چرا مکرون دست به «قمار سیاسی» زد؟
نتایج انتخابات اخیر پارلمان اروپا نه تنها اما و اگرهایی را برای آیندۀ رهبری اتحادیه اروپا رقم زده، بلکه در اغلب کشورهای عضو این اتحادیه نیز پیامدهایی را در عرصۀ سیاست ملی بر جای گذاشته است، از جمله فرانسه که تا این‌جا صحنۀ غافلگیرانه‌ترین اقدام سیاسی رهبر خود بوده است.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه که حزبش با فاصله‌ای چشمگیر از حزب راست افراطی «تجمع ملی»، رتبۀ دوم را در انتخابات پارلمان اروپا به دست آورد، از انحلال پارلمان فرانسه و برگزاری رأی‌گیری تازه خبر داد.
کمی پیش از اعلام این تصمیم، جوردن باردلا، سیاستمدار جوان فرانسوی و سرلیست حزب راست افراطی خواهان برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام شده بود.
آقای مکرون شامگاه ۲۰ خرداد در یک نطق تلویزیونی گفت پس از انجام مشورت‌های پیش‌بینی‌شده در اصل ۱۲ قانون اساسی، تصمیم گرفته است پارلمان فرانسه را منحل کند و با برگزاری رأی‌گیری تازه، انتخاب پارلمان آیندۀ این کشور را دوباره به مردم فرانسه واگذار کند.
با امضای فرمان برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام از سوی مکرون، دور اول این انتخابات ۳۰ ژوئن (دهم تیرماه) و دور دوم آن هفتم ژوئیه (۱۷ تیر) برگزار می‌شود.
انحلال پارلمان فرانسه در حالی اعلام شد که احزاب میانه‌رو در مجموع توانستند اکثریت را در پارلمان اروپا حفظ کنند، اما احزاب راست افراطی پیروزی‌های چشمگیری در ایتالیا، اتریش و فرانسه به دست آوردند.
در نزدیک به سه دهۀ گذشته، این اولین بار است که یکی از رؤسای جمهور فرانسه چنین تصمیمی اتخاذ می‌کند.
مکرون از فرانسوی‌ها خواست که در انتخابات زودهنگام «انتخاب درستی» داشته باشند
پیشتر در سال ۱۹۹۷، ژاک شیراک رئیس‌جمهور وقت که متعلق به حزب راست میانۀ فرانسه بود، با انحلال پارلمان فرانسه، زمینه را برای انتخاب یک نخست‌وزیر سوسیالیست فراهم کرد.
با انحلال پارلمان فرانسه، اکنون حزب راست افراطی بیش از هر وقتی در تاریخ شکل‌گیری خود، به قبضۀ قدرت نزدیک‌تر شده و ممکن است نخست‌وزیری که از انتخابات پارلمانی آینده فرانسه انتخاب شود، از این حزب باشد.
هر چند حزب رئیس‌جمهور فرانسه پیروز انتخابات پارلمان اروپا نشد، مکرون از نظر قانونی ملزم به انحلال پارلمان فرانسه و تقسیم قدرت نبود.
به همین دلیل، رسانه‌ها تصمیم غافلگیرکنندۀ مکرون را دست زدن به «یک قمار سیاسی» توصیف کرده‌اند.
در سر مکرون چه گذشت؟
در همان ساعات اولیۀ اعلام خبر منحل کردن پارلمان از سوی مکرون، این سؤال اساسی مطرح شد که چه محاسباتی موجب شده او این گزینه را انتخاب کند و پارلمانی را که در آن، اکثریت نسبی در دست حزبش بود، منحل کند.
اگر مکرون به پیشینۀ این اقدام در تاریخ معاصر فرانسه توجه داشته است، حتماً می‌داند که انحلال پارلمان ممکن است در کاهش قدرت اجرایی او تأثیرگذار باشد.
این در حالی است که تا پایان دوران ریاست‌جمهوری او در سال ۲۰۲۷، هنوز سه سال دیگر فرصت باقی‌ست.
اصلی‌ترین انگیزۀ احتمالی که برخی ناظران و کارشناسان برای «قمار سیاسی» مکرون مطرح کرده‌اند، وارد کردن شوک به جناح چپ فرانسه است.
جناح چپ فرانسه در انتخابات پیشین پارلمانی توانست رأی قابل قبولی به‌دست آورد و از آن‌جا که حزب مکرون در پارلمان اکثریت مطلق را به دست نیاورد، عدم همراهی جناح چپ با طرح‌های ارائه‌شده از سوی دولت، به تقویت رقیب هر دوی آن‌ها، یعنی ائتلاف راست میانه و راست افراطی انجامیده است.
برخی ناظران بر این باورند که مکرون با انحلال پارلمان، اکنون احزاب چپ را به تصمیم‌گیری دربارۀ شکل دادن به یک اکثریت مطلق در برابر جناح راست افراطی و راست میانه فرا خوانده است.
همهٔ آن‌چه باید درباره‌ٔ انتخابات پارلمان اتحادیه اروپا بدانیم
ولی حدس گروه دیگری از ناظران این است که مکرون برای ایجاد تصویری از «شجاعت سیاسی» خود، دست به چنین اقدامی زده است.
در سال ۱۹۶۸ وقتی اعتراضات ماه مه علیه حکومت وقت شارل دوگل به راه افتاد، دوگل پارلمان را منحل کرد تا بحران سیاسی پیش‌آمده سرانجام با رأی مردم حل‌وفصل شود. نتیجه آن شد که رأی‌دهندگان فرانسوی موضع شارل دوگل در پارلمان را در انتخابات زودهنگام تقویت کردند.
اگر مکرون به نتیجۀ مشابه دوگل نرسد، دست‌کم بسیاری این تصمیم را «شجاعانه» خواهند دانست.
«قمار» بر سر آزمودن رقیب؟
انگیزۀ احتمالی دوم برای تصمیم اخیر مکرون، «بی‌کفایت» نشان دادن حزب راست افراطی در صورت پیروزی در انتخابات پارلمانی و به دست آوردن نخست‌وزیری فرانسه است.
اگر حزب‌راست افراطی در دوران ریاست جمهوری مکرون با به دست آوردن اکثریت پارلمان به نخست‌وزیری برسد، مشکلات این کشور یکی پس از دیگری مقابل این حزب قرار خواهد گرفت.
کمبود تجربۀ اجرایی برای حزب راست افراطی ممکن است به عدم توانایی حل مسائل منجر شود و در دور بعدی انتخابات ریاست‌جمهوری، پایگاه اجتماعی این حزب به‌شدت تضعیف شود.
در صورت به‌دست گرفتن نخست‌وزیری، حزب راست افراطی دیگر نمی‌تواند در انتخابات آیندۀ ریاست‌جمهوری فرانسه نقش «اپوزیسیون» و «منتقد وضع موجود» را ایفا کند و خود مسئول بخشی از وضعیت وضع موجود به‌شمار خواهد رفت.
به همین دلیل، به‌نظر می‌رسد مکرون امیدوار است با برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی، قدرت در انتخابات بعدی ریاست جمهوری به‌طور کامل به دست حزب راست افراطی نیفتد.
در زمان شیراک، با وجود برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام، حزب او توانست در دور بعدی انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز شود.
تصمیم کم‌سابقۀ مکرون در هر صورت، یک «قمار» مخاطره‌آمیز خواهد بود؛ زیرا ممکن است در پایان این سه سال، استدلال حزب راست افراطی مبنی‌بر این‌که تا وقتی این حزب قدرت کامل را به دست نیاورد مشکلات کشور حل نخواهند شد، از دید اکثریت رأی‌دهندگان منطقی و قابل اعتنا باشد.
منبع:رادیو فردا