مهر ماه (سپتامبر) گذشته انفجارهای زیر آبی، خطوط لوله نورد استریم یک و دو را قطع کردند. این دو خط (هر یک شامل دو لوله) برای انتقال گاز روسیه به اروپا ساخته شدند. عامل این انفجارها هنوز روشن نیست.

در کشورهای نزدیک به محل انفجار، در نزدیکی جزیره بورنهلوم در دریای بالتیک، تحقیقات رسمی درباره علت انفجارها در جریان است و آنچه تاکنون گفته‌اند این است که به عقیده آنها این انفجارها خرابکاری بوده‌اند نه تصادفی.

بلافاصله پس از انفجار، گروهی در کشورهای غربی روسیه را مسئول دانستند، مسکو انگشت اتهام را به سوی کشورهای غربی از جمله آمریکا و بریتانیا گرفت. این هم مطرح شد که یک گروه تکاور حامی اوکراین، مستقل از دولت و ارتش این کشور، این عملیات را انجام داده است.

اما آخرین قسمت مستند تلویزیونی «جنگ پنهان پوتین» و پادکست انگلیسی زبان «کولد فرانت»، به احتمال دخالت روسیه اشاره می‌کند.

این چهار شبکه در مستند خود بر تحرکات کشتی‌ها در دریای بالتیک در فاصله ژوئن و سپتامبر پارسال تمرکز کردند و تردد برخی از آنها را بسیار غیرعادی دیدند از جمله کشتی تحقیقاتی نیروی دریایی روسیه به نام سیبریاکوف، کشتی یدک‌کش اس‌بی-۱۲۳ و کشتی سومی از ناوگان دریایی روسیه که سازندگان مستند نتوانستند شناسایی کنند.

این کشتی ها به اصطلاح «شبح‌وار» در اطراف محل انفجار بودند یعنی فرستنده شناسه‌های خود (ترنسپوندر) را خاموش کرده بودند تا موقعیت‌یابی نشوند اما پژوهشگران مستند، توانستند با ردگیری ارتباطات رادیویی این کشتی‌ها با پایگاه‌هایشان موقعیت آنها را شناسایی کنند.

بر اساس کنوانسیون بین‌المللی ایمنی دریایی کشتی‌ها باید سامانه شناسایی خودکار خود را همیشه روشن نگه دارند تا موقعیت و مسیرشان مشخص باشد.

در همین حال وزارت دفاع دانمارک تایید کرده که یک کشتی گشتی دانمارکی به نام نیمفن، ۲۶ عکس از کشتی امداد زیردریایی اس‌اس-۷۵۰ گرفته که از کالینینگراد حرکت کرده و چهار روز پیش از انفجار، در نزدیکی جزیره بورنهولم بوده است.

بر اساس این مستند، کشتی اول از پایگاه دریایی روسیه در کالینینگراد حرکت کرده و هفتم ژوئن در نزدیکی خط لوله بود. یک پیام رادیویی حتی موقعیت آن را دقیقا بالای نورداستریم ۲ نشان می‌دهد. بعد به سمت شمال و نزدیک نورد استریم ۱ می‌رود و چند ساعت در منطقه‌ای می‌ماند که خط لوله هشتاد متر پایین‌تر قرار دارد و گاز داخل آن بعد از انفجار در همان منطقه به سطح آب آمد.

یک هفته بعد، کشتی تحقیقاتی سیبریاکوف درست به همانجا رفت و تا روز بعد ماند.

یدک کش اس‌بی-۱۲۳ عصر ۲۱ سپتامبر (پنج روز قبل از انفجار) به منطقه رفت و به گفته مستند، ردگیری ارتباطات رادیویی‌اش نشان می‌دهد در نزدیکی محل انفجار و نشت گاز، از شب تا دو بعدازظهر فردا مانده است.

ماه پیش گزارشی در یک رسانه آلمانی هم به این یدک‌کش و احتمال دخالت آن اشاره کرده بود.

تردد این کشتی‌ها را یک افسر اطلاعاتی سابق نیروی دریایی بریتانیا ردگیری کرده است. او تا پیش از بازنشستگی در سال ۲۰۱۸، کارش رهگیری ناوگان روسیه در دریای بالتیک روسیه بود. این شخص که در مستند ناشناس مانده می‌گوید در این ردگیری از منابعی که در دسترس همگان است و ارتباطات رادیویی استفاده کرده است.

او معتقد است الگوی ارتباطات رادیویی این کشتی‌ها در ماه ژوئن نشان می‌دهد آنها در مقطعی در «فاز عملیاتی» بوده‌اند.

در این مستند گفته می‌شود که این کشتی‌ها چندین ساعت و در یک مورد تقریبا یک روز کامل در نزدیکی محل انفجار بوده‌اند.

به نظر می‌رسد کشتی تحقیقاتی سیبریاکف قابلیت نقشه‌بردای از زیر آب و همچنین یک زیردریایی کوچک دارد.

افسر اطلاعاتی سابق نیروی دریایی بریتانیا می‌گوید که این کشتی در ژوئن مسیر ناوبری در اطراف محلی که بعد خط لوله منفجر شد، مسیری نامعمول را طی کرده و سپس از یک فرستنده مخفی برای ارتباط استفاده کرده است.

یک هفته قبل از نیز یک کشتی ناشناس دیگر در همین محل دیده شده است.

یدک‌کش اس‌بی-۱۲۳ هم گفته می‌شود در سپتامبر و فقط پنج روز قبل از انفجار به محل رسیده است. از ارتباطات رادیویی این کشتی نتیجه گرفته شده که تمام آن عصر و شب بعد را در محل مانده و سپس به سوی روسیه رفته است.

تصاویر ماهواره‌ای که این شبکه‌های تلویزیونی بررسی کرده‌اند، مسیر نامعمول این کشتی را تأیید می‌کنند و گزارش‌های دیگر در آلمان نیز می‌گویند این کشتی ۲۱ تا ۲۲ سپتامبر در این منطقه بوده است.

یک روزنامه دانمارکی می‌گوید چهار روز قبل از انفجارها از یدک‌کش اس‌بی-۱۲۳ عکس گرفته شده است.

در نهایت این مستند نمی‌گوید که به شواهد قطعی در مورد عملکرد این کشتی ها یا دخالت روسیه دست یافته اما پرسش‌هایی تازه‌ای را برای مسکو مطرح می‌کنند.

روسیه همواره هرگونه دخالت در انفجارها را رد کرده است.