علی قدیمی

تازه‌ترین داده‌ها از تلاش ایران برای صادرات نفت در ماه اوت (تیر / شهریور ۸۹) نشان می‌دهد نفتی که ایران به قصد صادرات راهی بازار کرده تنها ۱۹۶ هزار بشکه در روز بوده است. این آمار کاهش ۹۰ درصدی حجم صادرات ایران را نسبت به ماه مشابه پارسال نشان می‌دهد.

اطلاعات شرکت کپلر، که حرکت نفتکش‌ها را ردیابی می‌کند، نشان می‌دهد که بخش عمده نفتی که ایران در ماه‌های اخیر راهی بازار کرده، فروش نرفته و در مخازن شناور (نفتکش‌ها) باقی مانده است. در مجموع حجم نفتی که ایران در دریا یا خشکی ذخیره کرده به رقم بی‌سابقه ۱۲۰ میلیون بشکه رسیده است. این حجم نفت در شرایط فعلی مشتری ندارد.

در ماه اوت (شهریور / تیر ۱۳۹۸) بخش عمده صادرات نفت ایران، یعنی حدود ۱۳۸ هزار بشکه در روز، به چین رفته مقدار اندکی هم به ترکیه و سوریه رسیده است. آمارهای صادرات نفت ایران که از اوایل دهه ۱۳۵۰ میلادی در دست است نشان می‌دهد که حتی در اوج جنگ ایران و عراق هم فروش نفت تا این حد سقوط نکرده بود. نمودار زیر روند صادرات نفت ایران را در پنجاه سال اخیر نشان می‌دهد.

اردیبهشت امسال، بعد از آنکه آمریکا صدور معافیت‌های خرید نفت را متوقف کرد، چین، هند و ترکیه، کشورهایی بودند که با این اقدام آمریکا مخالفت کردند. اما آمارهایی که شرکت کپلر منتشر کرده نشان می‌دهد که هند واردات از ایران را به صفر رسانده و چین هم باوجود لحن تند مقاماتش نسبت به تحریم‌های آمریکا، حجم خرید از ایران را نسبت به پارسال حدودا یک ششم کرده است.

از اردیبهشت امسال، بعد از آنکه آمریکا تحریم کامل نفت ایران را آغاز کرد، بخش عمده نفت ایران به مخازن زیر زمینی نفت در جینجوی چین رسیده است. در دو ماه اخیر هند خرید از ایران را به صفر رسانده است.

بیشتر بخوانید:

انتشار تصاویر ماهواره‌ای از 'تلاش ایران برای فروش نفت به چین'

فرانسه در صورت موافقت آمریکا '۱۵میلیارد دلار خط اعتباری برای نفت ایران باز می‌کند'

سوریه که براساس اطلاعات موجود در بازار مقصد محموله نفتکش آدرین دریای یک (قبلا گریس یک) هم بود، بعد از تحریم آمریکا نفتی از ایران وارد نکرده بود، تا آنکه از سه ماه پیش حدودا روزی ۳۳ هزار بشکه نفت ایران را وارد کرده است. سوریه به دلیل خشونت‌های حکومتش در سرکوب مخالفان با تحریم‌های سازمان ملل متحد روبه‌رو است.

ترکیه، دیگر خریداری است که هنوز از ایران نفت وارد می‌کند. گرچه حجم واردات در (همانطور که در نمودار بالا پیداشت) تا حد قابل توجهی کاهش یافته است.

کاهش فروش، تولید نفت ایران را هم به کمتر از دو میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش داده است. دلیل کاهش تولید، محدود بودن توان ذخیره‌سازی ایران است. کاهش فروش و تولید، می‌تواند علاوه بر کاهش درآمدهای نفتی ایران، هزینه تولید را هم بالاتر ببرد و فشاری مضاعف بر صنایع نفت ایران وارد کند.

عددهایی که از وضعیت صنایع نفت ایران منتشر می‌شود نشان می‌دهد که تحریم‌های آمریکا فشاری بی‌سابقه به اقتصاد ایران وارد کرده است و وعده مقام‌های ایران در مورد ادامه فروش نفت و امید به چین و هند عملی نشده و آمریکا تاکنون موفق شده تهدیدش را عملی کند و فروش نفت ایران را بدون ایجاد تنش در بازار جهاین نفت، به مقداری ناچیز نزدیک کند.