از داستان شاهزاده كوچولو چه خبر ؟
علی شکر‌الهی
خبرها فراوان است اما !
آخرين خبر اينكه داستان شاهزاده كوچولو ( le petit prince ) تا كنون به ٣۵۹ زبان و گويش ( ديالكت ) در جهان ترجمه شده است.
آخرين مورد كمياب و نوظهور آن در ايران، ترجمه و انتشار اين داستان به زبان تركى قشقايى توسط استاد اسدالله مردانى با عنوان " كومبوجا پاشا " بود.
داستان شاهزاده كوچولو كه به غلط بنام شازده كوچولو شناخته شده است تا كنون توسط ۸۹ مترجم گوناگون به زبان پارسى در ايران ترجمه شده است، كه از اين تعداد ٣٠ ترجمه آن بدست من رسيده و از سال ۲۰۱۳ میلادی تا هم اکنون با مقایسه اصل فرانسوی کتاب بر روى آنها كار و پژوهش كرده ام، به عبارتى دیگر، آنها را زير ذره بين برده، بررسى كرده و نقدها یی بر آنها نوشته ام كه در آينده در سايت پژواك ايران درج خواهد شد، ضمن آنکه خود ترجمه ای جدید از این داستان را ارائه داده ام.
از اين ٣٠ ترجمه، دو ترجمه كپى كامل از ترجمه احمد شاملوست و يك ترجمه نيز از ترجمه محمد قاضى كپى برداری شده است.
در نوشته هاى بعدى به اين مطالب پرداخته خواهد شد.
اين داستان نخستين بار توسط محمد قاضى در سال ١٣٣٣ با عنوان شازده كوچولو و سپس بدون آنكه كسى بداند چرا، توسط دو مترجم ديگر ترجمه شد !
سپس آقاى احمد شاملو اين كتاب را يك بار با عنوان مسافر كوچولو و دگر بار، شهريار كوچولو ترجمه كردند. ضمن آنکه به صورت شنيدارى و با صداى خودشان با نام امير كوچولو آنرا بروی سی دی بردند.
پس از شاملو چهار مترجم ديگر به ترجمه آن پرداختند و دليل اينكه چرا آنها اقدام به اين كار كردند نیز مشخص نشد !
بعد از آنها، مترجم سرشناس آقاى ابوالحسن نجفى اين كتاب را ترجمه كردند و در مصاحبه اى با ایشان چنین میخوانیم که ؛
‘’ نجفی سپس آثار متعددی از نویسندگانی چون آلبر کامو، آندره مالرو، رومن گاری، روبر مرل و روژه مارتن دوگار ترجمه و منتشر کرد و ترجمه دیگری نیز از کتاب معروف "شازده کوچولو" نوشته آنتوان دوسنت اگزوپری به فارسی زبانان ارائه کرد.
او معتقد بود دیگر مترجم‌های ایرانی مشهور "شازده کوچولو"، "مراتب زبان را رعایت نکرده‌اند."
نجفی در سال ۱۳۸۲ در نشستی با عنوان "نقد کتاب‌های غیرتخیلی" با بیان این که "زبان کتاب شازده کوچولو زبان معیار است و اصلا ادبی نیست"، با تأکید بر "ادیبانه" بودن ترجمه محمد قاضی، گفت: "ترجمه شاملو افراط قاضی را به تفریط می‌کشاند و برای اینکه کتاب از حالت ادبیانه خارج شود، لحن را عامیانه می‌کند، عامیانه‌هایی که بعضا کاملا بی جا و بی‌معنا هستند."
آقاى پرويز شهدى مترجم برجسته دیگر كه تا كنون بيش از پنجاه كتاب بويژه كتابهاى آنتوان دُ سنت اگزوپرى را ترجمه کرده اند ، داستان شاهزاده كوچولو را نيز ترجمه كرده بدون آنكه شاراتى به اشكالات چندين ترجمه پیشين داشته باشند !
آقاى مديا كاشيگر كه بمدت ٢٥ سال مترجم سفارت فرانسه در تهران بودند نيز به سراغ كتاب شاهزاده كوچولو رفته و آنرا به زبان پارسى ترجمه كرده است.
البته ايشان در مصاحبه اى گفتند كه ترجمه شاملو ترجمه اى لاتى ست.
علاوه بر آن ترجمه آقاى ابوالحسن نجفى را هم نپسنديدند !
بيش از هشتاد مترجم ديگر نيز به سراغ ترجمه داستان شاهزاده كوچولو رفته اند بدون آنكه اشاره اى كنند كه اشكال ترجمه هاى پيشين چه بوده است.
1. محمد قاضی 1333
2. ک. آواکيان 1340
3. فریدون كار 1342
4. احمد شاملو 1358
5. محمدتقي بهرامي حرّان 1372
6. شاهين فولادي 1375
7. فائزه سرمدي 1378
8. اصغر رستگار 1378
9. ابوالحسن نجفی 1379
10. مصطفى رحماندوست 1380
11. حسين فتاحى 1381
12. بابک اندیشه 1384
13. ش‍ورش ی‍وس‍ف‍ی 1384
14. عباس پژمان 1385
15. س‍پ‍ه‍ر ح‍اج‍ت‍ی 1386
16. فریده مهدوی دامغانی 1386
17. حمیدرضا بلوچ 1386
18. مرجان مقدس‌بیات 1386
19. رامسس بصیر 1386
20. سمانه رضائیان 1387
21. محمد مجلسی 1387
22. دل‌آرا قهرمان 1388
23. هانیه فهیمی 1389
24. جمشید بهرامیان 1388
25. زهرا فرحناک 1389
26. محمدعلی اخوان 1390
27. غلامرضا یاسی‌پور 1390
28. مولود محمدی 1391
29. مرتضى سعیدی 1391
30. اسدالله غفوری‌ثانی 1391
31. شورا پیرزاده 1392
32. زهرا تیرانی 1392
33. فرزام حبیبی اصفهانی 1392
34. شهناز مجیدی 1392
35. رضا خاکیانی 1392
36. مجتبى پایدار 1392
37. هانیه حق‌نبی مطلق 1392
38. رضا زارع 1392
39. شادی ابطحی 1392
40. بهاره عزیزی 1392
41. پرویز شهدی 1393
42. محمدرضا صامتی 1393
43. مریم صبوری 1393
44. حسین غیوری 1393
45. لیلا‌سادات محمودی 1393
46. شبنم اقبال‌زاده 1393
47. ایرج انور
48. سعید هاشمی 1393
49. محمدرضا محمدحسینی 1393
50. فهیمه شهرابی‌فراهانی 1393
51. رضا طاهری 1393
52. بهزاد بیگی 1393
53. فریبا حیدری 1394
54. محمد علی اخوان
55. مهرداد انتظاری 1394
56. غزاله ابراهیمی 1394
57. مریم خرازیان 1394
58. دنیا مملکت‌دوست 1395
59. الهام ذوالقدر 1395
60. محمد هاشمی، سعید هاشمی 1395
61. مهسا حمیدیان 1395
62. میلاد یداللهی 1395
63. مهری محمدی‌مقدم 1395
64. کاوه میرعباسی 1395
65. مریم بهرامی 1395
66. سمانه فلاح 1395
67. محمدعلی عزیزی 1395
68. فاطمه نظرآهاری 1395
69. حمیدرضا زین‌الدین 1395
70. زهره مستی 1395
71. حمیدرضا غیوری 1395
72. فاطمه امينی 1395
73. مدیا کاشیگر 1395
.74 هرمز رياحى
.75 مریم شریف
.76 علی محمد پور
. 77 حسین جاوید
.78 سحر جعفری صرافی
.79 محمد جواد انتظار
.80 رضا زارع
.81 غلامرضا یاسی پور
.82 حمید رضا زین الدین
.83 بهزاد بیگی
.84 چیستا یثربی
.85 مریم شریف
.86 علی محمد پور
.87ا لهام حاجی باقری
.88 جمیل ابریشمی
بسيارى از مترجمين ايرانى، اين كتاب را از ترجمه انگليسى كاترين وُدز به زبان پارسى برگردانده اند و از آنجایيكه با غور و بررسی ترجمه كاترين وُدز دریافتم که این ترجمه حدود پنجاه اشتباه فاحش در ترجمه واژه ها از فرانسه به انگليسى دارد و هشت جمله و كلمه را نیز جا انداخته و يا ترجمه نكرده است، پس بدون شك ترجمه هاى پارسى ترجمه شده از ترجمه كاترين وُدز كمبودها و اشتباهات اساسى فراوانى دارند و نتوانسته اند درونمایه ی داستان شاهزاده کوچولو را به خواننده منتقل کنند.
بايد يادآور شد كه تا هم اكنون ٣٠ ترجمه انگليسى از اين داستان توسط ٣٠ مترجم ديگر موجود است.
با بررسى کامل ترجمه انگليسى ريچارد هاوارد متوجه ميشويم كه او كمبودهاى كاترين وُدز را تا حدودى جبران كرده است، با وجوديكه همين ترجمه نيز خالى از اشكال نيست.
جهت دريافت آگاهى بيشتر در مورد داستان شاهزاده کوچولو به سراغ اين سايت بروید ؛
به هر تقدير !
با تشكر از دست اندركاران سايت پژواك ايران كه اجازه داده اند از اين پس هر هفته، در باره داستان شاهزاده كوچولو و نقد و بررسى ترجمه هاى گوناگون آن مطالبى درج شود.
على شكرالهى
منبع:پژواک ایران