کمتر از یکماه بعد از  تظاهراتی که در 17 دسامبر به دنبال خودسوزی یک جوان تحصیلکرده بیکار که برای گذران زندگی سبزی فروشی می کرد و پلیس بساط سبزی فروشی او را ضبط و با خودش بد رفتاری کرده بود، شروع شد، زین العابدین بن علی دیکتاتور تونس که قول ها و عقب نشینهایش در برابر مردم، نتوانسته بود خشم شعله ور مردم را خاموش کند، ناچار به فرار از کشور شد و روز جمعه 14 ژانویه ( 24 دی) از کشور گریخت. ابتدا گفته می شد که وی در راه پاریس است و قصد پناهنده شدن به فرانسه را دارد و در اخبار شب (14 ژانویه) گفته شد که وی وارد جزیره مالت شده است و مقصد بعدی او معلوم نیست. روز شنبه پناهنده شدن او به همراه خانواده اش به عربستان سعودی و خبر تایید این پناهندگی از سوی دربار سعودی از سوی رسانه های خبری گزارش شد.

 بن علی قبلا وزیر کشور تونس را برکنار کرده و در یک سخنرانی تلویزیونی هم اعلام کرده بود که دستور داده پلیس به روی کسی شلیک نکند و دستگیر شدگان تظاهرات آزاد شوند وی همچنین قول داد که طی دو سال آینده دویست هزار شغل در کشور ایجاد کند و آزادی بیان برقرار شود. او ضمنا تاکید کرده بود که قصد ندارد بعد از پایان دوران ریاست جمهوریش در سال 2014 دوباره رئیس جمهور شود. اما اینها کافی نبود، خواست مردم بزیر افتادن او از قدرت و برچیده شدن دستگاه سرکوبگر و فاسدی بود که کشور را در چنگ خود گرفته و برگزاری انتخابات آزاد بود. حالا که او از کشور گریخته و دیگر بازگشتی برای او متصور نیست، بسیاری از مخالفان رژیم او خواهان تعقیب و محاکمه او به خاطر سرکوب و شکنجه و فساد مالی اطرافیان و نزدیکانش که همسرش در رأس آنها بود هستند. بعد از اعلام خبر خروج بن علی از کشور ابتدا نخست وزیر، محمد قنوشی اعلام کرد که بنا بر اصل 56 قانون اساسی که رئیس جمهور  می تواند اختیارات خود را به طور موقت به نخست وزیر واگذار کند، او مسئولیت ریاست جمهوری را در دوران گذار بر عهده خواهد گرفت و در ظرف شش ماه انتخابات آزاد برگزار خواهد شد. اما این امر با اعتراضاتی از سوی اپوزیسیون روبه رو شد. آنها این اظهارات نخست وزیر را منطبق با شرایط کنونی نمی دانستند، آنها شرایط کنونی را حذف قطعی  رئیس جمهور می دانستند که از جمله در اثر مرگ ناگهانی می تواند اتفاق بیفتد و در این مورد بنا بر اصل 57 قانون اساسی تونس رئیس مجلس به طور موقت عهده دار مقام ریاست جمهوری کشور می شود و باید ظرف مدت 60 روز، انتخابات ریاست جمهوری  را برگزار کند. به هر حال در نیمروز شنبه  15 ژانویه گزارشها حکایت از آن داشت که رئیس مجلس به عنوان رئیس جمهور موقت در برابر مجلس سوگند یاد کرده است و قرار است انتخابات ریاست جمهور  ظرف 60 روز آینده برگزار شود. با این حال باز هم از سوی اپوزیسیون اعتراضاتی در مورد اداره دوران گذار توسط کسانی که  در سیستم بن علی از از دست اندرکاران رژیم او بودند وجود دارد و اینان از بعضی شخصیتهای آن کشور را که آنها را درست کار و بیطرف می دانند به عنوان افراد مناسب برای اداره موقت امور نام می برند. وضعیت بن علی و بستگانش با آنچه در چند روز گذشته اتفاق افتاد بی شباهت وضعیت شاه و خاندان فاسد پهلوی در انقلاب سال 57 نیست. اتفاقا رویدادهای تونس و فرار بن علی و بستگانش - که بعضی با کشتیهای تفریحی خودشان از طریق دریا مدیترانه فرار کرده اند- همزمان است با فرار شاه در 26 دیماه 57 از ایران. روزی که انفجار شادی مردم رنج دیده از دیکتاتوری و تحقیر شده توسط شاه و خاندان پهلوی در همه جا دیده می شد. البته وضع بن علی در ظاهر به غم انگیزی وضع شاه نیست. او یکسره به عربستان رفته است و مثل عیدی امین دیکتاتور اوگاندا تا پایان عمر در آنجا خواهد ماند. اما با در نظر گرفتن تفاوت شرایط  جامعه بسته عربستان سعودی با شرایط تونس، می توان پیش بینی کرد که اقامت در عربستان سعودی خود تشدید کننده ناگواری وضع دیکتاتور سرنگون شده خواهد بود، حال آن که اگر در یک کشور اروپایی و مثلا  درفرانسه بود، شاید فشار کمتری حس می کرد. اما مساله یی که هم او را برای فرانسه عنصر نا مطلوب می کند و هم خود او هم به احتمال زیاد خواهان رو به رو شدن با آن نبوده است، اعتراضات گروههای اوپوزیسیون تونسی و گروههای مدافع حقوق بشر در فرانسه به حضور او در این کشور و در خواست حسابری در مورد جنایات او بوده است. زبن العابدین بن علی از نظامیان تونس بود. در دوران بورقیبیه مدتی وزیر کشور بود و با رشد بحران و نا آرمیها در آن کشور که هم ریشه در نابسامانیهای اقتصادی داشت و هم ناشی از خشم اسلام گرایان از برخی از اقدامات بورقبیه بود*، در نوامبر سال 1987 از سوی حبیب بورقبیه که 84 سال داشت به نخست وزیری برگزیده شد. بن علی اندکی بعد در همانسال، با استناد به این که رئیس جمهور به علت کهولت و  بیماری نمی تواند به وظائف خود بپردازد او را کنار زد و در یک کودتای بدون خون ریزی خود رئیس جمهور شد. البته در آن زمان بورقبیه بسیار فرتوت شده بود و در یک گزارش تلویزیونی از تغییر و تحول در تونس در آن زمان که خودم دیدم، بورقیبه به دشورای راه می رفت و همین بن علی زیر بغل اور گرفته بود و را برای سوار ماشین شدن همراهی می کرد. بن علی بیست و سه سال با مشت فولادین تونس را اداره کرد و اگر چه کارهایی در زمینه توسعه اقتصادی و توسعه آموزش در آن کشور شده اما این اقدامات همراه با اختناق شدید و نیز همراه با فساد اقتصادی شدیدی بود که همسر او در راس آن قرار داشت و به تمام اقتصاد کشور چنگ انداخته بود. در آخرین انتخابات تقلبی که سال قبل برگزار شد، او با 89 در صد برنده انتخابات اعلام شد و این رئیس جمهور با این محبوبیت ! در برابر توفان خشم و نفرت مردم نا چار به فرار از کشور شد. او برای دوره های متوالی رئیس جمهور شدن دست به تغیر قانون اساسی هم زده بود.  راستی اگر روزی در ایران توفان خشم مردم برای برانداختن این ناکسانی که 30 است به جنایت علیه مردم  و غارت ثروت کشور مشغولند برخیزد، اینان به کجا فرار خواهند کرد؟  بن علی که 74 سال دارد بقیه عمرش را همیشه با سایه ترس از تعقیب و گرفتار پنجه عدالت شدن، خواهد گذراند. به هر حال اکنون دیکتاتور گریخته است اما تا استقرار یک نظام سیاسی دموکراتیک ممکن است تلاطم های زیادی در آن کشور در پیش باشد. چون طی جمعه شب مغازه ها در نقاطی غارت شده و به آتش کشیده شده  و مردم معتقدند کار پلیس و شبه نظامیان وابسته دستگاه امنیتی بن علی است که می خواهند کشور را آشفته و غیر قابل اداره شدن نشان بدهند.  اکنون ارتش که در جریان سرکوبی اعتراضات مداخله نکرد و مورد احترام مردم بود، برای استقرار نظم در خیابانهاست. به هر حال برای بهتر شدن یک وضع نامطلوب باید آن را دگرگون کرد و این دگرگونی گاه ممکن است به وضع بدتری بیانجامد، چنان که برای ما با ملاخور شدن انقلاب توسط خمینی پلید و آخوندهای جنایتکار پیش آمد. اما این امر دلیل نمی شود که برای تغییر وضع نامطلوب اقدامی نشود. انقلاب اگر ملاخور شد و خمینی و آخوندها و پاسداران جنایتکارشان خونها ریختند، اگر به جهل و خرافات دامن زدند، اما مبارزه مردم برای تغییر این وضع نا مطلوب نیز با ژرفش و بیشتر و با آگاهی گسترده تر ادامه دارد. تغییر و تحولات اجتماعی و دست یافتن به زندگی بهتر در همه وجوه آن، اغلب بهای سنگین و زمان زیاد می طلبد و این امر سبب رویگردان شدن هیچ ملتی از آروزی دست یافتن به بالندگی و سعادت و پرداختن بهای آن نیست.   

* اطلاعات فشرده یی در مورد سابقه بورقیبه و عملکرد او را در لینک زیر می توان یافت:

http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5803

25 دی 1389 – 15 ژانویه 2011

http://iradj-shokri.blogspot.com