در جستحوی سرودی که اوائل انقلاب ساخته شده بود و شهرام ناظری آن را خوانده بود، برخوردم به ترانه ای از سیاوش ناظری که روی بخشی از اشعار مولوی از دفتر پنجم و حکایت کنیزی که با خر خاتون شهوت می راند ساخته شده  است. در این حکایت خاتون با پاییدن کنیز و نگاه کردن از سوراخی به اسرار کنیزک پی می برد، اما نه به همه آن و «حیلتی» را که کنیز در این عمل بکار می برده است متوجه نمی شود. او می خواهد خود نیز همان کار را بکند. بقیه حکایت هم در ترانه آمده است. این ترانه در روزگار حکومت شیخان و شریعتمداران که تیغ  دستگاه سانسورشان آثار ادبی و هنری را کالبد شکافی می کند و آثار ادبی کلاسیک  هم در امان نبوده است،کاری جسورانه است. مولوی تمثیل ها و حکایت هایی در مثنوی دارد که  برای به فکر واداشتن آدمها، برای ارزیابی خودشان در موقعیت های مختلقی که ممکن است قرار بگیرند و نیز هشدار هایی است برای به خطا نرفتن در اثر حرص و آز و کنترل امیال و اجنتاب از کارهای نادرست و گسترش دادن افق دید و چیزی بیشتر از نوک دماغ خود دیدن است. طبعا خوانندگان اشعار مولوی در زمان حیاتش، گروههای «خواص» بوده اند و به هرحال در دسترس آدمهای بالغ قرار می گرفته و به همین دلیل او با کنار گذاشتن ملاحظاتی که در گفتگو های عادی و در ملاء عام صورت می گیرد، چنین مثالی را آورده است تا عاقبت فضاحت بار تشنه برآوردن امیال خود بودن و فرصت طلب بودن را با تصویرهای تاثیر گذار و لحن بی پرده بیان بکند. در این ترانه البته کلمه یی در شعر مولوی تغییر یافته و به جای آن کلمه یی در پرانتز - (چیز) - آورده شد است. البته در غیر اینصورت ارائه این ترانه برای مخاطبان عمومی ممکن نبود. این حکایت منشاء دو  مَثَل «شهید راه ... خر» و «...را دیدی و کدو را ندیدی» و نیز«عاقبت جوینده یابنده بود» است. به هرحال سیاوش ناظری نوعی سنت شکنی کرده است تا هشدار مولوی را به گوش کسانی که دنبال ارضای امیال خویشند و حرص و فرصت طلبی مانع از دیدن جوانب مسائل و عواقب کارشان است، برساند. ترانه را  دو در لینک زیر می توان یافت.

http://www.youtube.com/watch?v=-rsfIN2OGG8

http://iradj-shokri.blogspot.fr/2013/11/normal-0-21-false-false-false-en-us-x.html

۱۶ آبان ۱۳۹۲ - ۷ نوامبر ۲۰۱۳