حجاب ، دروغ و آزادی های يواشکی
شهلا شفیق

در ايران، با وجود پول هنگفتی که صاحبان قدرت صرف تبليغ برای حجاب می کنند وبا وجود کاربرد انواع مجازات برای  نافرمانان، هر سال تعداد زنانی که از نظم تحميلی سرپيچی می کنند بيشتر می شود. موفقيت صفحه اينترنتی " آزادی های يواشکی" بيانی از اين مقاومت هر روزه است که دهه هاست جريان دارد. آيا اين مکان مجازی را می توان  امکانی واقعی برای اعتراضاتی که از بدحجابی فراتر  می روند به حساب آورد ؟ 
برای تامل در اين  پرسش، مثالی  را برمی گزينم از يکی از جستارهای پیشینم زیر عنوان " زنان تحت حجاب، در برابر قانون شريعت"  که در سال ۱۹۹۵ ( نزديک به بيست سال پيش ) به زبان  فرانسه به چاپ رسيد. دريغا که هنوز به روز است.
 
دريای با حجاب
ميلان کوندرا ، در رمان " کندی"، حول و حوش صحنه ای در کنار استخر می نويسد:  « وقتي‌ آدم‌ها با مايو در آب‌ مي‌پرند، حتی اگر شيرجه رونده غمگين باشد، نفس‌ شادی‌ در اين‌ ژست‌ متبلور است‌. اما وقتی شخصی‌ با لباس‌ به‌ آب‌ مي‌پرد چيز ديگری ا‌ست‌. فقط‌  كسی با لباس‌ خود را به‌ آب‌ مي‌اندازد كه‌ قصد غرق‌ كردن‌ خود را دارد»
حال در باره وضع و حال زن های ايرانی که ناگزيرند  با حجاب به آب بزنند ، آنهم در در ساحل  هایی که حاکمان با کشيدن پرده حجابدارشان کرده اند چه بايد گفت؟
در همخوانی با  تامل کوندرا، بی گمان می توانم بگويم که  تصوير  زنی پيچيده در حجاب ، دست و پا زنان درون آب،‌ نه تنها  تجسمی از شادی  بر نمی انگيزد، بلکه  بيشتر بيانگر احساس خفگی زنی است که انگار  دارد غرق می شود. همين وجه ، به نحوی متناقض ،  معنی ديگری به این منظره  می بخشد و آن را همچون دست و و پا زدنی برای غلبه بر مرگ جلوه گر می سازد ؛ کنشی آميخته با لذتی غمبار، آنگاه که آب از حجاب درمی‌گذرد و پوست را نوازش می دهد. زنان ايرانی به لطایف‌الحیل  اين کشمکش  با حجاب  را به نمايش می گذارند و از نظمی که حجاب  نمايندگیش می کند سر می پيچند. اگر جمهوری اسلامی از مذهب ايده‌ئولوژی حکومتی ساخته و حجاب را پرچم آن قرار داده،  گسترش روزافزون پديده "بد حجابی" در ايران، پديده ای است که تمامی تناقض‌های زندگی تحت حکومت تمام گرای اسلامی را در خود دارد. در نبود آزادی های حداقل برای اعتراض، شيوه های غير مستقيم " نه گفتن" باب می شود. بد حجابی شاخص ترين آن‌هاست.
 
پس جنگ و گريز ميان حاکمان و بد حجابان پايان ناپذيراست. در عین حال، اين جنگ  امکان کنترل شهروندان  و تحکيم ساز و کارهای سلطه را برای حاکمان فراهم می کند. بعلاوه امکان می دهد که آنها هر روز حضور وسيع قوای سرکوب را به مردم ياد آوری کنند .
در جمهوری اسلامی،  همچون دیگر نظام‌های تمام گرا، اصل بر بی قدرت کردن شهروندان است. سلطه دروغ از کارآترين ابزارهای پيشبرد اين اصل است. از اينجاست  دو گانگی بيماری زا میان رفتار و گفتار آدمیان در فضای خصوصی و عمومی که  سلطه استبداد در ايران همواره مشوق آن بوده، اما تحت  جمهوری اسلامی بس عميق و فراگير گشته است .  از آنجا که ايده‌ئولوژی حکومتی با تحميل الگوهای رفتاری، آزادی های شخصی را به جرم بدل کرده ، حريم خصوصی خانه ها به فضای سياسی تابو شکنی بدل گشته وعرصه اجتماع مکان  خود سانسوری و ريا شده است .      «بدحجابی» ، خواسته و ناخواسته اين فرهنگ ريا را به چالش می کشد.  "آزادی های يواشکی" گامی ديگر در شکستن سلطه دروغ و سانسور است. مرزهای تحمیل شده را در می نوردد و اراده نه گفتن به نظم تمام گرا  را آشکارا نشان می‌دهد. 
 
شهلا شفيق
خرداد ۱۳۹۳ ۱۹ ژوئن ۲۰۱۴

منبع:پژواک ایران


شهلا شفیق

فهرست مطالب شهلا شفیق در سایت پژواک ایران 

*يک‌سالگی انقلاب «زن زندگی آزادی»؛ پايان يا تداوم؟  [2023 Sep] 
*میان تاریخ و آینده: مکان‌های خاطره  [2023 Aug] 
*انقلاب مهسا؛ پادزهر شرنگ کشنده جمهوری اسلامی  [2023 Mar] 
*محاکمه حميد نوری؛ آموزه‌های عدالت برای امروز و فردای ايران  [2023 Jan] 
*احکام قتل معترضان؛ بن‌بست سادو-فاشيسم مقدس  [2022 Dec] 
*گيسوی چنگ و نام رمز ژينا-مهسا  [2022 Sep] 
*سلمان رشدی و فتوای قتل رمان  [2022 Aug] 
*حجاب اجباری؛ دغدغه‌ای حاشيه‌ای يا اصل موضوع؟  [2022 Jul] 
*انتخابات فرانسه؛ خانم لوپن همان کالای پدرش را می‌فروشد  [2022 Apr] 
*عید نو و قفل زندان  [2022 Mar] 
*شرح خاموشی یک نویسنده  [2022 Mar] 
*بودن و شدن در تبعيد – از فرودها و فرازها   [2022 Feb] 
*زنجير و زنجيره‌های قتل نويسنده  [2022 Jan] 
*در باب کج‌اندیشی و کج‌رفتاری مدعیان چپ انقلابی  [2022 Jan] 
*پیرامون محاکمه حمید نوری؛ پرسش هائی از کج اندیشان و کج رفتاران مدعی «چپ»  [2021 Dec] 
*گلو فشردگان  [2021 Dec] 
*در میان دو زمان/ بابک مینا  [2021 Oct] 
*پیامدهای سانسور فراگیر در ایران؛ سلب قدرت از مردم و تسلط دروغ بر جامعه  جواد عباسی توللی [2021 Oct] 
*مرتضی آوینی و غزاله علیزاده: اسلامیست‌ها و جنس زن  [2021 Apr] 
*اسلام‌گرایی، انقلاب ایران و فمینیسم اسلامی   [2021 Apr] 
*چه خبر از بهار؟   [2021 Mar] 
*زنان، خشونت و قدرت ... و عشق   [2020 Nov] 
*اظهارات امانوئل مکرون و چاپ کاریکاتور بهانه‌ای برای راه انداختن جنگ ایدئولوژیک از سوی اسلامگرایان است  [2020 Oct] 
*قتل آموزگار در فرانسه؛ آيا لائيسیته فرانسوی مشوق اسلام‌هراسی است؟  [2020 Oct] 
*مذهب و سیاست  [2020 Sep] 
*برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و اعتماد عمومی از دست رفته   [2020 Jul] 
*تتلو، پنجره‌ای باز به بحران جامعه ایرانی  [2020 May] 
*ايران کرونا زده و سلاح هزل  [2020 Apr] 
* زنان آتش به جان ايران چه فرياد می زنند ؟   [2019 Oct] 
*دهه شصت، کشتار مخالفان و پروپاگاندای جمهوری اسلامی: جای قربانی و جلاد عوض می‌شود  [2019 Aug] 
*تابستان سياه ٦٧: سکوت‌ها چه می گويند؟   [2019 Aug] 
*همه نام های بهمن   [2019 Apr] 
*ملاقات ایرانی سیمون دوبووآر  [2019 Feb] 
* مسئله دختران خیابان انقلاب فراتر از «سبک زندگی» است  [2019 Jan] 
*آنچه ديدم و آنچه نديدم ‏   [2018 Jun] 
*ايرانيان و دونالد ترامپ  [2018 Jan] 
*اعتراضات اخیر در ایران نشانِ قطع امید از امکان اصلاحات در این نظام است   [2018 Jan] 
*فکرو ذکر بنیادگرایان مذهبی، بدن زنان است  [2016 Nov] 
*تعرضات جنسی در کلن: نقطه های تاريک  [2016 Jan] 
*چرا کالای پیشنهادی اسلامگرایان برای برخی از جوانان جذابیت دارد؟  [2015 Feb] 
*نقش بر خون  [2015 Jan] 
*حجاب ، دروغ و آزادی های يواشکی  [2014 Jun] 
*برهنگی گلشيفته   [2012 Jan] 
*ماجرای استراس کان و رابطه‌ی قدرت و سکس  [2011 May] 
* قبای دفاع از خلق فلسطين و دم خروس يهودی ستيزی !   [2011 May] 
*فمينيسم اسلامی، ابداع غرب، گفت‌وگوی هفته‌نامه چارلی هبدو فرانسه با شهلا شفيق  [2011 May] 
*مبارزه برای حقوق زنان، اهرمی پايه ای برای رسیدن به دموکراسی بوده و خواهد بود   [2011 Mar] 
*سخنی از عشق که می ماند  [2011 Jan] 
*انقلاب 1357تا چه شد که در مستی ...   [2010 Feb] 
* از ميرزاده عشقی تا مجيد توکلی ها  [2009 Dec] 
*ما ، احسان و کردستان و ...  [2009 Nov] 
*اشک های نازک افشار ، بُهت کلوتيد ريس و ملال رنجبار زيد آبادی  [2009 Aug] 
*جهاد "توبه" و جنبش های مدنی  [2009 Aug] 
*جنبش اعتراضی و زنان  [2009 Jul] 
*امروز  [2009 Jun] 
*از پس‌لرزه سرد انتصابات  [2009 Jun] 
*از تب سبز انتخابات اسلامی !  [2009 Jun] 
*از سرخی گلهای حجاب زهرا رهنورد  [2009 May] 
*زهر بهر کدام دشمن و مهره بهر کدام دوست؟ پاسخ به آقای علی اصغر حاج سيد جوادی  [2008 Mar] 
*بر ما چه می‌رود؟   [2008 Feb]