گزارش بیبیسی از اچین؛ آیا به پرتاب 'مادر همه بمبها' نیاز بود؟
فردای شبی که آمریکا بزرگترین بمب غیر هستهایاش را به منطقه "تنگی مامند" در ولسوالی اچین ننگرهار در شرق افغانستان پرتاب کرد، خبرش سرخط رسانههای دنیا شد.
شماری زیادی از رسانههای مطرح دنیا از جمله بیبیسی به تفصیل به این موضوع پرداختند، مشخصات "مادر همه بمبها" را در گزارشهای خود جا دادند و از قدرت آن گفتند.
این موضوع در داخل افغانستان هم سروصدای زیادی ایجاد کرد. بسیاری از سیاستمداران آن را برای از بین بردن اعضای گروه دولت اسلامی موسوم به داعش در افغانستان؛ یک نیاز خواندند.
شماری هم از جمله حامد کرزی رئیس جمهوری پیشین به شدت از آن انتقاد کردند و گفتند به دلیل زیانهای گسترده پرتاب این بمب به ساکنان محل و محیط زیست و همچنین نقض به گفته آنها "حاکمیت ملی افغانستان"، نیازی به پرتاب آن نبود.
دولت افغانستان هم از آن دفاع کرد و گفت در هماهنگی کامل مقامات افغان و آمریکایی صورت گرفته است.
اما تا حال به این سوال پاسخ داده نشده که آیا بالاخره پرتاب چنین بمب بزرگی یک نیاز بود یا خیر؟
جفرافیای پیچیده اچین
منطقه 'تنگی مامند ' حدود دو ساعت از شهر جلال آباد مرکز ولایت ننگرهار فاصله دارد. برای رفتن به این منطقه باید از ولسوالیهای/شهرستانهای بهسود، بتیکوت و غنیخیل بگذرید که از این میان تنها بهسود از امنیت نسبی برخوردار است.
حضور نیروهای امنیتی در اچین گسترده است. از پلیس محلی گرفته تا نیروهای ویژه ارتش. در هر چند صد متری یک پاسگاه ایجاد شده که پرچم سه رنگ افغانستان حضور دولت این کشور را نشان میدهد.
هر قدر به محل پرتاب "بزرگترین بمب غیرهستهای آمریکا" نزدیک میشوید، صدای جنگندههای آمریکایی بیشتر و بیشتر سکوت منطقه سرسبز اچین را میشکند.
آمریکا علیه اعضای باقیمانده گروه داعش از چندین هواپیماهای جت و هلیکوپترهای آپاچی استفاده میکند. مسئولیت عملیات زمینی هم بیشتر به عهده نیروهای افغان است.
در این مورد بیشتر بخوانید:
+ آمریکا در افغانستان روی داعش 'مادر همه بمبها' را انداخت
+ بمب عظیم غیرهستهای آمریکا چقدر قدرت دارد؟
+ مقامهای افغان: با پرتاب 'مادر بمبها' دستکم ۹۰ عضو داعش کشته شدهاند
خیر محمد صافی، فرمانده پلیس اچین میگوید این هواپیماها از روز پرتاب 'مادر بمبها ' تا حالا به صورت ۲۴ ساعت، بر فراز محل اصابت بمب در حال پرواز هستند و هر از گاهی آنجا را بمباران میکنند.
موقعیت جغرافیایی اچین بسیار پیچیده است و در منطقه تنگی مهمند تونلهای زیادی حفر شده که گفته میشود در زمان جنگ مجاهدین با حمایت آمریکا علیه نیروهای ارتش شوروی ساخته شده اند.
حالا این تونلها به دست اعضای گروه داعش افتاده که مقامات افغان میگویند شمار زیادی از آنها خارجی هستند. هر چند شواهدی در این مورد به ما ارائه نشد اما سربازان ارتش میگفتند که زبانهای ناآشنای زیادی را از طریق مخابره کشفی شنیدهاند.
نزدیک محل برخورد بزرگترین بمب غیراتمی آمریکا بودیم که موشک مخالفان در حدود ۵۰ یا ۶۰ متری ما اصابت کرد.
صدای اصابت موشک ما و نیروهای ویژه را تا حدی سراسیمه ساخت.
نیروهای امنیتی ظرف ۱۱ روز گذشته در این محل تنها ۶۰۰ متر پیشروی و پاکسازی داشتهاند. مقاومت تا پای مرگ، استفاده از سلاحهای سنگین و استفاده از تونلهای پیچیده به عنوان سنگر از سوی جنگجویان داعش، عملیات نظامی را سخت ساخته است.
موثریت مادر تمام بمبها
تقریبا تا صد متری محل اصابت بمب پیش رفتیم. چیزی که در نگاه اول توجهام را جلب کرد، محل محدود تخریب بمب بود.
به غیر از چندین خانه و درخت سوخته، خسارتی به چشم نمیخورد. حتی در فاصله ده ها متری محل، تمام درختان تر و تازه اند و بسیاری از خانهها به جای خود.
حبیب ساکن این محل میگوید که شب پرتاب بمب در خانهاش بود.
او میگوید صدای اصابت "مادر همه بمبها" تفاوت زیادی با بمبهای عادی نداشت.
حبیب بدین باور است که "بمب مادر بیشتر جنبه تلبغاتی" داشت و به نظر او برای از میان برداشتن داعش نیاز به "بمبهای" بزرگتر است.
با این حال، نیروهای امنیتی حاضر در محل گفتند که این بمب چندین تونل مورد استفاده داعشیان را تخریب کرده و آنها را به شدت دستپاچه ساخته است.
شمار تلفات نیروهای داعش و اعضای باقیمانده آنها هم سوالی است که تا حال کسی پاسخ دقیقی به آن نداده است.
مقامات افغان هم دقیقا نمیدانند. با آنکه قبلا آمار رسمی تعداد تلفات را بییش از ۹۰ نفر خواندهاند اما شماری از مقامات محلی تعداد کشته شدگان را صدها نفر میخوانند و برخی هم از حدود ۵۰ تا ۶۰ کشته سخن میزنند.
مقامات امنیتی آماری از تلفات احتمالی نیروهای افغان در این عملیات بدست نمیدهند اما میگویند عملیات به دلیل به حداقل رساندن تلفات؛ بسیار با احتیاط ادامه دارد.
آنها میگویند از آن جایی که قبلا منطقه از وجود غیرنظامیان تصفیه شده بود؛ هیچ غیرنظامی آسیب جدی ندیده است.
نظامیان حاضر در عملیات میگویند از نظر تاکتیک جنگی فرق زیادی میان جنگجویان طالب و داعش است و تا کشته نشوند به جنگ ادامه میدهند، اما برعکس طالبان، زیاد خود را برای انتقال اجساد همرزمانشان به زحمت نمیاندازند.
نقش مادر تمام بمبها در عملیات علیه داعش
تقریبا همه مقامات و نیروهای امنیتی در منطقه به این باورند که پرتاب بزرگترین بمب غیرهستهای آمریکا بزرگترین نقش را در شکستن خط جنگ نیروهای داعش در اینجا داشته که حالا در منطقه محدودتری فعال اند.
آنها میگویند اگر پرتاب این بمب و بعدتر حملات هوایی آمریکاییها نباشد، امکان عملیات نظامی تقریبا صفر است.
حاجی بیک، فرمانده نیروهای ویژه افغانستان در محل به این عقیده است که "دولت جدید آمریکا عزم جدیتری در مبارزه با شورشگری در افغانستان دارد و پس از روی کار آمدن حکومت آقای ترامپ این تلاش بسیار محسوس تر است."
اعضای داعش دهها ساکن محلی را سربریده اند
الله میر که از ساکنان محل است و عضو نیروهای پلیس محلی شده، میگوید در دو سال گذشته اعضای گروه داعش که بیشترشان از اچین و مناطق اطراف آن هستند "دهها نفر را کشتهاند".
او دلیل اصلی این قتلها از سوی داعش را رقابت با گروه طالبان میداند و میگوید داعش مردم محل را به بهانه همکاری با طالبان میکشد.
الله میر میگوید به خاطر پول سربازی نمیکند و میخواهد مردمش را از شر داعش خلاص کند.
با این حال حضور مردم عادی در چند کیلومتری محل عملیات نشانه ادامه زندگی در اچین است؛ اگرچه بیشتر آنها کسانی هستند که توان ترک محل را نداشتند.
هر دقیقه صدای شلیک گلوله و انفجار شنیده میشود و تهدید گام به گام محسوس است.
منبع:بی بی سی