PEZHVAKEIRAN.COM اپوزیسیون متحد جمهوری اسلامی چیست و چگونه بوجود می‌آید،
 

اپوزیسیون متحد جمهوری اسلامی چیست و چگونه بوجود می‌آید،
علی شاکری زند

بخش دوم

بسوی تشکیل

اپوزیسیون بالفعل اصیل

یادآوری

در بخش نخست این نوشته یادآور شدیم که همه‌ی هم‌میهنان خارج از کشور را که با جمهوری اسلامی مخالفت می‌کنند نمی‌توان «اپوزیسیون خارج از کشور» نامید. اکثریت بزرگ آنان، از آنجا که متشکل نیستند یا در عمل تمایلی به مبارزه نشان نمی‌دهند، جزو «اپوزیسیون بالقوه» بشمار می روند، و حتی از میان آنان نیز اقلیت کوچکی، از انجا که از ج. ا. که خود را از پایه‌گذاران و صاحبان آن می‌دانسته‌اند، رانده و از سوی آن سرکوب نیز شده‌اند، جزو رقیبان آن محسوب می‌شوند و نه از مخالفان آن.

* *

چنانکه پیش از این یادآور شدیم تشکیل نخستین سازمان اپوزیسیون بالفعل اصیل به ابتکار دکتر شاپور بختیار آخرین نخست‌وزیر نظام مشروطه‌ی پادشاهی، با آمدن او به خارج، در کشور فرانسه، اعلام شد. این‌را هم یادآوری کردیم که رقیبان جمهوری اسلامی چه در دورانی که هنوز تماما در کشور بسر می‌بردند و چه پس از پناهندگی به کشورهای برخوردار از «دموکراسی لیبرال و بورژوا» بوق و کرنای «افشاگری» علیه بختیاری را که حال پناهنده‌ای مانند خود آنان بود، تا قتل فجیع او بزمین نگذاشتند. اما رژیم سفاک تنها به قتل شخص بختیار که از اولین روزها در پی ارتکاب آن بود، قانع نبود. در فاصله‌ی میان اولین نقشه‌ی قتل او به دست باند انیس نقاش تا ششم اوت ۱۹۹۱ که رژیم مافیایی در این جنایت موفق شد، شمار مهمی از برجسته ترین همکاران او، بویژه دکتر عبدالرحمن برومند یار دیرین بختیار و رییس هیأت اجرائی سازمان او را درخاک فرانسه، و کشورهای دیگر به قتل رسانید.

برای سیر اپوزیسیون بالقوه که با خروج هرچه بیشتر مخالفان از کشور شمار ان روزافزون بود بسوی یک اپوزیسیون بالفعل گسترده وجود بختیار و یاران نزدیک و با تجربه‌ی او غنیمتی بزرگ بود. محدودیت های موجود بر سر راه فعالیت سیاسی در ربع قرن پیش از ضدانقلاب خمینی سبب شده‌بود که عدم آشنایی با فعالیت سیاسی که مستلزم تجربه‌ی عملی در چارچوب سازمانهای سیاسی و مدنی است به یکی از ضعف‌های سیاسی مهم جامعه‌ی ما تبدیل گردد. فقدان چنین تجربه‌ای که یک نقیصه‌ی فرهنگی و حیاتی است سبب شد که آماتوریسم سیاسی دامنگیر مخالفان اصیل و صمیمی جمهوری اسلامی گردد. چنین نقیصه‌ای تنها با وجود سازماندهان مجرب و بویژه رهبران سیاسی استخوانداری مانند بختیار و یاران او می‌توانست تا درجاتی جبران گردد. آماتوریسمی که از آن سخن رفت و قتل بختیار و همکاران او مانع از آن شد که سازمان او با سرعت لازم گسترش یابد. به عنوان نمونه دریادار دکتر احمد مدنی که پس از پذیرش سمت وزارت کشور در دولت موقت بازرگان ناچار به ترک کشور شده‌بود، با همه‌ی ایراندوستی و آزادیخواهی انکارناپذیر او، بیش از سیاسی بودن یک نظامی بود و باید رهبری یک سیاسی مجرب، دوست خود، شاپور بختیار را که بویژه در مبارزه با جمهوری اسلامی پیشگام او نیز بود، و به اصطلاح نسبت به وی فضل تقدم داشت، می‌پذیرفت، اما وی در حالی که در سازماندهی سیاسی که با سازماندهی نظامی بسیار متفاوت است کاملاً مبتدی بود، کوشید تا سازمانی مستقل از سازمان شاپور بختیار تأسیس کند. همین روحیه است که از آن زمان تا کنون ادامه داشته‌است. البته شرکت زنده‌یاد دکتر مدنی، که ضمناً خود فردی مذهبی هم بود، در دولت بازرگان، نیز که او را بنوعی دارای یک سابقه‌ی «انقلابی» هم کرده‌بود، در این عدم پذیرش رهبری بختیاراز سوی او بی‌تاثیر نبود.

یادآوری کنیم که پس از اخراج دریادار مدنی از ارتش که وی به تدریس در دانشگاه اشتغال ورزید، بختیار بود که پس از آشنایی با وی و پیشنهاد عضویتش در شورای جبهه ملی سبب این عضویت شد.

به تاریخ سازماندهی سیاسی مدرن در غرب، که مبحثی آموزنده اما بسیار طولانی است وارد نمی‌شویم. می‌توانیم به همین بسنده کنیم که در غرب، بویژه در اولین کشورهای صنعتی آن، انگلستان و فرانسه، مبارزات کارگران و بطور کلی مزدبگیران، در قرن نوزدهم، برای مطالبه‌ی حقوق خود بود که به انواعی از سازماددهی انجامید که، در چارچوب زندگی پارلمانی، به تدریج زمینه‌ی تشکیل سندیکاها و سندیکالیسم را فراهم آورد؛ سندیکالیسمی که بنوبه‌ی خود زمینه‌ای برای تشکیل احزاب شد. بطوری که می دانیم حزب کارگر انگلستان، بطوری که نامش نیز گواهی می‌دهد، از همان ابتدا چیزی حز اتحاد سیاسی سندیکاهای کارگری، البته در چارچوب زندگی پارلمانی، نبود. حزب محافظه‌کار نیز در همین چارچوب، از به هم پیوستن گروه های سیاسی موسوم به «تُوری» متمایل به حفظ سنن بوجود آمد .در فرانسه نیز اَحزاب سیاسی پس از سندیکاها بوجود آمدند. حزب سوسیالیست فرانسه «شعبه‌ی» فرانسوی بین‌الملل کارگری (دوم) نامیده‌می‌شد. تاریخ نشان می‌دهد که با پیدایش مراکز بزرگ کارگری همکاری و هماهنگی برای کارگران آسان‌تر می‌شد ودر چنین شرایطی بود که این طبقه‌ی اجتماعی توانست هرچه بیشتر به قدرت خود پی‌ببرد.

سازماندهی سیاسی ما ایرانیان در خارج از میهن خود و علیه نظام حاکم در سرزمین مادری امرکاملاَ دیگری است، در شرایطی بسیار متفاوت.

بنا بر این به تاریخچه‌ی تشکیل احزاب سیاسی ایران نیز، که آن هم با آنچه درباره‌ی احزاب سنتی غرب گفته‌شد از اساس متفاوت است، نمی‌پردازیم. از سوی دیگر هرکس می‌داند که در شرایط کنونی سازماندهی سیاسی علنی بر ضد ج. ا. در داخل کشور غیرممکن است. بنا بر این سخن ما بر سر سازمائدهی در خارج از کشور است.

در تئوری، سازماندهی یک دستگاه رهبری می‌تواند از پایین به بالا بوجود آید (افراد ساده‌ای که با اتحاد خود نیرویی را می‌آفرینند و از میان خود گروهی را به سرکردگی برمی‌گزینند).

اما در عمل معمولاً به عکس این است. و در عین حال نیز نسخه‌ی سحرآمیز یا فرمول ساده‌ی ریاضی برای این کار وجود ندارد. معمولاً، در عمل اینگونه است که افرادی باورمند به چند اصل سیاسی اساسی و اولیه، که سابقه‌ای ولو محدود در عضویت یا فعالیت در یک سازمان سیاسی داشته‌اند بر اساس باورهای مشترک و قواعد معین لازم و شناخته شده (البته منظور ما قواعد سازمانهای دموکراتیک!) با یکدیگر بر سر تشکیل یک سازمان، و در ابتدا معمولأ کوچک، به توافق می‌رسند. افزون بر برخورداری از سابقه یا تجربه‌ی اولیه‌ای که بدان اشاره شد نخستین شرط موفقیت در این کار و پیشرفت در آن فروتنی و وفاداری به مبانی رفاقت سازمانی و سیاسی است. خودشیفتگی و تصور برتری بر دیگران، که در افراد کم‌تجربه و کم‌ظرفیت بیشتر است، بزرگترین مانع این فروتنی و رعایت رفاقت صمیمانه‌ی سازمانی است.

فقدان آزادیهای سیاسی لازم برای کسب تجربه‌ی سیاسی سازمان‌یافته، که در دو دوره‌ی طولانی در کشور ما برقرار بوده سبب شده تا چندین نسل از امکانات کسب تجربه در این زمینه محروم بمانند. بطوری که نسل‌های پیشین نیز خود اکثراً از تجربه‌ی چندانی که بتوانند دراختیار نسل‌های جدیدتر بگذارند محروم بوده‌اند. اما، در هر حال، برای شکستن این دور باطل، چاره‌ی اساسی ایستادگی بر سر اصول در عین فروتنی و رفاقت صمیمانه است.

در ایران ما، پس از استعفای اعضای شورای جبهه ملی منتخب کنگره (که شرح علل پیچیده‌ی آن درحوصله‌ی این نوشته نیست) سازمان معتبری که جواناش با فعالیت در چارچوب آن بر تجربه‌ی خود بیافزایند و دیگر جوانان را بسوی آن جلب کنند وجود نداشت. بخش مهمی از جوانان پرشور آن که تشنه‌ی مبارزه در راه آزادیهای قانونی بودند و خلاء سیاسی را برنمی‌تابیدند، جوانانی اکثراً هم هوادار مصدق، که برادران احمدراده بهترین نمونه‌‍ی آنها بودند، همزمان با غلبه‌ی روزافزون عامیانه ترین شکل مارکسیسم در محیط، یا همان استالینیسم ابتدایی، سازماندهی را از صفر شروع کردند؛ این سازماندهی که به دلائل گفته‌شده در بالا، خارج از سنن و سوابق باقیمانده از شصت‌ساله‌ی مشروطیت صورت می‌گرفت، و، بیش از آن سنن، از جنبش‌های انقلابی ـ اکثراً ضداستعماری ـ ملل دیگر ملهم بود، بجایی کشید که نتیجه‌ی آن را دیدیم و هنوز نیز می‌بینیم.

برای پرهیز از تکرار تجربه‌هایی از انگونه، سازمانهای اپوزیسیون می‌باید ابتدا هدف نهایی خود و اصولی را تعیین کنند که ضامن تحقق ان هدف است. هر کس می‌داند که کار سیاسی از حقوق جدا نیست زیرا هدف نهایی آن برقراری حکومت قانون است که بر حقوق ملت، در درجه‌ی نخست حاکمیت ملت، و شکل قانونی آن استوار است. در کشوری که صدوهجده سال پیش مشروطه را بر این اساس برقرارکرده، این حاکمیت ملی باید بار دیگر اعلام و برقرارگردد و با اعلام رسمی جدایی دین از حکومت که در قانون اساسی مشروطه ملایانی مانند شیخ فضل‌الله نوری مانع از بیان صریج و روشن آن شدند حکومت جدید حکومتی باشد که در اصطلاح حقوقی، در زبان فرانسه، حکومت لاییک نامیده‌ می‌شود. بنا بر این، سه اصل

ـ استقلال و تمامیت ارضی، حاکمیت ملی، و جدایی دین از حکومت (لاییک بودن)

برای تشکیل هر گروه آزادیخواه و مخالف موجودیت جمهوری اسلامی تکافومی‌کند.

چون دوران کار چنین گروه‌هایی، که برای اتحاد به منظور برانداختن جمهوری اسلامی و جانشینی ان تا تشکیل مجلس مؤسسان به منظور تصویب قانون اساسی جدید تشکیل می‌شوند، به دوران گذار تا پایان مجلس مؤسسان و تشکیل مجلس شورای ملی محدود می‌شود. آنان حزب به معنی عادی این مفهوم محسوب نمی‌شوند و در نتیجه نیاز فوری به تعریف برنامه‌ی دولتی خود برای پس از دوران گذار ندارند. اما مانعی هم برای این امر درراهشان وجود ندارد. آنچه در فرایند اتحاد آنان به منظور براندازی ذیمدخل است تنها اصول برشمرده در بالاست.

شک نیست که دولت موقت ناشی از اتحاد این گروه‌ها برای حکومت خود در دوران گذار نیازمند قوانینی است که خود برای وضع آنها نه مشروعیت دارد و نه فرصت، و، چه بسا، نه صلاحیت فنی. در دموکراسی وضع قانون در صلاحیت مجالس منتخب ملت و از اختیارات آنان است. در دوران گذار دولت موقت برای حکومت جز قانون اساسی مشروطه، قانون مدنی دوران مشروطه و دیگر قوانین آن دوران وسیله‌ی قانونی دیگری در اختیار ندارد. افزون بر این، با اینکه فرض بر رضایت ملت و اعمال قدرت ملت در رسیدن این دولت به حکومت است، اما مشروعیت آن نمی‌تواند تنها متکی به قدرت باشد و در درجه‌ی اول ناشی از آخرین قانون اساسی دموکراتیک ملت ایران یعنی قانون اساسی مشروطه است؛ قانونی که هیچگاه با رعایت موازین دموکراتیک باطل نشده است. این قانون است که می‌گوید قوای مملکت ناشی از ملت است(اصل ۲۶) و «اهالی مملکت ایران در مقابل قانون دولتی متساوی‌الحقوق خواهندبود»(اصل هشتم). بر طبق اصل اخیر است که همه باید بتوانند در انتخابات مجلس مؤسسان با حقوق مساوی شرکت کنند و، برخلاف گذشته، برای مذاهب غیراسلام انتخابات جداگانه صورت نمی‌گیرد و نماینده‌ی جداگانه انتخاب نمی‌شود.

درباره‌ی تشکیل اپوزیسیون بالفعل باید ضمناً به یک نکته‌ی عملی مهم نیز توجه داشت؛ از میان میلیون‌ها ایرانی خارج از کشور که پس از جمهوری اسلامی جلای وطن کرده‌اند و اکثریت آنان همان اپوزیسیون بالقوه هستند، همگی بسوی مبارزه‌ی سیاسی روزمره‌ی تشکیلاتی که کاری است صعب و مستلزم پشتکار، پیگیری و شکیبایی کشش ندارند. این ویژگی‌ها تنها دراقلیت بسیارکوچکی یافت می‌شوند.

این درست است که ‌تاریخ را اکثریت می سازد اما آن ‌را اقلیت‌ها پایه‌گذاری و هدایت می‌کنند. این بدان معناست که نباید از همگان انتظار داشت که به فعالیت سیاسی روزمره روی‌آور شوند و آنهایی که روی‌آور می‌شوند همگی با حرارت و جدیت و بخصوص پیگیری یکسانی این کار را دنبال کنند.

بنا بر این باید دانست که فعالان سیاسی مخالف جمهوری اسلامی الزاماً اقلیتی از میان آن اکثریت بزرگ مخالفان بالقوه است و ادامه دهندگان پیگیر این فعالیت باز خود اقلیت کوچکتری از میان این اقلیت اَخیر. اما مشکل کار دراینجا نیست زیرا این واقعیت‌ها در همه جا جزو قانون اجتماعی حاکم بر این پدیده اند.

نیروی اصلی براندازی

در داخل کشور است

در داخل کشور سالهاست که گروه‌های اجتماعی بزرگ و کوچک در برابر ستمگری‌ها و بیعدالتی‌های دستگاه حاکم دست به انواع مقاومت و مبارزه زده‌اند؛ مبارراتی که به رغم خطرات برای شرکت‌کنندگان در آنها همواره گسترش یافته؛ از کارگران در صنایع گوناگون، که بدون کار آنان همه‌ی چرخ‌های زندگی کشوراز حرکت می‌ایستد گرفته، تا فرهنگیان کشور که نیروی بزرگ و تعیین‌کننده‌ای هستند. اما همه‌ی این مبارزات بناچار جدا از هم، پراکنده و ناهماهنگ بوده‌است. وشک نیست که گسترش بیشتر آنها که در گرو هماهنگی است می‌تواند، با ابداع نافرمانی‌های مدنی همگانی به سرعت کمر نظام را بشکند. همچنین باید دانست که رهبران قیام سراسری نیز در میان رهبران همین نیروهایی قراردارند که در جریان این مبارزات ساخته و تربیت شده‌اند. اما هماهنگی آنها مستلزم برنامه و نقشه‌ی راهی است که آن نیز بنوبه‌ی خود درگرو وجود یک مرکزیت است. پس اینکه نیروی اصلی سیاسی برای سرنگونی جمهوری اسلامی در داخل کشوراست امری بدیهی و غیرقابل بحث است. اما این نیرو اگر نتواند خود در شرایط سخت داخلی هماهنگ گردد، نیازمند مرکزی برای هماهنگی است که در شرایط حاضر بناچار باید در خارج پایه‌گذاری شود. و به احتمال بسیار زیاد باید از اتحاد مرکزیت‌های کوچکتری، همگی پایبند به سه اصل یادشده در بالا، بوجودآید. برخی از این مرکزیت‌ها هم اکنون نیز وجود دارند و نهضت مقاومت ملی ایران، سازمان شاپور بختیار، که در بالا از آن به اختصار یادکردیم، و نفی اصولی جمهوری اسلامی و برقراری حاکمیت ملی و جدایی دین از حکومت فلسفه‌ی تأسیس ان بوده، هدفی که در راه آن پایه‌گذاران و بهترین اعضای خودرا از دست داده، قدیمی‌ترین و شناخته ترین آنهاست.

این سازمانها یا حتی گروه‌های کوچک هستند که می‌توانند از پیوند اتحاد با هم آن اتحاد بزرگ مورد بحث در بالا را با برقراری مرکزیت واحدی که مورد قبول نیروهای داخل کشور و سپس اکثریت بزرگ ملت ایران قرار گیرد، بوجودآورند. هر کس که چنین گروه یا سازمانی را، که بر اساس سه اصل بالا پایه‌گذاری شده، می‌شناسد می‌تواند به یکی از آنها بپیوندد؛ یا در صورت برخورداری از توان، اراده و همت لازم خود به کمک یاران نزدیک و مطمئن، یکی دیگر از آنها را پایه‌گذاری کند، اما نه برای رقابت با دیگران بلکه به منظور تقویت آنها با دادن دست اتحاد به آنان. اتحاد مخالفان جمهوری اسلامی تنها از این رهگذر امکان پذیر خواهدبود.

جمهوری اسلامی، چنانکه در مورد قتل سران و مبارزان نهضت مقاومت ملی گفتیم، برای ادامه‌ی حیات شوم خود، تا کنون از همه‌ی وسائل، از قتل و دروغ و فریب و ارعاب تا براه انداختن دستجات کاذب استفاده کرده‌است. اما این تشبثات اگر سرنگونی حتمی آن را به تأخیر انداخته سر مویی از مخالفت ملت کهنسال و هوشیار ایران و عزم او در نابودی این دشمن هستی ملی ما نکاسته، سهل است، هربار همچنان بر آن افزوده‌است. اگر تا دیروز برای کسی، خواه ایرانی و خواه بیگانه، کمترین تردیدی در این زمینه، در بیگانگی این رژیم با ملت ایران، وجودداشت جنبش تاریخی مهسا که دیگر تنها به یک دوران تعلق ندارد و ترسیم خط جدایی مطلق میان ملت با این رژیم بود، دیگر هیچ جایی برای چنین تردیدی باقی نگذاشته‌است. این بدان معناست که همه دانستند در ایران دو قدرت وجوددارد: قدرت اصلی، همیشگی و حقیقی که ملت ایران است، و قدرت ایدئولوژیکی و پوشالی جمهوری اسلامی که نفی آن است و تنها بر زور و دروغ استوار است.

اپوزیسون واقعی صورت متشکل قدرت اصیل اول است و تنها کافی است، به نحوی که شرح داده‌شد، و تازه هم آغاز نشده، از قوه به فعل درآید.

منبع:پژواک ایران


علی شاکری زند

فهرست مطالب علی شاکری زند در سایت پژواک ایران 

* نیرنگ در تاریخ: اخراج نخست‌وزیر «نامطلوب»، بخش پنجم- ج خلاصی از «شرِّ» مصدق!  [2024 Sep] 
*اخراج نخست‌وزیر «نامطلوب» بخش پنجم- الف: خلاصی از «شرِّ» مصدق!   [2024 Aug] 
* اپوزیسیون متحد جمهوری اسلامی چیست و چگونه بوجود می‌آید،  [2024 Jul] 
*اپوزیسیون متحد جمهوری اسلامی چیست و چگونه بوجود می‌آید (بخش نخست)  [2024 Jul] 
* مصدق و اصلاحات ارضی ـ برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش ۲۳ ـ ب)  [2024 Jun] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار، بخش ۲۳ (الف): منظور از مردم چیست؟  [2024 May] 
*اخراج نخست‌وزیر «نامطلوب» (بخش چهارم - ج)  [2024 May] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش ۲۲ ـ ج)  [2024 Apr] 
* نیرنگ در تاریخ: «اخراج نخست وزیر نامطلوب از راه قانونی»! (بخش چهارم - ب) سخنرانی دکتر مصدق و الهیار صالح در اجلاس شورای امنیت [2024 Apr] 
*به مناسبت درگذشت دکتر محمـد مصدق، گاستون فورنیه  [2024 Mar] 
*نیرنگ در تاریخ: «اخراج نخست وزیر نامطلوب از راه قانونی»! سقوط اخلاقی و فرهنگی تا کجا؟ (بخش سوم)  [2024 Jan] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش بیستم)  [2024 Jan] 
*شباهت‌ها و تفاوت‌ها میان دو شکست: ۲۸ مرداد و ۲۲ بهمن  [2023 Dec] 
*نیرنگ در تاریخ: «اخراج نخست وزیر نامطلوب از راه قانونی»!  سقوط اخلاقی و فرهنگی تا کجا؟ [2023 Dec] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار/ بخش هجدهم- ب  [2023 Nov] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار/بخش هجدهم- الف  [2023 Nov] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار* بخش شانزدهم  [2023 Oct] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار* بخش پانزدهم -ج  [2023 Sep] 
* برگهایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار، بخش پانزدهم ـ ب  [2023 Sep] 
* جمهوری اسلامی حکومتی مرده است! اما چرا برچیده‌ نمی‌شود؟ بخش اول: یک نظام رو به موت  [2023 Sep] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار (بخش پانزدهم ـ الف) بختیار یک شخص نیست؛ یک راه است؛ راه امروز و آینده‌ی ایران [2023 Aug] 
*آخرین نخست وزیر نظام مشروطه ایران، متن سخنان علی شاکری زند بر مزار شاپور بختیار  [2023 Aug] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار/ بخش چهاردهم  [2023 Jul] 
*دعوت پادشاه از شاپور بختیار برای دیدار با او برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش سیزدهم) [2023 Jul] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش دوازدهم)  [2023 Jul] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش یازدهم)، علی شاکری زند  [2023 Jun] 
*باز هم تشدید اعدام‌ها  [2023 Jun] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار/ بخش دهم  [2023 Jun] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش نهم ـ ب)  [2023 May] 
*چگونه منشور ننویسیم!/ بخش دوم  [2023 May] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپوربخش نهم – الف بختیار*  [2023 May] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش هشتم ـ ب)  بختیار یک شخص نیست؛ یک راه است؛ راه امروز و آینده‌ی ایران [2023 Apr] 
*همبستگی برای ایران استیا ایران برای همبستگی است؟  [2023 Apr] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار*، بخش هفتم  - ب: اعلامیه‌ سه ماده‌ای کریم سنجابی در پاریس و ولایت فقیه خمینی [2023 Apr] 
*منشوری برای اهالی کره‌‏ی ماه  [2023 Mar] 
*برگهایی اززندگی سیاسی دکترشاپور بختیارـ بخش ششم  [2023 Mar] 
*برگ هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار، بخش پنجم: آغاز بحران در حکومت فردی  [2023 Mar] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار، بخش چهارم: آغاز بحران در حکومت فردی  [2023 Feb] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار، بخش سوم: فعالیت در تجدید سازمان جبهه ملی ایران  [2023 Feb] 
*برگ هایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار* (بحش دوم)  [2023 Jan] 
*برگ هایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار ـ جوانی، تحصیلات، مبارزه با نازیسم  [2023 Jan] 
*دولت موقت در تبعید و ضرورت حیاتی آن در شرایط کنونی  [2022 Dec] 
*ملت ایران، یک واقعیت تاریخی انکارناپذیر، مفهوم «ملت»، پادزهری در برابر واژه‌ ایدئولوژیک «امت اسلام» و فتیشیسم قومی (بخش سوم)  [2022 Aug] 
*ملت ایران، یک واقعیت تاریخی انکارناپذیر  [2022 Aug] 
*آیا جمهوری اسلامی مشروعیتی داشته که ازدست داده؟ غباربرانگیختن در مسیر حرکت واقعی [2022 Jul] 
* اتحادعملِ همه ی نیروهای ملی از مشروطه خواه تا جمهوریخواه  اسم رمز پیروزی اتحاد است [2022 May] 
*درباره ی نهضت مقاومت ملی ایران*  [2022 May] 
*خمینی چگونه به قدرت رسید؟ آیا این فاجعه اجتناب‌ناپذیر بود؟ ضرورت بیان کامل حقیقت به جای حاشیه‌نویسی!   [2022 Apr] 
*منوچهر هزارخانی: مرگی از هر جهت اندوهبار  [2022 Mar] 
*آیا فدراسیون روسیه و اتحاد شوروی سابق ماهیتاً یکی نیستند؟   [2022 Mar] 
*پوتین اوکرایین و روسیه، همه چیز اینجا شروع می شود  [2022 Mar] 
*احیاءِ «عظمت گذشته ی» امپراتوری روس؟ کدام عظمت؟  [2022 Mar] 
* در حاشیه عملیات تروریستی اخیرِ داعش  [2022 Feb] 
*برای دوری از انحرافات و انشعابات در جبهه ملی ضرورت بازگشت به اصالت نهضت ملی  [2022 Jan] 
*اتحادعمل برای نجات کشور از زوال! * انتظار تا کی و برای چه؟  [2021 Dec] 
* راه انتخاب میان سلطنت مشروطه و جمهوری از دید شاپور بختیار  [2021 Oct] 
*بحران سیاسی کشور و راه اتحاد عمل همه ی ایراندوستان دموکرات، پیش بینی بختیار نزدیک است  [2021 Aug] 
*شاپور بختیار و توتالیتاریسم، گریزی به رساله ی دکتری او  [2021 Jul] 
* اثرات متقابل مخالفان فعال رژیم و مردم غیرمتشکل: یک فرآیند دینامیک  [2021 Jun] 
*سر و ته، یک کرباس  [2021 Jun] 
*نگاهی به ریشه های ژرف یک فاجعه ملی بخش سوم   [2021 Mar] 
* نگاهی به ریشه‌های ژرف یک فاجعه‌ی ملی، به مناسبت ۲۲ بهمن ماه (بخش دوم)  [2021 Mar] 
* به مناسبت ۲۲ بهمن ماه، نگاهی به ریشه های ژرف یک فاجعه ی ملی  [2021 Feb] 
*ملاحظاتی درباره‌ متن حقوقی امانتی استاد محمـدرضا شجریان  [2021 Jan] 
* از مشروطه به جمهوری عبورکردیم؟ چه کسی عبورکرد و چگونه؟  [2021 Jan] 
* از مشروطه به جمهوری عبورکردیم؟ چه کسی عبورکرد و چگونه؟   [2021 Jan] 
*هموطنان بی مسئولیتی که در برابر امام جماران به امامزاده ی کاخ سفید دخیل بسته بودند یتیم شدند  [2020 Nov] 
*رادیکالیزاسیون دینی جوانان پناهنده و نقش حس ملی  [2020 Nov] 
*دولت موقت و چارچوب قانونی کارهای آن  [2020 Oct] 
*«علوم اجتماعی اسلامی» چه صیغه ای است؟   [2020 Aug] 
*جمهوری اسلامی کابوسی باورنکردنی بیست ونهمین سالگرد قتل شاپور بختیار و دستیار وی سروش کتیبه  [2020 Aug] 
*برتری مخالفان جمهوری اسلامی نسبت به سران این نظام در چیست؟ بخش سوم: دیگرِ تجربه‌های عملی اپوزیسیون  [2020 Aug] 
*برتری مخالفان جمهوری اسلامی نسبت به سران این نظام در چیست؟ بخش دوم: کدام استثناء؟  [2020 Jul] 
*برتری مخالفان جمهوری اسلامی نسبت به سران این نظام در چیست؟   [2020 Jul] 
* آزادی عقیده و بیان و زندگی جمعی نیازمند قواعد مشترک جمعی است (بخش دوم) • ضرورت قواعد مشترک همکاری و همگامی برای اپوزیسیون دموکرات ایران [2020 Jun] 
*آزادی عقیده و بیان و زندگی جمعی نیازمند قواعد مشترک کار جمعی است  [2020 Jun] 
*ایران هرگز نخواهد مرد!   [2020 May] 
* برگ هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار  [2020 Apr] 
*نمایش از این پس بی اثر «انتخابات»، پرده دری از فریب «اصولگرا ـ اصلاح طلب»  [2020 Mar] 
* برگ هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار* ۳۹ـ تدارکات و ترتیبات سالیوان برای ایجاد پیوند میان ارتش و نمایندگان خمینی   [2020 Mar] 
* برگ هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار*  [2020 Mar] 
*بحثی در مقاله‌ی : خطای بختیار، پایان بازرگان  [2020 Feb] 
*تحریم انتخابات را به کارزار همصدایی علیه اساس رژیم و رفراندم برضد آن بدل کنیم   [2020 Feb] 
*منطق جمهوری اسلامی: تحریک دیگران؛ تحقیرشدن؛ واکنش به تحقیرشدن کشته شدن قاسم سلیمانی تحقیری بزرگ برای نظام و چالشی خطرناک برای کشور بود [2020 Jan] 
*تحریم یکصدای نمایش انتخابات: ضرورتی سیاسی، نه انتخاباتی!   [2019 Dec] 
*انبار باروتی بنام ایران  ضرورت حادهمآهنگی و آشتی میان همه ی هواداران حاکمیت ملی [2019 Nov] 
*شورای دوران گــُـذار یا مدیریت بی‍گــُـدار برای «اقوام و ملیت های ساکن ایران» !   [2019 Oct] 
* بساط تحمیق انتخابات را یکصدا تحریم کنیم (۲)  [2019 Sep] 
*بساط تحمیق انتخابات را یکصدا تحریم کنیم بخش یکم: مشروعیت نظام‌های سیاسی و رابطه‌ نهاد انتخابات با آن [2019 Sep] 
*بیست و هشت سال پس از قتل شاپور بختیار پراکندگی نیروهای مخالف جمهوری اسلامی و راه پیروزی بر آن   [2019 Aug] 
* بحران در روابط ایران و آمریکا:‏ یا زمان قدرت نمایی شاگرد جادوگرها  [2019 Jul] 
* زند ایران چیست؛ ایرانیت کدام است؟  ادای سهمی در پاسخ به یک مغالطه [2019 Jul] 
*ایران چیست؛ ایرانیت کدام است؟ ادای سهمی در پاسخ به یک مغالطه بخش دوم ادعای درونی بودن اسلام و ...!  [2019 Jul] 
*ایران چیست؛ ‏ ایرانیت کدام است؟   [2019 Jun] 
*جمهوری اسلامی:‏ یک نظام تروریست، با همه‌ی اجزاء و بازوانش   [2019 Apr] 
*اتحادِ عمل آری؛ ‏ اما برای چه منظور؟ و از کدام راه؟   [2019 Apr] 
*جامعه‌ ایران از سر گندیده است  [2019 Mar] 
*این نظام رفتنی است ما نیستیم که می گوییم؛ آنها خود می دانند!  [2019 Feb] 
*در میان مخالفان جمهوری اسلامی اختلاف ها از کجا سرچشمه می گیرد؟  [2019 Jan] 
*ما نمی بایست سنگر قانون اساسی را رها می کردیم   [2019 Jan] 
*ملاحظاتی درباره ی رساله ی دکترای شاپور بختیار  [2018 Nov] 
*جمهوری، یا مشروطه ی پادشاهی؟ بحث بر سر چیست؟  [2018 Nov] 
* با اعتصاب عمومی نباید بازی کرد   [2018 Oct] 
* مجازات شلاق برای معلمان کشور !   [2018 Oct] 
*مرگ امیرانتظام فرصتی برای آب تطهیر بر سر انقلابیون دیروز و اصلاح‌طلبان امروز!  [2018 Aug] 
* اقتصادی ویران؛ نتیجه ی تحریم ها، یا اثر ورشکستگی به تقصیر   [2018 Aug] 
*آزادی گرفتنی است نه دادنی  [2018 Jul] 
*چرا جمهوری اسلامی رفتنی است وظیفه‌ی ما برای وقوع بهترین صورت این فرآیند چیست* [2018 May] 
*از بحث عدم‌ مشروعیت رژیم و پیش‌بینی سقوط آن تا زمین‌لرزه‌های جدید (بخش دوم)،  [2018 Apr] 
*از بحث عدم‌مشروعیت رژیم و پیش‌بینی سقوط آن تا زمین‌لرزه‌های جدید  [2018 Mar] 
*همه‌پرسی، به چه منظور، چگونه، در چه زمان، و به دست کدام حکومت ؟   [2018 Feb] 
*جدایی دین از حکومت یا حکومتِ لاییک*  [2018 Jan] 
*نکاتی پیرامون مفاهیم ملیت، اقلیت، خودمختاری* بخش چهارم  [2018 Jan] 
*نکاتی پیرامون مفاهیم ملیت، اقلیت، خودمختاری بخش سوم  [2017 Dec] 
*نکاتی پیرامون مفاهیم ملیت، اقلیت، خودمختاری بخش دوم  [2017 Dec] 
*نکاتی پیرامون مفاهیم ملیت، اقلیت، خودمختاری ، بخش یکم  [2017 Dec] 
* افسانه‌ی حمله‌ی نظامی عراق به ایران بنا به ‏ توصیه‌ی شاپور بختیار بخش چهارم   [2017 Nov] 
*علل واقعی جنگ ایران و عراق و افسانه‌ی حمله‌ی صدام به ایران به توصیه‌ی شاپور بختیار (بخش سوم)  جستجو در علل و مقدمات حمله‌ی عراق به ایران  [2017 Nov] 
* علل واقعی جنگ ایران و عراق و افسانه‌ی حمله‌ی صدام به ایران ‏ به توصیه‌ی شاپور بختیار (بخش دوم)  [2017 Nov] 
*علل واقعی جنگ ایران و عراق و افسانه‌ی حمله‌ی صدام به ایران ‏ به توصیه‌ی شاپور بختیار (بخش یکم)  [2017 Oct] 
*مصدق و اصـلاحات کاذب، بخش سوم: موضع نیروهای سیاسی دیگر  [2017 Oct] 
*مصدق و اصـــلاحــات کاذب «تقسیم اراضی ... با تمرکز جمعیت می تواند عواقب وخیم‌تری...»   [2017 Oct] 
*دکتر مصدق ‏ و اصـلاحـات کاذب یا یکی از ریشه‌های عمده‌ی ضدِانقلاب‌اسلامی ‏  [2017 Oct] 
*از مرگ هیچکس شاد نباید شد اما...  [2017 Sep] 
* سلطه‌ی دیوان و رژیم تباهیها تنها به دست مردم برچیده خواهد شد بخش دوم   [2017 Jul] 
*سلطه‌ی دیوان و رژیم تباهیها تنها به دست مردم برچیده خواهد شد  [2017 Jul] 
*آیا در این «انتخابات» ملت شکست خورد؟ قسمت دوم  [2017 Jun] 
*آیا در این «انتخابات» ملت شکست خورد؟  [2017 May] 
* تحریم انتخابات ساده گیری مبارزه نیست ‏  [2017 May] 
*گفتید جمهوریت؟ کدام جمهوریت؟   [2017 May] 
*در چنگال جمهوی اسلامی اسارت تا کی ؟ (بخش دوم)  [2017 May] 
*در چنگال جمهوی اسلامی اسارت تا کی ؟ «انتخابات» کاذب را هرچه یکصدا تر تحریم کنیم ! [2017 Apr] 
*انتخابات ریاست جمهوری فرانسه؛ نامه ی سرگشاده به نامزدها و رأی دهندگان به آنان*   [2017 Apr] 
* ضرورت گام هایی کوتاه و سنجیده برای اتحاد آزادیخواهان واقعی  ورشکستگی اخلاقی کامل نظام حاکم و نشانه هایی از آغاز فروپاشی آن [2017 Mar] 
*کسانی که تروریست‌ها و خرابکاران را مردم می‌نامند! (بخش دوم)  [2017 Mar] 
* نوبت خطرکردن بختیار برای نجات کشور از سقوط در پرتگاهی که به سوی آن می رفت (بخش سوم)  [2017 Feb] 
*آیا نظام مشروطه منسوخ شده بود؟ جلوگیری از نخست ‌وزیری صدیقی و نوبت خطرکردن بختیار (بخش دوم)  [2017 Feb] 
* به مناسبت سی و هشتمین سال تشکیل دولت ملی بختیار ‏  [2017 Feb] 
*نقش دکتر سنجابی در شکست دولت ملی بختیار و انقراض نظام مشروطه (بخش چهارم و پایانی)  [2016 Oct] 
* نقش دکتر سنجابی در شکست دولت ملی بختیار و انقراض نظام مشروطه (بخش سوم)  [2016 Oct] 
*نقش دکتر سنجابی در شکست دولت ملی بختیار و انقراض نظام مشروطه بخش دوم   [2016 Sep] 
*نقش دکتر سنجابی در شکست دولت ملی بختیار و انقراض نظام مشروطه؛ به مناسبت بیست و پنجمین سال ‏ قتل شاپور بختیار  [2016 Sep] 
* منشاء هراس شدید نظام از مردم ! (بخش پایانی) بخش دوم  [2016 Jun] 
*منشاء هراس شدید نظام از مردم ! بخش دوم، بهره ی الف   [2016 Jun] 
*منشاء هراس شدید نظام از مردم !  نظامی که مشروعیت ندارد همواره خود را در خطر نابودی می بیند [2016 Jun] 
*رژیم راًی مردم را برای نمایش و کسب مشروعیت می خواهد  [2016 Feb] 
* در حاشیه ی عملیات تروریستی اخیرِ داعش   [2016 Jan] 
*نکاتی از زندگی خسرو شاکری زند و سبب درگذشت وی  [2015 Oct] 
*توسل به دروغ و فریب برای پوشاندن تسلیم به توافقنامه ای خفت بار  [2015 Apr] 
*پیرامون یکی از پرگویی های کاشف سکولاریسم نو(۳)  [2014 Dec] 
*پیرامون یکی از پرگویی های کاشف   [2014 Dec] 
*پیرامون یکی از پرگویی های کاشف «سکولاریسم نو»  [2014 Dec] 
*دولت اسرائیل، یا یک یاغی جهانی که در پی اجرای «راه حل نهایی» برای مردم فلسطین است  [2014 Jul] 
*نگاهی به رفتار سیاسی سران جبهه ملی در ماههای پیش از انقلاب (بخش دوم) چگونگی پذیرش تشکیل دولت ملی از سوی دکتر شاپور بختیار [2014 Jul] 
*نگاهی به رفتار سیاسی سران جبهه ملی در ماههای پیش از انقلاب  [2014 Jul] 
*ملاحظاتی پيرامون مقاله «بازرگان، روحانيت و بختيار»، بخش سوم (قسمت دوم)  [2013 Oct] 
*بختیار، بازرگان و روحانیت؛ ملاحظاتی پیرامون مقاله‌‌‌ی «بازرگان، روحانیت و بختیار»۱- بخش سوم تیرخلاص  [2013 Oct] 
*بختیار، بازرگان و روحانیت- بخش دوم  [2013 Sep] 
*ملاحظاتی پیرامون مقاله‌ی «بازرگان، روحانیت و بختیار»۱ بخش اول روحانیت درنهضت ملی [2013 Sep] 
*مصر بار دیگر به پا می خیزد با تهدید به نافرمانی مدنی در مصر اولین سنگر توتالیتاریسم اسلامگرا فرو می ریزد [2013 Jul] 
*درباره‌ی پرچم ملی ایران  [2013 Jan] 
*آیا صلحجویان نسل های جدید اسرائیل خواهند توانست ماجراجویی رهبران سنتی جنگ طلب خود را مهار کنند و از فکر حمله به ایران بازدارند   [2012 Apr] 
*پاسخی به ادعاهای نسنجیده و بی پایه ی آقای همایون کاتوزیان درباره ی کنفدراسیون جهانی   [2011 Nov] 
*افشاء یک تحریف بزرگ تاریخی پاسخی به ادعاهای نسنجیده و بی پایه‌ی آقای همایون کاتوزیان درباره ی کنفدراسیون جهانی و عده ای از رهبران آن  [2011 Oct] 
*بازار گرم افترا علیه مصدق و بختیار  چه کسانی از نام مصدق و بختیار می ترسند و چرا؟ بخش دوم 2ـ دنباله ی" راه توده" و مصدق [2011 Oct] 
*بازار گرم افترا علیه مصدق و بختیار (۲)  [2011 Aug] 
*بازار گرم افترا علیه مصدق و بختیار  [2011 Aug] 
*مصدق، پیروان مصدق، اهداف، اصول کار و منش آنان (بخش دوم ـ ب)  [2011 Apr] 
*مصدق، پیروان مصدق، اهداف، اصولِ کار و منشِ آنان  [2011 Apr] 
*مصدق، پیروان مصدق، اهداف، اصولِ کار و منشِ آنان  بخش نخست ـ ب [2011 Mar] 
*مصدق، پیروان مصدق، اهداف، اصولِ کار و منشِ آنان  [2011 Mar] 
*توتالیتاریسم و زمین لرزه های اجتناب ناپذیرآن( بخش دوم)   تصفیه ها در جمهوری اسلامی از همان آغاز کار [2010 Mar] 
*توتالیتاریسم و زمین لرزه های اجتناب ناپذیرآن(٭)   [2010 Mar] 
*دولت بختیار و فروغ آزادی (بخش دوم)  [2010 Jan] 
*دولت بختیار و فروغ آزادی (بخش نخستین)  [2010 Jan] 
*چه کسانی از علائم شیر و خورشید پرچم ملی ایران می ترسند؟  [2009 Aug]