حقایقی پیرامون خونین ترین عملیات جنگ ایران وعراق
کورش کبیر
امروز 19 دی ماه سالگرعملیات کربلای 5 است کسانی که درجنگ 8 ساله حضورنداشته یا ازدور دستی برآتش داشته اند نبرد کربلای 5 را تنها از زبان رسمی حاکمیت و فرماندهانی شنیده اند که سعی برپنهان کردن ابعاد واقعی آن درپشت حماسه سرایی ها یا بزرگنمایی خلاف واقع این واقعه مهم و تاریخی داشته اند. این روزها درادبیات جنگ عملیات فوق عجین شده است با واژه هایی نظیر ” شلمچه ” ، “دژ پنج ضلعی” ، دژهای نونی شکل یا نعل اسبی، نهرهای دعیجی و جاسم وکانال زوجی ودژهای مثلثی درحوالی بصره که هیچگاه به تصرف جنگجویان ایرانی درنیامد.
واقعیت امراین است که پس ازعملیات فتح المبین درشمال خوزستان و بیت المقدس درجنوب (آزادی خرمشهر) دربهار1361 جنگ به بن بست رسیده بود عملیات خیبر وبدر درزمستان 62 و63 برای حمله به جاده های اصلی مواصلاتی به بصره ازجبهه شمالی آن (بدلیل عدم امکان پیشروی درشرق بصره) عملا به ناکامی انجامیده وتلفات وخسارات زیادی را بردست ایران گذاشته بود. درشرق بصره بدلیل وجود کانال ودریاچه ماهی که به شکل یک تبر درنقشه ها خودنمایی می کند عملا امکان عملیات نه با نیروهای زرهی ونه آبخاکی یا پیاده وجود ندارد نهایتا جنگ ایران وعراق ازنظرسیاسی نیزبه بن بست رسیده بود.
درزمستان 64 عملیات خارق العاده والفجر8 تصرف سرپلی از جبهه جنوبی بصره یا ازطریق تصرف شبه جزیره فاو که ایده وطراحی اولیه آن توسط یکی ازفرماندهان بسیجی داوطلب (و نه رسمی سپاه) شاغل درقرارگاه نجف ارائه گردیده بود توانست بن بست 2/5 ساله جنگ را شکسته و شرایط را برای صلحی آبرومندانه مبتنی برپیروزی جدید پس ازفتح خرمشهرفراهم آورد اما رهبران ایران به طمع پیروزی های بیشتر و با شعارسرنگونی صدام و رسیدن به قدس ازراه کربلا ادامه جنگ را ترجیح داده و تمام توان خود را برای عملیات با هدف حمله به بصره در زمستان آینده یا سال 65 متمرکزنمودند (مزیدآگاهی استفاده ازفصل زمستان در طراحی عملیات های بزرگ بدلیل عدم تحرک نیروی زرهی و مکانیزه عراق واستفاده ازشرایط جوی به نفع نیروهای ایرانی بود)
عملیات کربلای 4 با بسیج کلیه نیروهای رسمی وداوطلب در ابتدای دی ماه 65 در شرق بصره با عبور یکانهایی از کانال ماهی آغازگردید ولی ارتش عراق که بر اساس تجربیات قبلی ازآمادگی نسبی برخورداربود درهمان ساعات اولیه عملیات با تحمیل تلفات چندی برنیروهای ایران آنرا با شکست مواجه نموده شروع به برگزاری جشن شکست ایرانیها نمود و روسای رژیم عراق نیزبا شادمانی ازشکست عملیات سالیانه ایران سخن راندند.
اکنون رهبران ایران باردیگردرمقابل یک بن بست قرارگرفته بود اولا: دستاوردهای قبلی درتصرف شبه جزیره فاو درمعرض قرارگرفته بود ثانیا: عملیات سالیانه آنها باصرف میلیاردها دلار آنهم درشرایط کاهش جدی درآمدهای کشور شکست خورده بود ثالثا: استراتژی “عدم غالب ومغلوب درجنگ ایران وعراق” توسط آمریکا به اجراء گذاشته شده بود (دونالدرامسفلد درعراق ومک فارلین درایران) 4- نیروهای اعزامی که باتبلیغات گسترده “سپاه محمد وگردانهای عاشورا” جذب شده بودند به شهرهای خود بازگردانده می شوند
لذا تنها دوراه درفراروی رهبری ایران وفرماندهی عالی جنگ قرارداشت:
1- بازگرداندن نیروها به شهرها و روبروشدن باپیامدهای منفی عمیق شکست عملیات کربلای 4 درداخل وخارج ازکشور 2- دست زدن به عملیاتی خودکشی گونه و مشابه کربلای 4 که بعدا تحت عنوان کربلای 5 و درجنوب همان منطقه عملیاتی تحقق یافت.
هاشمی رفسنجانی بعنوان جانشین فرماندهی کل قوا که عملا ازعملیات خیبرتصمیمات اساسی جنگ را برعهده داشت طی سه روز جلسات مکرر با فرماندهان قرارگاههای مرکزی وعمل کننده (خاتم الانبیاء، کربلا، نجف، قدس و نوح) ونیزجلسات جداگانه با فرماندهان لشکرها درحالیکه عمده فرماندهان عملیات جدید درمنطقه را نوعی خودکشی وغیرعملی می دانستند دستوربه بروزکردن اطلاعات دشمن وطراحی عملیات درمنطقه عمومی شلمچه را باهدف رسیدن به شط العرب درمنطقه تنومه دادند.منطقه فوق علیرغم اینکه درمحدوده عملیاتی سپاه سوم عراق قرارداشت ولی بدلیل نزدیکی به حوزه سپاه هفتم عراق عملا ازپشتیبانی آن سپاه درنبردهای حدود دو ماهه نیزبرخوداربود.
دراین عملیات می بایستی نیروها با گذشتن ازیک دژ مستحکم مشابه پنتاگون درشلمچه ونیزخاکریزهای نعل اسبی تقویت شده با مواضع انواع تیربارهای سنگین و تانک عبورکرده وباگذراز موانع تعبیه شده درساخل نهرهای دوعیجی وجاسم وکانال زوجی (منشعب ازشط العرب) ونیز دژهای مثلثی خود را به بصره یا تنومه برسانند منطقه ای بسیارمحدود (بدلیل محدود بودن به جنوب دریاچه ماهی ازشمال و اروند رود ازجنوب) با تمرکزحدود 50 لشکرایرانی وعراقی و تاثیری اساسی برسرنوشت جنگ ودیگرخودحدیث مفصل بخوانید ازاین مجمل
کشته شدن بیش ازیکصدهزارتن ازنیروهای طرفین وردوبدل شدن میلیونها گلوله توپ وسلاح شیمیایی درمنطقه ای که وسعت آن به زحمت به دویست کیلومتر مربع می رسید یکی ازفاجعه بارترین صحنه های جنگ ایران وعراق را رقم زد وتنها پیام آن برای غرب این بود که طرفهای جنگ برای رسیدن به اهداف خود هیچ ابایی ازتبدیل نیروهای خودبه گوشت دم توپ ندارند.
طرف ایرانی بدلیل حجم کشته ها وجلوگیری ازمساله دارشدن خانواده شهدا همواره سعی کرده است هدف اصلی عملیات و نتایج خرد وناچیزعملیات کربلای 5 را درپشت نبردهای حماسی رزمندگان و شعارهای نستالژیک پنهان نماید مقایسه شلمچه با صحنه کربلا توسط مداحان ووعاظ دولتی وتبلیغات شبانه روزی دررسانه های دست راستی ازهمین امرنشات می گیرد.
متهم کردن هاشمی به برنامه ریزی جهت صلح و عدم موافقت با ادامه جنگ توسط فرماندهان سپاه و دلاوری ادعایی آنان درحالیکه هاشمی خود معماراصلی عملیات کربلای 5 وبالعکس استنکاف اولیه عمده فرماندهان سپاه ازعملیات فوق و اجبارآنها به آماده کردن واحدهای خود پس ازعملیات کربلای 4 موجبی جهت نگارش این وجیزه گردید.
منبع:پژواک ایران