عکس: spiegel.de

حنیف حیدرنژاد

یک گزارش کوتاه برنامه تلویزیونی مجله آلمانی اشپیگل زیر عنوان "دو سال زندگی من تحت حاکمیت اِردوغان" نگاهی تند و گذرا دارد به تحولات سیاسی در ترکیه.

تحولاتی که با اعتراضات مسالمت‌آمیز چند صد جوان در تابستان ۲۰۱۳ در  میدان تقسیم استانبول شروع شد. اعتراضاتی که روند تحولات سیاسی ترکیه را به  شدت تحت تاثیر قرار داد. از آن زمان اردوغان- که آن موقع نخست وزیر و  امروز رئیس جمهوری ترکیه است-  تلاش می‌کند تا هر چه بیشتر قدرت خود را  تثبیت  و آزادی‌های اجتماعی و حقوق شهروندی را هر چه بیشتر محدود کند. او  تلاش می‌کند ارزش های اسلامی را هر چه بیشتر به اجرا بگذارد. به گزارش  اشپیگل در زمان او فساد مالی و رشوه‌خواری گسترش پیدا کرده است. او از قدرت  پلیس برای سرکوب بی‌رحمانه تظاهرات مسالمات‌آمیز استفاده می کند. اردوغان  ترکیه را به مسیر توتالیتاریسم و نئو عثمانیسم هدایت می‌کند. این، آن چیزی  است که بخشی از جامعه ترکیه آن را نمی‌پذیرد.

اقدامات اردوغان زمینه‌ای فراهم کرده تا بخش‌هائی از جوانان طبقه متوسط  شهری، دانشجویان، روشنفکران، چپ‌ها، سکولار دمکرات‌ها، کمالیست‌ها به هم  نزدیک شوند، با این وجود اردوغان با اقدامات پوپولیستی، با کار روی باورهای  مذهبی از یک سو و "شکوه و جلال" دوره عثمانی از سوی دیگر تلاش می‌کند تا "غرور ملی" کاذبی را بین عامه مردم دامن زده و مخالفان خود را منزوی کند.  موفقیت‌های اقتصادی او بهترین کارتی‌ست که توانسته با آن بخش بزرگی از  جامعه را نسبت به درست بودن سیاست‌هایش قانع کند.

افرادی که در گزارش تلویونی اشپیگل با آنها گفتگو شده از مشاهدات خود و  تجربه شخصی‌شان در مواجه با اضطراب و ترس ناشی از درگیری با پلیس سخن  می‌گویند. از اینکه چه شد که تظاهرات در میدان تقسیم شروع شد. اینکه چگونه  جوانان بر ترس خود غلبه کرده و سکوت خود را شکستند و اینکه چگونه با  اقدامات مبتکرانه اعتراضات خود را به شهرهای دیگر گسترش داده و حتی  توانستند همبستگی مردم در بسیاری از کشورهای جهان را نسبت به وقایع ترکیه  جلب کرده و چهره توتالیتر اردوغان را هرچه بیشتر افشاء نمایند.

اینک با وجود گذشت دو سال از اعتراضات میدان تقسیم استانبول و در آستانه  انتخابات جدید پارلمانی در ترکیه، نشانه‌های موجود از عزم و اراده اردوغان  برای باقی ماندن در قدرت و سرکوب مخالفان حکایت می‌کند، همان گونه که مردم  معترض نیز بر ادامه اعتراضات‌شان مصمم بوده و در دفاع از حقوق شهروندی‌شان  تردیدی ندارند. ترکیه هنوز آبستن تحولات زیادیست. آینده نه چندان دور نتیجه  زورآزمائی بین مردم و نیروهای خواهان دمکراسی و سکولاریسم از یک سو  و   اِردوغان و حزب‌اش از سوی دیگر را بیشتر روشن خواهد کرد. تحولاتی که تجربه  آن بی تردید بر مبارزات دمکراسی طلبانه مردم در کشورهای منطقه تاثیرگذار  خواهد بود.

۰۶ ژوئن ۲۰۱۵/ ۱۶ خرداد ۱۳۹۴