلسله فرمانروایان غور پدید آمده است  [2009 Sep] 
*معنی لفظی نامهای لَک و لُر   [2009 Sep] 
*ملانصرالدین الاغ سوار در اصل همان خواجه نصیرالدین، وزیر و مراد هلاکوخان مغول است  [2009 Aug] 
*نشانه های واضحی از اساطیر خدایگانی مصری در تورات و اساطیر یونانی   [2009 Aug] 
*دلایلی که چارتاقی نیاسر را معبدی میترایی نشان میدهند  [2009 Aug] 
*معمای سادهً نام مادر امام چهارم شیعیان  [2009 Aug] 
*یحیی بن عمر،علوی انقلابی عهد حسن عسکری، اساس تاریخی مهدی موعود است   [2009 Aug] 
*معانی اسامی تور ، ترک ، سکا، اسکیت  [2009 Aug] 
*معمای تاریخی بزرگ بردیه اصلی و بردیه فرعی  [2009 Aug] 
*اوپیته فرمانروای سیاس ناشناس ماندهً سلسله ماد  [2009 Aug] 
*مأخذ هیتی کهن اسطورهً لیلی و مجنون  [2009 Jul] 
*سوبی نام کهن باسمنج-سعید آباد ناحیه چمنزاران معروف دامنه شمالی کوه سهند است  [2009 Jul] 
*وجه اشتراک ابراهیم روایات اسلامی با گئوماته زرتشت  [2009 Jul] 
*کهن ترین همنوازی جهان در ایران یا کارگاه جام سازان عیلامی  [2009 Jul] 
*معنی لفظی نام زنوز و جلفا  [2009 Jul] 
*از رابعه و بکتاش اساطیری همان آمیتیدا/پان ته آ و همسرش آبرادات/سپیتمه منظور هستند  [2009 Jun] 
*بابک خرمدین در آذربایجان بیشتر تحت نام حماسی خود کور اوغلو زنده مانده است  [2009 Jun] 
*بررسی اساس تاریخی داستان پان تئه آ در کورشنامه گزنفون  [2009 Jun] 
*ورجمکرد اوستا همان منطقهً قره باغ است  [2009 Jun] 
*معنی لفظی نام علمدار گرگر  [2009 Jun] 
*فریبکاران تاریخ  [2009 Jun] 
*تحقیقی در باب نام ونشان رود معروف نیل ، سرزمین مصر و قاره آفریقا   [2009 Jun] 
*سبلان و دو قله معروف آن همان کوه مقدس اوستایی هوکر و قلل اوشیدم و اوشیدرن هستند  [2009 Jun] 
*کنگ دژ روایات ملی نام مشترک تخت جمشید، همدان، گنجه، بابل و نینوا است  [2009 Jun] 
*ریشه پهلوی واژه فندق   [2009 Jun] 
*نام و نشان کهن برخی از جزایر ایرانی خلیج فارس  [2009 Jun] 
*نبرد مجیدو (سده 15 ق.م) که در اساطیر دینی تحت نام نبرد هارمجدون، گذشته در آینده شده است  از گاهشمار تاریخ ایران و جهان [2009 May] 
*نام آریائیان میتانی، ماننایی، مادی و کاسی جملگی به معنی مردم شراب و شادی بوده است  [2009 May] 
*آتشکده ماربین اصفهان و ایزد شیر-اژدهاوش آن  [2009 May] 
*آتشکده ماربین اصفهان و ایزد شیر-اژدهاوش آن  [2009 May] 
*معنی لفظی نامهای قدیمی بندرعباس و میناب  [2009 May] 
*پادشاه کشورگشای ماد کواکسار همان کیخسرو شاهنامه است  [2009 May] 
*جزیره کیش همان سرزمین اساطیری دیلمون سومریان است  [2009 May] 
*جریانهای فکری دوران محمد بن زکریای رازی نقدی کوتاه در تکمیل بخشی از مبحث رساله اسماعیل وفا یغمایی  [2009 May] 
*تحقیقی در باب نام و نشان مریم و یوسف انجیل ها  [2009 May] 
*گاهشماری پارسیان هخامنشی و نام ماههای آن از بابلیان اخذ شده است  [2009 Apr]