هشت عکس فوری از آلبومی خصوصی برای ۶۷ ساله‌گی پرویز قلیچ‌خانی
مهدی اصلانی

 

 

تو این روزگار کَسونی هستند که به هزاران کَس می‌ارزند و اونارو نمی‌شه با هیچ‌کسِ دیگه جز خودشون تاخت زد، که رفیق تاخت‌زدنی نیست و قیمتش به شماره نیاید. گفتن و نوشتن در باره‌ی کسی که هم رفیق است و هم برادر، نوشتن از فرزند خاک و طفلِ شیرینِ تیردوقولو، کاری است نه چندان ساده برای الکنی چون من.
تصویر اول: سال ۱٣٣۹ پشتِ انبار‌گندم، میدان شوش، نزدیکِ میدان تره‌بار و میوه. پسرکی گرد و قلنبه و کار‌دُرست و بدن ریخته، با بچه‌های تیر‌دو‌قلو و صابون‌پز‌خونه شرطی می‌پرید پشتِ وانتِ هندوانه. بقیه جخ زور که می‌زدند، با یه هندوانه زمین می‌خوردند، اون اما همیشه هم‌چون ژیمناستی قابل با دو هندوانه در دست، جفت‌پا از پشتِ وانتِ در حالِ حرکت، سالم کفِ آسفالتِ خیابون فرود می‌آمد. چه باک از طعن حسود و سعایت غمازان و کشیده‌ی آب‌دارِ پدرِ از کار برگشته بر گونه‌هایش و چغلی هم‌سایه‌ها که: «مش آراز، چه نشستی که شاه‌پسرت هندونه کف می‌ره اون هم جفت جفت.»  سرخی و مزه‌ی هندوانه با شورابه‌ی خون خوش‌تر. خون و خاک و جمالِ بچه‌ی خاک را عشق است، که شورش و عصیان ذاتی‌ی بچه‌ی خاک است.                                                                     

تصویرِ دوم: می‌خواست والیبالیست شود، روزگار اما سرنوشتی دیگرگون برایش رقم زد. سال ۱٣۴۱ منصور‌خانِ امیر‌آصفی سر‌مربی باشگاه کیان بازی او را پسندید و از تیم دوم باشگاه -البرز- به کیان برد و یکی از اون پیراهن‌های راه‌راهِ خوش‌قواره‌ی کیان را تن‌خورش کرد. منصور‌خان از آموزشگاه‌ها وی را زیر‌نظر داشت. اولین سفرِ فوتبالی در بازی‌های آموزشگاهی این‌گونه رقم خورد: پدر ناتوان از پرداختِ هزینه‌ی سفر. امیر‌خان، دست‌گیر شاگرد شد و اجازه‌اش را از "مش‌آراز" گرفت و با ٣۵ تومان پولِ ‌تو‌جیبی و ره‌توشه‌ی راه، اولین مسافرتِ فوتبالی پرویز که هنوز تا "خانِ" فوتبال شدن فاصله داشت مهیا شد. کم‌تر کسی حدس می‌زد طفل شیرین و بچه‌ی دوست‌داشتنی صابون‌پزخونه با فاصله‌ای کوتاه در هجده ‌سالگی به تیم ملی دعوت خواهد شد. سال ۱٣۴۲ برای اولین بار به تیم ملی دعوت و در امجدیه مقابل هندوستان نیم‌کت‌نشین شد. تا پایان بازی رو نیمکت این پا و آن پا می‌کرد و چشمش به دهان آقا‌فکری دوخته شده بود که بگه: پرویز پاشو گرم کن. جِلز‌‌وِلز می‌کرد تا از جا بلند شه و یکی از اون پرش جفتی‌های رو وانت هندوانه رو با ضرب و زورِ ماهیچه‌های ساخته‌ شده‌اش به رخ بکشه. نوبت بازی بهش نرسید و او هنوز باید دندان به جگر می‌گذاشت. این اولین و آخرین نیم‌کت‌نشینی پرویز بود. هیچ‌وقت نیم‌کت را دوست نداشت. هنوز هم ندارد. هیچ‌گاه در فوتبال دوم نبود. میراث‌اش از دارِ دنیا دو هنر بود. رفاقت و فوتبال. هر دو را از کوچه به ارث برده بود. او برای صیقل دادن هنرِ دوم‌اش هیچ کم نگذاشت، آن‌گونه که برای رفیق کم نفروخت. تمرینِ فوتبال که تمام می‌شد یه پاش استخرِ قهرمانی‌‌ی امجدیه بود و کُر‌کُری با بچه‌های واتر‌پلو، یه پاش رو تشک ژیمناستیک و بدن‌سازی‌های ابداعی‌اش که هیچ‌کس جز خودش از پسش بر‌نمی‌اومد. عینهو آشپزی و غذا درست کردن‌های من‌در‌آوردیش که از فرطِ تندی هیچ‌کس جز خودش حریف‌اش نمی‌شد. بعد‌تر هم که به سیاست زد این‌گونه بود. همیشه باید در مرکز و کانون خطر قرار می‌گرفت.

                                                                       

تصویر سوم: سال ۱٣۴٣ زمانی‌که شش شاهینی معروف از حضور در تیم ملی سرباز زدند، آقا فکری شش جوان را جایگزین معترضین کرد. چشم بر‌هم گذاشتیم نزدیک نیم قرن گذشت. انگار نه انگار که ۴٨ سال پیش این کیانی شجاع، شاگردِ منصور خانِ امیر‌آصفی چگونه پاسخِ اعتماد مرشد را سرفرازانه داد و توسط آقا‌فکری به تیم اصلی فراخوانده شد. آسمانِ المپیکِ توکیو در سال ۱۹۶۴ میلادی شهادت به درخشش ستاره‌ی اول فوتبال سرزمین‌مان داد. به سرعت قد کشید. از خاک سر برکشید و چشم باز نکرده هم‌قدِ کاج‌های استادیوم المپیک توکیو شد. در بازگشت از ژاپن مجلات ورزشی از ظهور ستاره‌ای درخشان در آسمان فوتبال ایران خبر دادند. عطاء بهمنش لقبِ "تانک تیم ملی ایران" را به وی بخشید، حالا دیگر دختر مدرسه‌ای‌های محله که موهای دم‌اسبی‌شون را با روبان‌های قرمز می‌بستند، پشتِ جلدِ کلاسوراشون را مزین به اولین عکسِ "تانکِ تیم ملی" در کیهان ورزشی کرده و آن‌را به سینه می‌فشردند و پُزِ بچه‌محلشون را می‌دادند و چشم به راهِ بازگشتِ پرویز‌خان از تمرین، تا خنده‌ی معصومانه و دزدانه‌شان را نثارِ بچه‌محل و رعنای تیر‌دو‌قلو کنند. و پرویز‌خان که دیگر هیچ‌کس او را پرویز صدا نمی‌زد، شده بود خانِ فوتبال، و دریغ نداشت تا آن امضای بزرگ و معروفِ تخم‌مرغی و بیضی شکل‌اش را نثارِ بچه‌محله‌ای‌ها کند. برخی دخترکان جوان به بهانه‌ی نذری و بردن پیام برای مامان عادله به دور از چشمِ اغیار با دارچین اسمش را روی شله‌زرد نذری می‌پاشیدند، تا حاجیه خانم که حالا تیر‌دو‌قلو رو کاکلِ پسرش می‌چرخید، نیم‌نگاهی بدان‌ها داشته باشد.


تصویر چهارم: از میان کَسانِ کَس، پاره‌ای آدمیان تنها و تنها به واسطه‌ی پدید‌آوردن یک اثر مانده‌گار تاریخ شده‌اند. سید جواد بدیع‌زاده با "شد خزان". حسن گلنراقی با "مرا ببوس" و پرویز قلیچ‌خانی با آن مانده‌گار، گُلِ گُل. ۲۹ اردیبهشت ۱٣۴۷حدود یک سال از جنگ شش روزه و تحقیر بزرگ سپری می‌شد. در روزی که همه‌ی ایران در امجدیه خلاصه شده. بازی آغاز می‌شود. سکوتی مرگ‌بار پس از گل اولِ اسرائیل ایران را فرا‌گرفته. به ناگاه بغضِ ملتی در استادیوم پیرِ شهر به واسطه‌ی پای راست فرزندِ خاک ‌می‌ترکد. پاس حسین فرزامی، حرکتِ یکه‌سوار فوتبال ایران تا نیمه‌های زمین و شلیکی که ویسوکر، گلر پر‌آوازه اسراییل را به قول فوتبالی‌ها چمن داد. باقی شادی‌ی شهر بود و امیدِ همه‌ی بغض فروخورده‌گان آن سال‌ها که در استادیوم پیرِ شهر به رقص ایستادند و جز سلام و بوسه و اشک دیگر واژه‌گان از معنا تهی: با اره بریدن سر موشه‌دایان را/ با اره بریدن سر موشه‌دایان را/ عجب ختنه‌سورونی/ عجب ختنه‌سورونی/. شوت قلیچ تورو پاره کرده/ ... بچه‌ی‌ پشتِ انبار گندم، خانِ فوتبال شده و تا امروز همه‌‌ی فوتبالی‌ها پرویز‌خان خطابش می‌کنند.
تصویر پنجم: پائیز سال ۱٣۶۲ افتخار فوتبال آسیا از چاپ‌خانه نشریه ی "کار" تحویل گرفته و با وانت، کار توزیع می‌کند. مرگ‌فروشان یک به یک بساط جمع می‌کنند. دست‌گیری اتفاقی هبت، کارستانِ پایانِ آگاهانه‌ی زندگی بهروز به دستِ خود. به سراغش می‌آیند. از پُشتِ‌بامِ خانه‌ی زرین‌لعل تا فوزیه را بام به بام می‌گریزد. یک هفته‌ای مخفی است و بعد غریبی و غربت بزرگ آغاز می‌شود. با بیست سال تاًخیر در زمستان ۶۲ پا به خاک ترکیه گذاشته و دعوتشان را پاسخ می‌دهد. بیست سال قبل وقتی در جامِ عمرانِ منطقه‌ای از ملی‌پوش ترک‌ها "اور" یک هیچ‌کاره ساخت، مسئولین گالاتاسرای خواهان جذبش بودند که نشد و نرفت. این بار افسرِ تُرکِ پاسگاهِ مرزی در دوبایزید، در بازجویی و خطر دیپورت و بازگرداندن به ایران وقتی می‌فهمد فوتبالیست است و کاپیتان تیم ملی ایران و تازه تیم محبوب‌اش گالاتاسرای خواهانش بوده، کلاه از سر بر داشته و "بویور افندیم" گویان تا استانبول هم‌راهی‌اش می‌کند، و این شاید تنها مرتبه‌ای‌است که فوتبال به دادش می‌رسد.


تصویر ششم: "بی‌مرد مانده بود پائیز/ آن بیوه‌ی غم‌انگیزِ مهربان." پائیز سال ۱٣۶٣ بعد از دریافتِ خبرِ ضربه‌ی کمر‌شکن و خانمان‌بر‌انداز به تشکیلات فدایی، بغض کرده بر کنارِ بغاز در استانبول با چشمانی که از همه‌وقت ریز‌تر است فارغ از هیاهو و غوغای پرنده‌گانِ آبی بر یافتن دانه‌های اهدایی توریست‌ها، بطری راکی را لاجرعه سر می‌کشید. احمد کایا گوش می‌دهد و سیگارش را می‌‌گیراند، و این‌چنین عمقِ تلخی غربت در جانش ته‌نشین می‌شود. به فکر سیر کردنِ شکم کسانی است که هنوز هم‌سازمانی‌شان است. بالاخره یک‌جا آشپزی‌ ابداعی‌اش کارساز می‌شود. بدونِ آن‌که کسی متوجه شاه‌کار! آشپزی‌اش شود با مخلوط کردن یک کیلو گوشت چرخ‌کرده و چهار کیلو سویا به ضرب و زورِ "آجی" و ادویه‌جات ترکی غذایی طبخ می‌کند که هیچ‌کس را توان تشخیص گوشت از سویا نباشد.        

تصویر هفتم: هجرت بزرگ آغاز می‌شود. ستاره‌ی تاب‌ناک و "نرِ" فوتبالِ آسیا با پشت‌بازو و کوپالی که هنوز رشک‌بر‌انگیز می‌نماید، در گمرکِ فرشِ ریپوبلیکِ پاریس به جای سه‌ نفر، یک‌تنه کامیون فرش خالی می‌کند تا بخشی از دست‌رنج و پولش را به نامِ "فدایی" که جوانی به نازش گذاشت بخشد. محلل دعواهای خانواده‌گی است و اسرار مگوی بسیار در سینه دفن کرده. تقریباً هیچ جا‌به‌جایی و اسباب‌کشی فعالان تشکیلات در پاریس بی‌حضور پرویز‌خان که دیگر شده "عمو" ناممکن است. از آمریکا زنگ می‌زنند پاریس که: "عمو" داریم می‌آییم لندن کسی را انگلیس سراغ نداری یه هفته بریم خونشون پول هتل ندیم. و عموی آواره‌ها با یه تلفن از طریق شبکه‌ی دوستی رشک‌بر‌انگیزش که چونان خط‌شیری از قطب جنوب تا ترکیه و هندوستان امتداد دارد کارساز می‌شود. تا زمانی‌که توانش بود و بدن رخصت می‌داد، دست‌گیرِ کسانی از خانواده‌های زندانیان از بند‌رسته می‌شد. تمامِ شصت‌و‌هفت سال‌ زندگی‌اش را سرویس داد و جخ یک‌دهم آن سرویس نگرفت.
تصویرِ هشتم: زمستان سال ۱٣۶۹ با تغییر شناسنامه‌ تولدی دوباره می‌یابد. آرش. سیاست در وجهه سازمانی و تشکیلاتی برایش به آخر می‌رسد. آرش اما؟ مجله در‌آوردنش هم ابداعی خودش است. عینهو زمانی که از نظر قد و قواره به جلال طالبی و همایون بهزادی نمی‌رسید اما با فاصله و لنگ که می‌پرید، یه گردن سر بود و شهیدشون می‌کرد. عمراً رو سرِ پرویز‌خان کسی نتونست سر بزنه. چند ماه دیگر ۲۲ ساله‌گی آرش‌اش را باید جشن بگیرد. گفت: شامیت نظرت چیه؟ می‌خوام یه شماره ویژه در بیارم ۱۰۰۰ صفحه. گفتم: پرویز، جونِ اولدوزت، جونِ نوه‌هات، آرتروز می‌گیرند خواننده‌های آرش از سنگینی مجله، تازه فکرِ پاکت و هزینه‌ی پست رو کردی؟ کمر‌شکن است. کلاه را تا روی ابروانش پایین می‌کشد و چشم ریز می‌کند. می‌شنود اما گوش نمی‌دهد. تو بدن‌سازی است پرویز‌خان. می‌دانم، بالاخره کار خودش را می‌کند. وقتی شماره صد آرش را هم تدارک می‌دید همین مدل برخورد کرد. یه روز آمد و گفت: شامیت می‌خوام یه مجله درآرم موندگار شه و تو چشم بره. که تو چشم رفت، آرش ۱۰۰. پرویز‌خان که دوباره شده پرویز، شیره‌ی جانش را نه از بلندای جیحون که از کمانِ آرش به درازای مطبوعاتِ تبعید پرت کرد. قلیچ و آرش ۲۲ سال است که یکی شده‌اند. پرویز قلیچ اما جدای از آن گلِ مانده‌گار که حافظه‌ی تاریخ شد، از خاکستر سر بر آورد. پاره‌ای آدم‌ها بی‌هراس از باخت به استقبالِ آن رفته و از خاکسترِ خویش سر ‌بر‌ می‌آورند. 

تصویرِ آخر: که اول و آخر، رفاقت است و بس.                   * * * این نوشته به مناسبت ۶۵ ساله‌گی پرویز به پیشنهادِ نجمه موسوی، قلمی شد. قرار بود جشنی بزرگ در فرانکفورت تدارک کنیم که نشد.

منبع:پژواک ایران


مهدی اصلانی

فهرست مطالب مهدی اصلانی در سایت پژواک ایران 

*از باکارا تا جمکران؛ از میامی تا جماران  [2023 Dec] 
*شاملو‌زنی! استنفورد، عباس میلانی و دکتر گرامی   [2023 Oct] 
* بهار می‌خواهیم.  متن سخنان تجمع ۱۱ مارس. فرانکفورت [2023 Mar] 
*۲۲ بهمن! خانه در بهشت نداشتیم اما ساکن جهنم شدیم  [2023 Feb] 
*«حصرنامه»‌ی میرحسین یا پایبندی به انقلاب اسلامی   [2023 Feb] 
*آقای بودستروم! به‌راستی این‌گونه از جنایت سخن گفتن سخت شگرف است   [2023 Jan] 
*راه روی مرگ- هزار چلچله‌ی بهارزا، دفن‌شده بر گم‌گورها  [2023 Jan] 
*سیندرلا / توئیتی که آرشیو‌شد لنگه کفش شیشه‌ای که اندازه‌ی پای هیچ‌کس نیست  [2023 Jan] 
*یلدا نوشت/ رد پایی از خون و باریکه‌ای از خاطره   [2022 Dec] 
*سهیلا وحدتی، چوپان خیرخواهی که نفی را نفی می‌کند   [2022 Nov] 
*آقای یوران ببخشید!   [2022 Jul] 
*زن‌ستیزی نه! زن‌زدایی  [2022 Mar] 
*آیت‌آلله‌زاده‌ی مارکسیست، چپ‌کشی یا قتلِ فکرِ مخالف   [2022 Feb] 
*سال‌هاست که آواز قناری شهید قارقار کلاغ است  [2021 Nov] 
*«تلخ چون قرابه‌ی زهری؛ خورشید از خراشِ خونین گلو می‌گذرد»  [2021 Oct] 
*«ابلیس خدای بی‌سروپایی ست؛ انگشت‌نما شده به ناپاکی»*  [2021 Aug] 
*دختر بابام‌ ام، دکتر عباس میلانی و استنفورد   [2021 Jul] 
*زارممد! خودتو ضایع نکن! نرو!  [2021 Jul] 
*خلق کوپن‌فروش  [2021 May] 
*ارتفاع ابتذال   [2021 May] 
*بر کدام مُرده‌ی پنهان می‌گرید این سازِ بی‌زمان؟  [2021 Apr] 
*پوزیسیون و ‌‌اپوزیسیون، آب‌هویج بستنی یا معجون  [2021 Apr] 
*عیدنوشت: جواد وستینگهاوس و جواد یساری   [2021 Mar] 
*سکولاریسم، «فاعتبروا یا اولی‌الابصار» و خانم شیرین عبادی   [2021 Jan] 
*«به جز تصویرِ دوردستِ من نیست.» (نگاهی به «این بامداد خسته»)  [2020 Dec] 
*شاملو و حاج‌سیدجوادی و حکایت ۴ نامه   [2020 Nov] 
*«جانی پُراز زخمِ به‌چرک درنشسته.» (۱) نگاهی به کتاب تابوت زندگان  [2020 Oct] 
*«آواز نگاه از دریچه تاریک»: روایت‌ خانواده زندانیان سیاسی از دهه ۶۰   [2020 Sep] 
*معرفی کتاب: «آواز نگاه از دریچه‌ی تاریک» منتشر شد  [2020 Aug] 
*پری بلنده  [2020 Jul] 
*تنها یک راه دارد   [2020 May] 
*بهر آزادی‌ی قدس از تورنتو باید گذشت  [2019 Dec] 
*صبح به‌خیر عالی‌جناب قاتل!‏   [2019 Nov] 
*هنوز دردناک‌ترین ترانه‌هاشان را نخوانده‌اند *   [2019 Aug] 
*جنون را نشانی از این آشکارتر؟ *   [2019 Aug] 
* نه مُردنِ شمع و‎ ‎‏ نه بازماندنِ ساعت*   [2019 Jul] 
*شغالی که ماهِ بلند را دشنام گفت  [2019 Jun] 
*«باید تماشای خود‌ویرانی انسان را از سکه انداخت»   [2019 Jan] 
*دست‌خط! نه خط‌خوردگی‌ دست. مسئله این است آقای بهکیش   [2018 Dec] 
*«بازماندگان در صف نخست دادخواهی راستین تابستان ۶۷ هستند»   [2018 Dec] 
* قاضی مقیسه سرسپرده‌ی ساطور و دارِ قاتلان است  [2018 Aug] 
*هذیان تابستانی  [2018 Jul] 
*درگذشت امیرانتظام دست‌کاری‌ی حافظه در روایت مخدوش  [2018 Jul] 
*تکثیر زخم، گفتمان توجیه نگاهی به بیست‌و‌نهمین کنفرانس بنیاد پژوهش‌های زنان ایرانی. [2018 Jun] 
*فسقلی گز بده  [2018 Mar] 
* فرمون کجایی که حجاریان قیصر را کشت  [2018 Jan] 
*آب‌گوشتِ گربه، واگویی‌ی روایتی مخدوش   [2018 Jan] 
*می‌دانستند دندان برای تبسم نیز هست! تنها بردریدند  [2017 Oct] 
* طوفان خنده‌‌ها، تمیز بمانید آقای بابک داد  [2017 Aug] 
*آقای کروبی من با شما پدرکشته‌گی دارم  [2017 Aug] 
*بچه‌ها بلند شین خمینی مرد!   [2017 Jun] 
* نگاهی به لقب‌سازی‌های اکبر گنجی  [2017 May] 
*کسب و کارش مرگ بود  [2017 Jan] 
*جعبه سیاه  [2016 Aug] 
*به بچه‌های دروازه غار بگین «داش‌عباس» مُرد   [2016 Jan] 
*آقای طاهری‌پور با این کفش‌های لنگه‌ به لنگه راه به جایی نخواهید برد   [2015 Dec] 
*کاپیتان هفتاد ساله شد  [2015 Dec] 
*سازمان اکثریت؛ هم‌صدایی با قدرت و «کمیسیون حقیقت‌یاب» مقام عظما  [2015 Oct] 
*و حاشا این خروس را سرِ بُریدن نیست  [2015 Jul] 
*نقدی بر نحوه‌ی پوزش‌خواهی بی‌بی‌سی از اکبر گنجی  [2015 Jun] 
*نگاش نکن ظریفه؛ شیش نفر رو حریفه و اسکار یواشکی برای مسیح علی‌نژاد  [2015 May] 
*عزیز اصلی هم رفت  [2015 Apr] 
*به جای تبریک نوروزی؛ جواد وستینگ‌هاوس. جواد یساری  [2015 Mar] 
*پيش‌مرگِ بهارم؛ اسفندم، از کوچه دردار تا سرزمين وايکينگ‌ها  [2015 Mar] 
*به کوری‌ چشمِ شاه عکس آقا تو ماه نمایون شده  [2015 Jan] 
*بدرود رفيق لب‌دوخته  [2015 Jan] 
*آقای مهاجرانی ولی افتاد مشکل‌ها  [2014 Dec] 
*آقای بهنود! روشن‌فکر دماسنج جامعه است نه بادنمای آن  [2014 Nov] 
*حالا کو تا بهار بیاید. برویم از برگ‌برگِ پائیز گریه برچینیم  [2014 Oct] 
*همیشه کسی هست تا از دریا بگوید  [2014 Sep] 
*«و هنوز از چشم‌ها خونابه روان است.» آمارِ واقعی کشته‌گان تابستان 67 مهدی اصلانی  [2014 Jul] 
*نام همهٔ فرزندان اسماعيل است، فروغِ جاودان. مرصاد. کشتار تابستان ۶۷  [2014 Jul] 
*از دروازه‌غار تا اشرف؛ از اشرف تا لندن  [2014 Mar] 
*آوازه‌خوان نه آواز؛ شرم رقیه دانشگری و مسئولیت فردی  [2014 Mar] 
*پری بلنده  [2014 Feb] 
*نوزده بهمن؛ موسی خیابانی؛ سیاهکل؛ پایکوبی اکثریت  [2014 Feb] 
*«نشود آن‌که بشود که نشود. امام خمینی» و آن سال وبایی   [2014 Jan] 
*پیروزی وجدان بر وظیفه. زانو زد اما تسلیم نشد  [2013 Dec] 
*شگرف است! این حد خون‌سرد از جنایت گفتن  [2013 Nov] 
*چيدنِ گل سرخ با تبر  [2013 Oct] 
*می‌خواهم ببوسم‌ات! نشانی خانه‌ات کجاست؟  [2013 Aug] 
*یکی از قاتلین رفقایم وزیر شد. تکبیر برادران!   [2013 Aug] 
*اکبر قاتل  [2013 May] 
*فردین و فروردین  [2013 May] 
*اکبر شالگونی هم رفت؛ سفر به خیر مسافرِ جاده‌ی شمشیر   [2013 Jan] 
*هشت عکس فوری از آلبومی خصوصی برای ۶۷ ساله‌گی پرویز قلیچ‌خانی   [2012 Dec] 
*بند هشت، زندان گوهردشت متن سخنان مهدی اصلانی در دادگاه لاهه [2012 Oct] 
*خدا، شاه، ميهن، ابرو‌کمانی سلطنت در دام‌چاله‌ی رژيم اسلامی  [2012 Jul] 
*تبهکارِ تحقير‌کار اعدام بايد گردد! «آی نقی» خودت اصلاح‌طلب‌ها را اصلاح کن  [2012 May] 
*رجبعلی مزروعی را با سیاهکل چه کار  به بهانهٔ حضور رجبعلی مزروعی در مراسم سياهکل سازمان اکثريت [2012 Feb] 
*"تابستان۶٧، پرونده‌ای‌ست هنوز ناگشوده" متن سخنراني در پارلمان اروپا   [2011 Nov] 
*خودشيفته‌گی بدخيم، دير تشريف‌فرما شده‌ايد آقای گنجی! لطفاً ته صف  [2011 Nov] 
*zoroo با خاطره و یادِ بلندِ بهروز سلیمانی  [2011 Nov] 
*کجای این بازی عدالت است؟ برای محمد نصرتی و شیث رضایی  [2011 Nov] 
*ما هنوز زنده‌ایم   [2011 Oct] 
*خاوران، تفاهمِ وجدان‌های زخمی  [2011 Aug] 
*طاقت بیار رفیق به جان‌سوخته‌گی‌های ایرن و محمود معمار‌نژاد [2011 Aug] 
*دروغ می‌فرمایید! شما مخالف اعدام نبودید  [2011 Jun] 
*آقای کروبی هیچ می‌دانید خاوران کجاست؟   [2010 May] 
*سازمان اکثریت، اراده‌ی معطوف به قدرت برخورد با گذشته یا فرار به جلو؟   [2010 Mar] 
*احمد رشیدی‌مطلق کیست؟ علی شعبانی؟ فرهاد نیکو‌خواه؟ محمود احمدی‌نژاد؟ [2010 Jan] 
* در گذشت آیت‌الله منتظری. بازنگرى‌اى نادقیق به یک رخ‌داد تاریخی.  [2009 Dec] 
*رندان سلامت می‌کنند، جان را غلامت می‌کنند   [2009 Sep] 
*پنجم شهريور ۶۷، آغاز چپ‌کُشی در زندان گوهردشت  [2009 Aug] 
*خاکستری  [2008 Sep] 
*اعتراض   [2008 Sep] 
*فرزندان نسل خاکستری   [2008 Sep] 
*شامیت  [2007 Dec]