الی کوهن، وزیر انرژی اسرائیل از فعال‌سازی سازوکار ماشه برای بازگشت تحریم‌ها توسط آلمان، بریتانیا و فرانسه استقبال کرد.

کوهن افزود: «تنها تهدید نظامی معتبر و قدرتمند همراه با تحریم‌های فلج‌کننده می‌تواند «رژیم ترور» را به زانو درآورد و تهدید ایران علیه امنیت و ثبات جهانی را خنثی کند.»

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی پنج‌شنبه شش شهریور در واکنش به اقدام فرانسه، آلمان و بریتانیا برای فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک اعلام کرد که این اعلان «غیرقانونی، ناموجه و مغایر با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت» است و آن را به «شدیدترین شکل» محکوم کرد.

در این بیانیه آمده است: «سه کشور اروپایی هیچ صلاحیت حقوقی یا اخلاقی برای توسل به سازوکار موسوم به اسنپ‌بک ندارند و اعلان آنان بی‌اعتبار، باطل و فاقد هرگونه اثر حقوقی است.»

وزارت خارجه تاکید کرده که سازوکار حل‌وفصل اختلافات در برجام روندی چندمرحله‌ای و مشورتی است که برای جلوگیری از سوءاستفاده طرف‌ها طراحی شده و اروپایی‌ها این مسیر را طی نکرده‌اند.

به گفته این بیانیه، اقدامات سه کشور اروپایی «تلاشی معیوب از منظر حقوقی و بخشی از دستورکار سیاسی مغرضانه علیه ایران» است و در حالی صورت می‌گیرد که آنها خود به مدت طولانی تعهداتشان در برجام را نقض کرده‌اند.

وزارت خارجه افزود: «این کشورها به‌دلیل همراهی با خروج غیرقانونی آمریکا از برجام نمی‌توانند ادعای حسن‌نیت داشته باشند و استناد آنان به اقدامات جبرانی ایران توجیه‌پذیر نیست.»

این وزارت خانه در پایان تاکید کرده است اقداماتش در واکنش به نقض تعهدات طرف‌های مقابل «تدریجی، متناسب و در چارچوب حقوق قانونی ایران بر اساس برجام» بوده است.

مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، پنج‌شنبه شش شهریور در بیانیه‌ای اعلام کرد ایالات متحده از اقدام سه کشور اروپایی برای آغاز روند بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران استقبال می‌کند.

او گفت: «سه کشور اروپایی به‌روشنی نشان دادند که ایران همچنان در وضعیت نقض اساسی تعهدات هسته‌ای خود قرار دارد.»

روبیو افزود واشینگتن با سه کشور اروپایی و سایر اعضای شورای امنیت همکاری خواهد کرد تا روند بازگرداندن تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی علیه ایران تکمیل شود.

وی در عین حال تاکید کرد که ایالات متحده همچنان برای «گفت‌وگوی مستقیم با ایران» آماده است.

دنی دانون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل، از تصمیم سه کشور اروپایی برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران استقبال کرد.

او گفت: «کشورهای جهان نیز به مبارزه با محور شرارت می‌پیوندند؛ این گامی مهم در مسیر توقف برنامه هسته‌ای ایران است.»

عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، اقدام بریتانیا، فرانسه و آلمان برای فعال‌سازی مکانیزم اسنپ‌بک و بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را «غیرموجه و غیرقانونی» توصیف کرد.

عراقچی گفت جمهوری اسلامی برای حفظ و تامین حقوق و منافع ملی خود به نحو مقتضی به این اقدام غیرقانونی و ناموجه سه کشور اروپایی پاسخ خواهد داد.

او افزود: «امیدواریم سه کشور اروپایی با اتخاذ رویکردی مسئولانه و درک واقعیت‌های موجود، این حرکت نادرست خود را ظرف روزهای پیش روی به نحو مناسب اصلاح کنند.»

این واکنش پس از آن مطرح می‌شود که سه کشور اروپایی روند بازگرداندن تمامی تحریم‌های لغوشده ذیل برجام را آغاز کرده‌اند و همزمان تاکید دارند این تصمیم به معنای پایان دیپلماسی نیست.

وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند هدف اساسی مشترک آنها این است که ایران «هرگز به دنبال دستیابی یا توسعه سلاح هسته‌ای نباشد».

آنان یادآور شدند که برجام با این هدف مذاکره شد تا ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران تضمین شود و شورای امنیت سازمان ملل در سال ۲۰۱۵ نیز با قطعنامه ۲۲۳۱ آن را تایید کرد.

این بیانیه می‌گوید پس از خروج آمریکا از برجام در مه ۲۰۱۸ و کاهش تعهدات ایران از سال ۲۰۱۹، سه کشور اروپایی همچنان به عنوان طرف‌های باقی‌مانده در توافق تلاش کردند تا از راه دیپلماسی بحران را حل کنند.

اما به گفته آنان، ایران با عبور از محدودیت‌ها در حوزه اورانیوم غنی‌شده، آب سنگین و سانتریفیوژها، همچنین با محدود کردن نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تعهدات خود را نقض کرده است.

سه کشور اروپایی تاکید کردند که ذخایر عظیم اورانیوم غنی‌شده ایران، که به گفته آژانس بیش از ۹ برابر «مقدار قابل توجه» است که هیچ توجیه غیرنظامی ندارد و برنامه هسته‌ای ایران اکنون تهدیدی آشکار برای صلح و امنیت بین‌المللی محسوب می‌شود.

«مقدار قابل توجه» به معنای حداقل میزان اورانیوم یا پلوتونیوم است که اگر کشوری در اختیار داشته باشد، از نظر تئوریک می‌تواند برای ساخت یک سلاح هسته‌ای کافی باشد.

بر همین اساس، پاریس، برلین و لندن روز پنج‌شنبه ۶ شهریور به شورای امنیت اطلاع دادند که ایران در وضعیت «عدم پایبندی اساسی» به برجام قرار دارد و سازوکار بازگشت‌پذیری (ماشه) را فعال کردند.

این روند یک دوره ۳۰ روزه را شامل می‌شود که در پایان آن، در صورت عدم تصویب قطعنامه جدید برای ادامه تعلیق تحریم‌ها، شش قطعنامه پیشین شورای امنیت، شامل تحریم‌ها و محدودیت‌های بین المللی دوباره برقرار خواهد شد.

وزرای خارجه سه کشور در عین حال گفتند که در طول این ۳۰ روز همچنان به تلاش‌های دیپلماتیک ادامه می‌دهند تا با ایران درباره پیشنهاد تمدید یا هر ابتکار جدی دیگری برای بازگرداندن این کشور به تعهدات هسته‌ای مذاکره کنند.

یوهان داوید وادِفول، وزیر خارجه آلمان اعلام کرد برلین اکنون از ایران انتظار دارد که همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تعهد روشن به مذاکرات مستقیم با سه کشور اروپایی نشان دهد.

او تاکید کرد تصمیم برای فعال‌سازی مکانیزم اسنپ‌بک علیه تهران به معنای پایان دیپلماسی نیست و می‌تواند «آغاز مرحله‌ای تازه در روند مذاکرات» باشد.

 

کمی پس از اعلام فعال‌سازی مکانیزم اسنپ‌بک علیه تهران، وزیر خارجه فرانسه تاکید کرد تشدید فعالیت‌های هسته‌ای ایران «نباید بیش از این ادامه پیدا کند».

ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، پنج‌شنبه شش شهریور گفت سه کشور اروپایی (E3) مصمم هستند از دوره ۳۰ روزه‌ای که با فعال شدن این روند آغاز شده، برای گفت‌وگو با ایران استفاده کنند.

او افزود این اقدام به معنای پایان دیپلماسی نیست و همچنان فرصت برای تعامل وجود دارد.

بارو تاکید کرد تصمیم برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران «نشانه‌ای برای پایان مذاکرات» تلقی نمی‌شود و هدف از آن جلوگیری از ادامه روندی است که به گفته او می‌تواند پیامدهای جدی برای امنیت بین‌المللی داشته باشد.

یک مقام ارشد جمهوری اسلامی به رویترز گفت که اقدام کشورهای اروپایی در فعال‌سازی مکانیسم ماشه «غیرقانونی و تأسف‌بار» است.

او گفت: « این اقدام علیه دیپلماسی است، نه فرصتی برای آن.»

این مقام که نامش فاش نشد افزود که تهران از تمام ظرفیت‌های خود برای منصرف کردن سه کشور اروپایی از انجام این اقدام استفاده کرد.

وبسایت اکسیوس با تایید خبر ارسال نامه سه کشور اروپایی به شورای امنیت سازمان ملل متحد برای فعالسازی روند مکانیسم ماشه، به نقل از یک دیپلمات اروپایی در توضیح این تصمیم نوشت: «رهبران سه کشور اروپایی معتقدند ایران سال‌هاست به طور آشکار تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را نقض کرده، بدون آنکه گام‌های ملموسی برای اصلاح این وضعیت بردارد.»

اکسیوس نوشت که فرآیند فعال‌سازی اسنپ‌بک ۳۰ روز به طول می‌انجامد و اروپایی‌ها می‌خواهند این روند پیش از آنکه روسیه در اکتبر ریاست شورای امنیت سازمان ملل را بر عهده بگیرد، به پایان برسد.

یک دیپلمات اروپایی به این وبسایت خبری آمریکایی گفت: «فعال کردن فرآیند اسنپ‌بک به معنای پایان دیپلماسی نیست. سه کشور اروپایی همچنان آماده‌اند طی هفته‌های آینده تا پیش از اجرایی شدن تحریم‌های سازمان ملل با ایران وارد تعامل شوند.»

بر اساس نامه ارسال شده به شورای امنیت سازمان ملل متحد، فرانسه، آلمان و بریتانیا از جمهوری اسلامی خواسته‌اند تا برای حل نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای‌اش در دیپلماسی سازنده مشارکت کند.

در این نامه آمده است: «سه کشور اروپایی متعهد است از تمام ابزارهای دیپلماتیک موجود برای تضمین اینکه ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نیابد، استفاده کند.»

این کشورها اضافه کردند که این امر شامل تصمیم این سه کشور برای فعال‌سازی مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی است که امروز از طریق این نامه اطلاع‌رسانی می‌شود.

در ادامه نامه آمده است: «با این حال، تعهد سه کشور اروپایی به راه‌حل دیپلماتیک همچنان استوار است. سه کشور از دوره ۳۰ روزه پس از این اطلاع‌رسانی به‌طور کامل استفاده خواهد کرد تا مسئله‌ای را که منجر به این اقدام شده، حل‌وفصل کند.»

خبرگزاری رویترز گزارش داد که بریتانیا، فرانسه و آلمان پنجشنبه روند ۳۰ روزه‌ای را برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی به دلیل برنامه هسته‌ای ایران آغاز کردند.

این خبرگزاری افزود که این اقدام احتمالا موجب افزایش تنش‌ها خواهد شد.

این اقدام دو ماه پس از آن است که اسرائیل و ایالات متحده اسیسات هسته‌ای ایران را بمباران کردند.

اعلام آغاز مکانیسم ماشه در نامه‌ای از سوی سه کشور اروپایی به شورای امنیت سازمان ملل ارسال شده است.

با بالا گرفتن بحث فعال شدن مکانیسم ماشه، کاربران در شبکه‌های اجتماعی واکنش گسترده‌ای به این خبر نشان داده‌اند.

عادله بورنگ، عضو تحریریه ایران‌اینترنشنال، به بررسی این واکنش‌ها پرداخته است.

 

علی صدرزاده، تحلیلگر مسائل خاورمیانه گفت امارات متحده عربی دومین شریک تجاری ایران است و در صورت فعال شدن مکانیزم ماشه، شرکت‌هایی که با جمهوری اسلامی در تماس‌اند، سطح معاملاتشان با ایران را کاهش خواهند داد.

در واپسین ساعت‌های ضرب‌الاجل سه کشور اروپایی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، هم‌زمان با گزارش‌هایی از هماهنگی آن‌ها با ایالات متحده، محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران گفت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ادامه خواهد یافت.

آلمان اعلام کرده که هدف از این اقدام جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای است.

 

علی خزایی، نماینده ورامین در مجلس گفت: «ورود بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران ممنوع است و دولت موظف به اجرای قانون مجلس است.»

رسانه‌های دولتی ایران چهارشنبه پنجم شهریور گزارش دادند بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نخستین‌ بار پس از تعلیق همکاری‌های تهران در پی حملات آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی در جریان جنگ ۱۲ روزه، وارد ایران شده‌اند.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، گفت که نخستین تیم بازرسان به ایران رفته اما هنوز توافقی درباره دامنه فعالیت آن‌ها یا دسترسی‌شان به تاسیسات هسته‌ای حاصل نشده است.

خزایی درباره تهدیدهای جمهوری اسلامی علیه رافائل گروسی مدیرکل آژانس نیز گفت: «ما منتظر هستیم ببینیم دبیر شورای عالی امنیت چه واکنشی در قبال مدیرکل آژانس دارد و چگونه ایشان را تنبیه خواهد کرد، چرا که این وعده آقای لاریجانی است.»

کاظم غریب‌آبادی، معاون بین‌الملل وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، با اشاره به احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی آلمان، بریتانیا و فرانسه، گفت: «جمهوری اسلامی برای هر دو مسیر تعامل و تقابل آماده است.»

او افزود: «اگر آن‌ها بخواهند روند اسنپ‌بک را آغاز کنند، جمهوری اسلامی واکنش متقابل نشان خواهد داد و تعامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متوقف می‌شود.»

معاون بین‌الملل وزارت امور خارجه تاکید کرد: «اروپایی‌ها هیچ مبنای حقوقی‌ای برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه ندارند.»

یوهان داوید وادِفول، وزیر خارجه آلمان، درباره فعال شدن مکانیسم ماشه گفت: «هدف ما جلوگیری از دست‌یابی ایران به سلاح هسته‌ای است.»

او افزود: «آلمان،‌ فرانسه و بریتانیا، سیاست مشخصی در قبال ایران دنبال می‌کند،‌ یعنی جلوگیری از بازسازی تسلیحات هسته‌ای توسط این کشور و به همین دلیل تدابیر بسیار محدودکننده در زمینه غنی‌سازی مواد خام مرتبط اتخاذ شود.»

وزیر خارجه آلمان تاکید کرد: «ما به طور فشرده در حال مشورت هستیم تا ببینیم در این زمان چه اقداماتی لازم است. می‌خواهم از همان ابتدا بگویم که همواره اعلام کردیم مکانیسم ماشه در دسترس است. همواره روشن ساخته‌ایم که ما به دنبال راهکار دیپلماتیک هستیم.»

‌روزنامه کیهان که زیر نظر نماینده علی خامنه‌ای منتشر می‌شود، با اشاره به احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه نوشت: «برآیند همه واقعیات موجود نشان می‌دهد که امروز راهبرد جمهوری اسلامی نه مذاکره و انفعال، بلکه تهدید متقابل است.»

این روزنامه افزود: «غربی‌ها زبان تهدید را می‌فهمند و تنها با نمایش اقتدار و بازدارندگی می‌توان آنان را وادار به عقب‌نشینی کرد. مکانیسم ماشه، قطعنامه‌های شورای امنیت و بازی‌های دیپلماتیک، هیچ‌کدام سرنوشت ایران را تغییر نخواهند داد.»

روزنامه کیهان اضافه کرد: «اکنون زمان آن رسیده که ایران با تصمیمات قاطع همچون خروج از ان‌پی‌تی و اعمال محدودیت در تنگه هرمز، نشان دهد که تهدیدات غرب بی‌پاسخ نخواهد ماند. در برابر تهدید، پاسخی جز تهدید وجود ندارد.»

‌علی‌اکبر علیزاده، عضو فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس گفت: «تهدیدهای اروپایی‌ها برای استفاده ابزاری از مکانیسم ماشه صرفا به ضرر آن‌ها تمام خواهد شد.»

او ادامه داد: «سه کشور اروپایی مدام در حال تهدید به فعال کردن مکانیسم ماشه‌اند و با این بهانه درصدد سوق دادن جمهوری اسلامی به مذاکره با آمریکا هستند.»

‌محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی، با اشاره به «ابعاد خسارات تاسیسات هسته‌ای در جریان جنگ ۱۲ روزه»، گفت: «کارشناسی و ارزیابی خسارات در دست تهیه است.»

او افزود: «با توجه به شرایط امنیتی محیط‌های آسیب دیده، این اقدام به طور طبیعی زمان‌بر است. در عین حال برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی از الزامات توسعه علمی کشور است و ادامه خواهد داشت.»

رییس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: «همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منوط به توافق بر اساس قانون مجلس و تصمیم شورای عالی امنیت ملی است.»

موسسه علوم و امنیت بین‌الملل در گزارشی اعلام کرد جمهوری اسلامی در حال پاک‌سازی و از بین بردن آثار فعالیت‌های هسته‌ای در سایت لویزان است.

در این گزارش آمده که بر اساس تصاویر ماهواره‌ای مکسار در تاریخ‌های سوم تیر و ۲۸ مرداد، تهران در سایت لویزان به سرعت در حال تخریب ساختمان‌های آسیب‌دیده است؛ اقدامی که احتمالا برای پاک‌سازی آثار فعالیت‌های مرتبط با سلاح هسته‌ای انجام می‌شود.

موسسه علوم و امنیت بین‌الملل افزود آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش‌تر ارتباط مستقیمی میان «طرح آماد» ایران و سایت لویزان را تایید کرده بود اما هیچ‌گاه اجازه بازدید از این مکان یا مصاحبه با افراد مرتبط به‌دست نیاورد.

متن کامل گزارش مرتبط را اینجا بخوانید

جمهوری اسلامی هشدار داد در صورت اقدام سه کشور اروپایی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل، همکاری‌های جاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌طور کامل تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و احتمالا متوقف می‌شود.

کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه حکومت ایران، چهارشنبه در گفت‌وگو با صداوسیمای جمهوری اسلامی اعلام کرد: «اگر این اقدام انجام شود، مسیر تعاملی که اکنون با آژانس باز کرده‌ایم نیز به‌طور کامل متأثر شده و احتمالا متوقف خواهد شد.»

این هشدار در حالی مطرح می‌شود که فرانسه، بریتانیا و آلمان طی روزهای اخیر به‌صورت جدی احتمال فعال‌سازی سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها را مطرح کرده‌اند؛ اقدامی که می‌تواند فشارهای دیپلماتیک بر تهران را به‌شدت افزایش دهد.

متن کامل گزارش مرتبط را اینجا بخوانید

پنج‌شنبه قرار است تازه‌ترین محصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی به ملت ایران عرضه شود: بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل. بریتانیا، فرانسه و آلمان تصمیم گرفته‌اند روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه را آغاز کنند.

این یعنی تمام تحریم‌هایی که در سایه برجام تعلیق شده بود، دوباره برمی‌گردد؛ تحولی که مستقیم و بی‌واسطه زندگی و معیشت مردم ایران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. امروز صبر اروپا تمام شده است. جمهوری اسلامی دیگر نمی‌تواند با وعده «حسن نیت» و بازی‌های دیپلماتیک از فاجعه بگریزد. این‌بار ماشه به‌راستی کشیده می‌شود.

متن کامل این تحلیل را اینجا بخوانید

یک دیپلمات اروپایی که نامش فاش نشده، در گفت‌وگو با آکسیوس گفت: «رهبران سه کشور اروپایی بر این باورند که ایران سال‌هاست به‌طور واضح و پیوسته تعهدات خود در چارچوب برجام را نقض کرده است، بدون آن‌که هیچ اقدام اصلاحی جدی‌ای انجام دهد.»

با این حال، یک دیپلمات اروپایی تاکید کرده است که «فعال‌سازی اسنپ‌بک به معنای پایان دیپلماسی نیست» و سه کشور اروپایی همچنان مایل به گفت‌وگو با حکومت ایران در هفته‌های آینده هستند.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اعلام کرد در تصاویر ماهواره‌ای هیچ نشانه‌ای از انتقال اورانیوم با خلوص نزدیک به سطح لازم برای ساخت بمب هسته‌ای از تاسیسات اصفهان در ایران، پس از حمله دو ماه پیش آمریکا به چشم نمی‌خورد.

او چهارشنبه پنجم شهریور در واشینگتن به خبرنگاران گفت: «هیچ‌ چیز این تصور را رد نمی‌کند که مواد هسته‌ای همان‌جا که بوده، باقی مانده است.»

گروسی درباره بازرسی از سایت‌های آسیب‌دیده گفت: «کار ما آغاز شده اما هنوز به نقطه‌ای که می‌خواهم نرسیده‌ایم؛ و این را پنهان نمی‌کنم.»

مدیر‌کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بار دیگر از تهران خواست به تعهدات قانونی خود برای ازسرگیری نظارت بین‌المللی عمل کند.

بیشتر بخوانید: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی: شواهدی از جابه‌جایی اورانیوم غنی‌شده ایران وجود ندارد

رسانه‌های دولتی ایران چهارشنبه پنجم شهریور گزارش دادند بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نخستین‌ بار پس از تعلیق همکاری‌های تهران در پی حملات آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی در جریان جنگ ۱۲ روزه، وارد ایران شده‌اند.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، گفت که نخستین تیم بازرسان به ایران رفته اما هنوز توافقی درباره دامنه فعالیت آن‌ها یا دسترسی‌شان به تاسیسات هسته‌ای حاصل نشده است.

شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ورود بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران را محکوم و تهدید کردند که علیه دولت مسعود پزشکیان اعلام جرم خواهند کرد.

منبع:ایران اینترنشنال