بخش چهارم- احداث نخستین خط لوله نفت در ایران

اعتقاد نگارنده بر این است که حساب کارکنان و متخصصین شرکت نفت دارسی و سپس "شرکت نفت ایران و انگلیس" که توانسته اند در شرایطی به واقع قرون وسطایی در ایران آنزمان پایه های صنعت نفت ایران را پی ریزی نمایند و بعضاً جان خود را نیز در این راه از دست داده اند، از حساب خود آن شرکتها و اینکه نفت ایران را به ثمن بخس غارت می نموده اند به طور کلی جدا است. جا می داشت و جا دارد که از این انسانهای فداکار و زحمتکش به نحو احسنت قدردانی گردد و نامشان به نیکی برده شود.

همانطوری که در بخش های پیشین ذکر گردید، در عقد قرارداد دارسی و در پی آن تأسیس شرکت نفت ایران و انگلیس، بر بانیان انگلیسی این قرارداد حرجی نیست. چرا که نفس علم اقتصاد ایجاب می نماید که هر شرکت یا مؤسسه اقتصادی ای تلاش نماید که تا بتواند حداکثر سود را در مقابل کمترین هزینه به دست بیاورد. مقصرین و خیانت کاران واقعی به ملک و ملت کسانی همچون مظفرالدین شاه و پاره ای از وزرای او هستند که از برای تأمین مخارج عیش و عشرت و خوشگذرانی خودشان با آگاهی کامل امضای خود را در زیر این قراردادِ از نظر اقتصادی اسارت بار گذاشته و بر آن مهر تأیید زده اند.  

***

لازم به ذکر است که دکتر موریس یولِدویتز یانگ(1) از سوی شرکت نفت برمه در گلاسکو برای طبابت و مداوای کارکنان انگلیسی شاغل در محوطه حفاری نفتون به ایران اعزام گردیده بوده است. اما دکتر یانگ به دلیل انساندوستی ذاتی خود، علاوه بر وظیفه اصلی اش، به مداوای رایگان مردم بومی بیماری که در اطراف و حوالی منطقه نفتون زندگی می کرده اند نیز می پرداخته است. این پزشک انساندوست در مراحل اولیه کار خود از یک چادر به عنوان مطب استفاده می کرده است. ولی از سر دلسوزی، وظیفه شناسی و بشردوستی پس از نامه نگاری های متعدد با شرکت نفت برمه در گلاسکو سرانجام موفق به تأسیس بیمارستان شرکت نفت در مسجد سلیمان و پس از آن در آبادان نیز می گردد. این دو بیمارستان بعدها به دو مرکز عمده و مجهز درمانی در جنوب غربی ایران تبدیل گردیده اند.

دکتر یانگ مبارزه با بیماریهای مسری اپیدمی شده در منطقه و مداوای افرادی که در اثر غیربهداشتی بودن آب منطقه بیمار می گردیده اند را نیز به صورت یک وظیفه انسانی و نه شغلی، به رایگان انجام می داده است. صداقت و مهربانی او نسبت به بیماران بومی تا به دان حد بوده است که اهالی منطقه در آن زمان از او به عنوان یک "پزشک قهرمان و جوانمرد" یاد می کرده اند. خدمات این پزشک در آن مقطع زمانی وقتی بیشتر قابل تقدیر می گردد که بدانیم پزشکان مجرب خارجی در آن برهه از تاریخ ایران تنها در خدمت دربار قاجاریه بوده اند.  اما مردم ایران از نظر بهداشت و درمان در شرایطی بسیار اسفبار به سر می برده اند. درود به روان دکتر موریس یانگ که درابتدای یک انسان بوده، سپس یک پزشک وظیفه شناس و در مرحله آخر یک تبعۀ دولت انگلستان. ...

ادامه‌ی مطلب

منبع:پژواک ایران