از مرگ هیچکس شاد نباید شد اما...
علی شاکری زند

 

نبندی زان میان طرفی کمروار

اگر خود را ببینی در میانه

حافظ

ع. ش. زند

از مرگ هیچکس شاد نباید شد

اما...

 

از مرگ هیچ‌کس نباید شادمان شد. هر روز نوبت کسی است و آن  که از مرگ دیگری شادی می‌کند سرنوشت محتوم خود را  از یاد برده‌است. ابراهیم یزدی هم به پایان زندگی خود رسید. درباره‌ی او گفتنی بسیار است. من دوران کوتاهی، در اولین سالهای تأسیس جبهه ملی ایران در اروپا و در آمریکا، نام او را به عنوان یکی از فعالان جبهه ملی آمریکا، بخصوص از زنده‌یاد خسرو شاکری زند شنیده بودم که خود نیز به‌هنگام تحصیل در آن کشور از فعالان همان سازمان بود. بعد ها، زمانی که اسلامی های خارج از کشور، که ما نمی‌دانستیم در انجمن های اسلامی‌شان هم فعالیتی نیمه مخفی داشتند، زیر نام جبهه ملی سوم علیه جبهه ملی به توطئه پرداختند نام او را جزو گروهی که در فعالیت اخیر شرکت داشتند و شامل کسانی چون قطب‌زاده، بنی صدر و حسن حبیبی نیز می شد، یافتم. این سابقه‌ی امر بود. البته او و برادر زنده‌یادم یکدیگر را می‌شناختند اما من و او آشنایی حضوری نیافته‌بودیم و یکدیگر را تنها  از دور می‌شناختیم.

فعالیت های او در پاریس در جوار آیت‌الله خمینی را همه می‌دانند. اینجا من قصد ورود به این سوابق را ندارم. اما موضوعی هست که مستقیماً به شخص من و برادرم ارتباط می‌یابد، و بی مناسبت نمی‌دانم آن موضوع را نه از جهت خصوصی آن، بلکه از جنبه ی اصولی مطرح سازم.

در روزهای اخیر فیلمی از یک سخنرانی ابراهیم یزدی منتشر شده که در آن از اعمال شورای نگهبان انتقاد شده‌است. یکی از ایرادهایی که سخنران به کارهای آن نهاد گرفته این است که به‌هنگام رسیدگی به صلاحیت نامزدهای نمایندگی مجلس اسلامی هفتم صلاحیت او را رد‌کرده‌بوده‌اند و یکی از ایرادات وارد بر او مرتد خواندن او بوده است. پاسخ ابراهیم یزدی به این اتهام این است که بپرسد در کدام دادگاه صالح این حکم علیه او صادر‌شده‌است. پرسشی درست است.

آنچه یزدی در هنگام طرح این پرسش از یاد‌می‌برد اعمالی‌است که خود او درهمین زمینه علیه دیگران مرتکب شده‌است.

هنگامی که در مجلس اول اسلامی اعتبارنامه‌ی زنده‌یاد خسرو قشقایی در کمسیون اعتبارنامه ها، به استناد اتهامات واهی مشابهی رد شده‌بود، ابراهیم یزدی که رییس یا دست‌کم سخنگوی آن کمسیون بود آن تصمیم را با بوق و کرنا به روزنامه‌نگاران اعلام‌کرد.

او از این فرصت استفاده‌کرد تا در این میان یک تسویه حساب شخصی نیز به‌عمل‌آورد. زیرا در میان اسنادی که درباره‌ی مرحوم خسرو قشقایی به روزنامه‌نگاران داده بود اسناد دیگری را هم، به این بهانه که مربوط به همان مجموعه بوده، پخش‌کرده‌بود که به  ادعای او مربوط به براداران شاکری (زند) بوده‌است. این اسناد که حاوی گزارش هایی از مأموران ساواک بوده بنا به ادعای او مربوط به فعالیت های آن دو برادر هم «کمونیست» و هم «عضو سی آی ای» بوده است که با خسرو خان قشقایی در تماس بوده‌اند. قضیه از این قرار بوده که در محفل خصوصی خسروخان قشقایی در مونیخ که غالباً در یک چلوکبابی ایرانی آن شهر برقرار‌می‌شده مأمورینی از ساواک هم رخنه‌داشته‌اند. کار این مأموران گزارش های راست و دروغ درباره‌ی گفت‌و‌گوهای آن محفل بوده‌است.

در این گفت‌و‌گوها همه نوع  سخنی از جمله اتهامات یاوه و مغرضانه هم جاری بوده‌است. اتهام کمونیست بودن را چند سال پیش از بهمن ۵۷  سرتیپ بهزادی دادستان ارتش طی یک کنفرانس پرسروصدا به همه‌ی سران کنفدراسیون دانشجویان ایرانی زده‌بود. اما اتهام مأموریت در سی آی ای از آن نوع  سخنانی بود که در دکان هیچ عطاری یافت‌نمی‌شد. یزدی هنگام رسیدگی به مدارک گزارش های ساواک از محفل مونیخ به این اتهامات یاوه هم دست‌یافته‌بود و خواسته‌بود با اغتنام فرصت با یک تیر دو نشان زده‌باشد. موضوع در روزنامه‌های پرشمارگان پایتخت منعکس گردید و بلافاصله از سوی آشنایان دلسوز طی پیغامی سربسته به من، و البته زنده‌یاد خسرو شاکری زند، اطلاع داده شد تا درصورتی که قصد بازگشت مجدد به ‌کشور را می‌داشتیم دست‌نگهداریم، و وعده داده شده بود که با  پیک بعدی خبرهای کامل‌تری داده می‌شد. پس از مدتی نامه‌ی مفصلی همراه با بریده‌ی یکی دو روزنامه که آن خبر را منعکس ‌کرده‌بودند از ایران رسید. علت این کینه‌توزی و ارتکاب اتهاماتی چنان ناجوانمردانه که یک مسلمان واقعاً مؤمن نیز از آن شرم‌دارد چه بود؟ تنها این که این دو برادر، که هر دو از بنیانگذاران جبهه ملی در خارج از کشور و همچنین از بنیانگذاران و سران کنفدراسیون بودند، مانند اکثریت بزرگ فعالان جبهه ملی در خارج از کشور، با این جناح اسلامی که دیگر سالها بود جبهه ملی و کنفدراسیون را هم ترک کرده بودند، اختلاف عقیده داشتند. همین و بس! از دید این افراد کوته‌نظر هر کس که از ایدئولوژی به‌اصطلاح اسلامی آنها  پیروی نمی‌کرد حتماً کمونیست بود.

نویسنده‌ی این سطور به‌تازگی از ایران بازگشته‌بودم و از مشاهده‌ی جو اختناق ناشی از «انقلاب شکوهمند» و نتیجه‌ی معکوس برای همه‌ی تلاش های ملت ایران و نسل خودمان برای آزادی به‌سختی آشفته‌خاطر. روزی برای گردش و فراموش کردن آن همه‌ سرخوردگی به باغ معروف لوکزامبورگ که در مرکز پاریس و در محله‌‌ی دانشجویی قدیم این شهر نزدیک دانشگاه سوربون قراردارد رفته‌بودم. ناگهان صدای سلام آشنایی به‌ گوشم رسید. به سوی صدا نگاه‌کردم و مخاطب را که از دوستان سیاسی قدیم پاریس بود شناختم. آن شخص آقای مهدی عسگری بود که از ابتدای تأسیس جبهه ملی اروپا که از فعالان پاریس بود با او آشنا بودم. او کسی بود که آیت‌الله خمینی به‌هنگام اقامت در پاریس در خانه‌ی همسر فرانسوی او در نوفل لوشاتو سکنی‌گزیده‌بود.

پس از تبادل سخنان معمول گفت‌و‌گو ناچار به وضع  کشور رسید و چون من به شدت به آنچه پیش‌آمده بود تاختم همانگونه که می‌شد انتظار داشت با موضع دفاعی آن دوست قدیم روبرو شدم. وقتی از فقدان هرگونه آزادی گفتم و پرسیدم او به عنوان یک هوادار قدیمی مصدق چگونه می‌تواند از چنین وضعی دفاع کند وی در پاسخ من گفت دوست عزیز کشور و ملت ما کشور و ملتی مسلمان اند و شما هرقدر هم آزادیخواه باشید نمی‌توانید انتظار داشته باشید که در چنین کشوری زن و مرد برهنه در دریا شنا کنند ! در حالی که من این موضوع را پیش‌نکشیده‌بودم پیدا بود که این موضوع از آن نوعی است که برای مغالطه در اینگونه  گفت‌و‌گوها مناسب است و می‌تواند دهان مخاطبان عامی را به‌سادگی‌ببندد و بدین مناسبت در آن ایام برای این مصرف بسیار به‌کار‌می‌رفته‌است. با این که این «استدلال» برایم نادرست بود اما از فرصت استفاده‌کردم و موضوع عمل ناشایست یزدی را پیش‌کشیدم و به او گفتم آیا در چنین کشوری من و امثال من حق داریم در برابر چنین اتهامات ناجوانمردانه‌ای از شرف، وطن‌دوستی و آزادگی خود دفاع کنیم ؟ آن «دوست» دیگر پاسخی نداشت و تا جایی که می توانم به‌یاد‌آورم اظهار تأسف‌کرد. او از اعضاء قدیمی حزب مردم ایران بود که محمد نخشب پس از انشعاب از حزب ایران تأسیس کرده بود و عنوان آن را حزب سوسیالیست های خداپرست نهاده‌بود.

به هنگام شنیدن سخنان مرحوم ابراهیم یزدی در اعتراض به اتهام ارتدادی که به‌ او وارد شده‌بود البته نمی‌توانستم به‌یاد آنچه در بالا ذکر آن رفت نیافتم. در چنین رویدادهایی این پرسش پیش‌می‌آید که کسانی که به‌هنگام قدرت خود را گم‌می‌کنند و به هر عمل ناجوانمردانه‌ای دست‌می‌آلایند چگونه انتظار دارند که به‌هنگام فروافتادن از مرکب، دیگرانی همچون خود آنان، یا اگر بدتر از آن ممکن باشد بدتر، همان ناجوانمردی‌ها را در حق خود آنان مرتکب نشوند. چون کسی با سوء استفاده از فرصتی که برای برچیدن دیکتاتوری محمدرضا شاه بوجودآمده‌بود برای نابودی کل دستاوردهای دموکراتیک و ضمانت‌های قضایی مشروطه و قانون اساسی آن با خمینی همدست می‌شود و حتی پیش از وضع قانون جدید هم با دست‌یابی به اندک‌ قدرتی که هنوز استوار هم نشده، دست به بیداد و خودکامگی می‌زند، در حالی که سرنوشت دیکتاتور پیشین هم پیش روی اوست، چگونه نمی‌بیند که در صورتی که مسلم‌ترین حقوق دیگران را رعایت نکرد، نوبت می‌تواند به او هم برسد. لازم نیست کسی اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر را از حفظ بداند تا در رعایت حقوق دیگران جوانمردانه رفتار‌کند. همه‌‌ی امثال و حکم عامیانه‌ و نصایح بزرگان ادب و فرهنگ ما سرشار از راهنمایی ها و اندرزهایی است که ما را از ارتکاب بیعدالتی، به‌ویژه در وقت توانایی، منع‌کرده‌اند.

خسرو خان قشقایی فرشته نبود. اما او در هر حال یک ایرانی وطنخواه بود و خود و برادرانش از یاران وفادار دکتر مصدق بودند که، به بهای از دست دادن همه‌ی امتیازات اجتماعی بزرگ خود، که کم نبود، هرگز زیر بار دیکتاتوری شاه نرفتند. اما درست به دلیل همین گردن‌فرازی آنها بود که می بایست اعتبارنامه‌ی او در مجلس اسلامی، و در کمیسیونی به سرکردگی ابراهیم یزدی، رد می‌شد زیرا برای خمینی و حواریونش سری که یک بند انگشت از سرهای آنها تجاوز می‌کرد حق حیات نداشت. طرد امیرانتظام و پس از او خود مهندس بازرگان نیز به همین دلیل بود. می‌بایست اعتبارنامه‌ی خسرو قشقایی رد  می‌شد تا او به میان ایل رود و مقدماتی فراهم گردد که بدان شکل فجیع به‌دارش بیاویزند.

در همه‌ی این فجایع امثال یزدی نه تنها ساکت، بل از دوریا از نزدیک، همدست بودند. آیا روزی که خمینی همه‌ی جبهه ملی ها را، که چند تن از آنان وزیران دولتی بودند که او نیز در آن عضویت داشت، یکجا مرتد اعلام کرد، کسی از یزدی که در آن سخنرانی از شورای نگهبان به دلیل مرتد خواندن او شکوه دارد، صدایی شنیده‌بود. باری حکمت عامیانه‌ی ما بی‌جهت نمی‌گوید که «مرگ خوب است اما برای همسایه.»

آیا هنوز هم برای پذیرفتن و آموختن این اصول ساده و کوشش برای رعایت آنها در حق همگان، بلا استثنا، زود است ؟

 

هشتم شهریور ماه ۱۳۹۶ برابر ۳۰ اوت  ۲۰۱۷

منبع:پژواک ایران


علی شاکری زند

فهرست مطالب علی شاکری زند در سایت پژواک ایران 

*نیرنگ در تاریخ: «اخراج نخست وزیر نامطلوب از راه قانونی»! سقوط اخلاقی و فرهنگی تا کجا؟ (بخش سوم)  [2024 Jan] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش بیستم)  [2024 Jan] 
*شباهت‌ها و تفاوت‌ها میان دو شکست: ۲۸ مرداد و ۲۲ بهمن  [2023 Dec] 
*نیرنگ در تاریخ: «اخراج نخست وزیر نامطلوب از راه قانونی»!  سقوط اخلاقی و فرهنگی تا کجا؟ [2023 Dec] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار/ بخش هجدهم- ب  [2023 Nov] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار/بخش هجدهم- الف  [2023 Nov] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار* بخش شانزدهم  [2023 Oct] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار* بخش پانزدهم -ج  [2023 Sep] 
* برگهایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار، بخش پانزدهم ـ ب  [2023 Sep] 
* جمهوری اسلامی حکومتی مرده است! اما چرا برچیده‌ نمی‌شود؟ بخش اول: یک نظام رو به موت  [2023 Sep] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار (بخش پانزدهم ـ الف) بختیار یک شخص نیست؛ یک راه است؛ راه امروز و آینده‌ی ایران [2023 Aug] 
*آخرین نخست وزیر نظام مشروطه ایران، متن سخنان علی شاکری زند بر مزار شاپور بختیار  [2023 Aug] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار/ بخش چهاردهم  [2023 Jul] 
*دعوت پادشاه از شاپور بختیار برای دیدار با او برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش سیزدهم) [2023 Jul] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش دوازدهم)  [2023 Jul] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش یازدهم)، علی شاکری زند  [2023 Jun] 
*باز هم تشدید اعدام‌ها  [2023 Jun] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار/ بخش دهم  [2023 Jun] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش نهم ـ ب)  [2023 May] 
*چگونه منشور ننویسیم!/ بخش دوم  [2023 May] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپوربخش نهم – الف بختیار*  [2023 May] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار (بخش هشتم ـ ب)  بختیار یک شخص نیست؛ یک راه است؛ راه امروز و آینده‌ی ایران [2023 Apr] 
*همبستگی برای ایران استیا ایران برای همبستگی است؟  [2023 Apr] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار*، بخش هفتم  - ب: اعلامیه‌ سه ماده‌ای کریم سنجابی در پاریس و ولایت فقیه خمینی [2023 Apr] 
*منشوری برای اهالی کره‌‏ی ماه  [2023 Mar] 
*برگهایی اززندگی سیاسی دکترشاپور بختیارـ بخش ششم  [2023 Mar] 
*برگ هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار، بخش پنجم: آغاز بحران در حکومت فردی  [2023 Mar] 
*برگ‌هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار، بخش چهارم: آغاز بحران در حکومت فردی  [2023 Feb] 
*برگهایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار، بخش سوم: فعالیت در تجدید سازمان جبهه ملی ایران  [2023 Feb] 
*برگ هایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار* (بحش دوم)  [2023 Jan] 
*برگ هایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار ـ جوانی، تحصیلات، مبارزه با نازیسم  [2023 Jan] 
*دولت موقت در تبعید و ضرورت حیاتی آن در شرایط کنونی  [2022 Dec] 
*ملت ایران، یک واقعیت تاریخی انکارناپذیر، مفهوم «ملت»، پادزهری در برابر واژه‌ ایدئولوژیک «امت اسلام» و فتیشیسم قومی (بخش سوم)  [2022 Aug] 
*ملت ایران، یک واقعیت تاریخی انکارناپذیر  [2022 Aug] 
*آیا جمهوری اسلامی مشروعیتی داشته که ازدست داده؟ غباربرانگیختن در مسیر حرکت واقعی [2022 Jul] 
* اتحادعملِ همه ی نیروهای ملی از مشروطه خواه تا جمهوریخواه  اسم رمز پیروزی اتحاد است [2022 May] 
*درباره ی نهضت مقاومت ملی ایران*  [2022 May] 
*خمینی چگونه به قدرت رسید؟ آیا این فاجعه اجتناب‌ناپذیر بود؟ ضرورت بیان کامل حقیقت به جای حاشیه‌نویسی!   [2022 Apr] 
*منوچهر هزارخانی: مرگی از هر جهت اندوهبار  [2022 Mar] 
*آیا فدراسیون روسیه و اتحاد شوروی سابق ماهیتاً یکی نیستند؟   [2022 Mar] 
*پوتین اوکرایین و روسیه، همه چیز اینجا شروع می شود  [2022 Mar] 
*احیاءِ «عظمت گذشته ی» امپراتوری روس؟ کدام عظمت؟  [2022 Mar] 
* در حاشیه عملیات تروریستی اخیرِ داعش  [2022 Feb] 
*برای دوری از انحرافات و انشعابات در جبهه ملی ضرورت بازگشت به اصالت نهضت ملی  [2022 Jan] 
*اتحادعمل برای نجات کشور از زوال! * انتظار تا کی و برای چه؟  [2021 Dec] 
* راه انتخاب میان سلطنت مشروطه و جمهوری از دید شاپور بختیار  [2021 Oct] 
*بحران سیاسی کشور و راه اتحاد عمل همه ی ایراندوستان دموکرات، پیش بینی بختیار نزدیک است  [2021 Aug] 
*شاپور بختیار و توتالیتاریسم، گریزی به رساله ی دکتری او  [2021 Jul] 
* اثرات متقابل مخالفان فعال رژیم و مردم غیرمتشکل: یک فرآیند دینامیک  [2021 Jun] 
*سر و ته، یک کرباس  [2021 Jun] 
*نگاهی به ریشه های ژرف یک فاجعه ملی بخش سوم   [2021 Mar] 
* نگاهی به ریشه‌های ژرف یک فاجعه‌ی ملی، به مناسبت ۲۲ بهمن ماه (بخش دوم)  [2021 Mar] 
* به مناسبت ۲۲ بهمن ماه، نگاهی به ریشه های ژرف یک فاجعه ی ملی  [2021 Feb] 
*ملاحظاتی درباره‌ متن حقوقی امانتی استاد محمـدرضا شجریان  [2021 Jan] 
* از مشروطه به جمهوری عبورکردیم؟ چه کسی عبورکرد و چگونه؟  [2021 Jan] 
* از مشروطه به جمهوری عبورکردیم؟ چه کسی عبورکرد و چگونه؟   [2021 Jan] 
*هموطنان بی مسئولیتی که در برابر امام جماران به امامزاده ی کاخ سفید دخیل بسته بودند یتیم شدند  [2020 Nov] 
*رادیکالیزاسیون دینی جوانان پناهنده و نقش حس ملی  [2020 Nov] 
*دولت موقت و چارچوب قانونی کارهای آن  [2020 Oct] 
*«علوم اجتماعی اسلامی» چه صیغه ای است؟   [2020 Aug] 
*جمهوری اسلامی کابوسی باورنکردنی بیست ونهمین سالگرد قتل شاپور بختیار و دستیار وی سروش کتیبه  [2020 Aug] 
*برتری مخالفان جمهوری اسلامی نسبت به سران این نظام در چیست؟ بخش سوم: دیگرِ تجربه‌های عملی اپوزیسیون  [2020 Aug] 
*برتری مخالفان جمهوری اسلامی نسبت به سران این نظام در چیست؟ بخش دوم: کدام استثناء؟  [2020 Jul] 
*برتری مخالفان جمهوری اسلامی نسبت به سران این نظام در چیست؟   [2020 Jul] 
* آزادی عقیده و بیان و زندگی جمعی نیازمند قواعد مشترک جمعی است (بخش دوم) • ضرورت قواعد مشترک همکاری و همگامی برای اپوزیسیون دموکرات ایران [2020 Jun] 
*آزادی عقیده و بیان و زندگی جمعی نیازمند قواعد مشترک کار جمعی است  [2020 Jun] 
*ایران هرگز نخواهد مرد!   [2020 May] 
* برگ هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار  [2020 Apr] 
*نمایش از این پس بی اثر «انتخابات»، پرده دری از فریب «اصولگرا ـ اصلاح طلب»  [2020 Mar] 
* برگ هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار* ۳۹ـ تدارکات و ترتیبات سالیوان برای ایجاد پیوند میان ارتش و نمایندگان خمینی   [2020 Mar] 
* برگ هایی از زندگی سیاسی شاپور بختیار*  [2020 Mar] 
*بحثی در مقاله‌ی : خطای بختیار، پایان بازرگان  [2020 Feb] 
*تحریم انتخابات را به کارزار همصدایی علیه اساس رژیم و رفراندم برضد آن بدل کنیم   [2020 Feb] 
*منطق جمهوری اسلامی: تحریک دیگران؛ تحقیرشدن؛ واکنش به تحقیرشدن کشته شدن قاسم سلیمانی تحقیری بزرگ برای نظام و چالشی خطرناک برای کشور بود [2020 Jan] 
*تحریم یکصدای نمایش انتخابات: ضرورتی سیاسی، نه انتخاباتی!   [2019 Dec] 
*انبار باروتی بنام ایران  ضرورت حادهمآهنگی و آشتی میان همه ی هواداران حاکمیت ملی [2019 Nov] 
*شورای دوران گــُـذار یا مدیریت بی‍گــُـدار برای «اقوام و ملیت های ساکن ایران» !   [2019 Oct] 
* بساط تحمیق انتخابات را یکصدا تحریم کنیم (۲)  [2019 Sep] 
*بساط تحمیق انتخابات را یکصدا تحریم کنیم بخش یکم: مشروعیت نظام‌های سیاسی و رابطه‌ نهاد انتخابات با آن [2019 Sep] 
*بیست و هشت سال پس از قتل شاپور بختیار پراکندگی نیروهای مخالف جمهوری اسلامی و راه پیروزی بر آن   [2019 Aug] 
* بحران در روابط ایران و آمریکا:‏ یا زمان قدرت نمایی شاگرد جادوگرها  [2019 Jul] 
* زند ایران چیست؛ ایرانیت کدام است؟  ادای سهمی در پاسخ به یک مغالطه [2019 Jul] 
*ایران چیست؛ ایرانیت کدام است؟ ادای سهمی در پاسخ به یک مغالطه بخش دوم ادعای درونی بودن اسلام و ...!  [2019 Jul] 
*ایران چیست؛ ‏ ایرانیت کدام است؟   [2019 Jun] 
*جمهوری اسلامی:‏ یک نظام تروریست، با همه‌ی اجزاء و بازوانش   [2019 Apr] 
*اتحادِ عمل آری؛ ‏ اما برای چه منظور؟ و از کدام راه؟   [2019 Apr] 
*جامعه‌ ایران از سر گندیده است  [2019 Mar] 
*این نظام رفتنی است ما نیستیم که می گوییم؛ آنها خود می دانند!  [2019 Feb] 
*در میان مخالفان جمهوری اسلامی اختلاف ها از کجا سرچشمه می گیرد؟  [2019 Jan] 
*ما نمی بایست سنگر قانون اساسی را رها می کردیم   [2019 Jan] 
*ملاحظاتی درباره ی رساله ی دکترای شاپور بختیار  [2018 Nov] 
*جمهوری، یا مشروطه ی پادشاهی؟ بحث بر سر چیست؟  [2018 Nov] 
* با اعتصاب عمومی نباید بازی کرد   [2018 Oct] 
* مجازات شلاق برای معلمان کشور !   [2018 Oct] 
*مرگ امیرانتظام فرصتی برای آب تطهیر بر سر انقلابیون دیروز و اصلاح‌طلبان امروز!  [2018 Aug] 
* اقتصادی ویران؛ نتیجه ی تحریم ها، یا اثر ورشکستگی به تقصیر   [2018 Aug] 
*آزادی گرفتنی است نه دادنی  [2018 Jul] 
*چرا جمهوری اسلامی رفتنی است وظیفه‌ی ما برای وقوع بهترین صورت این فرآیند چیست* [2018 May] 
*از بحث عدم‌ مشروعیت رژیم و پیش‌بینی سقوط آن تا زمین‌لرزه‌های جدید (بخش دوم)،  [2018 Apr] 
*از بحث عدم‌مشروعیت رژیم و پیش‌بینی سقوط آن تا زمین‌لرزه‌های جدید  [2018 Mar] 
*همه‌پرسی، به چه منظور، چگونه، در چه زمان، و به دست کدام حکومت ؟   [2018 Feb] 
*جدایی دین از حکومت یا حکومتِ لاییک*  [2018 Jan] 
*نکاتی پیرامون مفاهیم ملیت، اقلیت، خودمختاری* بخش چهارم  [2018 Jan] 
*نکاتی پیرامون مفاهیم ملیت، اقلیت، خودمختاری بخش سوم  [2017 Dec] 
*نکاتی پیرامون مفاهیم ملیت، اقلیت، خودمختاری بخش دوم  [2017 Dec] 
*نکاتی پیرامون مفاهیم ملیت، اقلیت، خودمختاری ، بخش یکم  [2017 Dec] 
* افسانه‌ی حمله‌ی نظامی عراق به ایران بنا به ‏ توصیه‌ی شاپور بختیار بخش چهارم   [2017 Nov] 
*علل واقعی جنگ ایران و عراق و افسانه‌ی حمله‌ی صدام به ایران به توصیه‌ی شاپور بختیار (بخش سوم)  جستجو در علل و مقدمات حمله‌ی عراق به ایران  [2017 Nov] 
* علل واقعی جنگ ایران و عراق و افسانه‌ی حمله‌ی صدام به ایران ‏ به توصیه‌ی شاپور بختیار (بخش دوم)  [2017 Nov] 
*علل واقعی جنگ ایران و عراق و افسانه‌ی حمله‌ی صدام به ایران ‏ به توصیه‌ی شاپور بختیار (بخش یکم)  [2017 Oct] 
*مصدق و اصـلاحات کاذب، بخش سوم: موضع نیروهای سیاسی دیگر  [2017 Oct] 
*مصدق و اصـــلاحــات کاذب «تقسیم اراضی ... با تمرکز جمعیت می تواند عواقب وخیم‌تری...»   [2017 Oct] 
*دکتر مصدق ‏ و اصـلاحـات کاذب یا یکی از ریشه‌های عمده‌ی ضدِانقلاب‌اسلامی ‏  [2017 Oct] 
*از مرگ هیچکس شاد نباید شد اما...  [2017 Sep] 
* سلطه‌ی دیوان و رژیم تباهیها تنها به دست مردم برچیده خواهد شد بخش دوم   [2017 Jul] 
*سلطه‌ی دیوان و رژیم تباهیها تنها به دست مردم برچیده خواهد شد  [2017 Jul] 
*آیا در این «انتخابات» ملت شکست خورد؟ قسمت دوم  [2017 Jun] 
*آیا در این «انتخابات» ملت شکست خورد؟  [2017 May] 
* تحریم انتخابات ساده گیری مبارزه نیست ‏  [2017 May] 
*گفتید جمهوریت؟ کدام جمهوریت؟   [2017 May] 
*در چنگال جمهوی اسلامی اسارت تا کی ؟ (بخش دوم)  [2017 May] 
*در چنگال جمهوی اسلامی اسارت تا کی ؟ «انتخابات» کاذب را هرچه یکصدا تر تحریم کنیم ! [2017 Apr] 
*انتخابات ریاست جمهوری فرانسه؛ نامه ی سرگشاده به نامزدها و رأی دهندگان به آنان*   [2017 Apr] 
* ضرورت گام هایی کوتاه و سنجیده برای اتحاد آزادیخواهان واقعی  ورشکستگی اخلاقی کامل نظام حاکم و نشانه هایی از آغاز فروپاشی آن [2017 Mar] 
*کسانی که تروریست‌ها و خرابکاران را مردم می‌نامند! (بخش دوم)  [2017 Mar] 
* نوبت خطرکردن بختیار برای نجات کشور از سقوط در پرتگاهی که به سوی آن می رفت (بخش سوم)  [2017 Feb] 
*آیا نظام مشروطه منسوخ شده بود؟ جلوگیری از نخست ‌وزیری صدیقی و نوبت خطرکردن بختیار (بخش دوم)  [2017 Feb] 
* به مناسبت سی و هشتمین سال تشکیل دولت ملی بختیار ‏  [2017 Feb] 
*نقش دکتر سنجابی در شکست دولت ملی بختیار و انقراض نظام مشروطه (بخش چهارم و پایانی)  [2016 Oct] 
* نقش دکتر سنجابی در شکست دولت ملی بختیار و انقراض نظام مشروطه (بخش سوم)  [2016 Oct] 
*نقش دکتر سنجابی در شکست دولت ملی بختیار و انقراض نظام مشروطه بخش دوم   [2016 Sep] 
*نقش دکتر سنجابی در شکست دولت ملی بختیار و انقراض نظام مشروطه؛ به مناسبت بیست و پنجمین سال ‏ قتل شاپور بختیار  [2016 Sep] 
* منشاء هراس شدید نظام از مردم ! (بخش پایانی) بخش دوم  [2016 Jun] 
*منشاء هراس شدید نظام از مردم ! بخش دوم، بهره ی الف   [2016 Jun] 
*منشاء هراس شدید نظام از مردم !  نظامی که مشروعیت ندارد همواره خود را در خطر نابودی می بیند [2016 Jun] 
*رژیم راًی مردم را برای نمایش و کسب مشروعیت می خواهد  [2016 Feb] 
* در حاشیه ی عملیات تروریستی اخیرِ داعش   [2016 Jan] 
*نکاتی از زندگی خسرو شاکری زند و سبب درگذشت وی  [2015 Oct] 
*توسل به دروغ و فریب برای پوشاندن تسلیم به توافقنامه ای خفت بار  [2015 Apr] 
*پیرامون یکی از پرگویی های کاشف سکولاریسم نو(۳)  [2014 Dec] 
*پیرامون یکی از پرگویی های کاشف   [2014 Dec] 
*پیرامون یکی از پرگویی های کاشف «سکولاریسم نو»  [2014 Dec] 
*دولت اسرائیل، یا یک یاغی جهانی که در پی اجرای «راه حل نهایی» برای مردم فلسطین است  [2014 Jul] 
*نگاهی به رفتار سیاسی سران جبهه ملی در ماههای پیش از انقلاب (بخش دوم) چگونگی پذیرش تشکیل دولت ملی از سوی دکتر شاپور بختیار [2014 Jul] 
*نگاهی به رفتار سیاسی سران جبهه ملی در ماههای پیش از انقلاب  [2014 Jul] 
*ملاحظاتی پيرامون مقاله «بازرگان، روحانيت و بختيار»، بخش سوم (قسمت دوم)  [2013 Oct] 
*بختیار، بازرگان و روحانیت؛ ملاحظاتی پیرامون مقاله‌‌‌ی «بازرگان، روحانیت و بختیار»۱- بخش سوم تیرخلاص  [2013 Oct] 
*بختیار، بازرگان و روحانیت- بخش دوم  [2013 Sep] 
*ملاحظاتی پیرامون مقاله‌ی «بازرگان، روحانیت و بختیار»۱ بخش اول روحانیت درنهضت ملی [2013 Sep] 
*مصر بار دیگر به پا می خیزد با تهدید به نافرمانی مدنی در مصر اولین سنگر توتالیتاریسم اسلامگرا فرو می ریزد [2013 Jul] 
*درباره‌ی پرچم ملی ایران  [2013 Jan] 
*آیا صلحجویان نسل های جدید اسرائیل خواهند توانست ماجراجویی رهبران سنتی جنگ طلب خود را مهار کنند و از فکر حمله به ایران بازدارند   [2012 Apr] 
*پاسخی به ادعاهای نسنجیده و بی پایه ی آقای همایون کاتوزیان درباره ی کنفدراسیون جهانی   [2011 Nov] 
*افشاء یک تحریف بزرگ تاریخی پاسخی به ادعاهای نسنجیده و بی پایه‌ی آقای همایون کاتوزیان درباره ی کنفدراسیون جهانی و عده ای از رهبران آن  [2011 Oct] 
*بازار گرم افترا علیه مصدق و بختیار  چه کسانی از نام مصدق و بختیار می ترسند و چرا؟ بخش دوم 2ـ دنباله ی" راه توده" و مصدق [2011 Oct] 
*بازار گرم افترا علیه مصدق و بختیار (۲)  [2011 Aug] 
*بازار گرم افترا علیه مصدق و بختیار  [2011 Aug] 
*مصدق، پیروان مصدق، اهداف، اصول کار و منش آنان (بخش دوم ـ ب)  [2011 Apr] 
*مصدق، پیروان مصدق، اهداف، اصولِ کار و منشِ آنان  [2011 Apr] 
*مصدق، پیروان مصدق، اهداف، اصولِ کار و منشِ آنان  بخش نخست ـ ب [2011 Mar] 
*مصدق، پیروان مصدق، اهداف، اصولِ کار و منشِ آنان  [2011 Mar] 
*توتالیتاریسم و زمین لرزه های اجتناب ناپذیرآن( بخش دوم)   تصفیه ها در جمهوری اسلامی از همان آغاز کار [2010 Mar] 
*توتالیتاریسم و زمین لرزه های اجتناب ناپذیرآن(٭)   [2010 Mar] 
*دولت بختیار و فروغ آزادی (بخش دوم)  [2010 Jan] 
*دولت بختیار و فروغ آزادی (بخش نخستین)  [2010 Jan] 
*چه کسانی از علائم شیر و خورشید پرچم ملی ایران می ترسند؟  [2009 Aug]