یک اثر ارزشمند، ژرف و همه جانبه در ‏معرفی سوادکوه، قائم شهر، کیاکلا و ‏جویبار
احد قربانی

 
بنگر یکی به منظر چالوس کز جمال
صد ره به زیب وزینت مازندران فزود
زان جایگه به بابل و شاهی گذاره کن
پس با ترن به ساری و گرگان گرای زود
ملک الشعرای بهار
خانواده من همیشه برای من از ایران بسته می فرستند. این بسته ها مرهمی است برزخم همیشه تازه غربت. غم غربت نه تنها با زمان کاهش نمی یابد، بلکه ژرفتر و جانکاه تر می شود. زیبائی و آرامش بیکران شمال اروپا هم مرهمی نیست، برای همین همیشه بسته ای که بوی ایران، بوی مادر، بوی برادر و خواهران، برادرزاده ها، خواهر زادها را به خانه می آورد، از غم جدائی می کاهد.
این بار همراه مغزگردو، زیره، فندوق، کنجد عسلی (پشت زیک خودمان) و توت، یک کتاب هم بود: قائم شهر قطب صنعت مازندران: سوادکوه، قائم شهر، کیاکلا و جویبار.
من همیشه به غول ها و معجزه ها فکر می کنم. گاه ایمان من به غول ها و معجزه ها سست می شود، ناممکن می نماید. غولی بنام دهخدا یک تنه معجزه لغت نام می آفریند، غولی بنام مصاحب، دائرالمعارف، غولی بنام شاملو، فرهنگ کوچه. این غول ها یک تنه کارهائی می کنند که در کشورها پیشرفته موسسات بزرگ با چندین استاد دانشگاه و تیم هائی پژوهشی می کنند. این غول ها کارهائی معجزه آسایی می کنند که در دوره ای که نویسنده به اینترنت، کامپیوتر و موبایل دسترسی نداشت، و همه یادداشت ها روی کاغذ و همه نوشته با قلم و در بهترین حالت، ماشین تحریر، باورنکردنی است.
اما، فرزندان این غول ها دست از معجزه بر نمی دارند. در دورانی که مردم با بی مهری تمام، کتاب و کتابخوانی را تحریم کرده اند؛ در دورانی اکثر قلم بدستان باید روزی ده ساعت در پی غم نان در کوچه و خیابان و بیابان بدوند؛ در دورانی که مسئولین در فکر واژگون کردن اتوبوس قلم بدستان در دره ها هستند؛ چند نویسنده و پژوهشگر و یک ناشر، به بی مهری ها را با عشق جواب می دهند، و در کنار غم نان، جان را با آفرینش یک اثر دوستداشتنی و ماندگار سیراب می کنند.
بسته زرد پستی را با کارد آشپزخانه باز می کنم. سوغات ایران را روی میز می گذارم، بچه ها خوراکی هایی که اسم فارسی آنها را نمی دانند و کمتر می بینند با احتیاط مزه می کنند، من خوشمزه ترین آنها، کتاب را بر می دارم و به اتاق کارم می روم و در اتاق کار را می بندم. وقتی در اتاق کارم را می بندم، همسرم و بچه ها می دانند که من دیگر قابل ارتباط نیستم.
کتاب ۷۰۰ صفحه ای در دست می گیرم. جای خوشبختی است که پنجشنبه است، من جمعه و شنبه و یکشنبه را دارم تا بدون وقفه در مقابل این یاران بنشینم و آنها برایم تعریف کنند.
 
در نخستین دیدار، دکتر عباس جلالی، کارشناش جغرافیای طبیعی، مرا را به گشتی با راهنما به طبیعت، معادن، صنعت و اقتصاد سراسر شاهی شهر می برد، به چهار شهرستان در یک پهنه: سوادکوه، قائم شهر، سیمرغ و جویبار. او که از سالهای ۱۳۵۰ جغرافیا می آموزد، استادانه در نوشتار «جغرافیای شاهی شهر»، تصویر دقیق از ۴۴۲ آبادی پهنه شاهی شهر، شهرستان هایش، بخش هایش و دهستان هایش ارائه می کند. او کوهستان ها، جلگه ها، جنگل ها، آب های زیرزمینی، رودها، دریاچه ها و چشمه ها، غارها، سدها، پل ها، دریا، پارک ها، ییلاق، میان بند و قشلاق، جانوران، ماهی ها، پرندگان، شکار، آمیختگی قومی و نژادی، مهاجرت، پراکندگی جمعیت، وضعیت اقتصادی، کانسارها، کارخانه ها، بازار ها و گردشگری را بررسی و تحلیل دقیق و کارشناسانه می کند. با خواندن این معرفی و تحلیل ۸۴ صفحه ای احساس دوگانه شادی و غم در من موج می زند. از این همه امکانات، زیبائی و طبیعت سخاوتمند پهنه شاهی شهر به شوق می آئیم و از نابودی، صنعت، کشاورزی، دامداری، جنگل، آب های زیرزمینی، پرندگان و ماهیان و جانوران اندوه قلبم را می فشارد.
 
در دومین دیدار، علی تیموری ساروکلایی، کارشناس زمین شناسی، در نوشتاری به نام «زمین شناسی شاهی شهر، از گدوک تا دریای مازندران» مرا به سفری بسیار دور، دوازده میلیون سال پیش، در تبارشناسی زمین ساختی می برد و شکل گیری البرز را در دوران های مختلف کوه زائی نشان می دهد. با بررسی فسیل ها موجود، معادن و روسوبات، پیدایش دریای خزر، کوه زائی و پیدایش و تکامل حیات و شهر نشینی را ردیابی می کند. شوربختانه دیدار کوتاه است و نوشتار عکس، تصویر و مدارکی ندارد که به درک من به این موضوع پرکشش کمک کند.
 
در سومین دیدار، طیار یزدان پناه لموکی، دبیر ادبیات و تاریخ پیشین و پژوهشگر پرکار و خستگی ناپذیر کنونی، مارا به گشتی با راهنما از غارهای زیستگاه انسان های نخسین تا اعتصاب کارگران نساجی شاهی در سال ۱۳۵۴ می برد. پس از نشان دادن دیرینگی استقرار جمعیت، بررسی نامگانی ها و یافته های باستان شناسی، روابط اسپهبدان مازندران با شاهنشاهان ماد، اشکانی و ساسانی، به چگونگی تسخیر شاهی شهر از سوی تازیان می پردازد. چگونگی مقاومت دلاورانه مردم مازندران در مقابل سپاه انبوه، محاصره ها و نیرنگ های تازیان با منابع تاریخی قابل اعتماد نشان می دهد. در این نوشتار با جنگ های استقلال طلبانه منطقه علیه تازیان، با سوخراییان، کارن، ونداد هرمز، مازیار پسر قارن، زیدیان، باوندها آشنا می شوم. منطقه در دوران حکومت علویان، صفویان، قاجار و پهلوی بررسی می شود.
هرگز روحانیون و حکومت ها دندان طمع از زمین های زرخیز و مردم زحمتکش مازندران بیرون نکشیدند. روحانیون با املاک موقوفه و حکومت ها با املاک خالصه همیشه حاصل خیزترین زمین ها را از دست کشاورزان زحمتکش بیرون می آوردند. یک گفته راجع در دورانی که رضا شاه آزمند می خواست زمین های وقفی را از دست روحانیون آزمند درآورد، گویا شناخت مردم ماست. آنها می گفتند: برای ما فرقی نمی کند زمین از از دست یک رضا به دست رضای دیگر می افتد. املاک موقوفه و املاک خالصه شاهی شهر مستند و مبسوط بررسی می شود. نوشتار خواندنی، آموزنده و مستدل است. هرچند، برخی حوادث مهم معاصر که در سرنوشت شاهی شهر تاثیر جدی داشت در این تاریخچه مختصر نیامده است.
 
در چهارمین دیدار، محم‍ود جوادیان کوتنایی، شاعر، نویسنده، دبیر ادبیات پیشین و پژهشگر ادبی کنونی، ویژگی زبان مازندرانی پهنه شاهی شهر و نویسندگان و شاعران آنرا معرفی می کند. از مرزبان رستم شروین، شیرین دخت رستم باوند، گرده بازو باوند تا روزگار کنونی کیوس گوران، فریده یوسفی و بیژن هنری کار . آفرینش فرهنگی پربار این خطه و کارهای ادبی و هنری زنان و مردان این پهنه و نمونه هائی از آثار آنها، بسیار گویا معرفی شده است.
 
در پنجمین دیدار، محم‍ود جوادیان کوتنایی، فرهنگ بومی مردم شاهی شهر را در بستر فرهنگ مردم مازندران معرفی می کند. آئین های مربوط به جشن نوروز، نوروزماه، تیرماه سیزه، آئین های مربوط به همسرگزینی، آئین های مربوط به کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی و دامداری، ورزش ها، بازی ها و زبانزدها، چیستان، متل ها و گاهشماری بومی، فشرده و مفید معرفی می شود. کمبود این بخش مانند سایر بخش های کتاب عکس و تصویر است. امید آنکه این آیین ها شادی بخش و پویا، در جمهوری اسلامی که با شادی مردم در ستیز است و غم و عزاداری را حتی با فرستادن زوار ایرانی به کمینگاه های داعش تشویق می کند و گسترش می دهد، بتواند خود را حفظ کند و زنده نگهدارد.
 
در ششمین دیدار، خانم طاهره اعظمی، مرا با آشپزخانه غنی و غذاهای سنتی و بومی شاهی شهر آشنا می کند. از انواع آش ها، شیرینی ها و نان ها گرفته تا غذاهای گوشتی، ماهی ها، ماست ها، پلو ها، ترشی ها، خورش های بدون گوشت و دسرها. انجه آش، ترش آش، گزنه آش، دو آش، آغوز نون، توتک، بئو دونه، پنجه کش نون، تندیری نون، سیو حلوا، کلوا نون، گندم مونگله، لوه نون، ماربمردک، اخته کباب، آلو خرش، اوجی پهلو، اشکم پر ماهی ، قسی پهلو، ورگ زن، کئی ماست، وینگوم ماست، ته چین، سوزی باکله پلا، کئی پلا، لاقلی سری، انارپته، کولک ترشی، نازخاتون، باکله قلیه، پیازسوته، شش انداز، سبزی ککو، کرک بپرس (باید کرک سر بپپرس باشد که اشاره به بدون گوشت بودن آن است)، وینگوم پرپرک، هسپنا ساک، آروشه، اوکنس، لور و ده ها غذای مازندرانی خوشمزه دیگر که من فقط بخش کوچکی از آنها را برای آب افتادن در دهان شما اینجا نام بردم. خانم طاهره اعظمی کار بسیار ارزنده ای ارائه دادند، تنها اشکال کار باز اینجا هم نبود عکس و توضیح کلی روش پخت، نه جزئی و گام به گام و مشخص نکردن وزن و حجم مواد لازم، و ارجاع به طرز پختن غذاهای دیگر که کار را برای آشپزی ما مردها ، به قول مادرم نر کدبانوها، که چون خانم ها هوشمندی و تجربه کافی در آشپزی نداریم که بتوانیم خودمان انتخاب کنیم، مشکل می کند.
 
در هفتمین دیدار، خانم طاهره اعظمی، فرهنگ پوشاک شاهی شهر را بسیار مختصر و بدون عکس معرفی می کند. انواع پارچه ها و کاربرد آنها در دوخت و دور، لباس زنان، لباس عروس و داماد، آرایش عروس، انواع روسری ها و شیوه به سر کردن آنها، انواع دستمال، پاافزارها و دیگر پوششها به طور فشرده معرفی شده است.
 
در هشتمین دیدار، طیار یزدان پناه لموکی، در نوشتاری کوتاه با سرنویس «فرهنگ پزشکی» به شیوه جمع آوری، طبقه بندی، تنظیم و عنوان دهی اطلاعات درباره فرهنگ پزشکی سنتی و بومی در شاهی شهر و معرفی همکاران می پردازد.
 
در نهمین دیدار، طیار یزدان پناه لموکی با همکاری خانم ها و آقایان رویا خزایی، دکتر گلفام شمسی، مهندس رضا زحمتکش، نسیم علیزاده، فاطمه رجبی، حسین نادعلیان، سید اعظم کاظمی، خانم محمدزاده و صفیه حاجی تبار فیروزجانی در نوشتاری با سرنویس «فرهنگ کوچک بیماری ها و درمان های سنتی» ۲۰۵ بیماری و روش درمانی سنتی مربوط به آنها را معرفی می کند.
 
در دهمین دیدار، دکتر بهروز اسکندری چراتی، در نوشتاری با سرنویس «فرهنگ گیاهان دارویی» به معرفی گیاگان (flora) منطقه چرات سوادکوه می پردازد. گیاهان داروئی منطقه مثل بومادران، زرشک، گاوزبان، کاسنی، خاکشیر، کاهو خاردار، یونجه پالاغی، پونه، گزنه، بارهنگ، پامچال، آویشن و ده ها گیاه دیگر معرفی و کاربرد آن در پزشکی سنتی و نوین شرح داده می شود.
 
در یازدهمین دیدار، دکتر فرهاد احمدی پور و دکتر گلفام شمسی، در نوشتاری با سرنویس «پزشکی نوین» به معرفی فشرده بیمارستانها و درمانگاه های شاهی شهر و تاریخچه آنها می پردازند. آنچه در این نوشته، کمبود آن به روشنی حس می شود، یاد و معرفی نکردن پزشکان، دانپزشکان، داروسازان و ماماهای پیشکسوت این پهنه است. عزیزانی چون دکتر زمانی، دکتر ملکیان، دکتر نجاتی، دکتر اولادی و دکتر صابریان، دكتر اسمعيلى، دکتر رخشنده، دکتر تقى زاده، دکتر خسروی، دكتر كيانى (رئيس هئيت بسكتبال استان مازندران هم بود. روبروى مطبوعات مطب داشت و همسرش ماما و در بيمارستان يوسف رضا رئيس بخش بود.)، دکتر كريمى ، صاحب شرقی (بهایی بود و به دلیل فشار اوایل سال های ۱۳۷۰ مجبور به ترک کشور شد. مطبش کنار. ایستگاه تاکسی خیابان ساری کنار آزمایشگاه بود. بغایت مهربان ودلسوز وبا احساس مسئولیت  بود. ساعت ۲ شب میرفت بیمارستان بچه های بد حال را ویزیت می کرد.) . . . برای درمان بیماران و ارتقا پزشکی شاهی شهر زحمات فراوان کشیده اند و رنج های بی حساب تحمل کردند.
 
در دوازدهمین دیدار، بیژن هنری کار، شاعر، نقاش و پژوهشگر در نوشتاری با سرنویس «هنر و هنروران شاهی شهر» به بررسی دامنه دار نقاشی، خوشنویسی، سینما، عکاسی، هنرهای دستی چون گلیم بافی، سفالگری و گره چینی می پردازد. در این نوشتار نقاشان پهنه شاهی شهر معرفی و تحلیلی از درونمایه نقاشی ها، نقوش سقانفارها ارائه می شود.
بیژن هنری کار را از دبستان می شناسم. صدای گرم او، شعرهای خوشتراش و پرخونش را پشت نیمکت ها دبیرستان و صدای گرم و توانبخشش را در ترانه سرود های روزهای نخستین انقلاب و آزادی شنیده ام که هنوز که هنوز است، مو بر تنم سیخ می شود و قلبم می ریزد. در چشمان دریاگون پرنفوذش خیره می شوم و در ادامه به تاریخچه خوشنویسی در شاهی شهر و معرفی خوشنویسان، به پیشینه نمایش، تئاتر خیابانی و عروسکی، سینما و عکاسی و سفالگری گوش می دهم.
 
در سیزدهمین دیدار، زنده یاد احمد محسن‌پور قادیکلایی، آهنگساز، ترانه سرا، نوازنده و پژوهشگر موسیقی در نوشتاری با سرنویس «موسیقی و دگرگونی های آن در شاهی شهر» ضمن مشخص کردن جایگاه موسیقی شاهی شهر در میانه یا مرکزی، جغرافیا و جامعه هنرمندان، نوازندگان، خوانندگان، و نغمه پردازان آنرا  فشرده معرفی می کند. در ادامه روند پیچیده موسیقی زنان را تحلیل می کند و وزن های متداول و روایت ها، لحن ها و قطعات مشهور را از امیری، طالبا، کتولی، کیجا جان، حقانی، نجما تا لالایی و نوروزخونی توضیح می دهد. قطعات سازی چون چپون حال، عباس خونی، عاروس یار و پاتختی را فشرده معرفی می کند. با کارگان (repertoire) رقص، رنگ ها و معرفی مدرسان و گروه های موسیقی و موسیقی مذهبی نوشتار را پایان می دهد.
 
در چهاردهمین دیدار، حسین کریم زاده در نوشتاری با سرنویس «تاریخچه ی آموزش و پرورش شاهی شهر» به بازشناسی و ثبت رویدادهای مربوط به شکل گیری مراکز آموزشی شاهی شهر می پردازد. روند شکل گیری مراکز آموزشی، از دبستان یک اتاقه کفشگر کلا در سال ۱۲۹۸ تا شکل گیری دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم شهر در سال ۱۳۶۲، از دبیرستان ها تا هنرستان ها، از مدارس راهنمائی تا پیشاهنگی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، از کتابخانه عمومی تا پیکار با بیسوادی.
 
در پانزدهمین دیدار، مهندس حیدربیابانی، کارشناس وزارت جهاد کشاورزی، در نوشتاری با سرنویس «سیمای کشاورزی» با آمار و ارقام به موقعیت جغرافیایی، وضعیت اراضی زراعی، سطح زیر کشت، میزان تولید، وضعیت دامداری، جمعیت دامی، میزان فراورده های دامی، شیلات و آبزیان، صنایع کشاورزی، فراوردهای چوبی جنگل، تعاونی های روستایی، آب های زیر زمینی و رودخانه ها، . . . می پردازد.
 
در شانزدهمین دیدار، احمد معصومی، با همکاری مهندس صالحی، معاونت صنایع استان و دکتر یعقوبی، معاونت صنایع استان، در نوشتاری مختصر با سرنویس «صنایع» به صنعت شاهی شهر می پردازد و با آمار فعالیت ۴۶۲ واحد صنعتی و ۱۱۵۳۱ کارگر را بررسی می کند. در نوشتار، آمار ترکیب اشتغال در استان مازندران و صنایع ماشین سازی و ساخت تجهیزات، صنایع فلزی و ریخته گری، صنایع نساجی، چرم و پوشاک، صنایع سلولزی و شیمیای در شاهی شهر ارائه شده است. شوربختانه درونمایه جدول های آمار تجزیه و تحلیل نمی شود تا نقاط ضعف و قوت و موانع و یا علل موفقیت آشکار شود.
 
در هفدهمین دیدار، طیار یزدان پناه لموکی، در نوشتاری با سرنویس «بناهای تاریخی» آثار و بناهای به جامانده از دوران کهن، میانه و معاصر شاهی شهر را معرفی می کند. قلعه ها، بقعه ها، آتشکده ها، غارها، تپه های باستانی و تاریخی، امامزاده ها، پل ها و کلیسا ها بسیار فشرده معرفی شده است.
 
در هجدهمین دیدار، احمد معصومی، با همکاری زنده یاد پرویز کشوری، شیدا مرادی و زین العابدین ملکیان، در نوشتاری با سرنویس «ورزش شاهی شهر» به گذشته و حال ورزش در این پهنه می پردازد. موقعیت ورزش های جدید مثل تنیس روی میز، ژیمناسیک، وزنه برداری، شطرنج، فوتبال، دو میدانی، کشتی، کشتی آلیش بررسی شده است. ورزش های بومی و باستانی چون کشتی لوچو مطرح ولی پرداخته نمی شود.
 
در نوزدهمین و آخرین دیدار، خانم فریده یوسفی زیرآبی، شاعر، پژوهشگر و مدیر پرکار انتشاراتی شلفین که انتشار بیش از ۲۰۰ کتاب در باره تاریخ، فرهنک و ادبیات شاهی شهر را در کارنامه خود دارد، در نوشتاری با سرنویس «کتاب شناسی» سیاهه ای از کتاب ها، دانشنامه ها، ادواری ها، فرهنگ ها، مجموعه ها، آمار، آموزش و پرورش، فرهنگ عامه، ادبیات، تاریخ، مشاهیر، سفرنامه ها و . . . ارائه می کند.
 
با این دیدارها، می آموزم، گاه شاد و گاه غمگین می شوم، سرشار از انرژی و امید، کتاب را می بندم.
 
کتابه نمایه دارد و شوربختانه، نمایه آن کامل نیست و همه مفاهیم اساسی و شخصیت های نامبرده در کتاب را در بر نمی گیرد.
 
کتاب با یک پیوست سی صفحه ای عکس های رنگی خاتمه می یابد، عکس های بسیار ارزشمند تاریخی و هنری.
 
آنچه در این مجموعه دلگرم کننده است همکاری عده ای در خلق اثری ارزنده و به ویژه همکاری پژوهشگران و نویسندگان زن و مرد. امید آنکه این همکاری سرمشقی برای کارهای جمعی آتی باشد.
 
بیائیم با خریدن این کتاب و هدیه دادن و یا عیدی دادن این کتاب در نوروز ۱۳۹۶ به عزیزانمان، به نویسندگان و پژوهشگران این کتاب بگوئیم:
عزیزان، ما برای آن روزها و ساعت هائی که در پشت میز کارتان و یا در کتابخانه ای تنها نشستید و برای ما کار کردید، احترام قائیلم؛
عزیزان، ما برای آن روزها و ساعت هائی که با تنی خسته بعد از کار و یا روزهای تعطیل به جای استراحت و رفتن به پارک و جنگل و گردش با همسران، کودکانتان و دوستانتان، در اتاق کارتان به پژوهش و نگارش این اثر ارزشمند پرداختید، ارج می نهیم؛
ما برایتان تنی سالم و قلمی پرکار آرزو می کنیم.
ما به شما افتخار می کنیم، از ناشر فرهنگ پرور و نویسندگان و پژوهشگران وارسته، فداکار، جوینده و ژرف اندیش که در وانفسای گریز از فرهنگ و ادب، این شعله را فروزان نگه می دارید.
مشخصات کتاب
کتاب "قائمشهر،قطب صنعت مازندران" در زمستان ۱۳۹۴ به همت نشر چشمه و با تلاش گروه مؤلفان به سرپرستی طیار یزدان پناه لموکی مشتمل بر بخش های متنوع و گسترده اعم از تاریخ و جغرافیا، فرهنگ و هنر، کشاورزی و صنایع و ابنیه تاریخی و غیره پیرامون شهرهای سوادکوه، قائمشهر، کیاکلا و جویبار در استان مازندران به رشته تحریر در آمده و منتشر گردید.
 

‏عنوان:

قائم‌شهر قطب صنعت مازندران: سوادکوه، قائم‌شهر، کیاکلا و جویبار

سرپرست گروه مولفان:

طیار یزدان‌پناه‌لموکی.

گروه مولفان:

عباس جلالی، احمد محسن‌پور، محم‍ود جوادیان، بیژن هنری‌کار، حسین کریم‌زاده، حیدر بیابانی، دکتر اسکندری، دکتر احمدی‌پور، دکتر گلفام شمسی، فریده یوسفی، احمد معصومی، طاهره اعظمی، علی تیموری، رویا خزایی، محمدعلی منصوری، طیار یزدان‌پناه‌لموکی.

‏مشخصات نشر:

تهران: نشر چشمه‏‫، ۱۳۹۴.

‏مشخصات ظاهری:

۶۶۶ص.، [۳۲]ص.تصویر.: مصور(رنگی)، جدول. اندازه: ۲۴۰ در ۱۹۰ در ۵۵ میلی متر

‏شابک:

978-600-229-625-2

‏وضعیت فهرست نویسی:

فیپا

‏کتابنامه:

ص. [۶۳۷] - ۶۴۵؛ همچنین به صورت زیرنویس.

‏نمایه:

ص ۶۴۶ - ۶۶۶

‏موضوع:

مازندران، سوادکوه، قائم‌شهر، کیاکلا و جویبار

‏رده بندی کنگره:

‏‫  /الف۲‏‫ق۲ ۱۳۹۴ ۲۱۱۳   DSR

‏رده بندی دیویی:

‏‫۹۵۵/۲۲۵

‏شماره کتابشناسی ملی:

۴۱۱۷۱۱۲

 
۱۴ آذر ماه ۱۳۹۵
احد قربانی دهناری
گوتنبرگ، سوئد
 

منبع:پژواک ایران


فهرست مطالب احد قربانی در سایت پژواک ایران 

*شباهت چشمگیر وضعیت رژیم جمهوری اسلامی با ‏سالهای آخر رژیم شاه  [2017 Feb] 
*اجتهادِ مذهب شیعه: چرخ پنجم فقه  [2017 Feb] 
*فاجعه ساختمان پلاسکو، فاجعه واردات ناقص   [2017 Jan] 
*آنیتا دورازیو: چهل سال مبارزه پیگیر، خستگی ناپذر و کارا برای حقوق پناهندگان  [2017 Jan] 
*حقوق، آزادی، وظایف و مسئولیت شهروندی  [2017 Jan] 
*آرزوها و پیمان‌های سال نو میلادی  [2016 Dec] 
* دانشکده های محل کار: تجربه کاری در اریکسون و ولوو  [2016 Dec] 
*جشن شب یلدا، آبیاری نهال امید و شادی در درازترین شب سال  [2016 Dec] 
*یک اثر ارزشمند، ژرف و همه جانبه در ‏معرفی سوادکوه، قائم شهر، کیاکلا و ‏جویبار  [2016 Dec] 
*مرگ فیدل کاسترو و پختگی سیاسی ما ایرانیان  [2016 Nov] 
*دکتر امیر منصور میری: اندیشمندی خدمتگذار  [2016 Nov] 
*درس های مشترک پیروزی ترامپ و احمدی نژاد  [2016 Nov] 
*سکولاریسم، حقوق بشر و رواداری   [2016 Oct] 
*موسیقی: بخش جدایی ناپذیر انسانیت و ایرانیت (بخش دوم)  [2016 Oct] 
*بز، کل، میش و نرهای بلندی های قره داغ، دوبرار و انگمار  [2016 Sep] 
*موسیقی: بخش جدایی ناپذیر انسانیت و ایرانیت (بخش نخست)  [2016 Sep] 
*آیا قدرت های بزرگ در صلح طلبی خود صادقند؟  [2016 Aug] 
*چرا ما که باران می خواستیم سیل آمد؟  [2016 Jun] 
*فرمانده کیجا  [2016 Jun] 
*اوسا قدرت  [2016 May] 
*ویلیام شکسپیر: کاوشگر چیره‌دست سرشت انسان  [2016 Apr] 
*خیام قربانپور تبریزی  [2016 Apr] 
*آرزوها و پیمان‌های سال نو خورشیدی  [2016 Mar] 
*ترانه های بهاری و نوروزی  [2016 Mar] 
*استاد ارجمند، دکترآرامش دوستدار، مبارزه خونین بین تعقل و تعبد در سراسر تاریخ ایران جریان داشت ودارد  [2016 Jan] 
*آرزوها و پیمان‌های سال نو  [2016 Jan] 
*ننه و آقاجان  [2015 Dec] 
*تواب ها همرزمان شکنجه شده ما  [2015 Dec] 
*فلسفه چیست که دیکتاتورها اینگونه از آن در هراسند؟  [2015 Sep] 
*پیام های توافق هسته ای با ایران  [2015 Jul] 
*نقش اپوزیسیون در بقای جمهوری اسلامی ایران  [2015 Jun] 
*چرا روحانیت شیعه و پادوهای آنها قابل اعتماد نیستد؟  [2015 May] 
*آیین‌ها و جشن‌های ملی را پاس بداریم: نوروز  [2015 Mar] 
*احمد مطیعی نقاش پر کار ایرانی ساکن آلمان  [2015 Jan] 
*من چارلی هستم  [2015 Jan] 
*بانوی تنها  [2014 Oct] 
*آیا دولت باید همه‌ی کارها را انجام دهد؟  [2014 Sep] 
*پاکسازی و اخراج دگراندیشان: جنایت کلان جمهوری اسلامی که باسکوتی باورنکردنی برگزار شد  [2014 Sep] 
*چرا خنده‌های خاتمی و شیرین زبانی‌های روحانی راه به جائی نمی‌برد؟  [2014 Aug] 
*داعش فراورده‌ی مشترک و پیامد ناگزیر سیاست‌های امریکا و جمهوری اسلامی ایران در منطقه  [2014 Aug] 
*معرفی کتاب رواداری   [2014 Aug] 
*احمد شاملو: عشق را در پستوی خانه نهان باید کرد  [2014 Jul] 
*۴ تیر ماه صدمین سالروز تولد شاپور بختیار است. یاد این سیاستمدار آزاده را گرامی بداریم!  [2014 Jun] 
*معرفی کتاب: رواداری  [2014 Jun] 
*می‌خواهم سیر گریه کنم  [2014 Jun] 
*نگاهی به روند کاهش ساعات کار در سوئد  [2014 May] 
*شش ساعت کار روزانه در کمون گوتنبرگ  [2014 Apr] 
*۸ مارس روز جهانی زن فرخنده باد!  [2014 Mar] 
*جنبش فدائیان و مجاهدین خلق الهام‌بخش نسل‌ها  [2014 Feb] 
*چرا روحانیت شیعه قابل اعتماد نیست؟  [2014 Jan] 
*برگردان برخی اسناد تاریخی روابط ایران و امریکا  [2014 Jan] 
*تناقضات چاره‌ناپذیر جمهوری اسلامی  [2014 Jan]