زلزله در بوشهر و خطر انفجار نیروگاه اتمی
جلال ایجادی

 
آینده نیروگاه اتمی بوشهر چه خواهد بود؟ آیا پس از چهل سال کارساختمانی، یک حادثه ناگوار طبیعی مانند زلزله به انفجار نیروگاه اتمی بوشهر منجر شده و ایران و منطقه را آلوده خواهد ساخت؟ این پرسش پس از انفجار اتمی فوکوشیمای ژاپن مطرح شد و امروزه بدنبال زمین لرزه های تازه در اطراف بوشهر بشدت مورد گفتگو است.
خبرگزاری ها نوشتند نیروگاه اتمی بوشهر 18 بار لرزید. زمین لرزه از نخستین ساعات روز یکشنبه 28 مهرماه 1392 تا چهارشنبه اول آبان ماه حوالی بوشهر را لرزاند. به گزارش مرکز لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، بزرگترین زمین لرزه به بزرگی 4,2 در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) و کوچکترین زمین لرزه به بزرگی 1,6 در مقیاس امواج دورنی زمین (ریشتر) در این منطقه به وقوع پیوسته است. این گونه زلزله در این منطقه اولین بار نیست که اتفاق میافتد. زلزله‌ای به بزرگی 4,8 در مقیاس امواج درونی زمین در پنجم فوریه 2012 در شهر "خورموج" از توابع استان بوشهر به وقوع پیوست. کانون این زمین‌لرزه در 14 کیلومتری شرق خورموج بود. در 20 فروردین 1392  زمین‌لرزه‌ای با بزرگی بیش از  ۶ درجه در مقیاس ریشتر، شهرستان کاکی در ۹۰ کیلومتری بندر بوشهر را لرزاند. در این زلزله 37 کشته و 850 نفر زخمی شدند. تعداد ۷۰۰ منزل مسکونی ۱۰۰ درصد و تعدادی از خانه‌ها نیز ۳۰ تا ۴۰ درصد تخریب شدند. طبق ادعای آسوشیتدپرس زمین لرزه های فوق در استان بوشهر، سبب آسیب دیدن نیروگاه هسته ای بوشهر شده و ترک هایی طولانی در دیواره این نیروگاه پدید آورد. آنچه که در این منطقه رویداد هشدار جدیدی در ادامه و بقای نیروگاه اتمی بوشهر بشمار میاید. از ابتدا نیروگاه بوشهر یک خطای عظیم بوده و امروز به روشنی این دستگاه اتمی یک تهدید مستقیم علیه جان انسانها و طبیعت است.
 
کل ایران روی خط زلزله است
 
ازنظر زمین شناسی سرزمین ایران از مناطق پرزلزله جهان است. تهران مانند بسیاری از شهرها با خطر بزرگ زلزله مواجه است. طبق نقشه زیر بخش مهم سرزمین ایران، از جنوب ایران تا مرکز ایران و سپس تا تهران و استانهای شمالی و تا آذربایجان زیر فشار پلاک های زیرزمینی قراردارند. انرژی زمین و تکانهای سیسمیک و فشار آنها به پوسته زمین، زمین لرزه را پدیده عادی وناگزیر میسازد.
گروه زلزله مركز تحقيقات مسكن و ساختمان از سال 86 مطالعات گسترده‌ای را روی "گسل‌های تهران" و همچنين "خطرپذيری ساير شهرهای كشور به لحاظ زلزله" شروع كرد كه نتايج اين تحقيق دوساله، در اختيار دنيای ‌اقتصاد و سیاست قرار گرفت. اينگونه تحقيق كه برای اولين‌بار منتشر میشد ضمن اينكه نقدها وتذکراتی به گزارش 10 سال ‌پيش جايكا (آژانس همكاری‌های بين‌المللی ژاپن) وارد كرده، اطلاعات جديدی از وضعيت و فعاليت گسل‌های تهران را تشريح كرده كه نشان میدهد كانون زلزله و تجمع گسل‌های تهران بيشتر در شمال و شمال‌شرق پايتخت متمركز شده است. 
گروه زلزله مركز تحقيقات مسكن – وابسته به وزارت مسكن – در تحقيق خود به اين جمع‌بندی رسيده است كه اگر زلزله‌ای با بزرگی بيش‌ از 7 ريشتر در تهران رخ دهد، 30 درصد ساختمان‌ها تخريب مي‌شوند و حدود 100 هزار نفر تلفات جانی ناشی از تلفات سازه‌ای اتفاق میافتد. طی 1000 سال اخير در مجموع 6 زلزله با بزرگی بيش‌از 7 ريشتر در شعاع حداكثر 100 كيلومتری از مركز شهر تهران رخ داده است كه آخرين آن زلزله 7,1 ريشتری سال 1830 ميلادی شميرانات-دماوند بوده است. با محاسبه‌ای كه محققان گروه زلزله مركز تحقيقات مسكن انجام داده‌اند بر مبنای فواصل زمانی زلزله‌های تهران كه 218 سال است، فرض میشود 37 سال ديگر زلزله بزرگ در تهران رخ خواهد داد. البته از نظر کارشناسان اين عدد منطق فنی قطعی ندارد چون هر لحظه احتمال زلزله در تهران وجود دارد.
پیامدهای ناگوار این واقعه چه خواهد بود؟ بر طبق مطالعات مرکز تحقیقات مسکن و ساختمان به طور میانگین برای هر واحد مسکونی حدود 4 نفر ساكن قابل تخمین است و طبق آمار تلفات جانی زلزله‌ها اگر بخواهیم بر اساس آمار کارشناسی بین تعداد واحدهای ساختمانی تخریب شده با تعداد تلفات جانی حد متوسطی را در نظر بگیریم ميزان تلفات جانی نزدیک یک چهارم تلفات سازه‌ای خواهد بود. یعنی با محاسبه اینکه تلفات سازه‌ای حدود 20 درصد واحدهای ساختمانی تهران باشد، در اين حالت نزدیک 400 هزار واحد مسکونی ویران میشوند كه یک‌چهارم اين رقم، حدود 100 هزار نفر تلفات جانی برآورد میشود. البته این فرضیه ای بیش نیست که پایه ای برای پیش بینی های لازم است، ولی در واقع زلزله ها میتوانند ضعیف باشند و یا بسیار قدرتمند باشند ومنجر به پیامدهای هولناکتر گردند.
آنچه که از این بحث نتیجه میتوان گرفت اینستکه در بخش بزرگی از ایران وازجمله تهران وقوع زلزله امکان پذیراست و متاسفانه پیشگیری های لازم برای نجات انسانها و در زمینه ساختمان سازی و شهرسازی صورت نگرفته است.
 
بوشهر نقطه اتصال دو پلاک زیر زمینی
 
متاسفانه کشور ما در خط زلزله قرار گرفته و بررسی ها نشان می دهد که جنوب ایران از مناطق پر خطر میباشد به گونه ای که از هزار سال گذشته زلزله های تاریخی در این نواحی رخ داده است. طبق نظر کارشناسان تجربه نشان میدهد که زلزله در چند موج بوقوع می پیوندد. در موج اول، زلزله خفیف است به گونه ای که ممکن است برخی بامهای خانه ها فرو بریزد، ولی در موج دوم که دارای موجهای طولی و عرضی وسیع است خسارات احتمالی مهم وارد می شود. در موج دوم ابتدا موج عرضی و پس از آن موج طولی زلزله می آید که قدرت موج طولی دو برابر موج عرضی است.  تاکنون علم نتوانسته زمان دقیق زلزله را پیش بینی کند، ولی باید یادآور شد که تنها راهی که تاکنون بشر توانسته زمان زلزله را پیش بینی کند محاسبه زمان بروز موج عرضی و طولی است که با تاخیر زمانی چند ثانیه ای به دنبال هم رخ می دهد. در حال حاضر این روش در ژاپن استفاده می شود و در این زمان اندک کلیه نیروگاه های هسته ای، راکتورها و تاسیسات زیر بنایی دیگر متوقف می شوند. ژاپن با استفاده از این روش خسارات ناشی از زلزله را کاهش داده ولی امنیت 55  رآکتور کار بسیار سنگین است و علیرغم همه تلاش های علمی و تکنیکی و مدیریتی ژاپن نتوانست از فاجعه اتمی سال 2012 خود جلوگیری نماید. کنترل تمامی عوامل زلزله انگیز و پیش بینی تمامی حرکتهای زمین امری کاملن دشوار وناممکن است.
سرزمین ایران زیر فشار دو صفحه یا پلاک تکتونیک هند و شبه جزیره عربستان قرار داشته و در مقابل آنها پلاک داخلی ایران مقاومت مینماید. حرکت شبه قاره هند باعث شکل گیری گسل جنوب غربی ایران شده که بنا به گفته کارشناسان در صورت فعال شدن این گسل زلزله ای با قدرت 8 ریشتر رخ خواهد داد. استان بوشهر در نقطه فشار قراردارد و زلزله های اخیر نشانه تنش های داخل زمین میباشد. متاسفانه این پدیده طبیعی وخطر ناشی از آن بهنگام آغاز کارساختمانی نیروگاه بوشهر مورد توجه قرارنگرفت. هیچگونه بررسی علمی زمین شناسی از بوشهر در دست نیست وانگیزه انتخاب مکان نیروگاه بیشتر بخاطر نزدیکی به دریا و آب بوده است. علیرغم چهل سال که از عمر این نیروگاه  میگذرد شناخت و بررسی سیسمیک زمین شناسی وجود ندارد و آنچه هم که ممکن است انجام یافته در پنهانکاری و فقدان شفافیت قراردارد و بعلاوه زلزله های اخیرهم با سکوت مسئولان حکومتی همراه بوده است.
اگربه نفشه بالا نگاه کنیم متوجه شرایط حساس و زلزله خیز بوشهر میشویم. زلزله های اخیر بوشهر بسیار نگران کننده است. علیرغم قدرت محدود این زلزله ها، بوشهر و نیروگاه اتمی آن میتوانند در آستانه وقایع شوم و خطرناک باشند. اگر نیروگاه اتمی بوشهر منفجر شود آلودگی های اتمی وخطرات جانی، زیست محیطی، اقتصادی، بهداشتی در جنوب ایران و منطقه خلیج فارس بیشمارند.
با توجه به سوابق لرزه‌خیزی تاریخی و دست‌گاهی منطقه بوشهر و مطالعات ژئوفیزیکی و تکنونیکی و زمین‌شناسی منطقه و وجود گسل‌های فعال و پنهان، بآسانی قابل فهم است که منطقه از لحاظ زلزله‌ خیزی بسیار فعال است. با توجه به ساخت نیروگاه اتمی بوشهر و با توجه به پس‌لرزه‌های زلزله ها در اطراف نیروگاه اتمی بوشهر، بیم آن می‌رود که این زمین لرزه‌های مخرب یک زنگ خطر مهم برای آن ساخت‌گاه  محسوب شود و احتمال وقوع "فوکوشیمای" دیگری در منطقه بوشهر را شاهد خواهیم بود. اگر سانحه‌ای هسته ای در نیروگاه اتمی بوشهر در اثر زلزله به وقوع بپیوندد قطعن نشت مواد رادیواکتیو در آب‌های خلیج‌فارس و محیط زیست و نابودی زندگی انسانها در کشورما و کشورهای سواحل خلیج فارس را به دنبال خواهد داشت.
 
نیروگاه بوشهر را ببندید
وضعیت ژئولوژیکی منطقه بوشهر بسیار حساس است و امکان تنش های زمین فراوان است. کارشناسان بین المللی برآنند که ایران از نظر تکان ولغزش زمین و بروز زلزله جزو کشورهائی است که بیشترین امکان زلزله در آن وجوددارد وتاریخ ما نشان داده که متاسفانه ایران هرچند سال یکبار دستخوش زلزله وخرابی و کشتار انسانها بوده است. زلزله بزرگ بم و نیز زلزله در آذربایجان و بیرجند وزلزله های اخیر بوشهربیان همین احتمال قوی میباشد. در این سرزمینی که ویرانگری ناشی از طبیعت یک احتمال قوی است، توسعه نیروگاه های اتمی مانند بوشهر و آنهم با تکنولوژی ناهمگون والتقاطی آلمانی و روسی و ایرانی نیروگاه بوشهر و تخصص ومعیار ایمنی نوع روسی که مورد اعتماد کامل همه دانشمندان جهان نیست، یک خطای نابخشودنی است. این خطا زمینه ساز فاجعه های بزرگ است.
خطراتی که مردم ما، محیط زیست ایران ومنطقه را تهدید میکند جدی است. نگرانی مردم جنوب ایران برپایه خیالات نمیباشد. اعتراض و نگرانی همسایگان عرب در جنوب خلیج فارس فقط بهانه جوئی علیه ایران نیست. منشا خطر یک امر واقعی است و آنهم فعالیت اتمی جمهوری اسلامی است. مردم ما از فعالیت اتمی هیچ بهره ای نبرده و نخواهند برد. این فعالیت اتمی تنها در خدمت یک نظام استبدادی  مذهبی و در خدمت تبهکاران و مسئولان فاسد حاکم است ، این حاکمان، کسانی هستند که زندگی انسانها و محیط زیست سالم برایشان فاقد اهمیت است. نیروگاه اتمی بوشهر یک منشا خطر است و باید بسته شود.
 
جلال ایجادی، استاد دانشگاه و کارشناس محیط زیست
25 اکتبر 2013 پاریس

منبع:گویا نیوز


جلال ایجادی

فهرست مطالب جلال ایجادی در سایت پژواک ایران 

*اپوزیسیون به خود شلیک نکند  [2022 Jun] 
*رهبری سیاسی، لائیسیته و دمکراسی در جنبش ایران  [2022 Jun] 
*توتالیتاریسم، استعمار پوتین و جایگاه ایران در نظم جهانی  [2022 Mar] 
*امپریالیسم جنگ طلب پوتین و دلهره جنگ اتمی  [2022 Mar] 
*نمک زدایی آب خلیج فارس و توطئه‌های پنهانی  [2022 Jan] 
* کتاب‌سوزان و سانسور در اسلام  [2021 Oct] 
* حجاب اسلامی و ستمگری دینی علیه زنان  [2021 Sep] 
* جمهوریت منتسکیو و حکومت الهی خامنه‌ای  [2021 Jun] 
*نه غزه، نه لبنان، نه سوریه، فقط صلح در خاورمیانه   [2021 May] 
*گزینش میان اسلامگرایی، مارکسیسم، ایرانشهری  [2021 Apr] 
*شیعه‌گری ایدئولوژی انحطاط و اسلام‌زدگی روشنفکران  [2021 Apr] 
*نگارش قرآن در سه قرن خلافت عرب، یادآوری تاریخی برای نقد قرآن  [2021 Mar] 
*سیاهکل، عشق به خشونت و فقر فلسفی فرهنگی اپوزیسیون  [2021 Feb] 
* محکومیت اسلامگرایان در دادگاه و انحراف روشنفکران اسلام خواه ایرانی  [2020 Dec] 
*ویرانگری اکولوژیکی در دریاچه‌ها، تالاب‌ها و رودهای ایران  [2020 Jul] 
*عبدالکریم سروش مانند آیت الله‌ها خرافه پرست است  [2020 Apr] 
*روان‌پریشی آیت‌الله خامنه‌ای، جن قرآنی، قدرت سیاسی در جامعه دینی  [2020 Mar] 
*کرونا، مدیریت، دین و دگرگونی ساختاری جهان  [2020 Mar] 
*مدیریت علمی کرونا و جادوگری اسلامی  [2020 Mar] 
*چهار آسیب: استبداد، اسلام، کرونا، آلودگی هوا  [2020 Mar] 
*قرآن و شیعه گری، ویرانگر عقل  [2020 Feb] 
*خیزش مردم، سقوط هواپیما، سرنگونی حکومت اسلامی  [2020 Jan] 
*آیا رژیم اسلامی در آستانه سقوط است؟  [2019 Nov] 
*ملت ایران و اشتباه قومگرایان  [2019 Oct] 
* چپ‌های «اسلاموفیل»، مدافع اسلام  [2019 Feb] 
*قرآن: سوره الفاتحه، فرهنگ خشونت  [2019 Jan] 
* با قرآن چه باید کرد؟   [2018 Sep] 
*فارسی، نه زبان تحمیلی بلکه زبان وحدت ملی  [2018 Jul] 
*سادیسم و مازوخیسم در اسلام و شیعه‌گری  [2018 Jul] 
*فلسفه هنر و جامعه شناسی هنر برای جنبش فرهنگی  [2018 Jun] 
*در زیر سایه شاه، خمینیسم رشد کرد  [2018 May] 
* واژگونی رژیم، تجزیه ایران نیست  [2018 May] 
*«اسلاموفیل»‌های ایرانی کیستند؟   [2018 May] 
*بیانیه ۱۶ اصلاح طلب دروغگو  [2018 Jan] 
*ایران اتحاد اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان علیه مردم  [2018 Jan] 
*انفجار اجتماعی برای عدالت و آزادی  [2018 Jan] 
*فلسفه در ایران و سقوط اسلامی  [2017 Nov] 
*اسلام، دین استعماری و توتالیتاریسم  [2017 Aug] 
*پوپولیسم، روان‌پریشی در سیاست و کرنش روشنفکری چپ  [2017 May] 
*راهپیمایی ماه مه، نقش سندیکاها در فرانسه  [2017 May] 
*قرآن، مبلغ پیام تورات  [2017 Jan] 
*آلودگی هوا و ریزگردها و مسئولیت سیاسیون و روشنفکران  [2016 Dec] 
*مرگ کاسترو مستبد و درمانگی فکری چپ ایرانی  [2016 Dec] 
*ترورهای اسلامی در پاریس و منشا خشونت  [2016 Nov] 
*تکنولوژی اینترنتی و تغییر هویت و اومانیسم در جامعه  [2016 Nov] 
*جامعه‌شناسی سیاسی اپوزیسیون ایران و عربستان  [2016 Sep] 
*قرآن همان تورات است  [2016 Sep] 
*آدونیس، اسلام و تراژدی نیندیشیدن  [2016 Aug] 
*جامعه ترس و نقش تروریسم اسلامی  [2016 Jul] 
*پیامبر اسلام، میان تاریخ، دروغ و اسطوره (بخش دوم)  [2016 Jul] 
*پیامبر اسلام، میان تاریخ و اسطوره (بخش یکم)  [2016 Jul] 
*قرآن، نه کلام خدا، نه الهام محمد، نوشته‌ای تاریخی التقاطی (بخش هفتم)  [2016 Jun] 
*قرآن، نه کلام خدا، نه الهام محمد، نوشته ای تاریخی التقاطی (بخش ششم)  [2016 Jun] 
*قرآن، نه کلام خدا، نه الهام محمد، نوشته‌ای تاریخی التقاطی (بخش پنجم)  [2016 May] 
*قرآن، نه کلام خدا، نه الهام محمد، نوشته ای تاریخی التقاطی (بخش چهارم)  [2016 May] 
*قرآن، نه کلام خدا، نه الهام محمد، نوشته‌ای تاریخی التقاطی (بخش سوم)  [2016 Apr] 
*قرآن، نه کلام خدا، نه الهام محمد، نوشته ای تاریخی التقاطی (بخش دوم)٬  [2016 Apr] 
*قرآن، نه کلام خدا، نه الهام محمد، نوشته ای تاریخی التقاطی (بخش یکم)  [2016 Apr] 
*خداناباوری و آتئیسم در حکومت الهی  [2016 Feb] 
*کفرگویی و نقد علمی قرآن یک ضرورت است  [2016 Feb] 
*آقایان اشکوری و سروش، شما در باره اسلام شناخت علمی ندارید (بخش اول)  [2015 Dec] 
*داعش، اسلام و آقای یوسفی اشکوری  [2015 Nov] 
*پاریس، تروریسم اسلامی و دمکراسی زخمی  [2015 Nov] 
*فاجعه زيست‌بومی: آيا سد گتوند را بايد خراب کرد؟  [2015 Jun] 
*نوانديشان دينی، نقش سودمند يا زيان‌آور؟ علی شريعتی (بخش سوم)  [2015 May] 
*نوانديشان دينی، نقش سودمند يا زيان‌آور - آل‌احمد (بخش دوم)  [2015 May] 
*نوانديشان دينی، نقش سودمند يا زيان‌آور؟ (بخش يکم)  [2015 Apr] 
*مذهب شيعه، ريشه از خود بيگانگی ايرانيان (بخش هشتم)  [2015 Mar] 
*مذهب شیعه، ریشه ازخود بیگانگی ایرانیان (بخش هفتم)  [2015 Mar] 
*مذهب شيعه، ريشه از خود بيگانگی ايرانيان (بخش ششم)  [2015 Feb] 
*مذهب شيعه، ريشه از خود بيگانگی ايرانيان (بخش پنجم)  [2015 Jan] 
*تروريسم اسلامی و کشتار هنرمندان در پاريس  [2015 Jan] 
*مذهب شيعه، ريشه از خود بيگانگی ايرانيان (بخش چهارم)  [2014 Dec] 
*مذهب شيعه، ريشه از خود بيگانگی ايرانيان (بخش سوم)  [2014 Dec] 
*مذهب شیعه، ریشه ازخود بیگانگی ایرانیان (بخش دوم)  [2014 Nov] 
*جامعه شناسی شهری اکولوژيکی تهران  [2014 Oct] 
*خدمت روشنفکران به اسلام و خيانت به آزادانديشی  [2014 Oct] 
*غرب دوست ما و اسلام ضد ما  [2014 Aug] 
*حوادث مرگبار و بيماری‌های شغلی در بنگاه‌های توليدی ايران  [2014 Jul] 
*پیوند آقای سروش و استبداد خمینی  [2014 Jun] 
*الگوی اقتصادی ايران منشاء ويرانگری زيست محيطی  [2014 May] 
*چپ ايران در بن‌بست‌ها و عقب‌ماندگی فکری  [2014 Apr] 
*فلسفه امانوئل لویناس و توتالیتاریسم اسلام  [2014 Apr] 
*سوگند زيباکلام به موی محمد بن عبدالله و سرسپردگی روشنفکری  [2014 Apr] 
*ایران، آلوده ترین هوا در جهان  [2014 Apr] 
*محیط زیست ایران در سالی که گذشت، ویرانگری بیشتر  [2014 Mar] 
*جمهوری اسلامی با بنزین سمی ایرانیان را کشت   [2014 Mar] 
*ناکارآئی سیاست بهداشت و اوج گیری بیماریها در ایران  [2014 Jan] 
*مرگ هامون، پيمان‌شکنی افغانستان و بی‌لياقتی جمهوری اسلامی  [2014 Jan] 
*جنایت علیه بشریت، جنایت زیست محیطی در ایران  [2013 Dec] 
*برندگان مذاکرات اتمی ژنو  [2013 Nov] 
*استراتژی آمريکا، فرانسه و جمهوری اسلامی در مذاکرات اتمی ژنو  [2013 Nov] 
*زلزله در بوشهر و خطر انفجار نیروگاه اتمی  [2013 Oct] 
*سدسازی در ایران، فساد دولتی وتخریب   [2013 Oct] 
*اسلام برای اسارت زنان   [2013 Oct] 
*سدسازی در ایران، فساد دولتی و تخریب  [2013 Sep] 
*ویرانگری زیست محیطی و سیاست اتمی ایران   [2011 Dec] 
*نقد اسلام آزاد است  [2011 Dec] 
*همسوئی فمینیسم و اکولوژی سیاسی   [2010 Jul] 
*ویرانگری زیست محیطی در ایران توسط رژیم جمهوری اسلامی   [2010 Jan] 
*«آزادی، استقلال، جمهوری ایرانی!»  [2009 Aug]