گزارش ماهانه؛ نگاهی اجمالی به وضعیت حقوق بشر در مردادماه ۹۸

خبرگزاری هرانا – آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی مرداد ماه ۹۸ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه‌ شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروه‌های مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمی‌تواند بازتاب‌ بی‌نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.

لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل به‌صورت سالانه گزارش مفصل‌‌تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر می‌کند.

خلاصه آنچه گذشت:

اخبار نقض حقوق بشر در مرداد ماه ۹۸ با بیش از ۳۵ مورد اعدام، بازداشت و محکومیت‌ فعالان مدنی، بازداشت اتنیک ها و اقلیت های مذهبی و تبعیض علیه آنان، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، بازداشت و محاکمه فعالین کارگری و صنفی، نقض حقوق حیوانات و موارد دیگری که در استان‌های مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آنها به احراز رسیده است.

اعدام

بر اساس گزارش کارگروه تحقیق سازمان ملل درباره ناپدید شدن های قهری یا ناخواسته که اخیراً منتشر شده است، فرزاد کمانگر، شیرین علم هولی، علی حیدریان و فرهاد وکیلی به عنوان ناپدیدشده های قهری شناخته شده اند. بر این اساس مقامات ایرانی موظف هستند که ضمن روشن کردن سرنوشت آنان، در صورت ادعای اجرای حکم اعدام، محل دفن این زندانیان را اعلام کنند. این چهار زندانی سیاسی کرد به همراه مهدی اسلامیان در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۸۹ در زندان اوین اعدام شده و تاکنون محل دفن آنها به خانواده های شان اعلام نشده است.

از دیگر زندانیان سیاسی اعدام شده که محل دفن آنها به خانواده هاشان اطلاع داده نشده است می توان به رامین حسین پناهی اشاره کرد. در ادامه اعمال فشار نهادهای امنیتی بر خانواده رامین حسین پناهی، گذرنامه پدر و مادروی در این ماه توقیف شده است. این اقدام زمانی صورت گرفته که ایشان به جهت تمدید گذرنامه خود به اداره مربوطه مراجعه کرده و به آنها اعلام شده است که به دستور اداره اطلاعات سنندج گذرنامه داده نخواهد شد.

همچنین جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، گزارش تازه خود در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران را منتشر کرد. در این گزارش آمده است که که حکومت ایران همچنان بر اجرای مجازات اعدام و اعدام کودک مجرمان اصرار دارد. اعدام مهدی سهرابی فر و امین صداقت در زندان عادل آباد شیراز و شکنجه این کودک مجرمان جهت اخذ اعترافات اجباری به عنوان مثال‌هایی در خصوص مجازات کودک مجرمان عنوان شده است.

مرداد ماه با بیش از ۳۵ اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در ایران بود. در این ماه حکم اعدام دو شهروند عرب به نام های قاسم بیت عبدالله و عبدالله کرملاچعب در زندان دزفول به اتهام محاربه اجرا شد. چند تن از اعضای خانواده های ایشان توسط نیروهای اداره اطلاعات شهرستان شوش بازداشت شدند.

همچنین در این ماه حکم اعدام تورج قاسمی، کودک مجرم ۲۲ ساله که بیش از ۶ سال پیش از بابت اتهام “قتل” بازداشت و سپس به اعدام محکوم شد بود، در زندان نور اعدام شد.

آزادی اندیشه و بیان

برنامه نظارت بر حمایت از مدافعان حقوق بشر درباره “مجرم انگاری نظام مند مدافعان حقوق بشر در ایران” گزارشی در این ماه منتشر کرده است. در این گزارش آمده است که دولت ایران با هدف جلوگیری از فعالیت های حقوق بشری و ضربه زدن به آزادی بیان وکلا و مدافعان حقوق بشر بصورت نظام مند علیه آنها جرم انگاری می کند و از مقامات ایرانی ایران خواسته شده تا فوری و بدون قید و شرط کلیه مدافعان حقوق بشر را آزاد کند.

در این ماه فرنگیس مظلوم، افشین برزگر، زهرا اکبری نژاد، رها احمدی، نوشین جعفری، معین حاجی زاده، نرگس منصوری، وحید قدیری، کامیل احمدی، حسن عباسی، محمد ابوالحسنی، رضا شرفخانی، عباس واحدیان شاهرودی، شهلا جهانبین، زهره بهبودی، عسل محمدی، جواد لعل محمدی، هاشم خواستار، محمدحسین سپهری، حوریه فرج زاده، محمد نوری زاد، فاطمه سپهری، عبدالرسول مرتضوی، پوران ناظمی، غلامحسین بروجردی، مرتضی قاسمی و هاشم رجایی و ۴ تن دیگر بازداشت شدند.

همچنین نیما صفار به ۸ ماه حبس، محمدرضا آقاجری به ۲۶ ماه حبس، روزبه مشکین خط به ۱۱ سال حبس،مسعود کاظمی به ۴ سال و نیم حبس، مرداس طاهری یک سال حبس تعلیقی، حامد آیینه وند به ۶ سال حبس،فرهاد میثمی  به ۶ سال حبس، فرهاد شیخی به ۴ ماه حبس، سینا درویش عمران  به ۸ سال حبس، نادر فتوره چی به یک سال حبس تعلیقی، صادق زیباکلام به یک سال حبس، علی مظفری به ۳۰ ماه حبس، نجات بهرامی به یک سال حبس، مهدی مقدری به یک سال حبس، ارس امیری  به ۱۰ سال حبس، نسرین جوادی به ۷ سال حبس،کمال جعفری یزدی به ۱۳ سال حبس، محمدصابر ملک رئیسی و شیراحمد شیرانی  هر کدام به یک سال حبس،امیرسالار داودی به ۳۰ سال حبس و ناهید خداکرمی  به پرداخت جزای نقدی در دادگاه های بدوی و تجدید نظر محکوم شدند.

همینطور پروین نخستین، محمود صادقی، نیما ویژه، شاهین صمدپور، فرزانه زیلابی، سه حامی فعالان کارگری،فرهاد شیخی، محمد نوری زاد، عاطفه رنگریز، حسن سعیدی، صبا کردافشاری و مادرش، مرضیه امیری، رسول طالب مقدم وعباس واحدیان شاهرودی به دادگاه احضار، تفهمیم اتهام و محاکمه شدند.

از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه میتوان به ممانعت نیروهای امنیتی از برگزاری مراسم نوزدهمین سالگرد درگذشت احمد شاملو و بازداشت جهت تحمل حبس بهزاد ممی و لیلا حسین‌ زاده اشاره کرد.

زندان

احمدرضا جلالی، زندانی دو تابعیتی محکوم به اعدام در این ماه توسط یک نهاد امنیتی به مکان نامعلومی منتقل شد. وی جهت اخذ اعترافات اجباری برای گشودن پرونده ای جدید تحت فشار قرار گرفته و به اجرای زودهنگام حکمش در صورت عدم همکاری با این نیروها تهدید شده بود.

حفظ جان زندانی، حق درمان و رسیدگی پزشکی همواره از مهم‌ترین موارد نقض حقوق زندانیان در ایران به شمار می‌رود. در این ماه یک زندانی در زندان سنندج به دلیل خرابی درب برقی زندان دچار حادثه شد و جان خود را از دست داد.  همچنین سعید شیرزاد، بابک دادبخش و مهدی کوخیان از حق درمان و رسیدگی پزشکی محروم بودند. و امیر مهدی طبسی با تهدید و اجبار به بیمارستان روانپزشکی منتقل شد.

اعتصاب غذا از مواردی است که زندانی به ناچار برای شنیده شدن دادخواهی‌اش به آن چنگ می‌زند. در این ماه ۱۵ تن از فعالین مدنی و صنفی بازداشت شده در مشهد، ناجی سواری، مصطفی سبزی و قادر سلیمی، سپیده قلیان، اکبر باقری، کامران درویشی، محمد نجفی، ۶ تن از زندانیان زندان ارومیه، مهدی کوخیان، یک زندانی در زندان رجایی شهر، علی اشرف پروانه، حمزه درویش،پیمان میرزازاده، فرنگیس مظلوم، منصور چوپانی و یک کودک مجرم در زندان زاهدان دست به اعتصاب غذا زدند.

اعمال خشونت و ضرب و شتم نیز از بارزترین موارد نقض حقوق زندانیان است. در مرداد ماه چندین زندانی در زندان زاهدان، یک زندانی در زندان سراوان توسط پرسنل زندان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. همچنین با تحریک مسئولین زندان زنان قرچک، یاسمن آریانی، صبا کردافشاری، ندا ناجی، سپیده قلیان و عاطفه رنگریز مورد ضرب و شتم دیگر زندانیان قرار گرفتند.

از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه میتوان به بی خبری از وضعیت صدیقه مرادی و مهدی خواص صفت
حسن عطار
و هانی و هود یازرلو، بلاتکلیفی سه شهروند بهایی در زندان اوین، اقدام به خودکشی یک زندانی در زندان سراوان، انتقال به انفرادی علی اشرف پروانه و اجرای حکم شلاق پیمان میرزازاده در زندان ارومیه اشاره کرد.

گفتنی است در این ماه هرانا گزارشاتی درباره بی آبی در فصل گرما و مشکلات بی شمار زندانیان در پرجمعیت ترین زندان کشور و کاهش امکان ارتباط زندانیان با دنیای بیرون در پی نایاب شدن کارت تلف در زندان ها منتشر کرده است.

اقلیت های ملی و مذهبی

  • اتنیک ها در مرداد ماه نیز تحت فشار بازداشت‌ها و احضارهای بسیاری بودند.

 در این ماه آیدین ذاکری، یک شهروند در ایرانشهر، یک شهروند در مریوان، سه شهروند در حمیدیه، دو شهروند در خوزستان، یک شهروند در پیشین، یک شهروند در سنندج، یک شهروند در دهگلان و دو شهروند در ایلام و کامیارانبازداشت شدند.

همچنین خلیل کریمی به ۲ ماه حبس، عارف محمدی  به ۵ سال حبس و اسحاق روحی به ۱ سال حبس محکوم شدند.

از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه میتوان به احضار و محاکمه اولدوز قاسمی، جواد احمدی و امیر ستاری، مجتبی پروین و رحیم غلامی اشاره کرد.

لازم به ذکر است سیامک میرزایی جهت اجرای حکم یک سال تبعید خود به شهر قائن منتقل شد.

  • اعمال فشار و تهدید اقلیت‌های مذهبی در این ماه نیز ادامه داشت.

شهروندان بهایی در ایران از آزادی‌های مرتبط به باورهای دینی محروم هستند. در این ماه شعبه تجدید نظر دیوان عدالت اداری رای صادره توسط این دیوان در ارتباط با “عدم امکان تحصیلات دانشگاهی شهروندان بهایی” را تائید کرد.

منیره باویل سفلایی، مینو زمانی پور و غلامحسین مظلومی، روح الله زیبایی، ابوالفضل انصاری، فرید مقدم زیرکی،سهیلا حقیقت و پریسا سبحانیان از شهروندان بهایی در مرداد ماه بازداشت شدند و فاروق ایزدی نیا، محقق، مترجم و شهروند بهایی به ۱۰ سال حبس  محکوم شد.

همچنین منزل تورج امینی و جمال الدین خانجانی تفتیش و جلسه دادگاه سیما بهروزی مهدی آبادی، شهروند بهایی برگزار شد.

ادای شعائر دینی اهل سنت در شهرهای ایران با ممانعت متعددی روبروست. از این دست میتوان به عدم ارائهمجوز برای اقامه نماز جمعه اهل سنت بخش دسک نیکشهر در استان سیستان و بلوچستان اشاره کرد.

همچنین در این ماه یک طلبه اهل سنت در سیستان و بلوچستان و یاسین عظمی بازداشت؛ و یک روحانی اهل سنت و یک عضو شورای مکتب قرآن کردستان به مراکز قضایی و امنیتی احضار شدند.

حقوق کودک

در بررسی آخرین وضعیت لایحه اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی؛ شورای نگهبان بار دیگر اعلام کرد که لایحه اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی مشکل امنیتی دارد.

در نمایشگاه نوشت افزار کودکان و نوجوانان، نوشت افزارهایی به نمایش گذاشته شد که بعضا حاوی تصاویری هستند که مفاد ایدئولوژیکی چون “آشنایی با آرمان های شهادت طلبی” را منتقل می‌کنند. برخلاف مقاوله نامه های بین المللی بخصوص پیمان نامه حقوق کودک و بخش عدم به کارگیری کودکان در امور نظامی، کودکان و نوجوانان در این نمایشگاه با استفاده از ابزار روز و به کارگیری سازمانهای مختلف فرهنگی هدف آموزش و پرورش ایدئولوژیک و شرکت در جنگ قرار گرفتند.

مدیرکل ثبت و احوال استان همدان در این ماه اعلام کرد؛ ۴۴ زن زیر ۱۵ سال در این استان سال گذشته صاحب فرزند شدند. در واقع ۲ درصد ولادت های استان همدان مربوط به مادران زیر ۱۵ سال است.


آزار جنسی 
یک دختر در شیراز و یک دختر در روستای هزارخانی شهرستان سنقر، خودکشی و اقدام به خودکشییک دختر نوجوان در نیریز، یک دختر نوجوان در شرق تهران ، یک نوجوان  در رامشیر، خودسوزی یک دختر دردیشموک، مرگ کودک ۵ ساله در مهاباد در پی خطای پزشکی، آزار یک دختر ۸ ساله و برادر ۱۲ ساله اش و انتقال به بیمارستان و قرنطینه آنها، مصدومیت ۷ دانش آموز در تصادف مینی بوس حامل دانش آموزان در یزد و فلج شدن یک دانش آموز رودباری بر اثر تنبیه بدنی معلم از دیگر مهمترین اخبار در ارتباط با کودکان بود.

زنان

یاسمن آریانی، منیره عربشاهی و مژگان کشاورز فعالان مدنی و از مخالفان حجاب اجباری، توسط دادگاه انقلاب تهران مجموعا به ۵۵ سال و شش ماه حبس تعزیری محکوم شدند. از این میزان با استناد به ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات اشد یعنی ۱۰ سال حبس از بابت اتهام “تشویق و فراهم نمودن موجبات فساد و فحشا” در خصوص هر یک از متهمان قابل اجرا خواهد بود.

همچنین اسرین درکاله فعال حقوق زنان،۷۰ زن دوچرخه سوار در میدان ولی عصر تهران و ۶ دختر جوان به دلیل تلاش برای ورود زنان به ورزشگاه‌های ایران بازداشت شدند.

از دیگر مهمترین اخبار در حوزه زنان می توان به خودسوزی یک دختر ۱۷ ساله و یک زن در دیشموک،
خودکشی مادر و دختر نوجوان 
در شهرستان نیریز و متهم شدن چهار مرد  در باقرشهر به ربودن و تجاوز به یک زن اشاره کرد.

گفتنی ست شعبه ای از دیوان عدالت اداری در رایی، حکم “الزام پلیس راهور ناجا به صدور گواهینامه رانندگیموتورسیکلت برای زنان واجد صلاحیت” را صادر کرد.

لازم به ذکر است کارگروه مشترک دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در تیرماه سال جاری بخشنامه ای در خصوص تبلیغ حجاب و پیشگیری و برخورد با هر گونه الگوی پوشش مغایر با معیارهای جمهوری اسلامی تدوین کرده و به عنوان برنامه و راهکار به همه نهادهای قضایی، امنیتی، اجرایی و فرهنگی و آموزشی ارسال کرده است. انسخه پیشنهادی بروز شده این بخشنامه ۲۶ صفحه ای در اختیار هرانا قرار گرفته است که در این ماه منتشر شد.

کارگران و اصناف

در این ماه شاپور احسانی راد و حسین کریمی سبزوار بازداشت و علیرضا کفایی معلم بازنشسته و رئیس انجمن اسلامی معلمان شهرستان گچساران به پرداخت ۲۰ میلیون ریال، اصغر امیرزادگانی فعال صنفی معلمان به ۱۸ ماه حبس تعلیقی و محمد تقی فلاحی به ۸ ماه حبس تعزیری و ۱۰ ضربه شلاق محکوم شدند.

همچنین جلسه دادگاه ۱۰ تن از کارگران نیشکر هفت تپه برگزار شد.

از دیگر اخبار در این زمینه میتوان به پلمپ ۴ واحد آرایشگاه زنانه در اراک به دلیل “تبلیغ در فضای مجازی” و پلمب ۵ واحد صنفی و بازداشت ۶ شهروند در بدره اشاره کرد.

لازم به ذکر است دادگاه تجدید نظر محکومیت بازداشت شدگان هفته معلم را تعلیق کرد.

بهداشت و محیط زیست

سپیده کاشانی، هومن جوکار، نیلوفر بیانی، امیرحسین خالقی و طاهر قدیریان ۵ تن از فعالان محیط زیستبازداشتی به در زندان اوین در اعتراض به “ادامه بازداشت موقت و غیر قانونی” در این  ماه دست به اعتصاب غذا زدند.

کشتار سگ ها در این ماه توجه حامیان حقوق حیوانات را به خود جلب کرد. ابتدا جمعی از حامیان حقوق حیوانات در مقابل استانداری تهران واقع در میدان آرژانتین در اعتراض به کشتار سگ ها در اخترآباد دست به تجمع اعتراضی زدند. با ورود نیروی انتظامی به این تجمع و به خشونت کشیده شدن آن، جمعی از شرکت کنندگان بازداشت و پس از ساعاتی آزاد شدند.

اما با انتشار ویدیویی که بر اساس آن افرادی منتسب به شهرداری کهریزک دست به کشتار سگ های ولگرد با تزریق مایعی که ادعا می شود اسید است؛ جمعی از حامیان حقوق حیوانات در اعتراض به کشتار سگ ها در مقابل ساختمان شهرداری تهران تجمع کردند. در پی ورود پلیس به این تجمع و به خشونت کشیده شدن آن، بیش از ۳۰ تن بازداشت شدند.

یک فعال حقوق حیوانات مدعی ست طی یک سال بیش از ۵ هزار سگ کشته شده اند در حالی که قرار بر عقیم سازی و ساماندهی آنها بود نه کشتن شان.

بر اساس چندین گزارش طوفان در سیستان و بلوچستان ۷۵ نفر،۴۰۰ نفر، ۱۰۵ نفر، ۲۶۴ نفر و ۶۰۰ نفر را راهی بیمارستان کرده است.

همچنین رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهوا از ابتلای حدود ۷۸ نفر در شهرستان های هویزه و باغملکبه بیماری روده ای طی روزهای گذشته خبر داد. وی علت ابتلای این افراد را بیماری های منتقله از آب عنوان کرد.

حقوق فرهنگی

پرونده بازداشت شدگان حوزه مدلینگ در مشهد که پیشتر از اتهامات مطروحه تبرئه شده بودند، با اعتراض دادستان جدید استان خراسان مجددا به جریان افتاد.

آیدا کیخایی، بازیگر و گارگردان تئاتر، سینما و تلویزیون و محمد یعقوبی، کارگردان ایرانی به علت پست های ایستاگرام شخصی اش ممنوع الکار شدند. گفتنی است همزمان با ممنوع الفعالیت شدن این دو هنرمند، اجرای نمایشی مشترک از آنان، در تماشاخانه ایرانشهر تهران، کنسل شده است.

هانیه توسلی نیز در صدا و سیما ممنوع التصویر شد.

خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان

در پی صدور رای قطعی دستگاه قضایی استان مازندران مبنی بر آزادسازی بخشی از زمین های مربوط به پایگاه هوایی ارتش در حاشیه روستای بیشه کلا در بخش سرخرود شهرستان محمودآباد به نفع ساکنان منطقه، ماموران پایگاه هوایی به سمت مردم و ماموران مجری این حکم تیراندازی کردند. در این حادثه دو نفر کشته و چهار نفر زخمی شدند.

در این ماه ۸ شهروند در ریگان، یک شهروند در هرمزگان، یک شهروند در زاهدان، دو شهروند در سراوان، ۴ شهروند در سیستان و بلوچستان، یک شهروند در اهواز و یک شهروند در زاهدان کشته و زخمی شدند.

همچنین دو کولبر در مریوان و خوی، ۵ کولبر در پیرانشهر، دو کولبر در سردشت، یک کولبر در خوی، یک کشاورز در سردشت و ۳ کولبر در مناطق مرزی آذربایجان غربی بر اثر شلیک نیروهای مرزبانی کشته و زخمی شدند.

یک شهروند اهوازی نیز در اثر برخورد با مین از ناحیه مچ پا، دچار قطعی عضو شد.

ورود به حریم خصوصی شهروندان و مداخله در امور فردی آنان از جمله انتقاداتی است که به نظام قضایی و انتظامی ایران وارد است. در این ماه روابط عمومی سپاه انصار الحسین استان همدان مدعی “انهدام شبکه ترویج سبک زندگی غربی” در یک دورهمی بانوان همدانی شد.

همینطور ۱۷ شهروند در یک مهمانی خصوصی در شهر ساری و۱۰ تن از شهروندان حاضر در یک مراسم عروسی در جویبار بازداشت شدند.

از دیگر مهمترین اخبار در این زمینه می‌توان به  اسیدپاشی به یک زوج جوان در خلخال، محکومیت ۴ متهم در تهران به ۲۰۰ ضربه شلاق در ملا عام و صدور دو حکم قطع دست  و ۳۷۰ ضربه شلاق برای هفت متهم در تهران اشاره کرد.

۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد

در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در مرداد ماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی است که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌های به لحاظ حجم نقض حقوق بشر نیست.

از مهمترین خبرها که در این ماه بازتاب گسترده‌ای در کشور داشت می‌توان از کشتار سگ ها و نقض حقوق حیوانات و محکومیت های سنگین فعالان، بخصوص فعالان زن یاد کرد.

 ۲– گزارشاتی که علی‌رغم اهمیت با بی‌توجهی روبرو شدند

در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری اساساً با کم‌توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند، روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم‌توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.

از مهمترین خبرها که در این ماه شایسته توجه بیشتر در رسانه و در بین مردم بودند می‌توان به بازداشت های گسترده بهاییان و اعدام یک کودک مجرم در زندان نور اشاره کرد.

منبع:پژواک ایران