برجام درجام!
شهباز نخعی
پس از چندین ماه کش و قوس، انتظار، تعلیق و رواج بازار حدس و گمان، سرانجام ساعت دو بعد از ظهر سه شنبه 8 ماه مه – چهار روز پیش از انقضای موعد مقرر – دونالد ترامپ تصمیم خود درباره توافق هسته ای با جمهوری اسلامی را اعلام کرد: «من امروز اعلام می کنم که ایالات متحده از توافق هسته ای با ایران خارج می شود و ما بالاترین سطح وبی سابقه ترین تحریم ها را علیه رژیم ایران اِعمال می کنیم». دونالد ترامپ بلافاصله پس از سخنان خود فرمانی اجرایی برای خروج از برجام و برگرداندن تحریم های هسته ای امضاء کرد. به موجب این فرمان تحریم های تعلیق شده ناشی از «برجام» در دو موعد 90 و 180 روزه اجرایی و اِعمال خواهد شد. کاخ سفید در بیانیه ای گفت که شرکت هایی که با جمهوری اسلامی تجارت می کنند منتظر عواقب شدیدی باشند.
اعلام خروج آمریکا از توافق «برجام» زنجیره ای از واکنش ها را برانگیخت. تنها کشورهایی که از تصمیم ترامپ حمایت کردند اسراییل، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین بودند. بنیامین نتانیاهو چنان از تصمیم ترامپ ذوق زده شد که سفر خود به قبرس را نیمه کاره گذاشت و به اسراییل بازگشت تا از ترامپ تشکر کند.
در سوی دیگر، همه کشورهای امضاء کننده «برجام» به ویژه سه کشور اروپایی فرانسه، انگلستان و آلمان بر عزم خود درباقی ماندن در این توافق تاکید کردند. خانم فدریکا موگرینی، مسئول امور سیاسی اتحادیه اروپا با چهره ای عبوس دربرابر رسانه ها ظاهرشد و اعلام کرد که به رغم تصمیم دونالد ترامپ، اروپا در این توافق باقی خواهد ماند.
در ایران نیز واکنش ها سریع و شتاب زده بود. انگار نه انگار که مسئله ای بسیار مهم و حیاتی مطرح است که واکنش نسبت به آن به حداقل زمان برای تأمل و تعمق نیاز دارد. در کمتر از یک ساعت پس از اعلام تصمیم دونالد ترامپ، شیخ حسن روحانی – که گویی درصدد است لقب «پینوکیو» را برای خود دست و پا کند – بر پرده تلویزیون ظاهر شد و به شیوه «از کرامات شیخ ما چه عجب...!» گفت: «از این لحظه توافق برجام بین جمهوری اسلامی و 5 کشور است... خوشحالم که یک موجود مزاحم از برجام خارج شده است. اگر در مذاکره با کشورهای اروپایی به توافق برسیم، علی رغم میل آمریکا برجام پایدار خواهد ماند».
رهبر معظم هم طاقت نیاورد که مدتی را به سنجیدن جوانب، تعمق و مشاوره بگذراند و با ادبیات فاخر «رهبرانه» خود نارضایتی اضطراب آمیزش را به نمایش گذارد: «رییس جمهوری آمریکا حرف های سخیف و سبکی زد. شاید بیش از 10 دروغ در حرف های او بود. هم نظام را تهدید کرد، هم ملت را که چنین و چنان می کنم. بنده ازطرف ملت ایران می گویم: آقای ترامپ! شما غلط می کنید». خشم مقام معظم مانع از آن شد بیادآورد که پیشتر آیت الله خمینی گفته بود: «آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند»!
علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی هم درمورد تصمیم جمهوری اسلامی به حفظ برجام برای چند هفته گفت: «این اقدام نشان می دهد جمهوری اسلامی به دنبال رفتار عکس العملی و ماجراجویانه نیست. البته باید به این واقعیت هم اشاره کنیم که با توجه به نوع رفتار سال های دور اروپا چندان به ادعای آنان در پابرجا نگهداشتن توافق هسته ای نمی توان اطمینان داشت. اما برای چند هفته ارزش آزمون دیگری را دارد تا برای همگان اتمام حجت شود که جمهوری اسلامی همه راه های حل و فصل سیاسی و مسالمت آمیز را طی کرده است».
تردیدی که در گفته های علی لاریجانی درمورد غیرقابل اعتماد بودن کشورهای اروپایی هست را رهبر معظم نیز بیان کرد: «گفته می شود با 3 کشور اروپایی ادامه می دهیم. من به این سه کشور هم اعتماد ندارم، به این ها هم اعتماد نکنید. اگر می خواهید قرارداد بگذارید تضمین عملی بگیریم، درغیر این صورت این ها همان کار آمریکا را خواهند کرد. اگر نتوانستید تضمین قطعی بگیرید، دیگر نمی شود برجام را ادامه داد». برای رعایت انصاف باید پذیرفت که غیرقابل اعتماد بودن کشورهای اروپایی و به ویژه عبارت «دیگر نمی شود برجام را ادامه داد» حرف های درستی است.
به خلاف انتظار، معقول و واقع بینانه ترین واکنش از سوی سردار پاسدار محمد علی جعفری فرمانده سپاه پاسداران بود که بدون اما و اگر لب مطلب را چنین بیان کرد: «روشن است که اروپایی ها بین ایران و آمریکا نمی توانند مستقلا تصمیم بگیرند ووابسته به آمریکا هستند و سرنوشت برجام روشن است».
«تکیه بر عهد تو و باد صبا نتوان کرد». تکیه بر پایبندی اروپایی های طماع و سوداگر به برجام را تنها کسانی که بیخ دیوار بن بست گیر افتاده و راه پس و پیش نداشته باشند می توانند – یا در واقع چاره ای ندارند جز این که – باور کنند. حتی در حرکات و رفتار 3 کشور اروپایی نیز تصنع و تبانی موج می زند. حکایت پلیس بد و پلیس خوب را همه می دانند. روشن است که پلیس بد دونالد ترامپ است و اروپایی ها هم ناشیانه می خواهند نقش پلیس خوب را بازی کنند تا حکومت آخوندی را گام به گام به پذیرش شرط هایی که ترامپ تعیین کرده وادارند و حکومت ندانم کار و درمانده آخوندی در این میان مذبوحانه در تارهایی که خود دراثر بی تدبیری تنیده دست و پا می زند.
همه شواهد حاکی از به آخر راه رسیدن حکومت پلید آخوندی است و ظاهرا نقش بازیگران اروپایی این است که روایت ترامپ پسندی از برجام را در جام زهری دیگر به خوردش بدهند!
شهباز نخعی
19 اردیبهشت 1397
منبع:پژواک ایران