خشونت و قدرت – صحنه ی اعدام در کتاب های کودکان
مهناز قزلو

"تصویری از کتاب حسن کچل – چاپ نشر افق (واحد کودک و نوجوان) سروده ی ناصر کشاورز و با نقاشی های سعید رزاقی"

 

معضلات را در جامعه ای مانند ایران نمی توان اساسن به طور تجریدی مورد بررسی قرار دارد، جامعه ای که خشونت به طور سیستماتیک در آن نهادینه شده و مجوزهای مورد نیاز برای به اجرا گذاشتن مجازات های غیرانسانی را با رویکرد به قوانین شریعت و ایدئولوژی اسلامی اخذ می کند. حکومت اسلامی پیوسته تلاش نموده تا از طریق بازتولید خشونت، بر جامعه تسلط یافته و بدین ترتیب سیطره ی قدرت خود را گسترش دهد. نهادهای قدرت در جمهوری اسلامی، روابط ساختاری قوانین را بر پایه ی نگاه باورمند به مذهب تحکیم بخشیده و با این چرخش و عقب گرد تاریخی از نظامی انسانی مبتنی بر تعالی، خرد، صلح و مدارا به شدت فاصله گرفته و در تعارض با آن تداوم خود را می پاید. در واقع حکومت اسلامی با بهره گیری از رابطه ی میان قدرت و خشونت دوام خود را حفظ می کند. به نحوی که در درون جامعه هیچ فضای آزاد باقی نگذاشته و تقریبن هیچ مقاومت و اعتراضی را به تبع آن برنمی تابد. ابزارهای القا خشونت در این نظام گاه ماهیت فرهنگی نیز پیدا می کند که از جمله عرصه ی کتاب به طور اعم و کتاب های کودکان به طور اخص می باشد.  متاسفانه عده ای قلم به مزد نیز در این رویکرد به مدد سیستم می شتابند بی آنکه دغدغه ی فاجعه ای را داشته باشند که با قلم هایشان آن را میسر می سازند. آنچه این خودفروشان فرهنگی می نویسند و می نگارند به مثابه ی نمادی از تلقی ی است که آموزش را هم به عنوان سوژه و هم ابژه هدف قرار داده است.

اینکه صحنه ی اعدام در کتاب کودکان به چاپ می رسد "تصویری از کتاب حسن کچل – چاپ نشر افق (واحد کودک و نوجوان) سروده ی ناصر کشاورز و با نقاشی های سعید رزاقی" دیگر واقعن یک سوال یا حتا انتقاد به طور اصولی نمی تواند پس از سه دهه در حاکمیت سیاه حکومت اسلامی مطرح باشد در حالیکه صحنه های واقعی اعدام را سالهاست به خیابان ها و میادین شهرها و در ملع عام کشانده و قبح خشونت را در مرگ بارترین شکل آن در اذهان ریخته اند. "چه روزگار تلخ و سیاهی... خورشید سرد شد و برکت از زمین ها رفت... موشهای موذی/اوراق زرنگار کتب را/در گنجه های کهنه جویدند/خورشید مرده بود، و فردا/در ذهن کودکان/ مفهوم گنگ گمشده ای داشت/آنها غرابت این لفظ کهنه را/در مشق های خود/بالکهء درشت سیاهی/تصویر مینمودند.

در فرتور فوق، تصویر کودکی که بردار شده است به طرز دردناکی صبوری را از انسان می رباید در حالیکه برای رساندن قامت او از ارتفاع چند بلوک آجری کمک گرفته شده است. راستی اینهمه کینه و طمع مرگ از کجا ناشی می شود؟

در قوانین اسلام، حد بلوغ شرعی، آغازگر دوران مسئولیت جزایی است. به موجب تبصره ١ ماده ١٢١٠ قانون مدنی، اصلاحی ١٣٧٠ شمسی: "سن بلوغ در پسر پانزده سال تمام قمری و در دختر نه سال تمام قمری است."

با وجود مجازات های ناعادلانه، سنگین و ضدانسانی ی بدنی و نتایج اجرایی منفی، ناگوار وسهمگین روانی که در قوانین جزایی ایران شامل حال مجرمین بالغ می شود، کودکان خردسال نیز در قلمروی مسئولیت جزایی قرار دارند.

به موجب ماده ٤٩ قانون مجازات اسلامی؛ "اطفال در صورت ارتکاب جرم مبرا از مسئولیت کیفری هستند و تربیت آنان با نظر دادگاه به عهده سرپرست اطفال و عندالاقتضا کانون اصلاح و تربیت اطفال می باشد."
تبصره ١ ذیل ماده قانونی فوق تصریح می کند:"منظور از طفل کسی است که به حد بلوغ شرعی نرسیده باشد."

بنابراین بر طبق قوانین ایران که برگرفته از شریعت اسلام می باشد کودکان در قلمروی مسئولیت جزایی قرار می گیرند. نکته ی باز هم قابل توجه تبعیض بارز جنسیتی است، چرا که دختران خردسال از نه سالگی به بعد طفل شناخته نمی شوند و در صورت ارتکاب جرم تحت پیگرد قرار می گیرند و به حکم دادگاه های عمومی - موضوع قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب مصوب١٣٧٣ شمسی - مانند بزرگسالان مجازات می شوند. در نتیجه آنها در قلمروی وسیع مسئولیت جزایی محکوم به تحمل مجازات ها و تنبیهات بدنی مندرج در قانون مجازات اسلامی خواهند شد.

براساس آمارهای منتشره حکومت ایران پیشتاز اعدام است. در سال های اخیر به دلیل تنگنا و انزوای بین المللی و اقدامات فعالین حقوق بشر، کودکان و نوجوانان محکوم به اعدام را تا رسیدن به سن هجده سالگی بین مرگ و زندگی معلق نگه می دارند و در کشاکش های رسیدگی های قضایی، به بیرحمانه ترین وضع محاکمه و سپس به چوبه دار می سپرند.

جمهوری اسلامی، کنوانسیون بین المللی حقوق کودک را امضا کرده است. بر اساس ماده ٣٧ این کنوانسیون "حکم اعدام و حبس ابد، نباید برای جرایمی صادر شود که افراد زیر ١٨ سال مرتکب شده اند".

مسئولان قضایی جمهوری اسلامی مدعی اند مجازات اعدام در حق هیچ فرد زیر ١٨ سالی اجرا نمی‌شود. البته چنین است اما کودکانی که به هنگام ارتکاب جرم زیر هجده سال هستند تا رسیدن به سن هجده سالگی بین مرگ و زندگی ناگزیر از بسر بردن در زندان هستند.

در حالیکه مجازات اعدام مدتهاست در جوامع پیشرفته به عنوان پدیده ای مذموم و ضدانسانی منسوخ گردیده است، مفاد حقوق بشر در مورد کودکان چنین تاکید می کند:

· مطابق پیمان نامه ای که برای حفظ و رعایت حقوق کودکان جهان تصویب شده است، یک کودک، انسانی است که سن هجده سالگی را هنوز تمام نکرده است.

· حکومت ها حق کودک را برای داشتن بازی، سرگرمی، وقت آسایش و استراحت به رسمیت می شناسند. کودک می تواند به طور فعال در امور فرهنگی و هنری در خور سنی خودش، شرکت جوید. حکومت ها به حق کودک برای فعالیت های هنری و فرهنگی توجه داشته و با اقدامهای خود، آن را پشتیبانی می کنند و امکانات مناسب را برای انجام فعالیتهای فرهنگی – هنری و همچنین اوقات فراغت و سرگرمی کودک فراهم می نمایند.

· حکومت ها تضمین می کنند که هیچ کودکی مورد شکنجه قرار نگیرد و رفتار غیرانسانی و توهین آمیز با او نشود. اجرای مجازات اعدام و حبس های طولانی مدت برای کودکان تا قبل از پایان سن هجده سالگی ممنوع است.


· برای سلامتی روحی، جسمی و اجتماعی کودکی که قربانی نوعی از بدرفتاری، شکنجه، استثمار یا هر عمل غیرانسانی شده است، حکومت های عضو پیمان همه اقدامات مناسب را انجام می دهند. بازسازی جسمی و روانی باید در محیط و شرایط مناسب، سلامتی و منزلت کودک را تامین کند.

· بازسازی اجتماعی کودکان مجرم و کوشش برای حل مسایل آنها بدون دخالت دادگاه ولی اکیدا باید بر پایه رعایت حقوق بشر باشد.

 

مهناز قِزِلٌو

سوم اکتبر دوهزار و سیزده – استکهلم

Mahnaz_ghezelloo@hotmail.com

 

منبع:پژواک ایران


مهناز قزلو

فهرست مطالب مهناز قزلو در سایت پژواک ایران 

*خیانت مسعود رجوی و دیگر اعضای مرکزی مجاهدین بعد از سی خرداد  [2020 Jun] 
*کرونا و پساکرونا‎  [2020 Apr] 
*من و هوای استکهلم  [2019 Nov] 
*من از رنج هاى بسيارى گذشته ام   [2019 Aug] 
*نهاد قانونگذاری بریتانیا و اتهامات غیرحقوقی شادی صدر   [2019 Feb] 
*«گل بس»  [2019 Jan] 
*همه شکنجه شده‌ایم  [2019 Jan] 
*یلدا   [2018 Dec] 
* دادخواهی، به مثابه ضرورت گذار به دموکراسی  [2018 Sep] 
*پاسخ به نوشته‌ی شادی صدر  [2018 Jul] 
*در سالمرگ خمینی؛ اهریمن تاریکی   [2018 Jun] 
*عدالت برای ایران و «فیلتر» آزادی بیان در خارج از کشور   [2018 Jun] 
*خانم شادی امین هر چقدر هم تلاش کند قادر نیست گوی سبقت از سازمان مجاهدین خلق برباید!  [2018 May] 
*«تعارض»  [2018 Jan] 
*هولوکاست دهه شصت  [2017 Aug] 
*کاربرد نظریه میان برشی در جنبش کوئیر  [2017 Jul] 
*تجاوز به کودکان و ضرورت واکاوی زیرساخت ها  [2017 Jul] 
*به بهانه ی انتشار تصویر «محمد مقیسه‌ای» بازجوی جنایتکار من در اوین  [2017 Jul] 
*سهم زنان از قدرت در ایران ‏ ‏‎   [2017 Apr] 
*جایگاه جامعه ی انسانی کوییر در روز جهانی زن  [2017 Mar] 
*وضعیت زنان ایران در سال 2016‏   [2017 Jan] 
*روز جهانی کودکان دختر   [2016 Oct] 
*هیچکدام از ما نمی مانیم...  [2016 Jan] 
*مسعود رجوی، این نخل ناخلف تبر شده!  [2016 Jan] 
*چراغهای قرمز سرد  [2015 Nov] 
*زخم های جناس ناقص  [2015 Oct] 
*آتشفشان مچاله ي درد  [2015 Oct] 
*یک اتفاق خوب  [2015 Oct] 
*رنج تَرَك خورده  [2015 Oct] 
*هیاهوی زوال  [2015 Oct] 
*ماهیت معطوف  [2015 Oct] 
*تشویش تلخ  [2015 Oct] 
*شوکای ناآرام  [2015 Oct] 
*اي كاش  [2015 Aug] 
*مرباي آلبالو در اوين (خاطرات زندان)  [2015 Aug] 
*ایکس های تفکر انتقادی  [2015 Jul] 
*جنسیت ایکس و ۱۴۳۷ لایک فیس بوکی  [2015 May] 
*لي لي  [2014 Jun] 
*عقربه هاي شكسته  [2014 Jun] 
*روايتي متفاوت!  [2014 Apr] 
*دامن مادربزرگ  [2014 Apr] 
*اهل زمين  [2014 Apr] 
*«سرِ راهِ خودت نایست»  [2014 Apr] 
*دلم آتش مي گيرد  [2014 Mar] 
*آتش فریاد  [2014 Mar] 
*در آغوش روياهايم  [2014 Mar] 
*سکوت شکسته  [2014 Feb] 
*گوگوش و ترانه ی بهشت - همجنسگرایی در هنر  [2014 Feb] 
*باران  [2014 Feb] 
*«انکار»  [2014 Feb] 
*عاشقانه  [2014 Feb] 
*«كانزرواتيو ديسكاشن» conservative discussion (بحث های محتاطانه) [2014 Jan] 
*فرانرم گرايان - قوانين حكومتي و تابوهاي فرهنگي جامعه به بهانه ي مصاحبه با يك همجنس گرا [2014 Jan] 
*حوالی فردا  [2014 Jan] 
*در پاسخ به سخنان چندش آور ابراهیم نبوی  [2014 Jan] 
*زمزمه‌های ابر  [2014 Jan] 
*«نفرت» در هنرِ! تنزل يافته ي مجاهدين خلق  [2014 Jan] 
*کلاغ های قبرستان  [2014 Jan] 
*زر می اندوزی با نام یارانم  [2013 Dec] 
*بگذارید حرف بزند  [2013 Dec] 
*پفيوزها!  [2013 Dec] 
*پرسه های رویایی  [2013 Dec] 
*يك گزارش و يك استمداد بشردوستانه   [2013 Dec] 
*«یوگیاکارتا» و «فرانرم گرایی»  [2013 Dec] 
*هراس  [2013 Nov] 
*آقای رجوی! شما مسوول مرگ خاموش اعتصابيون در ليبرتي هستید  [2013 Oct] 
*مجال نگراني  [2013 Oct] 
*خشونت و قدرت – صحنه ی اعدام در کتاب های کودکان  [2013 Oct] 
*قانونگذاری مبتنی بر قوانین شریعت بر ضد کودکان در حکومت اسلامی ایران  [2013 Sep] 
*آبی گرمترین رنگ هاست (برنده جایزه ی نخل طلای فستیوال کن در سال ۲۰۱۳)   [2013 Sep] 
*آقای رجوی.... متوقف نشده اید، سقوط کرده اید!  [2013 Aug] 
*نامه به کودکانی که متولد شدند! «کودکان زندان» [2013 Aug] 
*تا جهان بیدار شود (به خاطره ی تابناک جان باختگان تابستان شصت و هفت) [2013 Aug] 
*آقای رجوی، منصور قدرخواه «مزدور» است، نه من  [2013 Aug] 
*آقای رجوی شما با جهل خود بیعت کرده اید  [2013 Jul] 
*رهبر عقیدتی مجاهدین و مسئله ی غامض دموکراسی  [2013 Jul] 
*فیس بوک و فرهنگ   [2013 Jul] 
*منتقد، توهمِ توطئه و تئوریِ پرتاب  [2013 Jul] 
*رهبران و مقوله ی نقد  [2013 May] 
*"شريعت" و شكنجه در زندانهاي جمهوري اسلامي  خاطرات زندان - قسمت ششم  [2009 Dec] 
*خاطرات زندان (قسمت ششم)  [2009 Nov] 
*صداي من نبودي... صداي من نيستي...  [2009 Sep] 
*ستیزه  [2009 Aug] 
*"انتخابات"!، مرده متحرك و اپوزيسيون   [2009 Jun] 
*حلقه هاي يك زنجير، قطره هاي يك دريا  [2009 May] 
*روايتي از زندانهاي جمهوري اسلامي ايران خاطرات زندان (٥)  [2009 May] 
*شريعت و حقوق بشر   [2009 Mar] 
*زنان در گذرگاه مبارزه  [2009 Mar] 
*ني لبك هايي كه انسان را سرودند - قسمت چهارم  [2009 Mar] 
*شب دلواپس نيلوفراني است كه تا ماه قد مي كشند به بهانه تخريب گلزار خاوران  [2009 Feb] 
*نقض حقوق بشر و محاكمه جنايتكاران جمهوري اسلامي   [2008 Dec] 
*من يك زنم، يك انسان  [2008 Nov] 
*ني لبك هايي كه انسان را سرودند روايتي از زندانهاي جمهوري اسلامي ايران  [2008 Nov]