زندانیان سیاسی زن در ایران، از اختر تا خوی و اوین

بیش از ۶ سال است که زندانیان سیاسی زن در بند زنان زندان اوین از حق تلفن و بسیاری دیگر از حقوق قانونی خود محروم هستند. زندانیانی که برخی از آنها علیرغم گذشت سال‌های طولانی از حبس و محکومیتشان از امکان استفاده از مرخصی هم محروم بوده‌اند.

بر اساس ماده ۱۱ آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها مصوب سال ۸۵ "زندانیان مجاز به خرید و استفاده از نشریات، کتب، مجلات، روزنامه‌ها و نیز استفاده از وسایل ارتباط‌جمعی به‌طور تمام‌وقت هستند. مگر اموری که شرعاً و قانوناً استفاده از آن ممنوع است". در تبصره این ماده آمده است که "متهمان می‌توانند از وسایل شخصی خود مانند تلفن همراه و رایانه استفاده کنند".

اما در حال حاضر ۲۶ زندانی از طیف‌های مختلف سیاسی و عقیدتی در بند زنان زندان اوین، به گفته خانواده‌های شان از هر ملاقات تا ملاقات بعدی در ایزوله کامل و بی‌خبری مطلق از خارج از زندان قرار دارند.

زهرا رهنوردخانم رهنورد در حصر خانگی است

آمار دقیقی از تعداد زندانیان سیاسی زن در ایران به دلیل عدم اطلاع رسانی شفاف از سوی دستگاه‌های قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی وجود ندارد، اما در حال حاضر ۲۶ زندانی سیاسی و عقیدتی زن در بند زنان زندان اوین، دو زندانی سیاسی زن در بندهای امنیتی این زندان و یک زندانی سیاسی زن در زندان خوی زندانی هستند. علاوه بر اینها یک فعال سیاسی زن هم در حصر خانگی قرار دارد. قوه قضائیه یا سازمان زندان‌ها، حضور این عده را در زندان تأیید کرده‌اند.

زهرا رهنورد، استاد دانشگاه و از رهبران جنبش اعتراضی پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ ایران از بهمن ماه سال ۸۹ در حصر خانگی است. چهره‌های حکومتی و نظامی ایران اتهامات متعددی علیه خانم رهنورد مطرح کرده‌اند، اما با وجود اینکه این اتهامات تاکنون در دادگاه مورد بررسی قرار نگرفته، زهرا رهنورد به اتفاق میرحسین موسوی در خانه مسکونی خود در کوچه اختر در حصر خانگی قرار دارند.

زینب جلالیان، زندانی سیاسی کرد از سال ۸۶ در زندان به سر می‌برد و سنگین‌ترین حکم محکومیت (حبس ابد) را در میان زندانیان سیاسی زن دارد. او سال ۸۸ به اتهام خروج غیرقانونی از کشور به یک سال حبس تعزیری و به اتهام محاربه از طریق عضویت در پژاک به اعدام محکوم شده بود؛ حکمی که با یک درجه تخفیف و به گفته وکیل اش، با عفو رهبری نقض و تبدیل به حبس ابد شد. او بیش از ۹ سال است بدون مرخصی در زندان به سر می‌برد و خانواده‌اش می‌گویند که پی گیری‌های آنها برای مرخصی فرزندشان تاکنون بی نتیجه بوده است. خانم جلالیان در حال حاضر در زندان خوی زندانی است.

دیگر زندانیان سیاسی و عقیدتی در ایران اما در بند زنان زندان اوین به سر می‌برند. علاوه بر آنها دو متهم دیگر با اتهامات سیاسی-امنیتی، یعنی هما هودفر و نازنین زاغری در سلول‌های انفرادی و در بندهای امنیتی زندان اوین در بازداشت هستند.

هما هودفر استاد بازنشسته دانشکده مردم‌شناسی دانشگاه کونکوردیای شهر مونترال کانادا است که از ۱۷ خرداد و پس از سفر به ایران بازداشت و به "همکاری با یک دولت خارجی علیه جمهوری اسلامی ایران" متهم شده است. او کارشناس امور جنسیت در اسلام است و کتاب‌ها و مقالاتی در این باره چاپ کرده. خانم هودفر تابعیت ایرانی، کانادایی و ایرلندی دارد.

بر اساس اعلام خانواده خانم هودفر او تا پیش از بازداشت بارها مورد بازجویی قرار گرفته، احضار شده و بیش از ۱۰۰ میلیون تومان وثیقه سپرده بود.

نازنین زاغرینازنین زاغری و دخترش

نازنین زاغری رتکلیف شهروند بریتانیایی ایرانی است که به گفته همسرش برای دیدار با اعضای خانواده‌اش به ایران سفر کرده و ۱۵ فروردین ماه هنگام خروج از ایران بازداشت شده است.

او ابتدا در زندان کرمان زندانی بود اما بعد به بند امنیتی زندان اوین منتقل شد. خانم زاغری به همراه دختر ۲۲ ماهه خود به ایران رفته بود. پاسپورت فرزند خانم زاغری که فقط ملیت بریتانیایی دارد در فرودگاه ضبط شده و او هم اجازه خروج ندارد.

عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان تهران، دوشنبه ۲۱ تیرماه در نشستی با معاونان دادسرای عمومی و انقلاب تهران اعلام کرده که کیفرخواست پرونده‌های نازنین زاغری و هما هودفر صادر و به دادگاه ارسال شده است.

زندانیان بند زنان زندان اوین

در بند زنان زندان اوین ۲۶ زندانی با گرایشات مختلف سیاسی و عقیدتی، اتهامات گوناگون و حکم‌های متفاوت زندانی هستند.

مهوش شهریاری (ثابت) و فریبا کمال آبادی از مدیران سابق جامعه بهایی در ایران (گروه یاران) قدیمی‌ترین زندانیان زن در بند زنان زندان اوین هستند. خانم ثابت از ۱۵ اسفند ۸۶ و خانم کمال آبادی از ۲۵ اردیبهشت ۸۷ در زندان به سر می‌برند. آنها ابتدا به ۲۰ سال حبس تعزیری محکوم شدند؛ اما دادگاه تجدیدنظر با حذف اتهاماتی نظیر جاسوسی و همکاری با دولت اسرائیل، حکم اولیه را نقض و آنها را به ۱۰ سال حبس تعزیری محکوم کرد. اما دادستان کل کشور این حکم را برخلاف شریعت تشخیص داد و مجدداً حکم به ۲۰ سال زندان داد. با این حال سال گذشته با اعمال ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی، حکم مدیران سابق جامعه بهایی به ۱۰ سال کاهش یافت و آنها قاعدتا باید تا دو سال دیگر از زندان آزاد شوند.

دیدار فعالان سیاسی و مدنی با خانم کمال‌آبادی که به مرخصی آمده بود خبرساز شد

مهوش شهریاری (ثابت) تاکنون از مرخصی محروم بوده اما فریبا کمال‌آبادی اردیبهشت امسال بعد از ۸ سال برای اولین بار به مرخصی ۵ روزه آمد. مرخصی‌ای که به دلیل دیدار فائزه هاشمی (نماینده سابق مجلس و دختر اکبر هاشمی رفسنجانی) و چند فعال سیاسی و مدنی با او به شدت خبرساز شد.

در جرائم موجب تعزیر هرگاه جرائم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد دادگاه برای هر یک از آن جرائم حداکثر مجازات مقرر را حکم می‌کند و هرگاه جرائم ارتکابی بیش از سه جرم باشد، مجازات هر یک را بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی مشروط به اینکه از حداکثر به اضافه نصف آن تجاوز نکند، تعیین می‌کندماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی

مدیران سابق جامعه بهایی در ایران، مسن‌ترین زندانیان سیاسی زن هم هستند و به گفته خانواده‌هایشان از درد کمر و مشکلات مفاصل، دندان، لگن و پوکی استخوان رنج می‌برند. اما آنها تنها زندانیان بهایی در بند زنان زندان اوین نیستند.

آزیتا رفیع زاده از همکاران موسسه علمی آزاد بهائیان خرداد سال ۹۰ به اتفاق همسرش پیمان کوشک باغی بازداشت و با اتهام "اقدام علیه امنیت ملی از طریق فعالیت در موسسه علمی‌آزاد BIHE" به ۴ سال زندان محکوم شد. خانم رفیع‌زاده از آبان‌ماه سال ۹۴ در حال سپری کردن محکومیت خود است و همسرش با محکومیت ۵ سال زندان در زندان رجایی شهر زندانی است.

نسیم باقری، یکی دیگر از مدرسان موسسه علمی آزاد بهائیان است که از اردیبهشت ۹۳ در بند زنان اوین زندانی است. او به اتهام "تبلیغ علیه نظام و اقدام علیه امنیت کشور از طریق همکاری با موسسه غیرقانونی" به ۴ سال زندان محکوم شده است.

الهام فراهانی، شهروند بهایی هم ۴ سال محکومیت دارد و از اردیبهشت ۹۳ در بند زنان زندان اوین به سر می‌برد. او به اقدام علیه امنیت ملی از طریق عضویت در تشکیلات بهاییت متهم و محکوم شده است. همسر و فرزند او عادل و شمیم نعیمی در زندان رجایی شهر زندانی هستند.

روزنامه‌نگاران، فعالان مدنی و دانشجویی

بهاره هدایت، فعال سرشناس دانشجویی در ایران با حکم سنگین ۱۰ سال زندان در بند زنان زندان اوین، زندانی است. او عضو شورای مرکزی و سخنگوی سابق دفتر تحکیم وحدت است که دهم دی ماه ۱۳۸۸ بازداشت و به ۲ سال حبس به دلیل توهین به رهبری، ۶ ماه حبس به دلیل توهین به رئیس جمهوری و ۵ سال حبس به خاطر اقدام علیه امنیت ملی و نشر اکاذیب محکوم شد. خانم هدایت پیشتر به اتهام اقدام علیه امنیت ملی از طریق مسارکت در برگزاری تجمع اعتراضی زنان در ۲۲ خرداد ۱۳۸۵ به دو سال حبس تعلیقی محکوم شده بود.

بهاره هدایتImage copyrightTAVAANAImage captionبهاره هدایت

بهاره هدایت بر اساس ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی، خرداد سال ۹۴ باید از زندان آزاد می‌شد. اما حکم دو سال زندان تعلیقی او به اجرا گذاشته شد. خانم هدایت پیش از این چند بار دیگر هم بازداشت و زندانی شده بود.

ریحانه طباطبایی، روزنامه‌نگار از ۲۲ دی ماه ۹۴ در بند زنان زندان اوین است. او به یک سال زندان و دو سال محرومیت از عضویت در احزاب، گروها، دستجات سیاسی و فعالیت در رسانه‌ها و فضای مجازی محکوم شده است. اتهام او تبلیغ علیه نظام اعلام شده است. روزنامه‌نگاری که در زمستان سال ١٣٩١ و در جریان بازداشت گسترده روزنامه‌نگاران در ایران هم به زندان افتاده بود.

ریحانه طباطبایی در سال‌های ۸۹ و ۹۳ هم زندانی شده بود. او همکار روزنامه‌هایی چون بهار و شرق بوده است. خانم طباطبایی اخیرا برای چند روز به مرخصی آمده است.

نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و نایب‌رئیس کانون مدافعان حقوق بشر اما از اردیبهشت سال ۹۴ در بند زنان زندان اوین به سر می‌برد. او خرداد سال ۸۹ بازداشت و به اتهام "اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی، عضویت در کانون مدافعان حقوق بشر" و "تبلیغ علیه نظام" به ۱۱ سال زندان محکوم شده بود. حکمی که در دادگاه تجدیدنظر به شش سال کاهش یافت.

خانم محمدی تیر ماه ۹۱ به دلیل بیماری و فلج عضلانی در زندان با حکم "عدم تحمل کیفر" از زندان آزاد شده بود، اما از اردیبهشت ۹۴ مجدداً زندانی شد و در حالی در حال سپری کردن محکومیت ۶ سال زندان خود است که مجدداً به ۱۶ سال زندان دیگر محکوم شده است.

نرگس محمدی از ۷ تیرماه در اعتراض به اینکه امکان تماس تلفنی با فرزندانش را ندارد دست به اعتصاب غذا زده بود. همسر و فرزندان خانم محمدی در فرانسه زندگی می‌کنند و بر اساس اعلام تقی رحمانی، همسر خانم محمدی، در یک سال گذشته تنها یک‌بار موفق به صحبت تلفنی با مادرشان شده بودند.

نرگس محمدیImage copyrightGETTYImage captionنرگس محمدی

او اما ۲۶ تیرماه و پس از گفتگوی تلفنی با فرزندان اش به اعتصاب غذای خود پایان داد. به گفته آقای رحمانی مسئولان قضایی تعهد داده‌اند که او بتواند هفته‌ای یک بار با کودکان خود تلفنی حرف بزند.

آفرین چیت ساز، ستون‌نویس روزنامه دولتی ایران، دیگر روزنامه‌نگار زندانی در بند زنان زندان اوین است که به اتهام "اجتماع و تبانی به قصد برهم زدن امنیت و همکاری با دول متخاصم" به ۱۰ سال زندان محکوم شده است. او از ۱۱ آبان ماه بازداشت و بیش از ۶ ماه در بند ۲ الف سپاه زندانی بود.

حکم خانم چیت‌ساز هنوز در مرحله تجدیدنظر است. او روز عید فطر بعد از ۸ ماه به مرخصی چند روزه آمد و حالا در زندان اوین به سر می‌برد.

متهمان همکاری با مجاهدین

ریحانه حاج ابراهیم، مریم اکبری منفرد، صدیقه مرادی، زهرا زهتابچی، فاطمه مثنی و بهناز ذاکری، ۶ زندانی بند زنان زندان اوین هستند که با اتهام همکاری یا هواداری از سازمان مجاهدین خلق، حکم‌های سنگین زندان دریافت کرده‌اند.

ریحانه حاج ابراهیم در روز عاشورای ۸۸ به اتفاق احمد و محسن دانش پور مقدم، مطهره بهرامی و هادی قائمی بازداشت و به اتهام محاربه به اعدام محکوم شد. حکم او در دادگاه تجدیدنظر به ۱۵ سال زندان تبدیل شد. خانم حاج ابراهیم تاکنون از مرخصی محروم بوده. او در زندان اوین با احمد دانش پور مقدم که محکوم به اعدام است ازدواج کرده.

خانم طاهری، مادر ریحانه حاج ابراهیم می‌گوید که فرزندش فعالیت سیاسی نداشته و به دلیل وابستگی فامیلی با خانواده دانش پور مقدم که فرزندشان در عراق و کمپ مجاهدین خلق بود متهم و محکوم شده است.

مریم اکبری منفرد دو روز بعد از عاشورای ۸۸ که در منزل مسکونی‌اش بازداشت و به اتهام محاربه به ۱۵ سال زندان محکوم شد. او به گفته همسرش خانه دار بوده و به دلیل "تماس تلفنی با اعضای خانواده‌اش در پایگاه اشرف (مقر سابق مجاهدین خلق در عراق) بازداشت و زندانی شده است."

Image copyrightGETTY

خواهر خانم اکبری منفرد در کمپ لیبرتی در عراق است، دو برادر او در سال‌های ۶۰ و ۶۳ به اتهام ارتباط و عضویت در سازمان مجاهدین خلق اعدام و یک خواهر و یک برادر دیگرش در تابستان ۶۷ و در جریان اعدام‌های دسته جمعی آن سال اعدام شده‌اند.

حسن جعفری، همسر مریم اکبری منفرد در مصاحبه‌ای با سایت روزآنلاین گفته بود که او هیچ فعالیت سیاسی نداشته و قاضی صلواتی، قاضی پرونده‌اش صراحتاً گفته وی "جور خواهر و برادر"هایش را می‌کشد. رضا اکبری منفرد، برادر مریم اکبری منفرد هم در زندان رجایی شهر زندانی است.

صدیقه مرادی که سابقه زندان در دهه ۶۰ را هم دارد به اتهام هواداری از سازمان مجاهدین خلق به محاربه و ۱۰ سال زندان محکوم شده و از اردیبهشت ماه ۹۰ در بند زنان زندان اوین زندانی است. او به گفته همسرش "قبل از ۳۰ خرداد بازداشت شده بود؛ یعنی ۲۷ خرداد سال ۶۰. درواقع یک دانش آموز دبیرستانی که در آن زمان هوادار مجاهدین بود. بعد هم سال ۶۴ او را دوباره دستگیر کردند و ۴ سال زندانی بود و سال ۶۸ آزاد شد. اما دیگر هیچ فعالیتی نداشت و الآن به نوعی دارد تاوان همان دهه ۶۰ را باز می‌پردازد. تنها ارتباطش این بود که با دوستان سابقش که در زندان با هم بودند، یعنی هم بندی‌های زندان، رفت و آمد داشت که آن‌ها هم همین جا، یعنی در ایران زندگی می‌کنند. همسرم با آنها که دوستان قدیمی و همبندی زندان بودند، رفت و آمد داشت. همین را گفتند ارتباط و اتهام محاربه زدند".

زهرا زهتابچی کارشناس جامعه‌شناسی و پژوهشگر علوم اجتماعی هم به اتهام "محاربه از طریق همکاری با یک سازمان مخالف نظام" به ۱۰ سال زندان محکوم شده و از مهرماه سال ۹۲ دوران محکومیت خود را در بند زنان زندان اوین می‌گذراند. پدر خانم زهتابچی در دهه ۶۰ اعدام شده است.

فاطمه مثنی، دیگر زندانی بند زنان زندان اوین هم با اتهام "محاربه از طریق همکاری با یک سازمان مخالف نظام" به ۱۵ سال زندان محکوم شده است. همسر او حسن صادقی هم با ۱۵ سال محکومیت در زندان رجایی شهر به سر می‌برد.

خانم مثنی و همسرش سابقه زندان در دهه ۶۰ را هم دارند و سه برادر او در دهه ۶۰ اعدام شده‌اند.

بر اساس گزارش وب سایت‌های حقوق بشری، پدر همسر فاطمه مثنی در کمپ لیبرتی فوت کرده و او به دلیل برگزارش مراسم ترحیم برای پدر همسرش در سال ۹۱ بازداشت و سپس به تحمل ۱۵ سال زندان محکوم شده است.

بهناز ذاکری هم با اتهام مشابه فاطمه مثنی و زهرا زهتابچی به ۱۰ سال زندان محکوم شده. او تابعیت دو گانه ایرانی- دانمارکی دارد و سال ۹۱ پس از سفر به ایران بازداشت و زندانی شد.

سایر زندانیان

رؤیا صابری نژاد نوبخت که تابعیت دو گانه ایرانی و بریتانیایی دارد از سال ۹۲ و پس از سفر به ایران زندانی شده و به اتهام توهین به مقدسات و توهین به مقامات از طریق فعالیت سایبری به ۵ سال زندان محکوم شده است.

رویا صابری نژادرویا صابری نژاد

او ابتدا به ۱۸ سال و نیم زندان محکوم شده بود که با اعمال ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی به ۵ سال کاهش یافت.

پانیذ عظیمی هم به اتهام فعالیت فیسبوکی به یک سال زندان محکوم شده و در بند زنان به سر می‌برد.

الهام برمکی و نازیلا حمیدوا دو زندانی متهم به جاسوسی هستند. خانم برمکی شهروند ایرانی- قبرسی حکم ۷ سال زندان دارد ولی خانم حمیدوا هنوز در بازداشت به سر می‌برد و دادگاهی برای رسیدگی به اتهام جاسوسی او تاکنون تشکیل نشده.

نازیلا حمیدوا تبعه کشور آذربایجان است.

فهیمه اعرفی، لیلا جعفری و مرجان داوری ۳ زندانی مرتبط با عرفان حلقه و عرفان متافیزیک هستند. خانم اعرفی و خانم جعفری از شاگردان محمدعلی طاهری بنیانگذار عرفان حلقه هستند که محکومیت ۵ و ۳ سال زندان دارند.

مرجان داوری اما از عرفان متافیزیک و موسسه راه معرفت است که تاکنون دادگاهی برای رسیدگی به اتهامات او تشکیل نشده است.

زهرا شریفی، نوه شیخ علی‌اکبر تهرانی هم از اسفند ۹۴ همچنان در بازداشت در بند زنان اوین به سر می‌برد و تاکنون دادگاهی برای رسیدگی به وضعیت او تشکیل نشده است.

مریم نقاش زرگران، معلم موسیقی و نوکیش مسیحی هم با حکم ۴ سال زندان از تیر ۹۲ در بند زنان زندان اوین است. او هم پرونده‌ای سعید عابدینی، کشیش نوکیش مسیحی ایرانی آمریکایی بود که در معاوضه زندانیان میان ایران و آمریکا آزاد شد.

 

منبع:پژواک ایران