حق نشر عکسAFP

قضاوت دربارۀ میزان موفقیت یک رئیس جمهور با نگاهی به صد روز اول کارش در دفتر ریاست جمهوری روش چندان جدی‌ای نیست. اگر آدم‌ها با ۱۲ انگشت متولد شده بودند، آن وقت میزان محاسبه می‌شد ۱۴۴ روز؟ اگر زمین کمی آهسته‌تر می‌چرخید، آن وقت رئیس جمهورها وقت بیشتری برای ردیف کردن دستاوردهای بیشتر داشتند؟

اما در عین حال منصفانه است که بگوییم صد روز فرصتی کافی است برای این‌که لااقل شکل کلی کار یک رئیس جمهور را دریابیم و میزان پیشرفتش در راه عملی کردن وعده‌های انتخاباتی‌اش را بسنجیم.

آن چه مسلم است، صد روز اول دونالد ترامپ هر طور که گذشته نه ملال‌آور بوده و نه کُند. اما چقدر از آن هیاهوی بی‌ثمر بوده و چقدرش به اقداماتی عینی انجامیده است؟

این راهنمای سریع فراز و فرودهای این دوره صد روزه است.

حق نشر عکسGETTY IMAGES

دیوار

بگذارید از دیوار شروع کنیم که تنها وعده رییس جمهور نبود، اما بدون شک یکی از قدیمی‌ترین‌ها و جنجالی‌ترین‌هایشان بود.

در روزهای فعالیت انتخاباتی، دونالد ترامپ هرجا که رفت ‌گفت دیواری بین آمریکا و مکزیک می‌کشد و پولش را هم مکزیک خواهد داد و طرفداران او هم یک‌صدا فریاد تأیید سرمی‌دادند.

حالا آن قطعیت را بگذارید کنار این توییت رییس جمهور که همین آخرهفته پیش نوشته:

"سرانجام، اگرچه شاید یک کمی دیرتر، مکزیک یک جوری پول دیواری که نیاز به ساخته شدنش به شدت احساس می‌شود را خواهد داد."

این نمونه‌ای است که وعده‌های ترامپ در عمل با واقعیت‌های سیاسی برخورد می‌کنند و تازه او باید این را در ۱۴۰ کاراکترِ توییتر توضیح بدهد. حرف زدن موقع تبلیغات انتخاباتی آسان است، عمل در واشنگتن دشوار.

دولت وعده داده تا با اختصاص بودجه ساخت دیوار را شروع کند، اما در عین حال روشن است که کنگره آمریکا باید از جایی پول کلانی جور کند تا ایدۀ دیوار عملی شود. این مسئله رئیس جمهور را در مقابل قانون‌گذاران قرار داده، به خصوص آن دسته از جمهوری‌خواهانی که از ایالت‌ها و مناطق مشرف به مرز مکزیک آمده‌اند و قصد ندارند بودجه کشور را صرف اجرای ایدۀ آقای ترامپ کنند.

پس این وعده عملی نشده است.

حق نشر عکسGETTY IMAGES

دیوان عالی ایالات متحده آمریکا

آقای ترامپ قول داد که با انتخاب یک قاضی محافظه کار، صندلی خالی دیوان عالی را پر کند.

او با موفقیت در انتخاب نیل گُرساچ، به این وعده انتخاباتی عمل کرد و در مراسم سوگند گرساچ در کاخ سفید گفت: "من همیشه شنیده بودم یکی از مهم‌ترین کارهایی که رئیس جمهور آمریکا می‌کند انتخاب آدم‌هایی حسابی برای پست‌ قاضی دیوان عالی است. تنها چیزی که می‌توانم بگویم این است که افتخار بزرگی نصیبم شده. تازه این کار را در صد روز اولم به عنوان رئیس جمهور انجام دادم. یک جورایی خوب است دیگر. فکر می‌کنید این کار آسانی است واقعاً؟"

بستگی دارد آدم "آسان" را چطور تعریف کند. جلسه بررسی تأیید آقای گرساچ جلسه‌ آسانی نبود. در حالی که دموکرات‌ها به طور مشخص مخالف این انتخاب بودند، رهبر جمهوری‌خواه سنای آمریکا، میچ مک‌کانل، سنت رایج را شکست و اجازه داد رأی اکثریت (بدون این که این اکثریت مطلق باشد) برای انتخاب قاضی کافی باشد و بالطبع اکثریت جمهوری‌خواه کنگره خواسته‌اش را عملی کرد.

برای آقای ترامپ آسان بود که یک اسم روی یک تکه کاغذ بنویسد و به عنوان کاندیدای مورد نظرش انتخاب کند، اما کار سخت را باید جمهوری‌‌خواهان سنا می‌کردند تا این نام روی کاغذ را در عمل به واقعیت تبدیل کنند. او با این کار جمهوری‌خواهانی که در طی فعالیت‌های انتخاباتی مطمئن بودند با انتخاب او می‌توانند یک قاضی محافظه‌کار را به دیوان عالی بفرستند راضی کرد.

آیا او در این مورد به وعده انتخاباتی‌اش عمل کرده؟ بدون شک.

حق نشر عکسGETTY IMAGES

نظام درمانی

"هیچ کس نمی‌دانست که مسئله نظام درمانی این‌قدر پیچیده است". هنوز شاید برای تعیین متن روی سنگ قبر خیلی زود باشد، اما اگر روزی دولت ترامپ زیر بهمن بی‌برنامگی و وعده‌های توخالی دفن شود، این نقل قول از ترامپ می‌تواند متن مناسبی برای سنگ‌قبر دولتش باشد.

ترامپ این را وقتی بیان کرد که مشخص شد حتی حزب خودش توافق درستی دربارۀ سیاست‌های درمانی ندارد.

در مقطعی از فعالیت‌های انتخاباتی‌اش او تا جایی پیش رفت که گفت در صورت رئیس جمهور شدن، همان روز اول طرح بیمه همگانی دموکرات‌ها را لغو خواهد کرد.

اما وقتی که اولین قانون‌گذاری جمهوری‌خواهان در این مورد به بن‌بستی اساسی خورد (و تا این جای کار ۶۴ روز از ریاست جمهوری ترامپ گذشته بود) او زیر حرفش زد و گفت: "من هرگز نگفتم که لغوش می‌کنم و طی ۶۴ روز عوضش می‌کنم. من وقت زیاد دارم. ولی دلم می‌خواهد یک قانون حسابی در این مورد اجرا کنم و همین طور هم خواهد شد. و این در زمان دوری اتفاق نخواهد افتاد."

‌شایعاتی شنیده می‌شد که طرح درمانی تازه در حال تدوین است، اما بررسی‌های بیش‌تر مشخص کرده که چنین چیزی درست نیست و این طرح هنوز کار زیادی دارد.

هنوز معلوم نیست فردا چه خواهد شد، اما واقعیت مطلب در این مقطع این است که طرح درمانی که قرار بود مهم‌ترین برنامه آقای ترامپ در حوزۀ قانون‌گذاری و تمرکز اصلی او در صد روز اول باشد، فقط نشان داده که حزب جمهوری‌خواه چندپاره و عاجز از پیش بردن یک هدف مشخص است.

وعده‌های انتخاباتی آقای ترامپ در این مورد بدون شک جنبۀ اجرایی پیدا نکرده است.

حق نشر عکسREUTERS

مهاجرت

آقای ترامپ وقتی پای مسأله مهاجرت وسط بیاید کارنامه‌ای ناهمگون دارد، حتی با این که در این مورد تلاش زیادی کرده است. دولت او حداقل دوبار برای منع ورود مسافرانی از کشورهای عمدتاً مسلمان و پذیرش پناهندگان سعی کرده فرمان اجرایی صادر کند، در حالی که هربار این فرامین توسط قضات نقض شده‌اند.

آقای ترامپ همچنین تعداد نیروهای کنترل مهاجرت در آمریکا را افزایش داده و شهرهایی که از تحویل دادن مهاجران غیرقانونی خودداری می‌کنند را تهدید کرده است. در کنار این‌ها بازنگری قانون مهاجرت، شامل ویزای نیروهای متخصص، آغاز شده است.

در یک ماه و نیم اول آغاز کار آقای ترامپ، میزان دستگیری مهاجران غیرقانونی ۳۲.۶ درصد بوده است که به گزارش واشنگتن پست بیش‌ترشان هیچ سابقه قانون‌شکنی و ارتکاب جرم ندارند. هم‌زمان، میزان دستگیری‌ها در مرز کاهش پیدا کرده است.

با درنظر داشتن این که طبق قانون رییس جمهور اختیاراتی اساسی دربارۀ مهاجرت دارد، و با وجود مخالف کسانی که ترامپ "مثلاً قاضی" خوانده، باید گفت او در این مورد موفق بوده است.

حق نشر عکسGETTY IMAGES

سیاست خارجی

در روزهای انتخابات، دیدگاه‌های سیاست خارجی آقای ترامپ تلفیقی بود از تناقض و جنجال‌آفرینی. او از سخت گرفتن به داعش، ایران و چین، تحکیم روابط با اسرائیل و ترمیم روابط با روسیه گفت.

او گفت که محدودیت‌های شکنجه و بازداشت را بر می‌دارد و به ارتش آمریکا قدرت اختیار بیش‌تری می‌دهد، که این شامل اجازه مورد هدف قرار دادن خانواده‌های افراد مشکوک به فعالیت‌های تروریستی هم می‌شود.

ورای همه چیز، حرف اصلی او این بود که مسائلی که مربوط به آمریکا می‌شوند اولویت پیدا خواهند کرد و حمایت آمریکا از شرکایش که به نظر او وظیفه بیش از حد سنگینی بود کاهش پیدا خواهد کرد.

او آمریکا را از پیمان ترنس-پاسیفیک بیرون کشیده و وعده داده که عضویت کشورش در پیمان تجارت آزاد آمریکای شمالی را هم مورد تجدیدنظر قرار دهد.

خوشبختانه و به لطف نفوذ جیمز ماتیس، وزیر دفاع، احتمال بازگشت به شکنجه مردود است. اما آقای ترامپ به روسای دولت‌های آلمان و ایتالیا از ضرورت افزایش بودجه نظامی‌شان گفته، هرچند همین اخیراً، اهمیت ناتو را تأیید کرده است.

دربارۀ چین، دیدگاه‌هایش را به مراتب ملایم‌تر کرده و مثلاً از شعار انتخاباتی‌اش مبنی بر این که کار چین در دستکاری ارز را مواخذه کند یا مالیات سنگین بر واردات چینی بگذارد کوتاه آمده و به جایش از چین برای حل معضل کره شمالی یاری جسته.

بعد نوبت می‌رسد به حمله موشکلی به مواضع دولت سوریه بعد از روشن شدن حمله شیمیایی این حکومت علیه مردم خودش. این از آن دسته حرکت‌هایی بود که آقای ترامپ قبلاً بی‌ثمر توصیف کرده بود.

درسیاست خارجی، سخت است که بشود گفت آیا به وعده‌هایش عمل کرده یا نه. انتخاب با شما.

زیرساخت‌ها، مالیات و کودکان

در ۲۲ اکتبر و فقط چند هفته مانده به انتخابات او در پنسیلوانیا گفت که "برنامه دارد ۱۰۰ روزه عظمت را به آمریکا برگرداند" و آن را قراردادی بین خودش و رأی‌دهندگان آمریکایی خواند.

برنامه‌های او در این مورد که به نظر خیلی رسمی می‌آمدند و او وعده داد بود در مشارکت با کنگره آن‌ها را جامه عمل خواهد پوشاند شامل حمایت مالیاتی از طبقه متوسط، حمایت از کودکان و سالخوردگان و لغو دو برنامه درمانی اوباما و طرح تازه انرژی پاکیزه بود.

به جز طرح درمانی که هنوز به شدت موضوع مناقشه است، بقیه را فقط در حد افسانه و قصه‌های جن و پری می‌شود جدی گرفت. آقای ترامپ گفته جزییات برنامه‌اش برای مالیات را این هفته منتشر می‌کند، اما همان‌طور که سر برنامه درمانی دیدیم، طرح او می‌تواند واکنش منفی تمام جناح‌های سیاسی را به دنبال داشته باشد.

کاخ سفید با افتخار اعلام کرده که آقای ترامپ تا این جای کار بیش‌تر از هر رییس جمهور دیگری از زمان هری ترومن قانون امضاء کرده است. اما نگاهی دقیق‌تر به این موارد امضاء شده نشان می‌دهد که آن‌ها شامل تأسیس درمانگاه برای سربازان سابق، دیدار با کمیته اجرایی موزه‌ها و احداث نمادهای یادبود برای کشته‌شدگان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ است و به ندرت شامل یک قانون‌گذاری اساسی می‌شود.

آیا وعده‌هایش را در این مورد عملی کرده؟ اگر اسب شاخ‌دار واقعیت دارد، آن‌وقت آقای ترامپ هم کارهایی که وعده داده بود را کرده است.

حق نشر عکسGETTY IMAGES

تغییر لحن

آقای ترامپ هیچ شباهتی به یک رئیس جمهور سنتی ندارد، برای همین شاید منصفانه نباشد که صد روز اولش در دفتر ریاست جمهوری را به روشی سنتی - مثل بررسی دستاوردها و شکست‌های سیاسی - بسنجیم. بیش‌تر کسانی که به او رأی دادند واقعاً انتظار نداشتند که او دیوار بسازد، برنامه درمانی را اصلاح کند و نظام مالیاتی را از این رو به آن رو کند. آن‌ها به آقای ترامپ روی آوردند هم به خاطر نوع رفتارش و هم این که قول داده بود ساختار سیاسی را یک خانه تکانی اساسی خواهد کرد.

در عمل آقای ترامپ با رفتارهایش شکل قراردادی سیاست را مختل کرده و بر آن پیروز شده است. او هنوز هم با توییت‌ها و با اظهار نظرهای بی‌مقدمه‌اش سوژۀ روز است و رفتارش، قواعد و اصول سیاستمداری سنتی را شکست داده‌اند.

او رهبران خارجی را به طور مستقیم نصیحت می‌کند، به کمپانی‌های بزرگ نهیب می‌زند، شمشیرش را برای رسانه‌ها که به او حمله می‌کنند از رو می‌بندد و در عین حال اگر به نفع خودش باشد به همان رسانه‌ها مصاحبه می‌دهد.

او طرح‌هایی را پیاده کرده تا دولتی‌های عالی‌رتبه، بعد از پایان خدمتشان، نتوانند وارد کار لابی کردن و کارچاق‌کنی شوند. از طرف دیگر، او که وعده داده بود نگذارد منافع مالی او و شرکت‌های تجاری‌اش مانعی بر سر راه وظیفه ریاست جمهوری‌اش باشند، در این مورد موفق عمل نکرده و همان کله‌گنده‌های وال استریت که در دوره فعالیت انتخاباتی به آن‌ها می‌تاخت را با خودش به کاخ سفید آورده است.

تا همین جای کار، هواداران جدی آقای ترامپ که با رأی‌شان باعث انتخاب او شدند کاملاً سرمست به نظر می‌رسند. طبق یک نظرسنجی، ۹۶ درصد کسانی که در ماه نوامبر به او رأی دادند هم‌چنان به او اعتقاد دارند.

به نظر می‌رسد آن‌ها آن قدر تحرک از سوی رئیس جمهور دیده‌اند که متقاعدشان کند که او دارد آن‌کارهایی را می‌کند که قبلاً وعده انجامشان را داده بود، حتی اگر آن‌ها هنوز به صورت قانونی و اجرایی درنیامده‌اند.

اگر شرایط اقتصادی به همین‌ شکل معقول و نرخ بیکاری پایین بماند، طرفداران او احتمالاً دست از حمایتش برنخواهند داشت. برای آن‌ها، این هرج و مرج در پایتخت کشور یکی از نکات برجسته ریاست جمهوری ترامپ است و نه یکی از ضعف‌های آن.

بنابراین در این مورد آقای ترامپ وعده‌های انتخاباتی‌اش را کاملا عملی کرده.