اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه ۱۰ مارس در نشست خبری خود با خبرنگاران گفت که گفتوگوهای هستهای تهران و اروپا در اواخر اسفند به احتمال زیاد در سطح کارشناسی برگزار خواهد شد.
او در واکنش به هشدار کشورهای اروپایی به ایران نسبت به حمایت از بازگشت مکانیزم ماشه (بازگرداندن همه تحریمها علیه ایران) گفت که «هیچ توجیهی» برای فعال شدن این مکانیزم وجود ندارد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران در ادامه گفت «فکر میکند» طرفهای اروپایی به این نتیجه رسیدهاند که استفاده از مکانیزم ماشه نمیتواند ابزاری برای امتیازگیری باشد و آنها از تبعات آن آگاه هستند.
آقای بقائی درباره ابراز تمایل دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا برای مذاکره با ایران بهجای اقدام نظامی، گفت: «ما هیچگاه باب مذاکره به معنای واقعی کلمه را نبستهایم و در عین حال در مورد پیشنهاد مذاکره که مبتنی بر ارعاب و تهدید باشد، قائل نیستیم که چنین چیزی مذاکره است.»
سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین گفت که تهران نامهای از سوی رئیسجمهور آمریکا دریافت نکرده است. چند روز پیش از این، آقای ترامپ در یک گفتوگوی تلویزیونی گفت که به رهبر ایران نامه نوشته و از او خواسته است مذاکره را قبول کند.
در همین زمینه، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران از «رایزنی» تهران با ۳ کشور اروپایی، و بهطور جداگانه با روسیه و چین خبر داد.
آقای عراقچی در حساب کاربری خود در شبکه ایکس به زبان انگلیسی نوشت هدف از گفتوگوهای فعلی با ۳ کشور اروپایی و همچنین روسیه و چین، بررسی راههایی برای ایجاد «اعتماد بیشتر و شفافیت بیشتر» در مورد برنامه انرژی هستهای ایران در ازای لغو تحریمهای «غیرقانونی» علیه این کشور است.
پیش از او نیز دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد اعلام کرده بود که موضوع رفع نگرانی از احتمال نظامی شدن برنامه هستهای ایران قابل بررسی است.
وزیر خارجه ایران در یادداشت خود با بیان اینکه تهران تحت «فشار و ارعاب» مذاکره نخواهد کرد، نوشت آمریکا هر زمان با ایران «محترمانه» برخورد کرده از احترام متقابل برخوردار بوده و هر بار از موضع «تهدید» حرف زده، برخورد ایران را شاهد بوده است.
علی خامنهای، رهبر ایران نیز روز شنبه در سخنرانی خود در جمع مقامهای فعلی و پیشین این کشور گفت که تهران با کشورهایی که «قلدری» میکنند و هدفشان از مذاکره «تحکم» است، مذاکره نخواهد کرد.
در روزهای گذشته، آقای ترامپ با تأکید بر عزم خود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای، هشدار داده که تهران با دو گزینه توافق یا اقدام نظامی مواجه است.
همزمان مایک والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید هشدار داد که ایران در صورت توسعه فعالیتهای هستهای خود و حمایت از «تروریسم در سراسر منطقه از جمله در عراق»، با افزایش فشار مواجه خواهد شد.
او با اشاره به تمدید نشدن معافیت تحریمی عراق برای خرید برق از ایران، این اقدام را در راستای «فشار حداکثری» بر تهران عنوان کرد.
در خبری دیگر، روسیه از احتمال آمادگی ایران برای پذیرفتن محدودیتهایی در فعالیت هستهای خود در صورت لغو تحریمها خبر داده است.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه به روزنامه اسرائیلی «هاآرتص» گفت کشورش این احتمال را رد نمیکند که ایران با محدود شدن برنامه هستهای خود در ازای لغو تحریمها موافقت کند.
او در پاسخ به این پرسش که آیا روسیه از نفوذ خود بر ایران در موضوع هستهای استفاده خواهد کرد یا خیر، گفت که مسکو برای «نزدیکترین همکاری» با تهران و سایر طرفهای دخیل در این موضوع بهمنظور کاهش تنش و یافتن راه حلهای با دوام برای توافقی مؤثر و پایدار، آماده است.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه در حالی این موضوع را مطرح کرده که برخی خبرها در روزهای گذشته از تلاش مسکو برای وساطت میان واشنگتن و تهران بر سر پرونده هستهای ایران حکایت دارند.
پس از آنکه بلومبرگ در گزارشی خبر داد که روسیه پذیرفته است دولت آمریکا را در موضوعاتی چون برنامه هستهای ایران کمک کند، دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین تایید کرد که مسکو و واشنگتن در جریان مذاکرات ریاض درباره تهران هم گفتوگوهایی داشتهاند.
او همچنین گفته بود که موضوع پرونده هستهای ایران در مذاکرات آینده روسیه و آمریکا هم مطرح خواهد شد.
در هر حال، آقای عراقچی در بخش دیگری از یادداشت خود با تأکید بر اینکه «برنامه انرژی هستهای ایران همیشه صلحآمیز بوده و خواهد ماند»، نوشت چیزی بهنام «نظامیسازی بالقوه» آن وجود ندارد.
ایران اگرچه تاکید دارد که برنامه هستهایش صلحآمیز است اما برخی از کشورها و آژانس بینالمللی انرژی اتمی نسبت به روند غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم توسط ایران ابراز نگرانی کردهاند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان در پی آخرین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کردند که توسعه فعالیتهای غنیسازی ایران برای کشوری که سلاح هستهای ندارد، «بیسابقه و بدون توجیه» است.
اما در مقابل، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمانهای بین المللی مستقر در وین بر پایبندی ایران به تعهدات خود تحت پیمانهای منع گسترش سلاحهای هستهای موسوم به «انپیتی» و پادمان آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکید کرده است.
بنا به گفته آقای اولیانوف، گزارش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان میدهد که تهران به دبیرخانه این آژانس اجازه داده است تا با توجه به افزایش نرخ تولید اورانیوم غنی شده تا ۶۰ درصد، رویکردهای خود را برای اجرای پادمانها تطبیق دهد.