توضیحی در باب ساکنین باستانی آریایی پازیریک در جنوب سیبری
جواد مفرد کهلان
در عهد باستان در حوالی پازیریک چهار قبیله هون (اسلاف اسب پرست قرقیزها) و کیوشه ها (یوئه چی ها، کوشانها؛ تخاران سیمرغ پرست) و ووسونها (اسلاف بلغاران) و سرانجام دسي مساها (ماساگتهای کناری) میزیسته اند و همه چیز دال بر این است که خود پازیریک محل سکونت همین دسی ماساها (یعنی ماساگتهای کناری؛ یانتی آسایی های بعدی منابع کهن چینی) بوده است. مطابق هان شو تاریخ رسمی دودمان هان در چین؛ فرمانروای هونها؛ دسی ما ساها را شکست داده و شهر مرکزي حکومتی ایشان را به آب بست (لابد این آب تبدیل به یخ نگهدارنده فرش و اجساد شد). در تصاویر اشیاء باستانی پازیریک مردم هندواروپایي را مشاهده میکنیم و همچنین گوزن-انسانی که سیمرغی را خفه میکند. گوزن- انسان توتم ماساگتها (گوزن بزرگان) و سیمرغ توتم یوئه چی ها (وایوچی ها=پرستندگان پرنده دانا/سیمرغ) بوده اند. کلمه کوشان (کیوشه) هم باید از ریشه قوش (کوش) به ترکی یعنی پرنده اخذ شده باشد. لابد از سیمرغ اساطیری سمت سیستان و سرزمین کوشانیان در افغانستان نیز در اصل همین ایزد قبیله ای سیمرغ شکل کوشانیان مراد گردیده است. ووسونها یعنی سگپرستان نیاکان سرخ ریش بلغاران در سمت غرب آنجا در اطراف ایسیک گول مي زیسته اند. در مجموع یعنی ساکنین پازيریک همان ماساگتها (اسلاف آلانها؛ اوستي های کنونی) بوده اند که زبانی از ریشه ایرانی داشته و دارند و بعدا در مقابل هجومهای هونها به قفقاز آمده اند و اکنون اوستی (آسی=مردم گوزن پرست) نامیده میشوند. شاخه ای از همین ماساگتها که در سمت دریاچه آرال می زیسته اند کورش را زخم زده و به قتل رسانده اند. به نظر میرسد عنوان مسلم به نظر می رسد که نام ایرانی ماساگت ایشان، هم معنی ماهیخوار و هم "مه سکا (گوزن بزرگ) پرست" را می داده است. در واقع هرودوت هم در باب ایشان ميگوید که "ماساگتها ماهیخوار هستند و پرستنده ایزد آفتاب (با توتم گوزن خدا)". نام دسي ماسا حاوی کلمه "ماسا" به معنی ماهی یا "مه سکایی" یعنی گوزن بزرگ (مرکب و توتم ایزد خورشید ایشان) است.
منبع:پژواک ایران