۳۱ جولای ۱۹۴۴ میلادی مصادف با آخرین پرواز آنتوان دُ سنت اگزوپری بود که این سفر بی بازگشت ماند و به عنوان روز مرگ این نویسنده ثبت گشت. در نظر داشتم که برای بزرگداشت یاد او متنی کوتاه بنویسم که مرگی دیگر در این روز توجهات جهانی را به خود معطوف کرد؛ کشته شدن اسماعیل هنیه رهبر سیاسی حماس. 

شاید گنجاندن این دو نام در یک نوشتار کاری عجیب و نامربوط تلقی شود چرا که تنها نکته ی مشترک این دو نفر روزی است که زندگی برایشان به پایان رسید، ۳۱ جولای. 

از بین میلیاردها انسانی که بر روی کره ی خاکی زیسته اند اندک هستند نام هایی که در حافظه ی تاریخ بشری ثبت می شوند و این نام ها بر دو گونه اند؛ نیک یا شر. 

انتخاب و اراده هر فردی مهم ترین عامل تعیین کننده راه زندگی او می باشد، اینکه در راه نیک گام نهد یا در بیراهه ی شرارت. انسان ها براساس قدرت تعقل، تفکر، اراده و سرشت خود مسیر زندگی خویش را برمی گزینند و مسئول کردار خویش هستند. حتی در جبر روزگار، فرد می تواند تا نهایت سیاهی و تباهی پیش نرود. چرا که در بسیاری موارد، فرصت برای آگاهی، پشیمانی، جبران و بازگشت از تباهی وجود دارد. 

اندیشه ی لطیف و انسان دوستانه ی سنت اگزوپری را بخوبی می توان در آثارش احساس کرد. داستان شاهزاده کوچولو، ماندگارترین و مشهورترین اثر او سرشار از پاکی ها و پندهای اخلاقی است. احتمالا او نیز همانند قهرمان داستان از ویژگی های ناشایست برخی آدمیان سرخورده و غمگین بود. هشتاد سال از مرگ سنت اگزوپری می گذرد، مرگی که هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد. آیا پایانی خودخواسته بود مانند شاهزاده کوچولو که پس از سفری پرماجرا به دنیای ناشناخته ها، دریافت که موعد رفتن است؟ یا سقوط هواپیمایش به درون گستره ی آبهای نیلی در اثر نقص فنی رخ داد؟ علت هر چه بود، مرگ سنت اگزوپری نقطه پایانی بر قصه ی زندگانی او نبود. هشتاد سال از آن سفر بی بازگشت می گذرد ولی نام سنت اگزوپری بر بالهای داستان شاهزاده ی کوچکش بر پهنه ی سیاره آدمیان سفر کرده است. کودکان یا بزرگسالانی که داستان شاهزاده کوچولو را خوانده یا شنیده اند ممکن نیست او را از یاد ببرند. گویی او همراه با شاهزاده کوچولو در گوشه ای از قلب و ذهن آنها تا ابد آشیان گرفته است.

لطافت اندیشه و روشنیِ ضمیر سنت اگزوپری در وجود شاهزاده کوچولو متبلور گشته و نیکنامی همیشگی برایش به ارمغان آورده است. وقتی به مرگ سنت اگزوپری می اندیشیم اندوهگین می شویم که چرا روزگار فرصت بیشتری برای زیستن به او نداد.

اما مرگ دیگر در ۳۱ جولای هشتاد سال بعد، مرگی پر سر و صدا که در مدت زمان کوتاهی به تیتر اول اخبار روز تبدیل شد. اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس که نام گروه تحت امرش با تروریسم و کشتار پیوند خورده است. به ویژه پس از عملیات نظامی حماس علیه اسراییل در تاریخ هفتم اکتبر ۲۰۲۳ که منجر به آغاز جنگی گسترده در نوار غزه شد. جنگی که جز مرگ و ویرانی و آوارگی ارمغانی برای فلسطینیان ساکن غزه نداشته در حالیکه سران حماس از جمله اسماعیل هنیه در ساحل امن ( قطر و ترکیه ) بسر می بردند. 

اسماعیل هنیه که همواره از حمایت رژیم جمهوری اسلامی در ایران برخوردار بود برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان در مقام نهمین رییس جمهور ایران به ایران سفر کرده بود که در بامداد ۳۱ جولای در تهران کشته شد. حذف فیزیکی او طی عملیاتی که احتمالا توسط اسراییل برنامه ریزی شده بود می تواند منجر به تشدید درگیری های دو طرف و در نتیجه موجب فجایع انسانی بیشتری گردد. 

می توان گفت که دستاورد زندگی و مرگ اسماعیل هنیه برای بشریت، نیستی و نابودی بوده است. 

در حالیکه ارمغان زندگی سنت اگزوپری برای جامعه انسانی، آثار نوشتاری ماندگار اوست. مرگ او نیز پایانی بر حیات کالبد او بود وگرنه روح لطیف و اندیشه ی زیبایش تا همیشه برای ما باقی است. 

۳۱ جولای برای آنهایی که دوستدار پاکی ها و ارزش های انسانی هستند یادآور نام سنت اگزوپری است. شب هنگام که به آسمان پر ستاره می نگریم تصور اینکه شاهزاده کوچولو همراه گل رز زیبایش به رویمان لبخند می زند قلبمان را آکنده از احساسات لطیف انسانی می نماید و به خود یادآور می شویم که می توان نیک زیست و نیک ماند. 

           ۳۱ جولای ۲۰۲۴ 

منبع:پژواک ایران