روز جهانی کودکان دختر
مهناز قزلو

 
 
1.1 میلیارد دختربچه، بخش بزرگی از یک نسل جهانی است که آینده را شکل خواهند داد، هر چند هدف متعالی از دستیابی به برابری جنسیتی در راستای اهداف توسعه پایدار همچنان با حجم گسترده ای از محرومیت ها و تبعیض ها مواجه است که روزانه بر دختران در همه جای دنیا تحمیل می شوند.
 
سازمان ملل متحد از سال 2011 روز یازدهم اکتبر را روز جهانی کودکان دختر نامگذاری کرده تا حقوق دختران و تبعیض ها و نابرابری هایی که این برش جمعیتی را مورد هدف قرار داده، در اولویت و راه حل یابی قرار گیرد. نابرابری های اقتصادی، آموزشی، نیازهای جسمی و روانی دختران، تغذیه، بهداشت، تحصیل و بی شمار از این دست، ضرورت تلاش در جهت رفع تبعیض جنسیتی علیه دختربچه ها را بیش از پیش مطرح می کند. 
کاهش شرایط فقر، خشونت و عقب افتادگی و دیگر تبعات تبعیض، مستلزم سرمایه گذاری مادی و معنوی در تامین حقوق دختران خردسال برای بهره مند بودن از آموزش و بهداشت و دیگر خدمات اجتماعی جامعه ی انسانی است. 
 
در عین حال سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده دختربچه ها نیازهای ویژه ای دارند که ضروری است بمنظور سیاست گذاری، برنامه ریزی و ارائه خدمات بطور موثر هر چه سریعتر اقدام شود. 
موضوع روز بین‌المللی کودکان دختر، بطور خاص، تسریع روند از قوه به فعل درآمدن توانایی ها و ایجاد زمینه مساعد برای توسعه، رشد و ارتقا شرایط زیست، و کاهش شکاف، خلا و کمبودهای ناشی از انواع تبعیض های سیستماتیک علیه دختران خردسال است. 
سرمایه گذاری بر حوزه ی سلامت، ایمنی، آموزش، تحصیل و حقوق انسانی دختران چه در زمان صلح و یا بحران، جامعه ی بشری را در راستای دستیابی به ایده آل ها و رویاهایش برای ساختن زندگی بهتر یاری خواهد رساند.
 
این در حالی ست که در ایران ازدواج های اجباری، خشونت خانوادگی، قتل های ناموسی، ناقص سازی جنسی، عرف و سنت های زن ستیز، محرومیت از تحصیل، قوانین نابرابر و ناعادلانه، ممنوعیت سقط جنین، عدم حق طلاق، پدیده هایی همچون؛ کودکان مطلقه، کودک-همسری، کودک-مادر و کودک بیوه، کودکان کار، قوانین نابرابر و ناعادلانه، کار اجباری در خانه، سو تغذیه، مرکزگرایی و تبعات ناشی از آن بعنوان مصادیق تبعیض علیه دختران خردسال بوضوح مشهود است. 
 
انجمن حمایت از حقوق کودک طی انتشار گزارشی، خبر از وجود 36 هزار دختربچه ی مطلقه می دهد. ثریا عزیزپناه، عضو هیئت رئیسه این انجمن آمار ازدواج کودکان در تهران را در مرز هشدار می داند هر چند سیستان و بلوچستان را در این زمینه در رتبه اول اعلام می کند.  
 
فرشید یزدانی، مشاور و دبیر شورای عالی برنامه ریزی راهبردی سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به ازدواج دختران 10 تا 14 ساله اعلام می کند: "آمار بیست هزار نفری ازدواج دختران از 10 تا 14 ساله در سال 93 به بیش از  40هزار تن رسیده است. در همین حال نسبت طلاق کودکان به ازدواج آنها در یک دهه اخیر دو برابر شده است. 
 
فعالان حقوق کودک و کارشناسان اجتماعی، علل اصلی ازدواج کودکان را در نابرابری‌های جنسیتی، سنت های فرهنگی و فقر می دانند. مریم قربانی روانشناس معتقد است؛ ازدواج زودهنگان دختران، آنها را در معرض خشونت های جنسی، فیزیکی و روانی قرار می دهد. 
 
در حالی که کنوانسیون حقوق کودک، سن کودکی را تا 18 سال مشخص کرده، سن قانونی ازدواج در ایران براساس ماده 1041 قانونی مدنی، برای دختران بالای 13 سال تعیین شده و در عین حال عقد نکاح زیر سن قانونی با اجازه والدین مجاز خواهد بود. 
 
بسیار از فعالان عرصه حقوق زنان و کودکان معتقدند در ایران حقوق کودکان دختر بطور سیستماتیک نقض می شود و مجوزهای اجرایی آن بر پایه رویکرد قضایی جمهوری اسلامی اخذ می شود. 
نهادهای قدرت در جمهوری اسلامی، رسانه ها و امر آموزش و تحصیل را نیز به عنوان سوژه و ابژه، هدف قرار داده اند تا بواسطه ی آن آموزه های زن ستیزانه مبتنی بر نظام پدرسالاری را به افکار عمومی جامعه القا کنند.
 
در قوانین جمهوری اسلامی، حد بلوغ شرعی، آغازگر دوران مسئولیت جزایی است. به موجب تبصره ١ ماده ١٢١٠ قانون مدنی، اصلاحی ١٣٧٠ شمسی: "سن بلوغ در دختر نه سال تمام قمری است و این به معنی است که کودکان در قلمرو مسئولیت جزایی قرار دارند. 
 
به موجب ماده ٤٩ قانون مجازات اسلامی؛ "اطفال در صورت ارتکاب جرم مبرا از مسئولیت کیفری هستند و تربیت آنان با نظر دادگاه به عهده سرپرست اطفال و عندالاقتضا کانون اصلاح و تربیت اطفال می باشد."
تبصره ١ ذیل ماده قانونی فوق تصریح می کند:"منظور از طفل کسی است که به حد بلوغ شرعی نرسیده باشد."
 
به عبارت دیگر دختران خردسال از نه سالگی به بعد طفل شناخته نمی شوند و در صورت ارتکاب جرم تحت پیگرد قرار می گیرند و به حکم دادگاه های عمومی - موضوع قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب مصوب١٣٧٣ شمسی - مانند بزرگسالان مجازات می شوند. در نتیجه آنها در قلمروی وسیع مسئولیت جزایی محکوم به تحمل مجازات ها و تنبیهات بدنی مندرج در قانون مجازات اسلامی خواهند شد.
 
از سویی دیگر، علی خامنه ای جایگاه زنان را تنها در قاب خانواده بعنوان همسر و مادر معرفی می کند و دفاع از حقوق زنان را صرفن در قالب احکام شریعت  می شناسد. 
 
از سویی دیگر احمد علم الهدی، امام جمعه مشهد نیز معتقد است زنان بی حجاب و بدحجاب پیاده نظام دشمن هستند و پلیس باید با زنان بی حجاب و بدحجاب به عنوان پیاده نظام دشمن برخورد کند.
دولت ایران و مقام های مسوول جمهوری اسلامی هیچ گونه آمار و برنامه ای در راستای بهبود وضعیت دختران خردسال ندارند بنابراین در بودجه بندی سالانه، رقمی برای کودکان دختر تخصیص داده نشده است.
 
این در حالی ست که تنها با تمرکز بر تحلیل داده های معتبر و یافته های مستند در حوزه ی مسائل مختص به کودکان دختر و تفکیک جنسیتی است که می توان در درک فرصت ها و چالش هایی که دختربچه ها با آن مواجه اند در جهت شناسایی و پیگیری پیشرفت به سوی حل مشکلات مبرم گام برداشت. 
 
۱۱ اکتبر ۲۰۱۶

منبع:پژواک ایران


مهناز قزلو

فهرست مطالب مهناز قزلو در سایت پژواک ایران 

*خیانت مسعود رجوی و دیگر اعضای مرکزی مجاهدین بعد از سی خرداد  [2020 Jun] 
*کرونا و پساکرونا‎  [2020 Apr] 
*من و هوای استکهلم  [2019 Nov] 
*من از رنج هاى بسيارى گذشته ام   [2019 Aug] 
*نهاد قانونگذاری بریتانیا و اتهامات غیرحقوقی شادی صدر   [2019 Feb] 
*«گل بس»  [2019 Jan] 
*همه شکنجه شده‌ایم  [2019 Jan] 
*یلدا   [2018 Dec] 
* دادخواهی، به مثابه ضرورت گذار به دموکراسی  [2018 Sep] 
*پاسخ به نوشته‌ی شادی صدر  [2018 Jul] 
*در سالمرگ خمینی؛ اهریمن تاریکی   [2018 Jun] 
*عدالت برای ایران و «فیلتر» آزادی بیان در خارج از کشور   [2018 Jun] 
*خانم شادی امین هر چقدر هم تلاش کند قادر نیست گوی سبقت از سازمان مجاهدین خلق برباید!  [2018 May] 
*«تعارض»  [2018 Jan] 
*هولوکاست دهه شصت  [2017 Aug] 
*کاربرد نظریه میان برشی در جنبش کوئیر  [2017 Jul] 
*تجاوز به کودکان و ضرورت واکاوی زیرساخت ها  [2017 Jul] 
*به بهانه ی انتشار تصویر «محمد مقیسه‌ای» بازجوی جنایتکار من در اوین  [2017 Jul] 
*سهم زنان از قدرت در ایران ‏ ‏‎   [2017 Apr] 
*جایگاه جامعه ی انسانی کوییر در روز جهانی زن  [2017 Mar] 
*وضعیت زنان ایران در سال 2016‏   [2017 Jan] 
*روز جهانی کودکان دختر   [2016 Oct] 
*هیچکدام از ما نمی مانیم...  [2016 Jan] 
*مسعود رجوی، این نخل ناخلف تبر شده!  [2016 Jan] 
*چراغهای قرمز سرد  [2015 Nov] 
*زخم های جناس ناقص  [2015 Oct] 
*آتشفشان مچاله ي درد  [2015 Oct] 
*یک اتفاق خوب  [2015 Oct] 
*رنج تَرَك خورده  [2015 Oct] 
*هیاهوی زوال  [2015 Oct] 
*ماهیت معطوف  [2015 Oct] 
*تشویش تلخ  [2015 Oct] 
*شوکای ناآرام  [2015 Oct] 
*اي كاش  [2015 Aug] 
*مرباي آلبالو در اوين (خاطرات زندان)  [2015 Aug] 
*ایکس های تفکر انتقادی  [2015 Jul] 
*جنسیت ایکس و ۱۴۳۷ لایک فیس بوکی  [2015 May] 
*لي لي  [2014 Jun] 
*عقربه هاي شكسته  [2014 Jun] 
*روايتي متفاوت!  [2014 Apr] 
*دامن مادربزرگ  [2014 Apr] 
*اهل زمين  [2014 Apr] 
*«سرِ راهِ خودت نایست»  [2014 Apr] 
*دلم آتش مي گيرد  [2014 Mar] 
*آتش فریاد  [2014 Mar] 
*در آغوش روياهايم  [2014 Mar] 
*سکوت شکسته  [2014 Feb] 
*گوگوش و ترانه ی بهشت - همجنسگرایی در هنر  [2014 Feb] 
*باران  [2014 Feb] 
*«انکار»  [2014 Feb] 
*عاشقانه  [2014 Feb] 
*«كانزرواتيو ديسكاشن» conservative discussion (بحث های محتاطانه) [2014 Jan] 
*فرانرم گرايان - قوانين حكومتي و تابوهاي فرهنگي جامعه به بهانه ي مصاحبه با يك همجنس گرا [2014 Jan] 
*حوالی فردا  [2014 Jan] 
*در پاسخ به سخنان چندش آور ابراهیم نبوی  [2014 Jan] 
*زمزمه‌های ابر  [2014 Jan] 
*«نفرت» در هنرِ! تنزل يافته ي مجاهدين خلق  [2014 Jan] 
*کلاغ های قبرستان  [2014 Jan] 
*زر می اندوزی با نام یارانم  [2013 Dec] 
*بگذارید حرف بزند  [2013 Dec] 
*پفيوزها!  [2013 Dec] 
*پرسه های رویایی  [2013 Dec] 
*يك گزارش و يك استمداد بشردوستانه   [2013 Dec] 
*«یوگیاکارتا» و «فرانرم گرایی»  [2013 Dec] 
*هراس  [2013 Nov] 
*آقای رجوی! شما مسوول مرگ خاموش اعتصابيون در ليبرتي هستید  [2013 Oct] 
*مجال نگراني  [2013 Oct] 
*خشونت و قدرت – صحنه ی اعدام در کتاب های کودکان  [2013 Oct] 
*قانونگذاری مبتنی بر قوانین شریعت بر ضد کودکان در حکومت اسلامی ایران  [2013 Sep] 
*آبی گرمترین رنگ هاست (برنده جایزه ی نخل طلای فستیوال کن در سال ۲۰۱۳)   [2013 Sep] 
*آقای رجوی.... متوقف نشده اید، سقوط کرده اید!  [2013 Aug] 
*نامه به کودکانی که متولد شدند! «کودکان زندان» [2013 Aug] 
*تا جهان بیدار شود (به خاطره ی تابناک جان باختگان تابستان شصت و هفت) [2013 Aug] 
*آقای رجوی، منصور قدرخواه «مزدور» است، نه من  [2013 Aug] 
*آقای رجوی شما با جهل خود بیعت کرده اید  [2013 Jul] 
*رهبر عقیدتی مجاهدین و مسئله ی غامض دموکراسی  [2013 Jul] 
*فیس بوک و فرهنگ   [2013 Jul] 
*منتقد، توهمِ توطئه و تئوریِ پرتاب  [2013 Jul] 
*رهبران و مقوله ی نقد  [2013 May] 
*"شريعت" و شكنجه در زندانهاي جمهوري اسلامي  خاطرات زندان - قسمت ششم  [2009 Dec] 
*خاطرات زندان (قسمت ششم)  [2009 Nov] 
*صداي من نبودي... صداي من نيستي...  [2009 Sep] 
*ستیزه  [2009 Aug] 
*"انتخابات"!، مرده متحرك و اپوزيسيون   [2009 Jun] 
*حلقه هاي يك زنجير، قطره هاي يك دريا  [2009 May] 
*روايتي از زندانهاي جمهوري اسلامي ايران خاطرات زندان (٥)  [2009 May] 
*شريعت و حقوق بشر   [2009 Mar] 
*زنان در گذرگاه مبارزه  [2009 Mar] 
*ني لبك هايي كه انسان را سرودند - قسمت چهارم  [2009 Mar] 
*شب دلواپس نيلوفراني است كه تا ماه قد مي كشند به بهانه تخريب گلزار خاوران  [2009 Feb] 
*نقض حقوق بشر و محاكمه جنايتكاران جمهوري اسلامي   [2008 Dec] 
*من يك زنم، يك انسان  [2008 Nov] 
*ني لبك هايي كه انسان را سرودند روايتي از زندانهاي جمهوري اسلامي ايران  [2008 Nov]