چرا حادثه بلخ افغانستان را تکان داده است؟

 
بلخمقام‌های محلی بلخ: دیگر نمی‌توان این ولایت را نمونه امنیت و رفاه برای افغانستان خواند

کشته شدن دسته جمعی ده‌ها سرباز ارتش افغانستان در حمله گروهی مهاجمان انتحاری طالبان در روز جمعه در ولایت بلخ، جامعه افغانستان را تکان داده است.

حتی با معیارهای افغانستان که روزانه دستخوش امواج خشونت و ناآرامی است، از دست رفتن این تعداد از نیروهای امنیتی در یکی از امن‌ترین ولایت شمالی افغانستان باورنکردنی و غیرقابل قبول است.

روایت رسمی که از چگونگی وقوع این حادثه ارائه شده این است که دو آمبولانس نظامی ارتش افغانستان در نخستین در ورودی قول اردو/ سپاه ۲۰۹ در منطقه دهدادی در ۱۵ کیلومتری جنوب غرب مزارشریف مرکز ولایت بلخ متوقف می شود.

سرنشینان ملبس با یونیفورم نظامیان ارتش به نگهبانان دروازه توضیح میدهند که از خط اول جبهه آمده‌اند و بیماری با خود دارند.

با عبور از دروازه اول، محافظان دروازه دوم قول اردو دوباره آنها را متوقف می‌کنند و به سرنشینان مشکوک می‌شوند؛ شکی که در دقایق بعدی به واقعیت فاجعه آمیزی تبدیل شد.

ده سرنشین این دو آمبولانس در حقیقت مهاجمان انتحاری طالبان بودند که به قول منابع محلی بلخ با انواع سلاح ازجمله مسلسل PK روسی مسلح بودند.

ابتدا دو مهاجم خود را انتحار می‌کنند و مهاجمان دیگر خود را به میان جمع صدها سرباز ارتش افغانستان می‌رسانند که تازه ادای نماز جمعه را تمام کرده‌اند و برای رفتن به طعام خانه در حال برآمدن از مسجد هستند.

تصاویر منتشر شده از مسجد و طعام خانه این قول اردو نشان‌‌دهنده قربان‌گاهی است که ده‌ها افسر ارتش در آن از پا در آمده‌اند.

افراد مهاجم روز گذشته سربازان ارتش را که در مسجد این پایگاه در حال نماز بودند، هدف قرار دادندافراد مهاجم روز گذشته سربازان ارتش را که در مسجد این پایگاه در حال نماز بودند، هدف قرار دادند

جای صدها و شاید هم هزارها گلوله بر در و دیوار و پنجره‌های این ساختمان‌ها دیده می‌شود.

ظاهرا شمار تلفات در سطحی است که یک مقام شورای ولایتی بلخ به روزنامه نیویورک تایمز گفته که درآنجا تعداد کافی تابوت برای شمار کشته شدگان پیدا نمی‌شد.

با وجود سپری شدن دو روز از این حادثه هنوز شمار دقیق تعداد کشته شده‌ها ارائه نشده و در این مدت آمارهای متفاوتی از تلفات ارائه شده است.

مقام‌های چندین ولایت افغانستان اعلام کرده‌اند که اجساد سربازان کشته‌ شده به این ولایات منتقل شده‌اند.

تا کنون به بدخشان ۲۴ جسد، به تخار ۳۳ جسد، به قندوز ۷ جسد، به سمنگان ۶ جسد، به بغلان ۲۴ جسد، به ولایات شرقی ۲۲ جسد، به ولایت پکتیا ۵ جسد، به جوزجان ۲ جسد و به کابل ۱ جسد انتقال داده شده است.

حمله بلخ
حمله بلخ ده‌ها کشته به جا گذاشت

قهار آرام، سخنگوی قول اردوی ۲۰۹ شاهین در بلخ به بی‌بی‌سی گفت که روند انتقال اجساد قربانیان به ولایات امروز هم ادامه دارد و هویت ۱۲ سرباز هنوز تثیبت نشده است.

با افزودن شمار این کشته شدگان به تعداد اجساد سربازانی که به ولایات انتقال داده شدند، آمار کشته شدگان رویداد بلخ به ۱۳۶ نفر می‌رسد.

وزارت دفاع افغانستان هنوز در واقع به همان اعلامیه اکتفا کرده که دیروز منتشر کرد؛ در آن گفته شده که در این حمله طالبان دست کم ۱۰۰ سرباز ارتش کشته یا زخمی شده‌اند.

واکنش‌ها به این حمله

واکنش‌ها به این حمله گسترده و مملو از محکومیت، ابراز خشم و نفرت، رد و بدل شدن اتهامات بی‌کفایتی، خیانت و توطئه بوده است.

اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان در سفر فوری یک روز پس از این حمله به مزارشریف رفت و در آنجا از زخمی شدگان حادثه دیدن کرد و وعده تحقیقات همه جانبه داد و یکشنبه را روز عزای ملی در افغانستان اعلام کرد.

امروز نیز پرچم‌های افغانستان در سراسر این کشور و نمایندگی های دپلماتیک آن در خارج به حالت نیمه افراشته قرار گرفت.

حمله بلخپرچم افغانستان در ارگ ریاست جمهوری نیمه افراشته قرار گرفت

اما واکنش بخش‌های مختلف مردم و از جمله کاربران شبکه‌های اجتماعی افغانستان آکنده از خشم، بی باوری و ناامیدی است و مقام‌های امنیتی افغانستان را به ناتوانی، بی‌کفایتی، فساد، دروغ و حتی خیانت متهم کرده‌اند.

این حمله در حالی رخ می‌دهد که حدود یک ماه پیش در یک حمله دیگر مهاجمان انتحاری به بزرگترین بیمارستان نظامی ارتش در کابل، ده‌ها نفر کشته شدند.

در پی آن حمله هم رئیس جمهوری افغانستان وعده تحقیقات و اقدامات جدی را داد و معاون وزارت داخله افغانستان برکنار شد، وزرای دفاع، داخله، و رئیس امنیت ملی افغانستان از سوی پارلمان استیضاح شدند و دولت تغییراتی را در ساختارهای امنیتی به وجود آورد.

اما رای اعتماد دوباره مجلس نمایندگان افغانستان به مقام‌های امنیتی دوباره واکنش خشم آگین اذهان عمومی جامعه افغانستان را در پی داشت و حتی اعضای مجلس افغانستان به دلیل دادن رای اعتماد به این مقام‌ها متهم به فساد شدند.

بخش دیگری از واکنش‌ها متوجه حامد کرزی، رئیس جمهوری پیشین افغانستان است که اخیرا در برابر پرتاب "مادر بمب‌ها" از سوی آمریکا بر مواضع داعش در شرق افغانستان موضع جدی گرفت و دیدگاه های ابراز کرد که به نظر شماری حمایت از طالبان پنداشته می شد.

مراسم گرامیداشت از قربانیان بلخمراسم گرامیداشت از قربانیان بلخ در ارگ ریاست جمهوری

این واکنش خشم آلود موجب شد آقای کرزی امروز نشست خبری برگزار کند و صریحا اعلام کند که بعد از این طالبان را دیگر "برادران ناراضی" خطاب نمی‌کند و از نظر او هر گروهی که به افغانستان آسیب برساند "تروریستی" است.

این حادثه همچنین واکنش‌های بین المللی را نیز در پی داشت.

پاول ریان، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا آن را محکوم کرد و نوشت که این حمله "چهره واقعی شورش" در افغانستان را نشان می دهد و آمریکا در مبارزه علیه چنین "اقدامات شنیع" در کنار افغانستان است.

بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا نیز در صفحه توییترش نوشت: "حمله وحشیانه بر نیروهای افغان در جریان نماز جمعه را محکوم می کنم. با قربانیان و مردم افغانستان ابراز همدردی می کنم."

بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیابوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانیا حمله بلخ را محکوم کرد

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز گفت که کشورش این حمله را محکوم می کند و بدین باوراست که "تنها راه برون رفت از این مشکلات عدم مداخله آمریکا و نیروهای خارجی و مذاکره کلیه گروه های خارج از حاکمیت با دولت وحدت ملی افغانستان می داند."

پاکستان نیز که معمولا از جانب مقامات افغانستان متهم به حمایت از تروریسم و تسهیل حملات به افغانستان می شود، این حمله را محکوم کرده و بیانیه وزارت خارجه این کشور تصریح کرده که پاکستان حاضر است با دولت افغانستان و جامعه بین المللی در مبارزه با "معضل تروریسم" کار کند.

طالبان هم که مسئولیت این حمله را به عهده گرفته‌اند، تصویری از ده عضو این گروه را در یونیفورم ارتش منتشر کرده‌اند که مدعی اند مهاجمان بوده‌اند.

گروه طالبان با نشر این تصویر گفته که آنان مهاجمان انتحاری بودند که وارد سپاه ۲۰۹ شاهین شدندگروه طالبان با نشر این تصویر گفته که آنان مهاجمان انتحاری بودند که وارد سپاه ۲۰۹ شاهین شدند

توان نیروهای امینتی افغانستان

حمله به پایگاه ارتش در بلخ همچنین یکبار دیگر توجه را به روند در حال افزایش تلفات نیروهای امنیتی افغانستان معطوف می‌‎کند که از پایان سال ۲۰۱۴ تاکنون همچنان به روند صعودی ادامه می‌دهد.

حدود ۳۵۰ هزار نیروی امنیتی افغانستان در پایان سال ۲۰۱۴ مسئولیت تامین کامل امنیت افغانستان را پس از آن به عهده گرفتند که حدود ۱۰۰ هزار نیروی آمریکایی و دیگر کشورهای عضو ناتو افغانستان را با این استدلال که نیروهای امنیتی افغانستان اکنون قادر هستند امنیت این کشور را تامین کنند، ترک کردند.

از آن زمان تاکنون که ۲ سال می‌گذرد، نیروهای افغان به شدت در حال مبارزه با گروه طالبان و گروه موسوم به دولت اسلامی و به گفته اشرف غنی حدود "۲۰ گروه تروریستی" دیگر بوده اند که "نه تنها افغانستان بلکه منطقه را تهدید می کنند".

اما بهای این مبارزه خونین تلفات سنگینی است که نیروهای امنیتی افغانستان متحمل می شوند و به نظر تحلیلگران در دراز مدت "قابل دوام" نیست.

در حال حاضر نیروهای ارتش و پلیس در شمال بر مناطقی تمرکز کرده‌اند که طالبان هدف تهاجم قرار داده‌انددر حال حاضر نیروهای ارتش و پلیس در شمال بر مناطقی تمرکز کرده‌اند که طالبان هدف تهاجم قرار داده‌اند

براساس آمار اعلام شده شمار کشته شدگان نیروهای امنیتی افغانستان در سال ۲۰۱۶ بیشتر از ۶۷۰۰ نفر بوده که سه برابر تلفات مجموعی نیروهای آمریکایی در جنگ ۱۶ ساله افغانستان است.

با آنکه گزارشها نشان می‌دهد که گروه طالبان به ویژه در مدت دو نیم سال گذشته حوزه تحت نفوذ خود در افغانستان را گسترش داده اند اما نیروهای امنیتی افغانستان هنوز بر مراکز و بخش های عمده هر ۳۴ ولایت افغانستان مسلط هستند.

گروه طالبان هم تلفات سنگینی را متحمل شده اند و تنها در چند روز گذشته والیان خود خوانده این گروه در بغلان و تخار و چندین فرمانده آن در ولایات مختلف افغانستان کشته شده اند.

عملیات نیروهای امنیتی افغانستان علیه طالبان تشدید شده، حملات هوایی مراکز این گروه را در نقاط مختلف افغانستان هدف قرار می دهد و مقامات افغانستان از آغاز دوباره و گسترده عملیات شبانه برهسته‌های مرکزی طالبان خبر می‌دهند که دولت حامد کرزی آن را متوقف کرده بود.

فرمانده نیکولسون
فرمانده نیکولسون: جنگ افغانستان به "بن بست" رسیده

به همین دلیل فرماندهان آمریکایی و از جمله جان نیکولسون فرمانده عمومی نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان معتقد هستند که جنگ افغانستان به "بن بست" رسیده و افزایش حمایت آمریکا و غرب از نیروهای امنیتی این بن بست را خواهد شکست.

فرمانده نیکولسون خواهان فرستادن هزارها نیروی جدید آمریکایی برای حمایت، آموزش و مشورت به نیروهای امنیتی افغانستان شده و به نظر می‌رسد که کاخ سفید نیز به این درخواست ژنرال پاسخ مثبت داده است.

منابع آمریکایی که نمی‌خواهند نامشان گرفته شوند، گفته‌اند که تصمیم نهایی فرستادن این نیروها در نشست سران ناتو در پایان می در بروکسل اعلام خواهد شد.

کابوس ناامنی بلخ و شمال افغانستان

بلخ که شهر مزار شریف، کلیدی ترین شهر شمالی افغانستان در آن واقع است، در شانزده سال گذشته آرام ترین ولایت در شمال این کشور به شمار میرفت.

اما در یک سال اخیر کابوس ناامنی این ولایت را فراگرفته و گسترش خشونت و جنگ در تقریبا تمامی ولایات همجوار بلخ، شهروندان مزار شریف را به شدت نگران ساخته است.

روضه منسوب به حضرت علی در بلخروضه منسوب به حضرت علی در بلخ

حمله مرگبار روز جمعه به پایگاه ارتش جنبه واقعی این کابوس را ظاهر ساخت و نشان داد که نگرانی‌ها و هشدارها در مورد ناامنی بلخ و شمال افغانستان تا حد درست و به جا است.

مقام‌‎های محلی بلخ اذعان می‌کنند که دیگر نمی توان بلخ را نمونه امنیت و رفاه برای افغانستان خواند و هشدار می‌دهند که ناامنی در این ولایت دامن کشورهای همسایه افغانستان در آسیای میانه را نیز خواهد گرفت.

اکنون نگاه‌ها به اقدامات بعدی رهبران دولت وحدت ملی افغانستان دوخته شده که برای جلوگیری از تکرار حوادث مرگبار از این دست، چه اقدامات اتخاد می‌کنند که بتواند قناعت اذهان عمومی جامعه افغانستان را فراهم کند، منجر به کاهش تلفات نظامی و غیرنظامی شود و به وضوح اوضاع امنیتی در افغانستان بهبود ببخشد.

منبع:بی بی سی