هفتاد سال همکاری و رقابت سرویسهای اطلاعاتی فرانسه و اسرائیل
هفتهنامۀ «اکسپرس» در گزارشی تازه پرده از روابط هفتادسالۀ موساد و سازمان اطلاعات خارجی فرانسه (DGSE) برداشته است؛ روابطی که میان همکاریهای امنیتی و رقابت پنهان در نوسان بوده و با وجود تنشهای دیپلماتیک اخیر بر سر شناسایی دولت فلسطین، همچنان در سطح اطلاعاتی ادامه دارد.

هفتاد سال است که دستگاههای اطلاعاتی اسرائیل و فرانسه - موساد و سازمان اطلاعات خارجی فرانسه (DGSE) - پیوندی پیچیده و چندلایه را تجربه میکنند. این رابطه همزمان بر پایۀ همکاریهای امنیتی تنگاتنگ و رقابتی نهان استوار بوده است. گزارشی مفصل در هفتهنامۀ فرانسوی «اکسپرس» به قلم الکساندرا ساویانا، بخشی از این تاریخ پنهان را بازخوانی میکند، تاریخی که امروز با شناسایی رسمی دولت فلسطین از سوی فرانسه وارد مرحلهای بحرانی شده است.
از نخستین سالهای تأسیس اسرائیل، همکاری امنیتی پاریس و تلآویو ریشه گرفت. شیمون پرز، در دهۀ پنجاه میلادی، حتی دفتر کاری در وزارت دفاع فرانسه داشت. در دهههای بعد، موساد پاریس را به پایگاه اصلی خود در اروپای غربی بدل کرد. اما همانطور که «اکسپرس» یادآور میشود، این رابطه هرگز خالی از تنش نبود: در سال ۱۹۹۲، ترور یکی از مقامهای سازمان آزادیبخش فلسطین در پاریس خشم دستگاه ضدجاسوسی فرانسه را برانگیخت.
با این حال، نیاز متقابل به اطلاعات همواره بر اختلافها غلبه کرده است. موساد، با شبکههای گسترده در ایران و سوریه، و«دِ.ژ.اس.اُ» ، با نفوذ انسانی در غزه و لبنان، مکمل یکدیگر بودهاند. یک دیپلمات فرانسوی به «اکسپرس» میگوید: «بهترین منابع انسانی در غزه، در اختیار «دِ.ژ.اس.اُ» است. یعنی همانی که اسرائیلیها ندارند.» در مقابل، عملیات پیچیده موساد - از انفجار بیسیمهای حزبالله در ۲۰۲۴ تا حملات در ایران در ژوئن ۲۰۲۵ - تحسین سرویسهای فرانسوی را برانگیخته است.
با وجود بحرانها، همکاریهای فنی سرویسهای اطلاعاتی دو کشور همواره گسترش یافته اند. از دوران سارکوزی به بعد، پرونده هستهای ایران ستون اصلی روابط سرویسهای اطلاعاتی دو کشور شد. در حالی که موساد به عملیات مخفی برای مختل کردن برنامۀ هستهای ایران متهم است، «دِ.ژ.اس.اُ» اطلاعاتی درباره مرکز اتمی قم در اختیار اسرائیل و متحدان غربی قرار داد. یک دیپلمات اسرائیلی میگوید: «پاریس و تلآویو همیشه در موضوع ایران همنظر بودهاند.»
بستن سفارت فرانسه در دمشق در ۲۰۱۲، پاریس را برای جمعآوری اطلاعات به شدت وابسته به اسرائیل کرد. یک مقام سابق سرویسهای امنیت داخلی فرانسه میگوید: «ما زیر سرم موساد بودیم.» اطلاعات موساد حتی در خنثی کردن طرح حمله به مخالفان ایرانی در ویلپنت فرانسه در ۲۰۱۸ حیاتی بود.
فرانسه و اسرائیل بارها در مأموریتهای مشترک به هم تکیه کردهاند. به نوشتۀ «اکسپرس»، در سالهای اخیر پاریس از موساد برای باز کردن کانال گفتگو با جمهوری آذربایجان کمک گرفته و در مقابل، اسرائیل از فرانسویها خواسته پیامهای هشدار به حزبالله منتقل کنند. حتی در قلب پاریس، ملاقاتهای محرمانه میان دیپلماتها و مأموران اسرائیلی با نمایندگان سوریه یا میانجیگران قطری و مصری برگزار شده است.
اما روابط دو سرویس همواره بر مرز باریکی میان اعتماد و سوءظن حرکت کرده است. پروندههای پر سر و صدا، از جمله ترور یکی از رهبران حماس در دبی در سال ۲۰۱۰ با گذرنامههای جعلی فرانسوی، یا رسوایی عملیات «راتافیا» که به نفوذ بیش از حد موساد در شبکههای امنیتی فرانسه منجر شد، هر بار روابط دو طرف را به مرز بحران کشانده است. با این وجود، همکاریها به دلیل تهدید مشترک - از تروریسم گرفته تا فعالیتهای هستهای ایران - هیچگاه متوقف نشدند.
«اکسپرس» میافزاید که اکنون، شناسایی دولت فلسطین از سوی فرانسه و انتقادهای علنی امانوئل ماکرون از سیاستهای اسرائیل، روابط پاریس و تلآویو را به شدت تیره کرده است. بنیامین نتانیاهو رئیسجمهوری فرانسه را متهم کرده که «آتش یهودستیزی» را شعلهور میکند. به گزارش «اکسپرس»، حتی گزینههایی مانند بستن کنسولگری فرانسه در بیتالمقدس یا اخراج دیپلماتهای فرانسوی مطرح شده است.
با این حال، کارشناسان امنیتی تأکید میکنند که همکاریهای اطلاعاتی ادامه دارد. دیوید بارنئا، رئیس موساد، در ماههای اخیر چندین بار با نیکولا لرنر، رئیس «دِ.ژ.اس.اُ»، در پاریس و تلآویو دیدار کرده است. به گفتۀ یک منبع مطلع، «گفتگوی سرویسها هرگز قطع نشده؛ برعکس، در فضایی از اعتماد عمیق ادامه یافته است.»
مقالۀ «اکسپرس» نشان میدهد که روابط اطلاعاتی فرانسه و اسرائیل آمیزهای است از رقابت، جذابیت متقابل و ضرورت استراتژیک. حتی در اوج بحرانهای دیپلماتیک، دو کشور بهخوبی میدانند که بدون یکدیگر در خاورمیانه و مدیترانه نیمهکور خواهند بود. امروز نیز، در حالیکه اختلافهای سیاسی بر سر فلسطین سایه افکنده، موساد و «دِ.ژ.اس.اُ» همچنان در پس پرده به همکاری ادامه میدهند؛ رابطهای که از نگاه «اکسپرس»، نه دوستانه و نه خصمانه، بلکه ترکیبی است از همزیستی اجباری و وابستگی متقابل.
منبع:رادیو فرانسه