بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ تهران، نوستالژی به یادگار مانده از دوران پادشاهی محمدرضا پهلوی
فرزاد یوشانلو
اهمیت مرور بازیهای آسیایی تهران نه فقط به لحاظ اینکه بزرگترین رخداد ورزشی تاریخ ایران به شمار میآید و ورزشکاران ایرانی توانسته بودند با کسب ۳۶ مدال طلا، ۲۸ نقره و ۱۷ برنز پایین تر از ژاپن و بالاتر از چین رتبه دوم این بازیها را بخود اختصاص بدهند، بلکه اگر اوضاع سیاسی و اجتماعی کشورهای آسیایی را در دهه هفتاد میلادی و حتا همزمان با برگزاری این بازیها مورد توجه قرار بدهیم، در می یابیم که رشد اقتصادی و ثبات امنیت در ایران تا چه حد توانسته بود ضامن صلح و دوستی ملتها باشد.
یکم تا شانزدهم سپتامبر ۱۹۷۴، نخستین میزبانی بازیهای آسیایی خاورمیانه در تهران رقم خورد و اسراییل که سه سالی از پیروزیش در جنگ شش روزه اعراب می‌گذشت آخرین حضورش را در المپیک آسیایی تجربه میکرد. با وجود اینکه عربستان سعودی و فلسطین بعلت حضور اسراییل از شرکت در این بازیها امتناع کرده بودند اما بازتاب استقبال صدهزار نفری زنان و مردان برای تماشای فینال دو تیم ملی فوتبال ایران و اسراییل در استادیوم آریامهر به حدی تاثیر گذار شد که اخبار مرتبط با تحریم سعودی‌ها به حاشیه رانده شد. در شرق اسیا جزء ژاپن، بسیاری از کشورها در شرایط خاص اجتماعی، سیاسی و بالطبع اقتصادی بسر میبردند. نیروهای نظامی ایالات متحده یکسالی میشد که از ویتنام خارج شده بودند و کشورهای شیخ نشین حاشیه خلیج فارس در شرف شکل گرفتن، اثرات جنگ دو کره هنوز ملموس بود و چین کمونیست همچنان در شرایط انقلابی بسر میبرد. با این حال رییس جمهور وقت اسرائیل افرائیم کاتزیر، پادشاه تایلند بومیپول آدولیاده و رییس جمهور کره جنوبی پارک چونگ هی از جمله دعوت شدگان حاضر در این بازیها بشمار می آمدند.
در این دوره از بازیها ۳۰۱۰ ورزشکار از ۲۵ کشور آسیایی شرکت داشتند و دو کشور مغولستان و کره شمالی برای نخستین بار بود که در بازیهای آسیایی شرکت می‌کردند. (در بازیهای آسیایی ۱۹۷۰ بانکوک ۲۴۰۰ ورزشکار، ۱۹۶۶ بانکوک ۱۹۴۵ ورزشکار، ۱۹۶۲ جاکارتا ۱۹۶۰ ورزشکار و در بازیهای آسیایی ۱۹۵۸ که در توکیو برگزار شد ۱۸۲۰ ورزشکار از شانزده کشور حضور داشتند)
علاوه بر شانزده رشته ورزشی حاضر، سه رشته شمشیربازی، ژیمناستیک و بسکتبال زنان نیز توانسته بودند به بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ تهران راه پیدا کنند. گفته میشود غلامرضا پهلوی رییس وقت کمیته ملی المپیک ایران و نخست وزیر وقت دولت شاهنشاهی امیرعباس هویدا که مدیریت کمیته اجرایی این بازیها را نیز برعهده گرفته بود نقش بسزایی در پذیرش ورزش بسکتبال زنان در بازیهای آسیایی ایفا کرده بودند.
در افتتاحیه این بازیها فضای استادیوم آریامهر با رها شدن پنج هزار کبوتر سفید به نشانه صلح و صدها بادکنک رنگی به نشانه شادی و سرور جلوه ای خاص گرفته بود. علی باغبان‌باشی دونده سرشناس ماراتن کشورمان مشعل زیبای بازیها را روشن کرد و سرود زیبای این بازیها که شاهکاری بود از حشمت سنجری حاضران در ورزشگاه را به وجد آورد.
بازیهای آسیایی تهران تبلوری بود از روزهای طلایی ایران که هرگز تکرار نشد.
منبع:پژواک ایران