PEZHVAK-E-IRAN ... پژواک ایران 

پژواک ایران
دادسرای مردم ایران
http://www.pezhvakeiran.com

جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ / Friday 29th March 2024

کتاب «نگاهی به سازمان بین‌المللی کار، نقض حقوق بنیادین کار در ایران» - ایرج مصداقی
ایرج مصداقی


«نگاهی به سازمان بین‌المللی کار

نقض حقوق بنیادین کار در ایران» به قلم ایرج مصداقی توسط انتشارات آلفابت ماکزیما در سوئد انتشار یافت. این کتاب به خاطره تابناک کارگران جانباخته در راه‌ آزادی میهن به ویژه «بهترین عموی دنیا» محمدعلی ابرندی یکی از فعالان جنبش کارگری که در آبان ۶۶ در زندان گوهردشت جان باخت تقدیم شده است.

در پیش‌گفتار این کتاب آمده است:‌

 

درآمد

 

 

موضوع این کتاب، بررسی گذرای وظایف و عملکرد سازمان بین‌المللی کار( آی، ال، او) و پرونده نقض حقوق بنیادین کار توسط دولت جمهوری ‌اسلامی در این سازمان است.  شناخت عمیق‌تر کارکردهای سازمان‌ بین‌المللی کار این فرصت و امکان را برای علاقه‌مندان و فعالان مسائل کارگری فراهم می‌آورد تا بتوانند با ایجاد ارتباط، حداکثر تأثیرگذاری را بر سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌ها و مصوبات این سازمان مهم جهانی داشته باشند. این تأثیرگذاری، به‌خصوص در ارتباط با دفاع از حقوق کارگران ایرانی و بهبود وضعیت‌ آنها اهمیتی مضاعف پیدا می‌کند.

 

***

 

جدای از تمایلات غرب و سازمان‌های بین‌المللی برای تعامل و سازش با نظام جمهوری اسلامی، کوتاهی و عدم شناخت نیروهای اپوزیسیون و ندادن بهای لازم به سازمان بین‌المللی کار، بستر مناسب برای فریب دستگاه‌های نظارتی از سوی دولت جمهوری اسلامی را به وجود آورده است. متأسفانه جنبش کارگری ایران و فعالان و مدافعان حقوق کارگران آشنایی لازم  و درخوری با حقوق بنیادین کار، سازمان‌های بین‌المللی و نحوه کار آنها و مهمتر از همه زبان، مفاهیم و اصطلاحات  به کارگرفته شده در این ارگان‌ها ندارند. اگر روزگاری عدم آشنایی با زبان‌های خارجی و نیز عدم دسترسی به منابع و مآخذ جهانی، «تا حدودی» می‌توانست توجیه‌گر کم کاری در انتشار قوانین و مصوبات و کارکردهای سازمان‌های جهانی از جمله سازمان بین‌المللی کار باشد، اکنون با بودن هزاران فعال یا علاقه‌مند به مسایل کارگری در خارج از میهن‌مان، و آشنایی آنان با یکی از زبان‌های غربی، عدم انتشار آثار و نوشته‌های مستند که بر پایه‌ی اسناد و مدارک رسمی سازمان‌های جهانی نوشته شده باشند، چندان توجیه‌گر نمی‌تواند باشد. به زمانه‌ی ما و با داشتن این همه امکانات و شرایط مساعد، هیچ‌گونه کاهلی و بی‌تفاوت بودن نمی‌تواند قابل توجیه باشد.    

 

***

 نگارنده، به دفعات، تجربه شرکت در اجلاس سالانه کنفرانس جهانی کار را داشته و در ۱۳ سال گذشته با اشتیاق موضوعات مربوط به حقوق کار در ایران و شکایت‌های مربوط به نقض حقوق کار در ایران نزد سازمان بین‌المللی کار را دنبال و پی‌گیری‌ کرده‌؛ بارها با اعضا و رؤسای کمیته متخصصان و مسئولان بخش‌های مختلف سازمان‌ بین‌المللی کار و اعضای هیأت‌هایی که در دهه‌ی ۹۰ عازم ایران بودند دیدار و گفتگو کرده؛ با صدها نفر از اعضای هیأت‌های کارگری و کارفرمایی شرکت کننده در کنفرانس بین‌المللی کار و ده‌ها نفر از رهبران اتحادیه‌های مهم‌ و تراز اول کارگری و کارفرمایی در سطح جهانی دیدار و بحث و گفتگو داشته‌؛ با ده‌ها حقوقدان و کارشناس شناخته شده جهانی در زمینه حقوق کار دیدار و گفتگو داشته‌‌ و از تجربیاتشان استفاده کرده‌؛‌ و از این طریق تجربیاتی را در ارتباط با این ارگان مهم بین‌المللی کسب کرده است. 

به حکم وظیفه و نیازی که احساس می‌کردم و به منظور آشنایی با سازمان بین‌المللی کار و حقوق بنیادین کار و پرونده‌های مربوط به نقض‌ حقوق بنیادین کار توسط دولت جمهوری اسلامی، گزارش پیش‌رو را تهیه کرده‌ام. مطمئناً این گزارش می‌تواند فتح بابی باشد برای تحقیق بیشتر در ارتباط با یکی از نیازهای جامعه کارگری کشورمان. آرزویی که امیدوارم هر چه سریع‌تر به تحقق به پیوندد و شاهد انتشار آثار متعددی در این زمینه باشیم. آثاری که بی‌گمان پربارتر و غنی‌تر خواهند بود و جامعه‌ی ما و کارگران رنج‌دیده‌ی میهن‌مان را در تلاش برای به دست‌ آوردن ابتدایی‌ترین حقوق انسانی و کاری مدد رسان خواهند بود.

 

***

این کتاب از سه بخش تشکیل شده است. در بخش نخست به تاریخچه تشکیل سازمان بین‌المللی کار، ساختار تشکیلاتی آن و همچنین مقاوله‌نامه‌های بین‌المللی مربوط به حقوق کار می‌پردازد.

در بخش دوم پرونده‌ دولت‌های ایران در سازمان بین‌المللی کار و گزارش‌ نهادهای گوناگون این سازمان در مورد چگونگی نقض حقوق کار در ایران مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

و در بخش سوم اساس‌نامه سازمان بین‌المللی کار و ترجمه‌ی پاره‌ای از مقاوله‌نامه‌ها و ... آمده است.

 

فهرست مطالب این کتاب به شرح زیر است:‌

 

 

 

چگونگی شکل گیری سازمان بینالمللی کار................... 1

سازمان بینالمللی کار در تاریخ اجتماعی............... 11

هدفها و ساختار سازمان بینالمللی کار................... 15

هدفهای سازمان بینالمللی کار........................... 15

ساختار سازمان بینالمللی کار........................... 15

کنفرانس بینالمللی کار..................................... 16

دفتر بینالمللی کار.......................................... 17

شورای حکام....................................................... 17

کمیتهی آزادی انجمن.......................................... 18

کمیتهی حقیقتیاب و مصالحهی آزادی انجمن.......... 19

کمیتهی مسائل قانونی و استانداردهای بینالمللی کار      19

کمیتهی متخصصین در رابطه با اجرای مقاولهنامهها و توصیهها            20

پیمانهای بینالمللی مربوط بهحقوق کار.............. 21

تصویب مقاولهنامهها - حرکت بهسوی حقوق بشر و حقوق بنیادینکار       22

معیارهاى بینالمللى كار و حقوق اقتصادى و اجتماعى 27

اعلامیهی اصول و حقوق بنیادین کار.................... 27

مقاولهنامههای پذیرفته شده توسط دولتهای ایران.... 31

مقاولهنامهی تعطیلات هفتگی................................ 31

مقاولهنامهی برابری رفتار در زمینهی حوادث ناشی  از کار                 31.................................................

مقاولهنامهی کار اجباری................................... 32

مقاولهنامهی حفاظت از دستمزد........................... 32

مقاولهنامهی برابری دستمزدها........................... 32

مقاولهنامهی لغو مجازاتهای کیفری، کارگران بومی 32

مقاولهنامهی لغو کار اجباری............................. 32

مقاولهنامهی استراحت هفتگی.............................. 33

مقاولهنامهی کارت هویت دریانوردان................... 33

مقاولهنامهی تبعیض در زمینهی استخدام و اشتغال 33

مقاولهنامهی سیاست استخدام.............................. 33

مقاولهنامهی بدترین انواع کار کودکان.............. 33

مقاولهنامهی توسعهی منابع انسانی.................... 34

مروری بر تاریخچهی تصویب قوانین مربوط بهحقوق کار در ایران                37

مأموریت سازمان بینالمللی کار و نقش کمیتهی آزادی انجمن   49

مروری بر تشکلهای کارگری در جمهوریاسلامی

و مغایرت آنهابا مقاولهنامههای«آزادی انجمن» ...... 53

مقدمه................................................................ 54

تشکلهای کارگری در جمهوریاسلامی و مغایرت آنها با مقاولهنامهی87    56

شوراهای اسلامی کار............................................ 56

انجمنهای اسلامی................................................. 59

انجمنهای صنفی.................................................. 60

خانه‌ی  کارگر جمهوریاسلامی.................................. 61

رقابت با جناح های داخلی.................................. 66

فریب کارگران و تلاش برای هدایت فعالیتهای اعتراضی آنها در مسیر دلخواه........................................................................ 67

تلاشخانهی کارگر برای عضویت در کنفدراسیونهای بینالمللی کارگری      69

خانهی کارگرو شورای اسلامیکار عامل سرکوب فعالان سندیکایی                70

مصاحبهی ماهنامهی تولید با علیرضا محجوب نمایندهی حزب اسلامیکار        71

افول خانهی کارگر در دوران احمدینژاد................... 77

تعهدات بنیادین کشورهای عضو در خصوص حقوق بشر

و حقوق تشکلهای کارگری و کارفرمایی...................... 79

وظایف دولت در حفاظت از حقوق تشکلها و............... 81

حقوق تشکلهای صنفی و آزادیهای مدنی................. 81

حق زندگی، برخورداری از امنیت و صیانت جسمی و اخلاقی    82

سرکوب سندیکاهای مستقل کارگری در ایران............... 85

سندیکای کارگران کارخانهی نیشکر هفتتپه.......... 85

سندیکای شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه.... 88

دستگیریها، بازداشتها و احکام صادره............... 89

سندیکای کارگران خباز سقز................................ 90

اتحادیهی آزاد کارگران ایران........................... 91

کمیتهی همآهنگی برای کمک بهایجاد تشکلهای کارگری         94

احضار و دستگیری اعضای کمیتهی همآهنگی برای کمک بهایجاد تشکلهای کارگری در سال 87........................................................................

سندیکای پروژ ه‌ای )فصلی( آبادان و حومه.......... 98

تشکلهای کارگری دولتی جمهوریاسلامی از نگاه سازمان بینالمللی کار       101

گزارش هیأت شاخهی آزادی انجمن و امضای تفاهمنامه بین دولت ایران و سازمان بینالمللی کار............................................................

مغایرت روابط موجود در محیط کاربا مقاولهنامهی حق تشكل و قراردادهای دستهجمعی........................................................................... 109

قراردادهای موقت............................................. 111

هیأتهای کارگری شرکتکننده از سوی جمهوریاسلامی در کنفرانس بینالمللی کار........................................................................... 113

هیأت نمایندگیکارگران ایرانی در نود و دومین اجلاس سالهای 2009-2004................................................................ 117-114

سازمان بینالمللی کار و اولین بررسیهای وضعیت کارگران در ایران         119

نگاهی به تاریخچهی شکایت علیه نقض حقوق سندیکایی

و آزادی انجمنهاتوسط دولتهای ایران.................... 121

شکایت علیه نقض حقوق سندیکایی و آزادی انجمنها توسط دولت شاهنشاهی ایران...................................................................... 122

شکایت علیه نقض حقوق سندیکایی و آزادی انجمن

توسط دولت جمهوریاسلامی........................................ 135

نکات مهم توصیههایکمیتهی آزادی انجمن در جریان نودو هشتمین کنفرانس بینالمللیکار.................................................................. 148

پروندههای مورد رسیدگی قرار گرفته

در کمیتهی متخصصین اجرای مقاولهنامهها و توصیهنامهها        151

پروندههای مورد رسیدگی در کمیتهیکنفرانس اجرای استانداردهای سازما ن بینالمللی کار...........................................................

پروندههای مربوط به نقض مقاولهنامهی ۱1۱

توسط دولت جمهوریاسلامی در سازمان بینالمللی کار 155

بررسی اختصاصی در ارتباط با مقاولهنامهی111

تبعیض (در استخدام و اشتغال) 2006-1990.. 170-156

نکات مهم گزارش هیأت اعزامی کمک فنی بهجمهوریاسلامی ایران              173

تبعیض بر مبنای جنسیت..................................... 173

قوانین و مقررات............................................. 173

تبعیض بر پایهی مذهب....................................... 174

تبعیض برای اقلیتهای قومی.............................. 175

مکانیزم حقوق بشر و حل اختلاف......................... 175

بررسی اختصاصی در ارتباط با مقاولهنامهی111

تبعیض (در استخدام و اشتغال) 2009-2008.. 178-177

نتیجهگیری کمیته بررسی استانداردهای کنفرانس جهانی کار

از نقض حقوق کار در ایران................................... 179

وضعیت دولت جمهوریاسلامی، در دورهی میرحسین موسوی

در کمیتهی بررسی استانداردها.............................. 181

نتیجهگیری کمیتهی کنفرانس در سال 87....... 182-181

وضعیت دولت جمهوری اسلامی، در دورهی علیاکبر هاشمیرفسنجانی

در کمیتهی بررسی استانداردها.............................. 183

نتیجهگیری کمیتهی کنفرانس در سال 89.............. 184

نتیجهگیری کمیتهی کنفرانس در سال 90.............. 184

نتیجهگیری کمیتهی کنفرانس در سال 93.............. 185

نتیجهگیری کمیتهی کنفرانس در سال 96.............. 185

متن پارگراف ویژهی کمیتهی کنفرانس................. 186

نتیجهگیری کمیتهی کنفرانس در سال 97.............. 187

متن پارگراف ویژهی کمیتهی کنفرانس................. 188

وضعیت دولت جمهوری اسلامی، در دورهی سیدمحمد خاتمی

در کمیتهی بررسی استانداردها.............................. 189

نتیجهگیری کمیتهی کنفرانس در سال 99.............. 191

نتیجهگیری کمیتهی کنفرانس در سال 2001-2000 193-192

نتیجهگیری کمیتهی کنفرانس در سال 2003.......... 194

وضعیت دولت جمهوریاسلامی، در دورهی محمود احمدینژاد

در کمیتهی بررسی استانداردها.............................. 197

نتیجهگیری کمیتهی کنفرانس در سال 2006.......... 198

نتیجهگیری کمیتهی کنفرانس در سال 2009 - 2008 200-199

گزارشهای کمیته بررسی استانداردها

در خصوص نقض مقاولهنامهی 95 ، حفاظت از دستمزد.. 203

گزارش کمیتهی متخصصین در ارتباط با مقاولهنامهی 95 ، حفاظت از دستمزد

سالهای 2003 تا 2009................................ 208-204

گزارش سال 2009 کمیتهی متخصصین تکرار گزارش سال 2008 است              209

گزار شهای کمیته بررسی استانداردها

در خصوص نقض مقاولهنامهی 122 ، بررسی سیاست استخدامی        211

گزارش سال 200۵ کمیتهی متخصصین

در ارتباط با مقاولهنامهی 122، بررسی سیاست استخدامی   212

گزارش سال 2009 کمیته متخصصین

در ارتباط با مقاولهنامهی  122، بررسی سیاست استخدامی 214

عدم گزارش موارد نقض مقاولهنامههای مربوط بهکار اجباری و کار کودکان 217

نقض مقاولهنامههای مربوط بهلغو کار اجباری.... 219

نقض مقاولهنامههای مربوط بهحقوق کودک............ 221

پیوستها................................................................ 227

موارد مهم مقاولهنامههای بنیادین کار................. 229

مقاولهنامههای 87 آزادی سندیکاها و حمایت از حقوق سندیکایی- مصوب 1948...................................................................... 229

بخش اول- آزادی سندیکاها................................ 229

بخش دوم- حمایت از حقوق سندیکاها................... 231

مقاولهنامههای 98-حق تشکل و مذاکرهی دستهجمعی، مصوب ۱۹۴۹              231

مقاولهنامههای ۱۰-تساوی دستمزد- مصوب ۱۹۵۱.... 233

مقاولهنامههای ۱۱-تبعیض در امور مربوط به استخدام و اشتغال، مصوب ۱۹۵۸...................................................................... 234

مقاولهنامههای ۲۹-کار اجباری - مصوب1930....... 237

مقاولهنامههای ۱۰۵- منع کار اجباری، مصوب ۱۹۵۷ 246

مقاولهنامههای 138-مربوط بهحداقل سن، مصوب 1973 247

مقاولهنامههای ۱۸۲- بدترین اشکال کار کودکان، مصوب ۱۹ 251

مقاولهنامههای مهم- در پیوند باهدفهای حقوق بنیادین کار   255

مقاولهنامههای ۱22- راجع بهسیاست اشتغال، مصوب ۱۹۶۴    255

مقاولهنامههای شمارهی ۹۵- راجع بهحمایت از مزد، مصوب ۱۹۴۹            257

اساسنامهی سازمان بینالمللی کار......................... 263

فصل یکم-سازمان............................................... 263

انصراف:........................................................... 264

پذیرش مجدد:.................................................... 264

کنفرانس، جلسات هیئتهای نمایندگی................... 265

مشاورین از سرزمینهای تحتالحمایه:................. 265

تعیین نمایندگان غیردولتی:............................. 265

مقررات مربوط به مشاوران:.............................. 266

اعتبارنامه:.................................................... 266

حق رای............................................................ 266

محل برگزاری جلسات کنفرانس............................. 266

مقر دفتر بینالمللی کار.................................. 267

شورای حکام...................................................... 267

مدیرکل............................................................ 268

کارمندان......................................................... 268

وظایف.............................................................. 269

روابط با دولتها............................................. 270

روابط با سازمانهای بینالمللی........................ 270

امور مالی و بودجه.......................................... 270

فصل دوم- رویه و طرز عمل..................................... 271

دستور کار کنفرانس عمومی................................ 271

ابلاغ دستور جلسه و گزارشها برای کنفرانس ..... 272

اعتراض نسبت بهدستور جلسه.............................. 272

گنجاندن موضوعات جدید توسط کنفرانس............... 272

مسئولین کنفرانس، آئیننامهها و کمیتهها......... 273

کارشناسان فنی................................................. 273

مقاولهنامهها و توصیه نامهها......................... 273

ثبت در سازمان ملل متحد.................................. 277

مقاولهنامههای که بهتصویب کنفرانس رسیدهاند.. 277

گزارش سالانه دربارهی مقاولهنامههای مصوب....... 278

بررسی و ابلاغ گزارشها..................................... 278

عرض حال دربارهی عدم رعایت مقاولهنامهها....... 278

انتشار عرضحال................................................. 278

شکایت بابت عدم رضایت..................................... 279

همکاری با کمیسیون تحقیق................................ 279

گزارش کمیسیون تحقیق....................................... 280

اقدام بر اساس گزارش کمیسیون تحقیق............... 280

عدم تسلیم مقاولهنامهها و توصیهنامهها بهمقامهای صلاحیتدار            280

آرای دیوان بینالمللی دادگستری...................... 280

عدم اجرای توصیهنامههای کمیسیون تحقیق یا دیوان بینالمللی دادگستری...................................................................... 281

رعایت توصیههای کمیسیون تحقیق یا دیوان بینالمللی دادگستری           281

فصل سوم- مقررات عمومی................................... 282

اجرای مقاولهنامهها در سرزمینهای تحت قیمومیت 282

اصلاحیهی اساسنامه............................................ 283

تفسیر اساسنامه و مقاولهنامهها...................... 284

فصل چهارم- مقررات متفرقه.............................. 284

وضع حقوق سازمان............................................. 284

امتیازات و مصونیتها....................................... 285

ضمیمهی اساسنامهی سازمان بینالمللی کا ر

اعلامیهی مربوط به هدفها و مقاصد سازمان بینالمللی كار (اعلامیه ی فیلادلفیا)........................................................................... 287

نگاهی اجمالی بهتاریخچهی کنفدراسیون بینالمللی

 اتحادیههای آزاد کارگری و کنفدراسیون جهانی کار 291

نگاهی به تاریخچهی فدراسیون جهانی اتحادیههای کارگری و سندیکاهای عضو آن...................................................................... 293

«فدراسیون جهانی اتحادیههای کارگری»همراه جمهوریاسلامی رو در روی کارگران ایرانی...........................................................................

نکات مهم گزارش سفر هیأت مشاورهی سازمان بینالمللی كار بهایران     ۲۹۴

که از تاریخ ٢۷ سپتامبر تا سوم اكتبر سال ٢٠٠٢ صورت گرفت 299

تشكیلات آزاد و مستقل كارگری........................... 299

فعالیتهای سیاسی و استقلال جنبش اتحادیهی صنفی 300

نتیجهگیریها و پیشنهادها................................ 301

نهادهای آزاد و مستقل كارگری......................... 302

فعالیتهای سیاسی و استقلال تشكل صنفی.............. 303

مسائل متفرقه.................................................. 303

نمایه ............................................................ 307

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



منبع: پژواک ایران